Stichting Granate

Inleiding

Stichting Granate bestaat sinds 2012. Zij stelt zich ten doel om kansen te creëren voor getalenteerde dichters, schrijvers en filmmakers met een niet-Nederlandse achtergrond, en om culturele diversiteit in de Nederlandse film en literatuur te bevorderen. Haar hoofdactiviteit is het evenement Duizendenéén Film&Poëzie, dat zich richt op een breed publiek van film- en poëzieliefhebbers.

In de periode 2017-2018 beoogt de organisatie haar administratie en boekhouding professioneel te organiseren en met zes betaalde krachten te gaan werken in plaats van enkel met vrijwilligers en freelancers. Een doel is ook om de inkomsten in 2018 voor 50 procent afkomstig te laten zijn van fondsen, voor 25 procent van sponsoring en voor 25 procent van de kaartverkoop en donaties. Daarnaast streeft de organisatie ernaar om het publieksbereik te vergroten tot minimaal vijfhonderd bezoekers per evenement, en om een cultureel meer divers publiek te bereiken.

De hiertoe gekozen instrumenten zijn op zakelijk vlak de advisering door een AA-accountant, trainingen op het gebied van sponsorwerving, het meelopen van medewerkers bij een succesvolle culturele organisatie en het aantrekken van betaalde krachten. Voor wat betreft de publieksontwikkeling zet de organisatie in op publieksonderzoek, op de ontwikkeling en implementatie van een marketingplan, de organisatie van communicatielunches met pr- en marketingteams van verschillende instellingen en op de inzet van een coach of adviseur.

Stichting Granate vraagt aan het AFK een bijdrage van gemiddeld € 72.750 per jaar, waarvan € 48.212 per jaar voor de realisatie van het ontwikkelplan en € 24.538 voor de reguliere activiteiten.

Beoordeling ontwikkelplan

Beginsituatie, einddoel en noodzaak ontwikkeling

De commissie beoordeelt de beschrijving van de beginsituatie, het einddoel en de noodzaak tot ontwikkeling als goed.

Het is duidelijk wat de organisatie wil en hoe ze dat denkt te bereiken. De beginsituatie wordt in het ontwikkelplan helder en bondig omschreven. Stichting Granate presenteert zichzelf als een jong, kleinschalig initiatief dat met de jaren al doende leert en groeit. Onder leiding van initiatiefneemster Nafiss Nia drijft de organisatie grotendeels op vrijwilligers. De programmering richt zich specifiek op de cross-over tussen film en letteren, met aandacht voor niet-westerse makers. De organisatie heeft expliciet een diverse doelgroep voor ogen.

Stichting Granate wil zich in de periode 2017-2018 op zakelijk en publieksgebied ontwikkelen. De beoogde einddoelen op beide vlakken zijn concreet verwoord, in subdoelen onderverdeeld en meetbaar. De organisatie wil haar administratie en boekhouding digitaliseren en transparanter maken, haar inkomstenbronnen verbreden, betaalde krachten aantrekken, de bezoekersaantallen vergroten en een cultureel meer divers publiek aanspreken. Er is nog geen specifieke coach geworven, maar diens profiel wordt in het ontwikkelplan geschetst.

Het ontwikkelplan is helder uitgewerkt. Zo wil de stichting een gezondere financieringsmix bereiken en heeft ze deze ambitie ook nader gespecificeerd. Stichting Granate beschrijft daarbij duidelijk hoe het verminderen van de afhankelijkheid van incidentele en projectmatige subsidies zal leiden tot een betere financiële continuïteit en zelfredzaamheid. Ze motiveert overtuigend dat ze hierdoor onder meer hechtere samenwerkingen kan aangaan en zichtbaarder kan worden, waardoor uniek talent haar makkelijker zal weten te vinden.

Stichting Granate toont zich in haar aanvraag zeer bewust van haar sterke en zwakke punten en reflecteert hierop, wat tot een sterke onderbouwing van de noodzaak tot de beoogde professionalisering leidt. Zo stelt de stichting nog niet te beschikken over een invloedrijk netwerk dat haar kan helpen aan sponsors en financiële middelen. Om de zwakkere schakels te versterken zet het ontwikkelplan in op het inhuren van deskundigheid ter kennisvergroting. De overgang van vrijwillige naar betaalde medewerkers leidt naar de mening van de commissie tot meer stabiliteit, maar de mate waarin het einddoel op een forse personele uitbreiding leunt, vindt zij te groot.

Instrumenten

De commissie beoordeelt de motivering voor de in te zetten instrumenten als voldoende.

