Stichting Untold
Inleiding
Stichting Untold (hierna: Untold) is een danstheatergezelschap dat programma’s maakt rondom educatie, talentontwikkeling, dans, theater, empowerment en uitwisselingsprojecten in binnen- en buitenland. Untold richt zich op tieners, jongeren en jongvolwassenen die bezig willen zijn met kunst en cultuur. In het maatschappelijk werkveld plaatst Untold zichzelf tussen jeugd- en jongerenwerk. In Untolds programma’s staan vooral West-Afrikaanse en Afro-Caribische dans, muziek en inspiratie centraal. Untold wil de rijke culturele geschiedenis van Afrika zichtbaar maken via de performing arts, gericht op theater, muziek en beeldende kunst. Untold richt zich op zowel vermaak als educatie, door Afrikaanse kennisdeling, geschiedenis, ontwikkeling, invloed en immaterieel erfgoed centraal te stellen.
De activiteiten van Untold komen de komende periode samen in het jaarlijkse Afrikaanse Diaspora Performing Arts Festival (ADPAF). Dit festival bestaat uit een maandprogramma van publiekspresentaties, filmvertoningen, onderzoek, seminars en workshops. Lokale en internationale kunstenaars komen bij elkaar voor onderlinge inspiratie en kennisuitwisseling.
Untold tracht nieuwe samenwerkingsverbanden te stimuleren op het gebied van Afrikaans erfgoed, zowel nationaal als internationaal, en tussen professionals en amateurs. Tot slot geeft Untold aan de eigen organisatie te willen laten groeien en ontwikkelen door te streven naar een betrokken, divers en inclusief team.
Stichting Untold ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 20212024.
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 140.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als onvoldoende.
De commissie ziet in het plan geen duidelijke artistieke signatuur. Untold voert verschillende activiteiten uit die gericht zijn op het zichtbaar maken van het erfgoed van de Afrikaanse diaspora. Dit doet zij doormiddel van het Afrikaanse Diaspora Performing Arts Festival (ADPAF). In het festivalprogramma komen film, theater, muziek, workshops en seminars aan bod, met een focus op kennisoverdracht, community en educatie. De commissie ziet hierin wel een programmalijn, maar is van mening dat Untold de projecten daarin verder weinig artistiek inhoudelijk toelicht. Zo wordt bij de coproductie Amandla Revisited slechts de dans- en muziekstijl van de voorstelling benoemd. Untold somt in haar plan verschillende muziek- en dansstijlen op en de regio’s waar deze uit voortkomen. De commissie mist echter een overtuigende overkoepelende visie op deze stijlen en hoe Untold deze integreert in het festival. De commissie krijgt er onvoldoende grip op, op basis van welke artistieke uitgangspunten Untold programmaonderdelen en makers kiest. Hierdoor is de artistieke signatuur van het festival voor de commissie onduidelijk. De definitie die Untold daarbij hanteert van de Afrikaanse diaspora, vindt de commissie nauw geformuleerd en mede daardoor weinig aansprekend.
Welke artistieke vertaalslag Untold maakt van haar visie naar de activiteiten is voor de commissie niet herleidbaar. Zo benoemt Untold bijvoorbeeld dat zij onderzoek doet, maar laat onbenoemd hoe dit onderzoek terugkomt in de activiteiten of bijdraagt aan de artistieke ontwikkeling. Als voorbeelden van performing arts noemt Untold onder andere Winti en Voodoo. Untold bespreekt volgens de commissie ontoereikend hoe zij deze spirituele tradities vanuit de performing arts benadert.
De commissie kan niet goed beoordelen wat Untold artistiek of inhoudelijk teweeg wil brengen bij het beoogde publiek of deelnemers, evenmin of de artistieke activiteiten naar verwachting aansprekend zullen zijn. Het plan maakt dit weinig inzichtelijk. Untold beschrijft bijvoorbeeld activiteiten, maar maakt niet concreet hoe deze eruit komen te zien; zo is er een filmprogramma, maar Untold noemt niet welke films zij toont of binnen welke artistieke lijn.
