TENT circustheater producties
Inleiding
TENT circustheater producties (hierna: TENT) richt zich op hedendaags circus van Nederlandse bodem vóór en dóór circusmakers. Sinds de oprichting in 2010 worden makers door TENT ondersteund in verschillende stadia van hun artistieke ontwikkeling en maakproces. Dat doet TENT door verschillende trajecten aan te bieden, variërend van het ontwikkelen van één act, tot een meerjarig traject. Hiermee wil TENT bijdragen aan een kwalitatief hoogwaardig en divers circusaanbod in Nederland. TENT onderzoekt en verlegt waar mogelijk de grenzen tussen circus en andere kunstdisciplines, waarbij samenwerking op dit vlak wordt gestimuleerd. TENT faciliteert ontmoetingen tussen makers onderling, en tussen de maker en het publiek. TENT bouwt met diverse partners aan een keten voor het hedendaagse circus en beoogt daarmee tevens de artistieke ontwikkeling van het circus. Dit doet TENT onder andere door regelmatig met partners bijeen te komen en door het delen van kennis en netwerk.
In 2025-2028 gaat TENT voort op de ingeslagen weg, met een aantal accentverschuivingen. Om het Nederlandse circus artistiek-inhoudelijk te laten groeien is het nodig dat makers die al een stap verder zijn, ook ondersteund worden. TENT zet zich hier de komende jaren voor in en ziet daarvoor kansen in Amsterdam, want TENT constateert dat in het Amsterdamse culturele landschap het genre circus achterblijft. Daarom investeert TENT in nieuwe en bestaande samenwerkingen. De afgelopen jaren heeft TENT veel ervaring opgedaan met het ondersteunen van makers. TENT wil nog een aantal verbeterslagen maken in de inrichting van de trajecten voor makers, opdat er meer flexibiliteit en op maat gemaakte ondersteuning is, en de meerstemmigheid wordt bevorderd. Om deze doelen beter te kunnen verwezenlijken, wil TENT als organisatie groeien.
TENT circustheater producties ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 104.635 per jaar (incl. indexatie 2024).
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 190.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.
De commissie vindt dat de artistieke signatuur van TENT helder is: de organisatie profileert zich als ontwikkelplek voor makers binnen het hedendaags circus, in alle diversiteit van de disciplines die daarbinnen samenkomen zoals dans, (fysiek) theater, comedy en muziek. Daarbij heeft TENT artistieke eigenheid door de keuze die het maakt voor de makers waarmee ze verschillende trajecten aangaat en zo tevens zorg draagt voor de keten van talentontwikkeling binnen het circusgenre.
De commissie is positief over de vertaling van de artistieke signatuur naar de artistieke activiteiten. Deze bestaan onder meer uit de diverse makerstrajecten en het 'This is not a Circus'-festival. De commissie vindt dat de selectieprocedure voor de beoogde makers helder inzicht geeft in de te maken keuzes. De focus op voornamelijk vrouwelijke circusmakers vindt de commissie positief en duidelijk toegelicht. Het feit dat er veel ruimte is voor onderzoek en doorstroommogelijkheden, vindt de commissie passend bij de rol die TENT in talentontwikkeling wil spelen.
De commissie vindt de veelvormigheid binnen de reeks makers waarmee TENT de komende periode van plan is te gaan werken interessant; de keuze weerspiegelt de veelvormigheid van het hedendaags circus. Met het gezelschap ‘House of Circus’ geeft TENT bijvoorbeeld ruimte aan een heel nieuwe vorm; een combinatie van drag en circus, met een nadruk op theatrale lijnen. Dit vindt de commissie zeer tot de verbeelding spreken.
De commissie constateert dat TENT met het plan voortbouwt op de artistieke ontwikkeling in voorgaande periode, waarbij de commissie het voornemen van TENT om meer te gaan focussen op avondvullend werk positief vindt. Daarbij had ze in het plan echter wel reflectie willen lezen hoe daarbij gewerkt wordt aan de beoogde verdieping van de artistieke inhoud van producties, bijvoorbeeld door externe dramaturgen of ‘outside-eyes’ te betrekken.
De artistieke betekenis voor de deelnemende makers vindt de commissie overtuigend. In het plan krijgt vertrekkend maker Benjamin ‘Monki’ Kuitenbrouwer een stem. Hij beschrijft wat het talentontwikkelingstraject TENT hem heeft gebracht en dat vindt de commissie een overtuigende manier om invoelbaar te maken hoe TENT een plek is waar makers de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen in hun artistieke signatuur. De verdeling van de geboden trajecten voor makers in verschillende stadia van hun ontwikkeling zit goed in elkaar, waarbij TENT de wensen van de makers voorop stelt. Dit vindt de commissie zeer te prijzen.
