Stichting de Vreemde Beweging (WhyNot)

Inleiding

Stichting de Vreemde Beweging (WhyNot) presenteert en produceert om de twee jaar een hedendaags dans- en performancefestival op een locatie buiten het theater. Het artistieke team organiseert sinds 2010 multidisciplinaire activiteiten met als doel de bestaande structuren in het dansveld op te schudden en hiermee de ontwikkeling in de dans te stimuleren en toegankelijk te maken voor een breder publiek. Ook wil WhyNot een verbinder zijn tussen dans en andere creatieve sectoren en makers.

WhyNot wil zich de komende jaren ontwikkelen op artistiek en zakelijk vlak en op het gebied van publieksbereik. De ontwikkeldoelen zijn gericht op verdieping van de artistieke inhoud en het innoveren van de dans door nieuwe concepten te onderzoeken en te ontwikkelen, te toetsen en ermee te experimenteren. Samenwerking met partnerinstellingen is daarbij volgens WhyNot een aandachtspunt waar nog veel te winnen valt.

De artistieke leiding van WhyNot wil haar visie aanscherpen door een aantal adviseurs in de arm te nemen voor aandachtsgebieden als marketing, innovatie, netwerkuitbreiding en actuele thema’s.

Het ontwikkeldoel dat WhyNot zich stelt op het gebied van haar publieksbereik ziet ze als een van de belangrijkste in de aankomende jaren. Door middel van publieksonderzoeken en gesprekken met focusgroepen wil de organisatie het festival effectiever invullen en gerichter marketing voeren.

Op zakelijk vlak wil WhyNot professionaliseren door een team samen te stellen om (financiële) continuïteit in de organisatie te verwezenlijken. Hiertoe worden nieuwe organisatiestructuren en financiële mogelijkheden onderzocht in samenwerking met een zakelijk adviseur.

De zesde editie van WhyNot vindt plaats in 2017 in de Oude Kerk in Amsterdam. Parallel aan het festival organiseert WhyNot onderzoeksprojecten, coproducties en een amateurproject. Voor 2018 staat een choreografie op de rol in samenwerking met een architect, evenals de doorontwikkeling van de bewegingsapplicatie ‘I-Perform’. WhyNot streeft in 2017 naar een toename van het festivalpubliek met zowel danskenners als bezoekers die niet of minder bekend zijn met dans.

Stichting de Vreemde Beweging vraagt aan het AFK een bijdrage van € 40.000 per jaar, waarvan jaarlijks € 10.000 per jaar voor de realisatie van het ontwikkelplan en € 30.000 voor de reguliere activiteiten.

Beoordeling ontwikkelplan

Beginsituatie, einddoel en noodzaak ontwikkeling

De commissie beoordeelt de beschrijving van de beginsituatie, het einddoel en de noodzaak tot ontwikkeling als voldoende.

De beginsituatie van WhyNot is in het ontwikkelplan helder uiteengezet. Festival WhyNot is een tweejaarlijks dans- en performancefestival dat zich artistiek onafhankelijk door de culturele wereld beweegt, hybride presentatievormen nastreeft en inspeelt op vernieuwing. Het festival programmeert onder meer dans en performance art, muziek, kunstinstallaties, films, artist talks, workshops en feestjes op bijzondere locaties in Amsterdam. Het programma komt tot stand op basis van gedegen research en verdieping op artistiek vlak en op het vlak van publieksparticipatie. Uit het plan spreekt een grote bevlogenheid om een alternatieve kant van dans en performance te belichten.

Aan alle activiteiten van het festival ligt een overkoepelende doelstelling ten grondslag: het festival wil de ontwikkeling van de dans stimuleren en door middel van verbindingen met andere creatieve werelden een breder publiek voor dans genereren. Daarmee ambieert WhyNot zich te onderscheiden van andere initiatieven binnen de Amsterdamse dans- en performancekunst. De aanvrager is daarnaast voornemens de festivalactiviteiten in kwalitatief en kwantitatief opzicht te vergroten. Het plan vertaalt deze doelstellingen duidelijk naar concrete ontwikkeldoelen op artistiek en zakelijk vlak.

