Stichting AM.OK
Inleiding
Stichting AM.OK wil bijdragen aan de ontwikkeling van de muziek van jazzmusici van de millennial generatie. Dit doet de organisatie door de progressieve, muzikale ideeën van deze musici te vangen en met elkaar binnen de stichting te verbinden. Het 13koppige Brainteaser Orchestra is het fundament van de activiteiten. Dit orkest, bestaande uit een poule van musici, wordt geleid door artistiek leider en componist Tijn Wybenga. De afgelopen jaren heeft AM.OK met deze groep muzikanten onder andere het debuut ‘Brainteaser’ uitgebracht en meerdere malen in Europa gespeeld. AM.OK zegt internationaal de nieuwe lichting van de Nederlandse jazz te vertegenwoordigen.
Voor de periode 2025-2028 wil AM.OK een transitie uitvoeren van de naam 'Tijn Wybenga & AM.OK' naar ‘Brainteaser Orchestra’. Hiermee wordt het vervolg op het debuutalbum gepresenteerd. Jaarlijks wil het gezelschap een grote muzikale productie realiseren, die zowel in binnen- als buitenland wordt gespeeld. AM.OK gaat in deze productie muzikaal samenwerken met onder andere Nawras Altaky en Vuma Levin. Daarnaast wil AM.OK coproducties initiëren met ICK Amsterdam en Stichting PAKS Music en de activiteiten verbreden met jeugdvoorstellingen en educatie met Theater Sonnevanck. Binnen Amsterdam zoekt AM.OK partnerschappen met onder andere festivals en podia om kennis te delen binnen de community van beginnende jazzmusici. Hierbij staan naar eigen zeggen de ontwikkelingen omtrent een veilige werkomgeving, fair pay en diversiteit en inclusie centraal.
Stichting AM.OK ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2021-2024.
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 50.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.
De commissie oordeelt dat er uit het plan een duidelijke en specifieke artistieke signatuur naar voren komt. AM.OK vermengt onder leiding van Tijn Wybenga hedendaags klassiek, elektronica en hiphop met Amsterdamse jazz, waarbij naar eigen zeggen vrije improvisatie en ruimte voor persoonlijke signaturen centraal staat. De signatuur wordt volgens de commissie overtuigend vertaald naar de verschillende projecten en de commissie ziet deze terug in de werkwijze van Wybenga, de Brainteaser Methode. Met deze methode zoekt Wybenga naar nieuwe muziek, waarbij hij muzikaal materiaal van de leden van het Brainteaser Orchestra transformeert tot composities.
De artistieke signatuur van AM.OK spreekt volgens de commissie tot de verbeelding. De commissie ziet de compositiemethode in vier stadia - de componist als respectievelijk samenwerker, verzamelaar, producent en dirigent - als een originele werkwijze die tot de verbeelding spreekt. De commissie vindt dat AM.OK in voldoende mate op de artistiek-inhoudelijke ervaring en de ontwikkeling in de afgelopen jaren reflecteert. In het plan gaat het gezelschap in op de gerealiseerde projecten en albumproducties van de afgelopen jaren. Ook beschrijft het de in die jaren ontstane multidisciplinaire werkwijze, waarin talentontwikkeling en innovatieve kruisbestuivingen tussen makers centraal staan. De commissie ziet de huidige plannen als een logische voortzetting van de in het verleden ontplooide activiteiten. Zo is vanuit de reflectie de eerdergenoemde Brainteaser Methode verder ontwikkeld.