De commissie ziet eveneens artistieke betekenis voor het beoogde publiek omdat de producties van de makers vanwege hun vorm, de fysieke en speelse aspecten, verwondering teweeg kunnen brengen. Met het festival ‘This is not a circus’ laat TENT het publiek de diversiteit en interdisciplinariteit van het hedendaags circus zien. De artistieke betekenis voor de stad ziet de commissie in de artistieke samenwerkingen met Amsterdamse partners als het Bijlmer Parktheater, CC Amstel en Circusbende en de deelname aan allerlei (inter)nationale netwerkorganisaties om kennis te delen met professionals uit het veld.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed.
De commissie vindt dat er in het plan sprake is van een duidelijke en onderbouwde visie op het bereik in de stad. TENT geeft een duidelijke toelichting wat betreft de beoogde doelgroepen, die per talentontwikkelingstraject verschillen. TENT zegt zich te richten op zowel makers, als professionals, als bezoekers. Deze bezoekers worden in ‘persona’s’ verdeeld, geïnspireerd door het Cultureel Doelgroepenmodel. TENT onderscheidt vier hoofddoelgroepen: circusfans, dans- en theaterpubliek, jonge stedelingen en plezierzoekers. De commissie vindt dat een herkenbare en begrijpelijke indeling. Binnen die indeling onderscheidt TENT bijvoorbeeld een ‘Actieve vermaakvanger’ of een ‘Startende cultuurspeurder’ waarbij voor beide persona’s een op maat gemaakt marketingprofiel wordt opgesteld.
De commissie vindt het besluit om voor grote projecten een externe expert in te schakelen realistisch, omdat zo het kernteam wordt ontlast en er tegelijkertijd gebouwd kan worden op iemand met kennis van zaken. De commissie vindt het bereiken van de professionals en de pers vertrouwenwekkend onderbouwd. De commissie stelt vast dat er op verschillende manieren wordt geïnvesteerd in het bereiken van een breder publiek in Amsterdam, onder andere door onderzoek, online marketing, grotere toegankelijkheid en het festival in Theater Bellevue.
De commissie vindt echter de daadwerkelijke aanpak hiervoor nog onvoldoende concreet. De commissie vindt daarmee niet goed onderbouwd of de voorgenomen stijging in publiekscijfers ten opzichte van voorgaande periode realistisch is. Ze vindt de beoogde groei op sociale media dan weer te bescheiden.
TENT levert een goede bijdrage aan de spreiding van activiteiten en publiek in de stadsdelen Zuidoost, Noord en Nieuw-West. TENT heeft stadsdeel Noord als thuisbasis en organiseert daar presentaties, mede in samenwerking met Circusbende. Gezien de ervaring van de organisatie, heeft de commissie vertrouwen in het draagvlak voor de activiteiten hier. Positief is de commissie over de samenwerking met het Bijlmer Parktheater, die in de toekomst ook intensiever gaat worden. Dit vindt de commissie overtuigend omdat de directeur van het theater als maker bij TENT is betrokken. Zo wordt in Zuidoost komende periode meegewerkt aan een werkconferentie van het Bijlmer Parktheater: ‘Building a House for Inclusion’. Er wordt met Meervaart Theater aan een toekomstige samenwerking in Nieuw-West gewerkt, al is de aard van de samenwerking nog onvoldoende helder.
Diversiteit & Inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als goed.
De commissie vindt dat TENT een heldere visie op diversiteit en inclusie geeft in het plan: TENT wil werken vanuit twee kernprincipes: meerstemmigheid en toegankelijkheid. TENT reflecteert daarbij sterk op wat in de afgelopen periode op dit vlak is gerealiseerd, met ook ruimte voor kritische zelfreflectie. De directie van TENT is reeds meerstemmig en de afgelopen periode heeft een scan op diversiteit en inclusie ervoor gezorgd dat het onderwerp binnen de organisatie intensiever aan bod kwam. De scan liet zien dat TENT stappen heeft gemaakt op het gebied van personeel en partners en programma, maar dat er ten aanzien van het publiek nog meer ontwikkeling mogelijk is. Op het gebied van publiek heeft TENT inmiddels wel eerste stappen gezet door te werken met ervaringsdeskundigen in een Raad voor Inspiratie. Hier is onder anderen een bezoeker met een fysieke beperking lid van, die ooit een activiteit bezocht en toen in contact kwam met TENT over de vraag hoe de toegankelijkheid verbeterd kon worden. Dit vindt de commissie lovenswaardig. TENT stelt zich voor de komende periode ten doel de meerstemmigheid in haar organisatie te verstevigen, waar de divers samengestelde raad van toezicht bij is betrokken, hetgeen de commissie vertrouwenwekkend vindt. Zo wil TENT in de organisatie inzetten op meer diversiteit van betrokken makers in leeftijd en etnische achtergrond.
