Stichting Shortcutz Amsterdam

Inleiding 

Shortcutz Amsterdam (hierna: Shortcutz) is een platform dat Nederlands filmtalent wil ondersteunen en wil helpen de reikwijdte van nieuwe Nederlandse producties op zowel nationaal als internationaal niveau uit te breiden. Als culturele organisatie in een divers samengetselde wereld, wil ze verschillen vieren en diverse perspectieven binnen het Nederlandse filmdebat omarmen. Ze beoogt gemeenschappen in Amsterdam en wereldwijd te betrekken, met vertoningen op vier continenten. De activiteiten, waaronder wekelijkse sessies met Q&A's en een jaarlijkse prijsuitreiking, zijn in het Engels om een divers publiek aan te trekken en interculturele verbindingen te bevorderen. Door Nederlandse films en filmmakers eerst in Amsterdam te introduceren en daarna internationaal te promoten, streeft ze ernaar de Nederlandse cinema te promoten en de perceptie ervan te veranderen. Shortcutz wil de filmgemeenschap een ontmoetingsplaats bieden die samenwerking en dialoog bevordert en de diversiteit en vitaliteit van de Nederlandse cinema laat zien.

Voor de periode 2025-2028 richt Shortcutz zich op het naleven van de fair practice code en het uitbreiden van het project Amsterthem. Na aanpassingen vanwege COVID-19, blijven de kernprojecten van Shortcutz: de wekelijkse sessies en jaarlijkse prijzen, met plannen om het bereik van de screenings van de internationale publieksprijs uit te breiden. De focus ligt verder op bedrijfsontwikkeling, met als doel het managementteam naar vaste posities te brengen. Shortcutz streeft ernaar meer bedrijfssponsoren aan te trekken en extra culturele en private fondsen te verkrijgen om projecten te ondersteunen. Er wordt ook geïnvesteerd in het zakelijk inzicht van directeuren en het diversifiëren van inkomstenstromen. Voor de strategische ontwikkeling, is de Fair Practice Code volgens haar cruciaal, met plannen om het vrijwilligersteam uit te breiden en zo een lichtere werklast voor allen te waarborgen. Shortcutz wil zich verder artistiek ontwikkelen en haar positie en positieve impact in de Nederlandse filmindustrie verder versterken. 

Shortcutz ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van  € 48.691. 

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 68.450 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zwak.

De commissie vindt dat er uit voorliggend plan duidelijk wordt wat Shortcutz wil doen, maar dat hier weinig artistieke onderbouwing aan ten grondslag ligt. Shortcutz biedt jonge filmmakers van korte films een eerste podium en introductie in de professionele filmwereld. Ze heeft een verbindende functie tussen beginnende en ervaren makers en wil daarbij een ‘stepping stone’ vormen voor makers die geen traditionele filmopleiding hebben gevolgd of op een andere manier buiten de gebaande paden treden. De filmvertoningen, Q&A’s met makers en professionals en de jaarlijkse award ceremony, die deels internationaal wordt uitgezet, zetten beginnende Nederlandse makers volgens de commissie op de kaart. Voor een aantal van hen betekent dit een doorstroming naar een professionele loopbaan binnen de film. Met dit alles heeft Shortcutz volgens de commissie een eigen plek verworven als organisator met een internationaal netwerk en promotor van jong talent met toegankelijke bijeenkomsten. De commissie mist echter, net als in het advies voor de periode 2021-2024, artistieke selectiecriteria voor de films die vertoond worden tijdens de Weekly Sessions en de award show. De voorwaarden voor deelname zijn vooral praktisch van aard, zoals maximale lengte van de film en de ervaring en verblijfsplaats van de maker. Uit het plan blijkt ook geen artistieke grondslag op basis waarvan bepaalde films prijzen winnen. De commissie waardeert de mogelijkheid die Shortcutz de makers geeft om feedback te ontvangen van de directeur. De commissie vindt deze vijftienminutengesprekken echter te kort om van gefundeerde begeleiding of talentontwikkeling te kunnen spreken. Hierdoor ontbreekt volgens de commissie een duidelijke artistieke signatuur van het platform. In het plan leest de commissie weinig reflectie op de artistiek-inhoudelijke ervaringen van de afgelopen periode. De nieuwe ambities die Shortcutz onder artistieke ontwikkeling schaart, hebben volgens de commissie vooral betrekking op andere aspecten van de organisatie, zoals het vergroten van het publieksbereik en distributie. Met het project Amsterthem slaat Shortcutz een nieuwe weg in. Dit project omvat zeven portretten, uit ieder stadsdeel één, van een inspirerende Amsterdammer. De commissie vindt dit een interessant project, omdat het de haarvaten van de stad opzoekt. Shortcutz fungeert hierbij voor het eerst als initiator en opdrachtgever. De inhoudelijke motivatie voor deze nieuwe rol vindt de commissie echter weinig uitgekristalliseerd.

Het is voor de commissie duidelijk wat Shortcutz teweeg wil brengen bij haar deelnemers. Ze wil nieuwe kansen creëren voor opkomend talent en de perceptie van film bij zowel publiek als makers veranderen. De commissie vindt het geven van een podium van belang voor deze makers en de Q&A’s kunnen makers aan het denken zetten. De commissie had echter graag meer gelezen over het effect dat deze sessies in artistieke zin op de makers en hun praktijk hebben. Zo is het niet duidelijk welke perceptie op film Shortcutz nu heeft, en hoe en waarom ze deze wil veranderen. Shortcutz is onderdeel van het internationale Shortcutz netwerk. Ze zorgt daarmee voor culturele samenwerkingen met andere steden en landen en vergroot de zichtbaarheid van de makers. Dat vindt de commissie van waarde voor de deelnemers. Met de openbare sessies hoopt Shortcutz ook de nieuwsgierigheid en waardering voor de Nederlandse film te bevorderen bij het publiek. De commissie vindt dat de relatie met dit publiek, die nog opgebouwd moet worden, en daarmee de beoogde impact in het plan weinig uit de verf komt. 