De commissie waardeert dat AM.OK een combinatie van hedendaags klassiek en geïmproviseerde muziek een podium geeft en in samenwerking met andere disciplines een nieuwe vorm van jazz onder de aandacht van het publiek brengt. Toch had de commissie meer willen lezen over de specifieke artistieke betekenis voor het publiek, dit komt nu niet duidelijk naar voren. De commissie vindt het vanuit artistiek oogpunt interessant dat AM.OK de muziek wil laten schuren met de codes van dans en theater en denkt dat dit in potentie impact en betekenis kan genereren voor het beoogde publiek. Maar om hiervan overtuigd te zijn had de commissie graag nog meer onderbouwing van de organisatie willen lezen. De commissie verwacht dat de artistieke activiteiten aansprekend zijn voor het beoogde publiek. Een voorbeeld hiervan is de nieuwe voorstelling met Stichting PAKS, waarbij het thema van een veranderende en steeds meer gefragmenteerde buitenwereld op verhalende wijze wordt onderzocht en gepresenteerd. In het project The Quiet Violence of Dreams is het samengaan van allerlei elementen uit de Zuid-Afrikaanse en de westerse culturen via zang, spoken word en historische ‘field recordings’, naar verwachting aansprekend voor het publiek.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie leest in het plan een visie op het bereik in de stad, waarbij AM.OK als voornaamste doelstelling voor de komende jaren heeft om de wortels verder de stad in te laten groeien en nieuw publiek te bereiken. De commissie vindt deze visie echter te algemeen en te veel aan de oppervlakte blijven om haar te overtuigen. De beoogde doelgroepen in de stad worden volgens de commissie helder geformuleerd voor de verschillende typen van activiteiten, namelijk de Culturele Alleseters die te vinden zijn op festivals en popzalen en Weelderige Cultuurminnaars die afkomen op nieuwe (co)producties. De aard en omvang van de doelgroepen sluiten in de ogen van de commissie logisch aan bij de omvang van de activiteiten. Dit blijkt onder meer uit het project Brainteaser #2, met op jongeren gerichte concerten en workshops, de theatervoorstelling met Stichting PAKS en de RE:Brainteaser sessions die zich richten op een jong publiek in het clubcircuit. De commissie vindt de aanpak voor het betrekken van de beoogde doelgroepen sterk in het plan naar voren komen. Om nieuw niet-westers publiek te bereiken is er met de productie A room with millions of walls in samenwerking met Theater de Meervaart, het Ud Festival en ICK-Next aansluiting gezocht bij een publiek met een migratieachtergrond. Door samenwerking met het Refugee Team beoogt AM.OK statushouders te bereiken. De commissie vindt deze aanpak realistisch en is van oordeel dat AM.OK met passende partners samenwerkt. Dat de multidisciplinaire voorstellingen een veelsoortiger publiek bereiken dan alleen de jazzliefhebber, is een logisch gevolg, volgens de commissie. Daarbij gebruikt AM.OK een goede mix van online en offline promotiemiddelen om het publiek te bereiken, waaronder door de artistiek leider zelf geschreven nieuwsbrieven en op verschillende doelgroepen toegespitste video’s. De commissie vindt dit een passende en overtuigende inzet van middelen.
Het overgrote deel van de activiteiten vindt plaats in stadsdeel West. De commissie is van oordeel dat de projecten van AM.OK in beperkte mate bijdragen aan de spreiding van het culturele aanbod en publieksbereik in het stadsdeel Nieuw-West en Noord. Een klein deel van de activiteiten vindt plaats in Noord, namelijk concerten in Paradiso Noord. Het plan benoemt zeer beknopt dat AM.OK meer in dit circuit beoogt te spelen, vanwege de wederzijdse klik. De commissie waardeert deze intentie, maar mist een overtuigende onderbouwing in relatie tot het draagvlak.
In Nieuw-West is er een samenwerking met De Meervaart en het Ud Festival. Hoewel de organisatie hiermee bijdraagt aan de spreiding van cultuuraanbod in Nieuw-West, wordt deze samenwerking weinig overtuigend onderbouwd en gemotiveerd. Naar verwachting zal de coproductie in Nieuw-West haalbaar zijn, gezien de ervaring van De Meervaart en het draagvlak van het Ud Festival. Gezien dit draagvlak verwacht de commissie dat AM.OK daarmee een passend publiek zal bereiken in Amsterdam Nieuw-West.
Diversiteit & Inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.
De commissie leest in het plan een visie op diversiteit en inclusie met enkele doelstellingen. Zo streeft AM.OK naar een divers en inclusief samengesteld team en richt het zich op neurodiversiteit. De commissie vindt echter dat de keuzes die gemaakt worden ten aanzien van aanbod, bereik en organisatie in het plan niet scherp worden onderbouwd en daardoor niet overtuigen. AM.OK reflecteert kort op de afgelopen periode. Naar eigen zeggen kent de organisatie cis heteromannen als leidinggevenden en erkent zij dat er waarschijnlijk blinde vlekken blijven bestaan. Daarbij benoemt het gezelschap in het plan dat het jaarlijks uitgebreid reflecteert op waar het staat als het gaat om diversiteit en inclusie, waar het heen wil en hoe het gezelschap dit gaat bereiken. Dit alles aan de hand van de vier P’s. De commissie vindt dit positieve stappen, maar leest niet concreet wat de voorlopig behaalde resultaten zijn. Hierdoor heeft de commissie weinig zicht of de eerder gestelde doelen hieruit voortkomen en welke visie hierbij hoort.
