Calefax rietkwintet

Inleiding

Calefax is een rietkwintet dat klassieke kamermuziek nieuw leven inblaast door het zelf te arrangeren en door nieuw werk te brengen dat speciaal voor het kwintet geschreven is door componisten van over de hele wereld. Calefax beoogt een nieuwe luisterervaring te bieden en zoekt daarvoor ook regelmatig samenwerking met verschillende disciplines. Daarbij streeft het ernaar alle muziek een transformatie laten ondergaan en klassieke muziek niet langer ‘klassiek’ te laten zijn. Bij het ontwikkelen van nieuwe programma's nemen de musici achtereenvolgens plaats op de stoel van de componist, de arrangeur, de uitvoerder, de programmeur van de zaal en die van het publiek. Met uitgebalanceerde programma’s wil het ensemble vernieuwend en verrassend zijn voor het publiek. De vernieuwing is er volgens het ensemble nooit om de vernieuwing. Altijd zijn er dwarsverbanden en rode draden die context bieden aan alle componenten van het programma. Daarnaast ligt er focus op de presentatie van de concerten. Over alles (kleding, zaalopstelling, belichting, decors, concertvolgorde, spreekmomenten met het publiek, plaatsing van de pauze, choreografie et cetera) wordt nagedacht om een zo inspirerend mogelijke presentatie van het programma te realiseren.

In de periode 2017-2020 wil Calefax zich inzetten om de eigen inkomsten te vergroten. Dit wil de organisatie realiseren met verhoging van de publieksinkomsten, vergroting van het aandeel buitenlandse concerten, verhoging van inkomsten uit educatieve activiteiten, groei van inkomsten uit de verkoop van cd’s en bladmuziek, hogere coproductiebijdragen en groei van opbrengsten uit donaties van vrienden en donateurs. Er zal stevig worden ingezet op marketing met een nieuwe strategie gericht op branding, community-building, publieksonderzoek en online marketing. Daarnaast beoogt Calefax een verbetering van zijn werkgeverschap.

Op artistiek gebied wil Calefax nieuwe en intensieve samenwerkingen aangaan met gerenommeerde partners uit verschillende disciplines. Daarnaast bestaat de wens om de Europese speelmarkt van het ensemble te vergroten. Op het gebied van educatie wordt de focus verlegd van jeugdeducatie naar talentontwikkeling (young professionals).

In het kader van het Kunstenplan 2017-2020 vraagt Calefax rietkwintet een subsidiebedrag van € 37.000 per jaar. Calefax rietkwintet werd in de periode 2013-2016 structureel ondersteund door de Gemeente Amsterdam met een bedrag van € 30.830 per jaar.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als zeer goed. De artistieke visie van het ensemble is helder geformuleerd. Het ingediende plan van Calefax is naar de mening van de commissie fris en geeft een heldere uiteenzetting van de activiteiten, ook in het perspectief van de artistiek-inhoudelijke ontwikkelingen die de organisatie beoogt op de langere termijn. De commissie heeft waardering voor het ensemble dat, ondanks haar leeftijd, met verrassende ideeën blijft komen en zichzelf steeds weer verder weet te ontwikkelen. Ook voor de komende periode zijn er nieuwsgierig makende en originele projecten in het vooruitzicht gesteld, zoals de cd opname voor Calefax in de Gym (een cd met muziek voor een goed op- en afgebouwde work-out), het project Bedroom Community (een samenwerking met een zeer gemêleerde groep kunstenaars in IJsland die zich niet laat beperken door genre-grenzen), het programma met ontwerper Jaap Drupsteen (in het kader van More Moving Music) en de samenwerking met de Syrische componist/klarinettist Kinan Azmeh. De beoogde programmering getuigt van eigenheid en oorspronkelijkheid.

Calefax onderscheidt zich door de unieke bezetting van rietinstrumenten en een breed repertoire met een herkenbaar artistiek-inhoudelijke signatuur. Het speelveld is breed en (ook letterlijk) grenzeloos. De uitvoeringen van het ensemble getuigen van vakmanschap op wereldniveau. De genre-doorbrekende concertformats, waarbij intensief samengewerkt wordt met andere musici, componisten, regisseurs en scenografie, zijn bijzonder en hebben grote zeggingskracht. Toch meent de commissie dat de concurrentie op dit vlak nu groter is dan voorheen en dat het ensemble er baat bij heeft scherp te blijven op de artistieke keuzes.Niettemin heeft Calefax als voortrekker op vele terreinen, zowel voor talentvolle jonge ensembles als voor gevestigde gezelschappen, een voorbeeldfunctie. Er is bij de commissie veel vertrouwen in de artistieke plannen en het vakmanschap van het ensemble. Ook de uitgebreide educatieve inspanningen van het ensemble waardeert de commissie.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als goed. Calefax heeft een goede bedrijfsvoering met een uitstekende zakelijk leider en een actieve Raad van Toezicht. Dat Calefax een lerende organisatie is, komt ook terug in het plan en dat wordt door de commissie gewaardeerd. De hoofdstukken uit het plan die de zakelijke en organisatorische kant van de stichting betreffen, tonen een hoge mate van zelfreflectie. Daarvan getuigt bijvoorbeeld de zelfevaluatie die in het ondernemingsplan is opgenomen. In zijn geheel genomen geven de zakelijke ambities voor de periode 2017-2020 voldoende vertrouwen in het realiseren van de activiteiten. De begroting is realistisch en haalbaar en bouwt voort op de resultaten uit de afgelopen periode. Het gevraagde subsidiebedrag aan het AFK voor de periode 2017-2020 is tevens in goede verhouding met de activiteiten en het publieksbereik in de stad. Er is een gezonde financieringsmix en de commissie meent dat de ambitie die er ligt op het gebied van de eigen inkomsten quote realistisch is ingeschat.