De commissie erkent wel dat Untold verbonden is met de stad. Dit ziet zij terug in de sterke aanwezigheid op communityniveau. De commissie leest echter niet onderbouwd terug welke artistiek-inhoudelijke binding er met de community wordt gemaakt en welke artistieke rol Untold bijvoorbeeld speelt in de partnerschappen met Eternity en Black Harmony. De artistieke betekenis voor de stad is daarmee volgens de commissie beperkt.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie is van mening dat de visie op het bereik in de stad van Untold nog weinig solide onderbouwd is. De commissie leest een beschrijving van de doelgroepen terug, maar deze blijft algemeen. Zo neemt Untold bijvoorbeeld jongeren als focus, maar maakt weinig specifiek om welke groepen het precies gaat.
De commissie ziet dat Untold haar eigen achterban goed aan weet te spreken en uit weet te nodigen voor haar activiteiten. Untold bedient daarmee een deel van de Amsterdamse inwoners die zich minder gerepresenteerd zien in culturele programma's. De commissie begrijpt dat Untold een goede verbinding heeft met de black community en zich bewust is dat ze minder wit publiek bereikt. Untold geeft aan hier verandering in te willen brengen, maar het blijft bij deze constatering en concrete acties blijven achterwege. Onduidelijk blijft voor de commissie welke specifieke activiteiten bij welke doelgroepen horen. De commissie krijgt geen beeld van wie Untold bijvoorbeeld wil bereiken met de films en seminars.
Untold organiseert daarnaast relatief weinig presentaties in de stad. Het aantal beoogde bezoekers sluit daar niet logisch op aan. Uit het plan is voor de commissie moeilijk te herleiden welk bereik precies gemoeid is met welke activiteit. Deels vanwege het publieksbereik is Untold voornemens samen te werken met Afrovibes. Hoe deze samenwerkingspartner een rol gaat spelen in het bereik, is niet adequaat toegelicht. Ook wordt niet duidelijk inzichtelijk hoe Untold haar activiteiten gaat promoten en marketen. Untold benoemt haar social media-kanalen, maar licht niet goed toe hoe zij haar kanalen inzet ten behoeve van publieksbereik. De commissie mist daarbij een overtuigende marketingstrategie.
Uit de cijfers in de aanvraag blijkt dat Untold voornemens is goede spreiding in activiteiten en publiek te realiseren, met name in de stadsdelen Zuidoost, waar Untold haar thuisbasis heeft, en Noord in het NDSM Theater. Door de binding met de community ziet de commissie het draagvlak dat Untold heeft in Zuidoost. Dit vindt de commissie positief. Zij leest echter niet overtuigend in het plan terug wat Untold precies gaat doen in deze stadsdelen. Untold beoogt een aantal speelplekken in Noord, Nieuw-West en Zuidoost zoals het Bijlmer Parktheater, de NDSM en De Meervaart, maar het is de commissie niet duidelijk of deze speelplekken intentioneel of al bevestigd zijn. Door het ontbreken van onderbouwing en toelichting kan de commissie niet goed beoordelen hoe haalbaar en passend de voornemens zijn binnen de kennis en ervaring van Untold.
Diversiteit & Inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zwak.
De commissie vindt dat uit het artistieke profiel van Untold een duidelijke focus op diversiteit en inclusie spreekt, al is de visie nog weinig uitgewerkt. Untold wil de
Afrikaanse diaspora in het aanbod in de stad zichtbaar maken om zo een deel van de bevolkingssamenstelling te representeren en een breed publiek te laten kennismaken met Afrikaans immaterieel erfgoed. Untold richt zich met haar activiteiten specifiek op Ghana en Zuid-Afrika, met de Ghanese en Zuid-Afrikaanse diaspora als inhoudelijk uitgangspunt. Het is de commissie duidelijk dat Untold met de thematiek en betrokken makers in de afgelopen periode heeft bijgedragen aan meer culturele diversiteit in het aanbod. Tevens bestaat de organisatie uit mensen met een biculturele achtergrond.
Untold benoemt niet wat is bereikt ten aanzien van het diversifiëren van het publiek. Ook zijn de doelstellingen voor de komende periode weinig concreet.
De commissie leest uit de aanvraag dat diversiteit en inclusie op het gebied van programma aan bod komt. Met de komende activiteiten gericht op de Afrikaanse diaspora levert Untold een bijdrage aan culturele diversiteit in het aanbod. De commissie is van mening dat de diverse samenwerkingspartners, zoals Afrovibes en de partners in Zuid-Afrika en het Verenigd Koninkrijk, deze bijdrage op het gebied van culturele diversiteit in het programma kunnen versterken. Dit wordt echter niet geconcretiseerd: Untold geeft niet helder aan op welke wijze wordt samengewerkt, welke gesprekken worden gevoerd en wat men van elkaar kan leren.