De commissie vindt de aanpak om de doelstellingen ten aanzien van diversiteit en inclusie te verwezenlijken concreet en realistisch in het licht van de omvang en ervaring van de organisatie. Wat betreft aanbod werkt AM.OK samen met nietwesterse makers zoals de Zuid-Afrikaanse componist en gitarist Vuma Levin. Wat betreft een divers samengesteld publieksbereik vindt de commissie partners als het Ud-festival en het Refugee team, om statushouders te bereiken als publiek, passend. Als het gaat om de eigen organisatie reflecteert AM.OK op diversiteit en inclusie met behulp van een externe expert. De commissie vindt dat AM.OK een beperkt aantal stappen en acties formuleert als onderdeel van de aanpak ten aanzien van diversiteit en inclusie, maar de stappen die de organisatie noemt, acht zij naar verwachting wel haalbaar.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.
Naar het oordeel van de commissie spreekt uit het plan een beknopte, maar overtuigende visie op de bedrijfsvoering. Deze visie richt zich onder andere op plannen voor eerlijke en gelijke betaling en het creëren van een veilige werkomgeving. Dit doet AM.OK door te investeren in een vertrouwenspersoon en het inschakelen van Stichting Liminal, die een toolkit ontwikkelt om mannen actief te betrekken in het creëren van een voor iedereen veilige muzieksector. Dit vindt de commissie passende maatregelen. De organisatie houdt rekening met de maatschappelijke context. Zij gaat in het plan in op doelstellingen en uitdagingen op het gebied van fair pay, zoals een juiste betaling van musici. Op het gebied van governance noemt de organisatie plannen voor interne coaching en scholing en aansluiting bij sectorverenigingen, maar zij stelt ook dat het voldoen aan de eisen van governance een uitdaging is, met name in verband met de verschillende regels die voor gemengde financiële stromen gelden. Volgens de commissie maakt de AM.OK onvoldoende duidelijk hoe de organisatie in de toekomst met deze uitdaging om wil gaan en welke concrete maatregelen zij dienaangaande neemt. Het plan reflecteert kort op de bedrijfsvoering 2021-2023, waaronder de groei die AM.OK heeft doorgemaakt sinds het ontstaan in 2018. Het plan benoemt op heldere wijze de risico’s waaraan AM.OK blootgesteld is, zoals het kleine productionele team met de bijkomende kwetsbaarheid in geval van ziekte of wisselingen van baan. De organisatie is zich ook bewust van mogelijke risico's op het gebied van mensen en middelen, mocht het gezelschap volgens plan flink gaan groeien. In de toelichting op de begroting wordt in dit verband gewezen op de schaalbaarheid van de activiteiten en de organisatie zelf teneinde eventuele risico’s te dempen. Deze maatregelen die aanvrager op grond van de risicoanalyse voor ogen heeft, acht de commissie duidelijk.
De commissie vindt dat het activiteitenplan in financieel opzicht realistisch en uitvoerbaar is, maar in organisatorisch opzicht ziet zij duidelijke kwetsbaarheden. AM.OK geeft zelf helder aan wat de risico’s zijn van het kleine productionele team en van de afhankelijkheid van de specifieke artistieke inbreng van de vaste musici, die moeilijk vervangbaar zijn. De commissie vindt de plannen ambitieus in relatie tot de omvang van de organisatie, waardoor de commissie er niet zonder meer van overtuigd is dat de ambities ook te realiseren zijn. In het verlengde hiervan ziet de commissie een risico op een te hoge werkdruk.
De beoogde begroting is naar het oordeel van de commissie passend en realistisch om de plannen ten uitvoer te brengen. Daarbij is volgens de commissie sprake van een passende financieringsmix, bestaande uit publieke en private middelen, publieksinkomsten, middelen afkomstig uit de coproducties en de eigen bijdrage. De commissie acht de financiële huishouding van aanvrager voldoende op orde om het vierjarige plan te dragen.
Conclusie
De commissie adviseert op grond van de bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting AM.OK te honoreren met het gevraagde bedrag van € 50.000 per jaar. De commissie constateert dat er na beoordeling van alle aanvragen onvoldoende budget beschikbaar is om de aanvraag te honoreren.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Muziek en Muziektheater.