De organisatie beoogt voor de komende periode een omzetverhoging, die aan de inkomstenkant gedeeltelijk voortkomt uit hoger verwachte subsidiebedragen. De toename van de eigen inkomsten is beperkt. In het plan wordt beargumenteerd dat deze extra financiële ruimte onder andere zal worden aangewend voor beter werkgeverschap en het investeren in kennis over en manieren om eigen inkomsten te verwerven. Er zal de komende periode daarbij ook beduidend meer in marketing geïnvesteerd worden. Uit de voorliggende stukken blijkt dat er in de loop van de jaren een publieksstijging is gerealiseerd, maar de geschatte inkomsten zijn steeds iets lager uitgekomen dan begroot. De commissie vindt het terecht dat er daarom extra investeringen gedaan worden in de marketing. Aangezien ook Calefax te maken heeft met de algemene tendens in de podiumkunsten dat uitkoopsommen steeds lager worden, wordt terecht aangegeven dat spelen op basis van partage waarschijnlijk een steeds belangrijker inkomstenpost zal worden. De commissie meent dat dit voor het ensemble gunstig kan uitpakken en is benieuwd naar de ervaringen hiermee.

De commissie is wel kritisch over het feit dat de begroting voor de komende jaren volkomen uniform is en daaruit weinig valt af te lezen van de ambitie die wel op alle vlakken uit het plan spreekt. Zo vertaalt de geplande stijgende lijn van de publieksaantallen zich niet terug naar de inkomsten.

De stichting werkt met een Raad van Toezicht, conform de Governance Code Cultuur. De organisatie is zich pas sinds korte tijd aan het verdiepen in de Code Culturele Diversiteit. Calefax heeft hier nog geen specifiek beleid voor, maar geeft wel aan hoe hier in de toekomst op wordt ingespeeld. Desalniettemin vindt de commissie het jammer dat er geen cultureel diverse groepen aangesproken worden, anders dan bij educatievoorstellingen.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als goed. Calefax kan rekenen op een aanzienlijke aanhang van trouwe bezoekers, die in aantal gestaag zijn toegenomen in de afgelopen jaren. Deze stijgende lijn wordt voor 2017-2020 doorgetrokken. De commissie vindt de gehanteerde marketinginstrumenten van het ensemble tot nu toe vrij traditioneel en is positief over het feit dat de organisatie daar in dit plan kritisch naar kijkt, en zich meer investeringen hierin voorneemt. De commissie ondersteunt het idee het marketingbeleid in samenspraak met een extern reclamebureau te herijken. Er zijn tegelijkertijd al concrete punten voor verbetering opgesteld, met aandacht voor branding en community-building. De commissie merkt op dat vooralsnog wel een heldere omschrijving van de doelgroepen ontbreekt, waarop de marketing kan worden toegespitst. De commissie is daarbij van mening dat Calefax gezien de slagkracht, het instrumentarium en de brede artistieke kwaliteiten van het ensemble, tevens de mogelijkheid heeft om een breder cultureel divers publiek aan te spreken dan tot nu toe gebeurt.

De organisatie heeft de afgelopen jaren geen publieksonderzoek kunnen doen omdat de gegevens van podiumkunstbezoekers in de eerste plaats verzameld worden door en in handen zijn van de zalen.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt het criterium verbinding als voldoende. Het in Amsterdam gevestigde en in de stad zeer actieve ensemble heeft structurele relaties met het Concertgebouw en het Muziekgebouw aan ‘t IJ. Daarnaast werkt het geregeld samen met andere in Amsterdam gevestigde organisaties, waaronder Oorkaan en Cappella Amsterdam in de periode 2017-2020. Calefax verbindt zich niet expliciet met stedelijke thema’s, bewoners en maatschappelijke organisaties in de stad of de buurt waar de organisatie gevestigd is.

De commissie beoordeelt het criterium spreiding als zwak. Buiten de stadsdelen Centrum en Zuid laat Calefax weinig van zich zien, terwijl dat in de ogen van de commissie zeker mogelijk is met deze programmering. Op de spreiding van activiteiten in de stad is geen visie geformuleerd.

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van Stichting Calefax te honoreren voor € 37.000 per jaar.