De aanpak is per doel vertaald naar instrumenten en het plan vermeldt stapsgewijs hoe deze worden ingezet. In de aanvraag zijn de verschillende beoogde instrumenten duidelijk en gericht aangegeven en helder gemotiveerd. Zo vindt de commissie het positief dat bij het aantrekken van derden ook geïnvesteerd wordt in het opleiden van de eigen medewerkers, opdat deze, en daarmee de organisatie, ook daadwerkelijk zelfredzamer kunnen worden. De training op het gebied van sponsorwerving getuigt van een pragmatische en effectieve aanpak.

Dat Stichting Granate zowel een accountant wil aantrekken ten behoeve van de (digitale) administratie als een externe zakelijke coach lijkt wat veel – mogelijk kan gezocht worden naar iemand die tevens boekhoudkundige vaardigheden in huis heeft. Deze zakelijke coach is nog niet bekend, en is in het ontwikkelplan niet opgenomen in het instrumentarium. De commissie respecteert de keuze voor iemand die vanaf de zijlinie meedenkt, maar meent dat de organisatie gebaat zou zijn bij iets actievere sturing.

De commissie waardeert zoals gezegd het plan om betaalde medewerkers aan te trekken, maar is kritisch over het hoge aantal daarvan; zes medewerkers is een aanzienlijke personeelsvergroting. Het zwaartepunt van de financiële ontwikkeling ligt daardoor bij het betalen van deze medewerkers, de coach en de accountant. De noodzaak tot het vergroten van het publieksbereik en de naamsbekendheid vindt de commissie minstens zo belangrijk. De inzet van een marketingcoach hiertoe acht zij dan ook relevant.

De aanvraag combineert klassiekere middelen met enkele originele middelen. De inzet van marktonderzoek is niet zozeer vernieuwend, maar wel zinvol. Stichting Granate heeft veel goodwill opgebouwd en een degelijk marktonderzoek kan helpen om zicht te krijgen op de samenstelling van het publiek, de positie van de organisatie en de mogelijkheden in het veld. Vernieuwender is de beoogde uitwisseling met goed draaiende, gevestigde culturele instellingen als het Rijksmuseum om daar de kunst af te kijken en een netwerk op te bouwen. Dit getuigt van de wens daadwerkelijk te willen leren. De commissie vindt de te organiseren communicatielunches met de pr- en marketingteams van verschillende instellingen origineel. Dit bevestigt de indruk van de commissie dat Stichting Granate nieuwsgierig en leergierig is en goede verbinding zoekt met andere organisaties. De toegevoegde tijdlijn biedt daarbij overzicht.

Realisme en omgevingsbewustzijn

De commissie beoordeelt het realisme en de blijk van omgevingsbewustzijn als zwak.

Stichting Granate is een van de weinige organisaties in Amsterdam die gericht zijn op de combinatie van film en literatuur. Zij speelt in op relevante maatschappelijke omgevingsfactoren. Zo benadrukt de stichting in het plan dat de samenleving polariseert en dat zij zich ten doel stelt om talenten met een niet-Nederlandse achtergrond zichtbaarder te maken; met name professionele dichters, schrijvers en filmmakers die als vluchteling naar Nederland kwamen. Met deze nadruk op diversiteit in de programmering en de reflectie op de doelgroep (en het belang om de eigen zichtbaarheid voor deze doelgroep te vergroten) speelt de organisatie inhoudelijk in op tendensen in de samenleving.

Op het gebied van culturele omgevingsfactoren schetst Stichting Granate de noodzaak tot samenwerking met andere culturele instellingen. Uit het plan wordt echter niet duidelijk welke organisaties dat zijn en hoe eventuele inhoudelijke, zakelijke of marketingtechnische samenwerking gestalte zal krijgen. De commissie mist daarbij reflectie op de positie van de organisatie ten opzichte van andere culturele of maatschappelijke organisaties.

De commissie is niet overtuigd van de haalbaarheid van de gepresenteerde plannen. Zij vindt de beoogde groei van de organisatie erg fors en daardoor niet realistisch; zowel ten opzichte van de huidige situatie als in relatie tot de groei van het bereik van de activiteiten. De organisatie wil het publieksbereik vergroten van 725 bezoekers in 2015 naar 1.320 bezoekers in 2018. Dit vindt de commissie in relatie tot het huidige bereik zeker haalbaar, maar gezien de hoge investering erg laag.

De ferme zakelijke groei, met veel hogere lasten dan in 2015, staat volgens de commissie niet in verhouding tot dit beoogde publieksbereik. Het bedrag dat de organisatie aanvraagt bij het AFK is voor een organisatie met een dergelijk laag publieksbereik erg hoog. De voornaamste reden voor de lastenstijging is het contracteren van zes vaste medewerkers, voor in totaal 2,4 fte. Dit vindt de commissie een te grote sprong; de organisatie draait op het moment van aanvragen volledig op vrijwilligers. De organisatie beantwoordt niet de vraag hoe ze de hoge kosten voor onder andere de honoraria in de toekomst denkt te kunnen financieren.