Ook op het gebied van publieksbereik zijn de doelstellingen duidelijk vertaald. WhyNot is van plan haar zichtbaarheid voor publiek te vergroten door gedurende het jaar aanwezig te blijven in de stad. Met nieuwe partners en nieuwe programmaconcepten wil de organisatie het bestaande publiek beter aan zich te binden en nieuw publiek bereiken.

Op artistiek vlak wil men de artistiek leiders ruimte geven om zich te ontwikkelen als curator/conceptontwikkelaar en festivalmanager. Dit moet leiden tot eigen programma’s, innovatieve formats en programma’s in opdracht en in samenwerking met Amsterdamse kunstinstellingen. De artistieke meerwaarde van deze interdisciplinaire samenwerkingen vindt de commissie echter niet sterk in het plan gemotiveerd. De commissie mist een opvatting van de aanvrager waarom ze deze dialoog met andere kunsten wil aangaan. Ook ziet de commissie niet terug hoe het festival daarin scherpe (thematische) keuzes maakt en de kwaliteit bewaakt.

Ten aanzien van het intensieve en het persoonlijke coachingstraject dat WhyNot wil doorlopen heeft ze enkele relevante onderzoeksvragen opgesteld. De werkwijze en de keuze voor adviseurs vindt de commissie overtuigend en duidelijk gemotiveerd. De commissie meent dat de gekozen adviseurs de organisatie kunnen coachen bij haar vragen ten aanzien van organisatieontwikkeling, marketingstrategie en publieksonderzoek, (internationale) netwerkuitbreiding, disciplineonderzoek, conceptontwikkeling en thematiek.

Instrumenten

De commissie beoordeelt de aanpak en motivering voor de in te zetten instrumenten als voldoende. 

De wijzen waarop de organisatie in publieke onderzoeksprojecten en workshops wil experimenteren met concepten, presentatievormen en thema’s vindt de commissie origineel. Deze werkwijze sluit volgens de commissie ook aan bij de gewenste verruiming van het netwerk en de wens om de interdisciplinariteit te vergroten. Tevens past het goed bij het feit dat WhyNot veelal zichtbaar is op openbare en niet-conventionele theaterlocaties.

De concepten ‘Apart-Men-Complex’, de coproductie ‘Endless Parade’ voor 2017 en de applicatie ‘I-Perform’ zijn goed gemotiveerd en sluiten aan bij de ontwikkeldoelstellingen op het gebied van artistieke samenwerking, vernieuwing en publieksbereik. Andere concepten vindt de commissie minder sterk uitgewerkt en gemotiveerd; niet altijd wordt duidelijk op welke wijze met partners wordt samengewerkt en welke artistieke doelen WhyNot hiermee voor ogen heeft.

Duidelijk is dat de organisatie van WhyNot haar bezoek aan voorbeeldstellende festivals inzet ten behoeve van de artistieke ontwikkeldoelen. De commissie onderkent het belang dat de organisatie hecht aan onderzoek en vindt het positief dat WhyNot zich oriënteert op potentiële partners ten behoeve van inhoudelijke samenwerking.

De commissie vindt de keuze voor publieksonderzoek als instrument relevant voor de ontwikkeling naar een groter en breder publiek. Het is geen originele, maar wel een effectieve aanpak. De keuze voor focusgroepen van geoefende kijkers vindt de commissie interessant, maar het wordt haar uit het ontwikkelplan niet duidelijk welk positief effect hiervan verwacht wordt voor de kwaliteit van de programmering.

Realisme en omgevingsbewustzijn

De commissie beoordeelt het realisme en de blijk van omgevingsbewustzijn als voldoende.

De artistieke doelen lijken de commissie realistisch, al vindt zij de veelheid en variëteit van de voorgenomen projecten en evenementen aan de forse kant. Op zakelijk vlak en op het gebied van publieksbereik getuigt de organisatie van een goed inzicht dat de krachten gebundeld moeten worden met collega-instellingen, zowel om kwalitatieve artistieke resultaten te bereiken als om alternatieve geldstromen aan te boren. De organisatie toont zich bewust van de beperkingen binnen het huidige kunstklimaat.

