Stichting Theater Na de Dam
Inleiding
Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei om 21.00 uur zetten theatermakers, artiesten, theaters én publiek in heel Nederland zich in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Elk jaar spelen gelijktijdig meer dan 130 voorstellingen in Nederland, waarvan ongeveer 33% in Amsterdam, die ieder op hun eigen manier betrekking hebben op de periode van de Tweede Wereldoorlog. Door de unieke kracht van theater als kunstvorm wil Theater Na de Dam de onbekende en onvertelde verhalen van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust herdenken, overbrengen en tastbaar maken. Op die manier tracht Theater Na de Dam verbinding en wederzijds begrip te creëren tussen acteurs, ouderen, verhalenvertellers, creatieve makers en publiek over grenzen, generaties, tijden en locaties heen.
Theater Na de Dam wil uitdrukkelijk koers houden en trouw zijn aan de uitgangspunten waar vanuit het veertien jaar geleden begonnen is. Door de inbedding in Amsterdam weet het publiek de weg naar de theaters ieder jaar te vinden; in de eigen buurt aansluitend aan een lokale herdenking, of op de fiets naar een theatraal verhaal dat op deze 4e mei aansprekend is.
De focus voor de komende periode ligt op verdieping en versterking van wat er is bereikt, waarbij steeds het streven is naar een zo inclusief mogelijke herdenking en manifestatie, naar uiteenlopende perspectieven, naar een divers organisatieteam en palet aan makers, naar een verbreding van publiek, betere spreiding in de stad en naar meer inbedding en betekenis in de samenleving.
Stichting Theater Na de Dam ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2021-2024.
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 60.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.
De commissie ziet de artistieke signatuur van Theater Na de Dam in het werken met verschillende makers om onbekende en onvertelde verhalen van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust te herdenken, over te brengen en tastbaar te maken op 4 mei. Theater Na de Dam ziet de 4 mei herdenking als de jaarlijkse apk-keuring van de samenleving en een moment waarop een vinger aan de pols van de tijd gehouden kan worden. Door ruimte te bieden aan nieuwe verhalen en geluiden kunnen nieuwe perspectieven tot stand komen op de tijd waarin wij nu leven. De artistieke eigenheid van Theater Na de Dam wordt volgens de commissie sterk bepaald doordat niet gefocust wordt op het uitbeelden van de verschikkingen van de Tweede Wereldoorlog, maar om vanuit die ruimte en thematiek tot een op zichzelf staande theatrale verbeelding te komen. De focus op kleine vertellingen, gebruikmakend van verbeeldingskracht vindt de commissie bijdragen aan de herkenbaarheid van de artistieke signatuur.
De commissie kan de vertaling van de artistieke signatuur naar de activiteiten voor komende periode niet sterk uit het plan herleiden. De commissie ziet dat de thematiek in de komende activiteiten gewaarborgd wordt door opdrachten rondom dit thema te geven voor werk dat speciaal gemaakt wordt voor Theater Na de Dam, maar het plan gaat niet scherp in op mogelijke nieuwe thema’s die voortkomen uit maatschappelijke ontwikkelingen in de huidige tijd. Volgens de commissie is het artistieke uitgangspunt niet overtuigend aangegrepen om invalshoeken te benutten die meer aansluiten bij de actualiteit. Ook is het door de afwezigheid van concrete activiteiten in het plan lastig voor de commissie om uitspraken te doen over de verbeeldingskracht van de producties voor de komende periode.
De commissie vindt dat Theater Na de Dam overtuigend voortbouwt op de artistieke ontwikkeling van voorgaande periode. De organisatie wil wat artistiek is bereikt de komende periode verdiepen en bestendigen. Dit commissie vindt dit blijk geven van een sterke en duurzame ontwikkeling.