Het plan benoemt kort dat het publiek voornamelijk van Surinaamse afkomst is. Daarbij noemt Untold de wens haar publiek te diversifiëren. Wat dit precies inhoudt of hoe Untold dit diverser publiek wil bereiken, leest de commissie niet goed terug in het plan. Untold beschrijft dat zij in relatie tot personeel, makers en samenwerkingspartners zal werken met ouderen, kwetsbare doelgroepen en verschillende genders. Hoe Untold dit gaat doen, leest de commissie evenmin goed terug. Verder benoemt Untold dat zij voor de eigen organisatie streeft naar een inclusief team, maar licht niet toe wat dit inhoudt en hoe zij dit gaat bewerkstelligen. Een concrete aanpak op het gebied van diversiteit en inclusie ten aanzien van bereik en organisatie ziet de commissie daarmee niet in het plan.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als onvoldoende.
Uit het plan spreekt een intentie om te groeien en om te professionaliseren, en dat de organisatie hierin lerende is. Dit wordt door de commissie erkend, maar Untold maakt volgens haar onvoldoende duidelijk wat de visie is op de bedrijfsvoering. Voor de commissie wordt het niet duidelijk hoe binnen de organisatie de taken verdeeld zijn en hoe Untold gaat bijdragen aan onder andere een veilige werksfeer. De taakafbakening en expertise van de zakelijk leider, de algemeen directeur en de productieleiding zijn voor de commissie niet duidelijk omschreven. Ook wordt de Governance Code Cultuur in het plan niet genoemd. Untold benadrukt dat het waarborgen van Fair Practice en de cao een uitdaging is, maar beschrijft niet hoe zij deze uitdaging aangaat. Het plan reflecteert middels een minimale opsomming van aandachtspunten op de bedrijfsvoering van de vorige periode. De commissie vindt dat Untold beperkt ingaat op risico’s in de bedrijfsvoering. Ze benoemt als risico bijvoorbeeld de diversificatie van het publiek, maar omschrijft niet goed hoe zij met dit risico om wil gaan. Ook benoemt Untold het risico dat samenwerkingspartners wellicht uitvallen. De reden hiervoor leest de commissie niet terug, wel dat Untold dit risico wil oplossen door vooraf onderzoek te doen naar haar samenwerkingspartners.
De commissie vindt het plan vanuit organisatorisch en financieel opzicht niet realistisch en uitvoerbaar. Het plan is op beide punten summier beschreven. Hoe de organisatie op dagelijkse basis te werk gaat, hoe keuzes worden gemaakt of hoe producties tot stand komen, is niet helder toegelicht. De commissie ziet in het plan dat een groot deel van het werk bij de directeur ligt en vindt dit niet duurzaam. De commissie vindt dit een risico voor de organisatorische draagkracht.
In financieel opzicht vindt de commissie het plan op veel onderdelen onduidelijk. Zo wordt er bijvoorbeeld een hoog eigen vermogen vermeld, maar deze bestaat volgens de balans alleen uit bestemmingsreserves. Het plan benoemt hiervoor geen specificatie en opbouw, waardoor de commissie niet kan beoordelen of de financiële huishouding voldoende op orde is om het plan te dragen.
Moeilijk herleidbaar is of de summiere begroting passend is om het plan ten uitvoer te brengen. De verschillende inkomsten van de activiteiten zijn niet apart ondergebracht en de minimale cijfermatige toelichting op de begroting geeft hier geen inzicht in. De commissie ziet daarnaast inconsequenties in aangeleverde gegevens en bedragen die niet op elkaar aansluiten. Hierdoor ontstaat de impressie dat niet de totale begroting inzichtelijk is gemaakt.
Doordat de commissie toelichting op essentiële onderdelen mist, is zij niet overtuigd van een realistisch en uitvoerbaar plan.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Stichting Untold niet te honoreren omdat deze tien of minder punten heeft behaald, en omdat Untold een onvoldoende heeft behaald op het criterium Uitvoerbaarheid.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Dans.