Uit het ontwikkelplan spreekt een redelijk omgevingsbewustzijn. De organisatie heeft in beeld welke samenwerkingspartijen geschikt zijn voor het bereiken van haar ontwikkeldoelen. De samenwerking met het festival Julidans kan volgens de commissie van meerwaarde zijn voor beide organisaties.

Evaluatie en bestendiging van resultaten

De commissie beoordeelt de wijze van evaluatie en bestendiging van resultaten als voldoende.

WhyNot beschrijft van elk instrument op welke wijze het zal worden geëvalueerd. Dit is vertaald naar een haalbaar stappenplan. De organisatie toetst de uitkomst van gesprekken met de betreffende partners en coproducenten aan de doelstellingen uit het ontwikkelplan. Er vinden tussentijdse evaluaties plaats met de directie en het bestuur om resultaten te toetsen en te evalueren en indien nodig de activiteiten bij te stellen. De commissie is overtuigd van de werkwijze van WhyNot om feedback en publieksreacties steeds mee te nemen naar elke vervolgstap ten behoeve van de ontwikkeldoelstellingen.

De commissie vindt dat WhyNot duidelijk beschrijft wat ze in de toekomst wil bereiken. De vraag hoe de organisatie de evaluatieresultaten op langere termijn zal verankeren in de organisatie vindt ze echter te weinig uitgewerkt.

Delen van resultaten

De commissie beoordeelt de bereidheid tot het delen van resultaten als zeer goed.

WhyNot is voornemens haar resultaten op verschillende manieren te delen, zoals via rapportages aan de samenwerkingspartners en een algehele evaluatie op haar website. Ook organiseert ze een netwerkdiner om de belangrijkste resultaten met peers en doelgroepen te delen. Deze manieren van informatiedeling passen volgens de commissie bij de organisatie, die zelf beperkt is maar wel beschikt over een groot netwerk. Uit het plan krijgt de commissie de indruk dat ook binnen het eigen team kennis en expertise goed worden gedeeld.

Conclusie

Op basis van de beoordeling van de afzonderlijke criteria is de commissie van mening dat het ontwikkelplan van Stichting de Vreemde Beweging van (ten minste) voldoende kwaliteit is. Zij adviseert daarom ook het ondernemingsplan te beoordelen.

Beoordeling ondernemingsplan

Artistieke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als zeer goed.

WhyNot is een tweejaarlijks dans- en performancefestival dat de danswereld wil openbreken. Het festival is onderscheidend in de wijze waarop het verbindingen legt met andere disciplines en haar werk voor een breed publiek toegankelijk maakt. Het festival heeft een herkenbare visie en signatuur, waaruit de programmering duidelijk voortvloeit. Het programma biedt een brede waaier aan (inter)nationale artiesten en kunstenaars, met speciale aandacht voor opkomend talent, vernieuwende makers en hybride vormen. Met haar eigen identiteit, sfeer en inhoud positioneert WhyNot zich goed ten opzichte van andere dansfestivals.

Door het multidisciplinaire karakter, de samenwerking met steeds andere organisaties en kunstenaars, de programmering op onverwachte locaties en de ontspannen sfeer is de zeggingskracht van het festival voor een steeds wisselend publiek sterk.

In de jaren dat het festival niet plaatsvindt werkt WhyNot aan onderzoeksprojecten, die in het daaropvolgende festival terecht kunnen komen. Daarnaast verzorgt WhyNot danspresentaties voor allerlei organisaties, zoals het Holland Festival en het Van Gogh Museum. Op deze wijze manifesteert de organisatie haar artistiek-inhoudelijke profiel ook buiten het festival.

De programmering komt met vakmanschap tot stand en de organisatie werkt samen met vakkundige makers, kunstenaars en organisaties.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als goed.