De commissie erkent het nationale belang van Theater Na de Dam en vindt de activiteiten van de organisatie overtuigend van artistieke betekenis voor publiek en de stad Amsterdam. Het brede aanbod aan voorstellingen biedt het publiek in de stad de kans om de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust te herdenken. De commissie vindt met name de focus op onderbelichte verhalen van artistieke betekenis voor het publiek. Ook is de commissie overtuigd dat Theater Na de Dam verbinding en een groter historisch besef bij jongeren teweegbrengt, doordat jongeren actief worden betrokken om mee te denken over de thematiek van de jongerenvoorstellingen. De commissie vindt dat Theater Na de Dam een sterke artistieke betekenis voor de stad heeft. Theater Na de Dam brengt met haar activiteiten verbinding tot stand, dat bijdraagt aan het rituele aspect van herdenking. De getoonde verhalen zijn van artistieke betekenis voor Amsterdam doordat deze gelinkt zijn aan de historie van de stad en rechtstreeks gekoppeld zijn aan locaties in de stad. De bewustwording die met de verschillende voorstellingen op 4 mei tot stand komt, zorgt er volgens de commissie voor dat Theater Na de Dam in een kort moment veel impact in de stad kan creëren.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als zwak.
De commissie vindt dat er beperkt een visie op het bereik in de stad uit het plan spreekt. Theatermakers en publiek vinden elkaar in de stad Amsterdam, die een prominente rol speelt in de theatermanifestatie vanwege haar rijkdom aan verhalen over de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Het wordt voor de commissie niet duidelijk welke mensen geïnteresseerd zijn in deze verhalen (en welke niet) en wat hun beweegredenen zijn om een productie bij te wonen. De commissie is daarom positief over het voornemen publieksonderzoek te doen om meer inzicht te krijgen in het publiek.
Theater Na de Dam onderscheidt doelgroepen als: jongeren en twintigers, families, achterban en publiek van deelnemende theaters. De commissie vindt de gekozen categorieën voor de doelgroepen zeer generiek en had een specifiekere omschrijving willen zien waaruit meer kennis van het publiek spreekt.
De commissie vindt de beoogde publieksaantallen realistisch en passend bij de aard en omvang van de activiteiten. Voor het bereiken van de bestaande doelgroepen is volgens de commissie een passende marketingstrategie die eerder heeft bewezen dat het een breed bereik kan realiseren. Er wordt daarbij veel ingezet op mediabenadering en bekende namen en daarnaast gebruikgemaakt van de marketing van de betrokken theaters in Amsterdam. De commissie vindt deze aanpak minder overtuigend voor het bereiken van nieuw publiek. De commissie heeft waardering voor de aanpak om jonge makers, spelers en bezoekers te bereiken door online community building via sociale media en fysieke bijeenkomsten waarin jongeren producties aan elkaar laten zien. Van de inzet van influencers had de commissie graag meer willen lezen over hoe deze duurzaam bijdragen aan het opbouwen van een community.
Theater Na de Dam draagt weinig bij aan de spreiding van de activiteiten en publiek in de stadsdelen Zuidoost, Nieuw-West en Noord. De commissie vindt het een gemiste kans dat er gezien de thematiek rondom het gezamenlijk herdenken, niet meer inspanning plaatsvindt om meer in deze stadsdelen en buiten Centrum te doen. Enkel met de jongerenvoorstellingen worden zeer kleinschalig deze stadsdelen bereikt, maar het plan reflecteert niet op het draagvlak of passende partners aldaar.
Diversiteit & inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.
De commissie leest in het plan een algemene visie op diversiteit. Theater Na de Dam wil een zo inclusief mogelijke herdenking en manifestatie realiseren, maar de commissie mist een nadere onderbouwing of verduidelijking van wat dit specifiek betekent voor Theater Na de Dam.
Er wordt gereflecteerd op de stappen die afgelopen periode zijn gemaakt. Het plan maakt inzichtelijk welke diverse makers in het verleden voorstellingen hebben gemaakt. Hiermee is een programma tot stand gekomen met aandacht voor cultureel diverse perspectieven, genderdiversiteit en voor representatie van mensen met een beperking. Er zijn partners die een bijdrage leveren aan diversiteit en inclusie en nieuwe bestuursleden die het bestuur diverser maken in achtergrond, leeftijd en politieke kleur. Dit vindt de commissie positief. De commissie leest echter geen concrete doelstellingen ten aanzien van diversiteit en inclusie op het gebied van aanbod, bereik en organisatie.