De commissie vindt de aanpak van diversiteit en inclusie op het gebied van aanbod, bereik en organisatie positief. De commissie ziet in het aanbod terug dat TENT bewust kiest voor meer vrouwelijke makers. Dat is iets wat ze positief vindt, omdat vrouwen nog ondervertegenwoordigd zijn in het circusgenre. Bij vacatures gaat TENT de Rooney Rule toepassen, dit kan leiden tot een meer divers samengestelde organisatie.
Ten aanzien van het bereik gaat TENT ook komende periode weer werken met een Raad voor Inspiratie en betrekt men passende partners op het vlak van toegankelijkheid. Dit leidt onder meer tot concrete initiatieven als Pay What You Want, inclusiever taalgebruik op de website en het vormgeven van de werkconferentie Building a House for Inclusion met het Bijlmer Parktheater. Met het gezelschap House of Circus - When Circus Meets Drag heeft TENT een ingang om de LGTBQIA+community te bereiken, al ziet de commissie daarvoor nog geen concrete aanpak terug in het plan.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed.
De commissie is positief over de visie op de bedrijfsvoering en de manier waarop TENT om wil gaan met mensen en middelen. Het plan reflecteert op de bedrijfsvoering in de afgelopen periode. Hoe TENT van plan is de komende periode de bedrijfsvoering in te richten, vloeit daaruit logisch voort. TENT maakt duidelijk dat ze de makerstrajecten nog meer op basis van de behoeften van makers wil realiseren en dat dit maatwerk een versteviging van de organisatie vergt. De commissie vindt dat TENT daarmee overtuigend de bedrijfsvoering vorm wil geven, gebaseerd op de artistieke opdracht die zij zich stelt. TENT zet de komende periode in op het aanboren van nieuwe netwerken en het vergroten van eigen inkomsten om de organisatie minder kwetsbaar te maken.
De komende periode besteedt TENT ook aandacht aan duurzaamheid en gaat daarvoor een ‘green rider’ ontwikkelen, al krijgt de commissie geen inzicht wat daarin opgenomen zal worden. Er wordt summier op de Governance Code Cultuur gereflecteerd, daar had de commissie meer over willen lezen. Er is goed aandacht besteed aan hoe de Fair Practice Code wordt toegepast. De commissie constateert sterke aandacht voor fair pay, de cao Toneel en Dans wordt zowel voor medewerkers als freelancers gehanteerd, waarbij ook vaak boven cao-norm wordt betaald omdat TENT opereert in een Europese markt waar de lonen die landelijk worden gehanteerd niet passend zijn. De commissie vindt dit blijk geven van bewustzijn van de context waarbinnen TENT zich begeeft. Op het gebied van sociale veiligheid is er een interne vertrouwenspersoon en wordt komende periode een netwerk van vertrouwenspersonen opgezet met andere organisaties in de stad, dat vindt de commissie lovenswaardig.
De commissie ziet in het plan geen duidelijke risicoanalyse en een plan van aanpak om met geïnventariseerde risico's om te gaan. Het enige duidelijke risico dat ze in het plan benoemd ziet, is de onzekere toekomstige huisvestiging in Noord, waarbij twee mogelijke toekomstperspectieven worden benoemd.
De commissie acht het plan op organisatorisch en financieel vlak realistisch en uitvoerbaar. De commissie vindt het activiteitenniveau voor komende periode in organisatorisch opzicht uitvoerbaar. De commissie begrijpt de keuze om niet méér te gaan produceren dan voorheen en vindt dit weloverwogen. Ze vindt de uitbreiding naar meer personeel om de beoogde artistieke activiteiten te ondervangen goed onderbouwd. De commissie vindt daarbij passend dat er een hoofd productie aan het kernteam wordt toegevoegd.
De commissie stelt vast dat de totale begroting forser is dan in de voorgaande periode, maar ze vindt die groei helder toegelicht en overtuigend. De commissie vindt de begroting daarmee realistisch en de activiteitenlasten en beheerslasten goed in verhouding.
De commissie vindt dat de financieringsmix in de basis divers genoeg is om risico’s te kunnen spreiden. Wel vindt de commissie het opvallend dat de coproductiebijdragen relatief bescheiden zijn, terwijl er meer dan voldoende samenwerkende partners zijn. Daar had de commissie graag meer uitleg over gelezen.
Conclusie
De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van TENT circustheater producties te honoreren met het gevraagde bedrag van € 190.000 per jaar.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.