WhyNot opereerde tot nog toe op projectbasis en toont zich realistisch in de wijze waarop het nu aan een solide structurele basis wil bouwen. De organisatie wil de tweejarige subsidie gebruiken voor de bestendiging van haar activiteiten en het maken van een professionaliseringslag. Er wordt gestaag gewerkt aan de versterking van de organisatie. De commissie oordeelt dat WhyNot daarin een aantal efficiënte stappen neemt om meer financiële continuïteit te bereiken, zoals het aantrekken van een zakelijk leider, het initiëren van een zakelijk adviestraject en het zoeken naar alternatieve vormen van samenwerking. Met betrekking tot de bedrijfsvoering schrijft de organisatie haar zakelijke expertise te willen vergroten door te leren van andere, ervaren (festival)organisaties; de commissie mist hier echter een visie op hoe die overdracht tot stand zou kunnen komen.

De bedrijfsvoering is gezond, al is er nog niet veel reserve opgebouwd. De begroting ziet er degelijk en realistisch uit. De organisatie heeft een bij de aard van de activiteiten passend doelpercentage van eigen inkomsten geformuleerd en maakt aannemelijk dat dit bereikt wordt. De financieringsmix is divers, al vindt de commissie het aandeel publieksinkomsten nog bescheiden. De organisatie manifesteert zich tevens als initiator, producent of curator bij andere festivals en heeft daarmee op ondernemende wijze gewerkt aan draagvlak onder een aantal sterke samenwerkingspartners.

Het bestuur en het toezicht zijn op orde. De Governance Code Cultuur wordt niet integraal toegepast, maar de organisatie maakt duidelijk op welke gebieden ze de code hanteert.

Publieksbereik

De commissie beoordeelt het publieksbereik als goed.

Passend bij het multidisciplinaire karakter van WhyNot is het publiek waarop de organisatie zich richt gevarieerd, wisselend en (cultureel) divers. De programmering wordt samengesteld vanuit een duidelijke artistieke visie hoe dans kan worden ontsloten voor een breder publiek. Dankzij publieksonderzoek heeft de organisatie een goed inzicht in bestaande en beoogde doelgroepen. WhyNot wil enerzijds de betrokkenheid van het vaste publiek vergroten en heeft anderzijds een heldere marketingstrategie ontwikkeld om nieuw publiek te werven. Het festival laat zijn publiek dicht bij de dans komen, door het bij de uitvoeringen te betrekken en een losse, open sfeer te creëren. Om nieuw publiek te bereiken gaat het onder meer experimenteren met het prijsbeleid via het concept ‘pay what you want’.

Het huidige Amsterdams publiek dat wordt bereikt is nog beperkt. De commissie waardeert dan ook het streven om een publiekstoename te verwezenlijken, wat in het plan realistisch is beargumenteerd.

Aansluiting ondernemingsplan op ontwikkelplan

De commissie beoordeelt de mate waarin het ondernemingsplan aansluit op het ontwikkelplan als zeer goed.

Het ondernemingsplan sluit naadloos aan op de in het ontwikkelplan beschreven doelstellingen en is helder en concreet uitgewerkt. Het festival wil de inhoudelijke en artistieke programmaconcepten aanscherpen en de organisatie versterken. Ook beoogt de organisatie meer continuïteit te bereiken in de thematiek en wil het de samenhang in haar concepten en programmering vergroten. De wijze waarop WhyNot deze gewenste ontwikkeling van het artistieke programma schetst, staat in relatie tot eerder behaalde resultaten en sluit aan bij het ontwikkelplan.

Bijdrage aan de veelzijdigheid van het cultuuraanbod in de stad

De commissie beoordeelt de bijdrage aan de veelzijdigheid van het Amsterdamse cultuuraanbod in de stad als goed.

De commissie merkt op dat er weinig vierjarig ondersteunde organisaties in het Amsterdamse Kunstenplan zijn die zich richten op de bundeling van dans en performance. Daarnaast vindt de commissie dat de organisatie zich onderscheidt als multidisciplinair festival in de wijze waarop ze haar programma’s toont op onverwachte locaties en daarmee nieuw publiek weet te trekken.

Conclusie

Op grond van bovenstaande overwegingen adviseert de commissie de aanvraag van Stichting de Vreemde Beweging te honoreren voor het gevraagde bedrag van € 40.000 per jaar.

Commissie en adviseurs

De aanvraag is beoordeeld door de adviescommissie Podiumkunsten & Letteren.