De commissie vindt dat er voldoende sprake is van een aanpak op diversiteit en inclusie op het terrein van aanbod, bereik en organisatie. Voor de komende periode ziet de commissie diversiteit gewaarborgd in het programma door de diverse makers met niet-westerse achtergrond die zijn betrokken. Theater Na de Dam toont duidelijk aan in te willen zetten op verschillende vormen van toegankelijkheid, bijvoorbeeld door inzet van een gebarentolk en audiodescriptie. Een concrete strategie hoe Theater Na de Dam ook een diverser publiek wil bereiken wordt de commissie echter niet duidelijk. Er mist informatie over hoe Theater Na de Dam ervoor gaat zorgen dat de voorstellingen voor draagvlak gaan zorgen binnen de verschillende gemeenschappen. Een actieve aanpak voor het diversifiëren van de organisatie herkent de commissie nog niet uit het plan, maar ze vindt het een positief streven om met nieuwe teamleden altijd een nieuwe stem te willen vertolken, buiten de verschillende perspectieven die op dit moment al gerepresenteerd zijn.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed.
De commissie vindt dat het plan blijk geeft van een sterke visie op de bedrijfsvoering en hoe de organisatie met mensen en middelen om wil gaan. Theater Na de Dam is uitgegroeid tot een multidisciplinaire theaterinstelling die jaarlijks op verschillende momenten voorstellingen produceert en daarvoor samenwerkt met freelancers. De commissie mist een reflectie op de bedrijfsvoering van de afgelopen jaren en hoe daarop wordt voortgebouwd.
De commissie vindt helder hoe de Fair Practice Code wordt toegepast, waarbij voor de organisatieprincipes solidariteit, transparantie, honorering en hr-beleid leidend zijn. De organisatie hanteert fair pay: er zijn vaste dagtarieven conform de cao, waarbij de commissie de inzet op betere betaling van makers lovenswaardig vindt. Op gebied van sociale veiligheid vindt de commissie de twee maandelijkse wellbeing gesprekken met alle teamleden positief, net als de inzet van een vertrouwenspersoon. Ook de Governance Code Cultuur wordt nageleefd, hier is bondig op gereflecteerd. De commissie waardeert dat er een herijking van de governance staat gepland, waarmee processen onder de loep worden genomen. Er is een duidelijke risicoanalyse opgenomen in het plan met verschillende scenario’s om met risico’s om te kunnen gaan en operatief te kunnen blijven.
De commissie vindt het plan realistisch en uitvoerbaar op organisatorisch en financieel vlak. Ze heeft vertrouwen dat het team van freelancers de jaarlijkse theatermanifestatie (en de voorstellingen op de andere herdenkingsmomenten) tot uitvoering kan brengen. De freelancebasis waarop gewerkt wordt is passend bij het soort organisatie dat Theater Na de Dam is. De keuze voor het in vaste dienst nemen van een hoofd marketing en een hoofd jongerenproducties vindt de commissie goed doordacht. De financiële huishouding is op orde en met de eigen vermogenspositie is de organisatie goed in staat om financiële tegenvallers op te vangen. De begroting is helder en passend bij de uitvoering van het plan. In de financieringsstrategie wordt slim ingezet op verschillende vormen van fondsenwerving en hiervoor wordt geïnvesteerd door te werken met een fondsenwerver en een projectmedewerker voor donateurswerving. De financieringsmix oogt gevarieerd met inzet van zowel culturele fondsen als fondsen met een maatschappelijke insteek. De financiële huishouding van de organisatie acht de commissie voldoende op orde om het vierjarige plan te dragen.
Conclusie
De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Theater Na de Dam te honoreren met het gevraagde bedrag van € 60.000 per jaar.
De commissie constateert dat er na beoordeling van alle aanvragen onvoldoende budget beschikbaar is om de aanvraag te honoreren.