Het ontwikkelplan relateert de verwachte sterke toename van private middelen niet aan de zeer uiteenlopende financiële resultaten in het verleden. In 2015 ontving de stichting veel minder private middelen, in 2014 juist veel meer. De commissie had hier graag een reflectie op gelezen.

Evaluatie en bestendiging van resultaten

De commissie beoordeelt de wijze van evaluatie en bestendiging van resultaten als zwak.

De gevraagde informatie wordt slechts in abstracte termen uitgewerkt. Het plan laat niet zien hoe de organisatie de resultaten zal verankeren en hoe dit verband houdt met de gekozen instrumenten en de gestelde doelen.

De manieren waarop Stichting Granate de resultaten zal evalueren zijn beperkt: in 2018 worden een coach op het gebied van fondsenwerving en een algemene coach aangetrokken. Met de eerste zal de fondsenwerving worden geëvalueerd; dit levert geen informatie op over de relevantie die Stichting Granate heeft in het veld of over inhoudelijke aspecten die verbetering behoeven. De tweede coach vindt de commissie op zich relevant; Stichting Granate beoogt halfjaarlijks de voortgang van haar vijf doelen te evalueren in een gesprek met deze coach. Diens taken worden echter in te algemene termen verwoord. De evaluatievragen zijn in het plan basaal geformuleerd en grijpen niet terug op het gekozen instrumentarium, noch beantwoorden ze de vraag hoe de organisatie zich aan de hand hiervan verbetert op basis van de gekozen doelen.

Ook had de commissie graag een overtuigender plan gelezen om de behaalde resultaten te verankeren in de organisatie. De stichting zal de lessen en werkwijze schriftelijk vastleggen in werkprocessen en webinars, om ze ook na 2018 te kunnen blijven gebruiken. Dit is op zich een goed idee, maar het behoeft volgens de commissie nadere uitwerking. Ook binnen het actief te voeren beleid ten aanzien van pr en marketing en het vergroten van de naamsbekendheid biedt de algemene visie nog weinig zicht op gerichte acties waarvan de resultaten zullen beklijven.

De organisatie wil in de periode 2017-2018 fondsen bereid vinden om ook na 2018 haar betaalde medewerkers te kunnen behouden, maar werkt dit plan naar het oordeel van de commissie onvoldoende uit tot een vertrouwenwekkende visie om de resultaten na afloop van de ontwikkelperiode te bestendigen. De commissie heeft op basis daarvan niet het benodigde vertrouwen dat Stichting Granate zich de komende jaren zal ontwikkelen tot een stabiele, toekomstbestendige organisatie.

Delen van resultaten

De commissie beoordeelt bereidheid tot het delen van resultaten als voldoende.

Uit het ontwikkelplan spreekt een algemene bereidheid om de resultaten van het ontwikkeltraject te delen met collega’s of andere organisaties. Stichting Granate is nog redelijk jong en kan leren van verder gevorderde organisaties. Dit gebeurt ook, onder andere door medewerkers te laten meelopen met andere culturele organisaties. De openheid, de wens tot verbinding, de bereidheid te leren en de podiumfunctie voor talent van niet-Nederlandse achtergrond bieden in dit opzicht vertrouwen. Het valt de commissie echter op dat Stichting Granate in de bereidheid om van anderen te leren over het hoofd lijkt te zien hoe waardevol andersom haar ervaringen voor anderen kunnen zijn op het gebied van diversiteit en makers met een diverse achtergrond. Het plan gaat slechts summier in op concrete mogelijkheden om de eigen kennis en expertise op dit vlak te delen met de rest van het veld. Dat vindt de commissie een gemis in het plan. Het ligt in de doelstelling van Stichting Granate besloten om kunstenaars die nu nog in de marge opereren een podium te bieden. Vele andere organisaties zijn eveneens geïnteresseerd in diversiteit, wat Granate’s makersnetwerk ook voor hen aantrekkelijk kan maken. Zo zouden de communicatielunches bijvoorbeeld kunnen worden aangewend om kennis en ervaring uit te wisselen.

Stichting Granate beschrijft ook hoe ze een blijvende kweekvijver wil zijn voor onbekend talent en dat ze ernaar streeft om anderen te stimuleren in de ontwikkeling van hun kwaliteiten. Vrijwilligers die bij Stichting Granate werkten, vonden dankzij hun ervaring daar een betaalde baan of werden tot een opleiding toegelaten. De commissie had hier graag concrete voorbeelden van in het ontwikkelplan teruggelezen.

Conclusie

Op basis van de beoordeling van de afzonderlijke criteria is de commissie van mening dat het ontwikkelplan van Stichting Granate niet van voldoende kwaliteit is. Zij adviseert daarom de aanvraag niet te honoreren.

Commissie en adviseurs

De aanvraag is behandeld door de commissie Podiumkunsten & Letteren.