De losse portretten en de compilatiefilm van het project Amsterthem reizen door Amsterdam en Shortcutz wil hiermee de verscheidenheid van Amsterdammers vieren. De commissie ziet hierin een mooie verbindende rol en vindt het project daarmee van betekenis voor de verschillende wijken van de geportretteerden en voor de stad als geheel.  

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.

De commissie vindt dat Shortcutz een duidelijk beeld heeft van wie ze in de stad bereikt met haar activiteiten. Shortcutz onderscheidt getalenteerde filmmakers, filmprofessionals, kunst- en filmliefhebbers, filmgilden, film- en kunstscholen en internationale filmfans als haar huidige doelgroepen. De keuze voor deze doelgroepen vloeit volgens de commissie logisch voort uit de missie van het platform. De activiteiten die Shortcutz organiseert sluiten aan op de doelgroepen die actief zijn in de filmwereld.

Dit vertaalt zich volgens de commissie in goed bezochte sessies en evenementen. Shortcutz beschrijft een plan om het publiek te bereiken met vijf specifieke communicatiemiddelen, te weten emailcampagnes, social media, persbenadering, mond-op-mondreclame en flyers en posters. Shortcutz zou in de ogen van de commissie strategischer kunnen opereren door de middelen meer direct aan een doelgroep te koppelen. Het plan om de bestaande doelgroepen te bereiken vindt de commissie daarom nog wat generiek, maar ze constateert tegelijkertijd dat het effectief gebleken is. De komende jaren wil Shortcutz een breder publiek bereiken en ze geeft aan daar een uitgebreide communicatiestrategie voor te gaan ontwikkelen. Welke doelgroepen ze hierbij voor ogen heeft, maakt het plan verder niet duidelijk. Shortcutz werkt hiervoor onder andere samen met Outdoor Cinema. Dit is een organisatie die in opdracht filmevenementen in de openlucht produceert of ondersteunt. Dit betekent dat er meerdere stappen zitten tussen het publiek van de opdrachtgevers en Shortcutz. Hoewel de commissie het positief vindt dat het aantal vertoningen voor de jonge makers toeneemt, ziet ze niet hoe deze samenwerking voor Shortcutz een duurzame relatie met het publiek van deze evenementen oplevert. 

De Weekly Sessions vinden plaats in het centrum (de Kring) en de jaarlijkse award show in Noord (in Eye). Driekwart van de activiteiten vindt plaats in het centrum. De commissie merkt op dat er geen toelichting wordt gegeven op de relatie die Shortcutz heeft of wil opbouwen met de bewoners van het stadsdeel Noord, waar de award uitreiking plaatsvindt. Shortcutz geeft aan dat ze samenwerkingsverbanden met organisaties in dit stadsdeel aan wil gaan, maar het plan toont hierbij geen ambitie om de bewoners van dit stadsdeel te betrekken bij de activiteiten. Er zijn enkele samenwerkingen opgezet met partners in Zuidoost en Nieuw-West. Zo worden de films van Amsterthem in diverse buurten vertoond zoals bij West Beach (Film)Festival in Nieuw-West en Bijlmerbios in Zuidoost. De commissie waardeert deze samenwerkingen die ook al een track record hebben. Hierdoor draagt Shortcutz enigszins bij aan spreiding in de drie stadsdelen Noord, Nieuw-West en Zuidoost.

Diversiteit & inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.

De commissie vindt dat in het plan een redelijk overtuigende visie op diversiteit en inclusie getoond wordt. Shortcutz omschrijft zichzelf als een multiculturele organisatie in een divers samengestelde wereld waarin verschillen gevierd en gewaardeerd worden. Voor Shortcutz leidt het omarmen van diversiteit en inclusie tot creatief én economisch succes voor de deelnemers. De makers zijn met deze steun beter in staat om zich te ontwikkelen en hun verhalen over het voetlicht te krijgen. Hiermee toont de organisatie volgens de commissie een intrinsiek gevoelde waardering voor diversiteit. De commissie merkt wel op dat een nadere uitwerking op zijn plaats is. Hoewel keuzes voor de verschillende onderwerpen binnen de regeling niet expliciet worden gemaakt, legt Shortcutz in het plan de meeste nadruk op culturele en genderdiversiteit. Shortcutz geeft aan dat de diversiteit onder de filmmakers de afgelopen jaren sterk is toegenomen. Zo bestond meer dan de helft van de winnaars in de categorie Beste Regisseur en Beste Film uit vrouwelijke regisseurs en heeft Shortcutz de afgelopen jaren in haar selectie een toename gezien van films geregisseerd door mensen met biculturele achtergronden. De commissie is positief over deze verbetering, maar mist een toelichting op hoe deze tot stand is gekomen, en hoe deze verband houdt met stappen die in de afgelopen periode door Shortcutz gezet zijn. Omdat de voertaal Engels is, bereikt Shortcutz een groot aantal verschillende nationaliteiten. De commissie vindt echter dat dit niet automatisch betekent dat het publiek een goede afspiegeling is van de culturele diversiteit in de stad. Voor de komende jaren leest de commissie een aantal plannen, ze had het sterker gevonden als deze gekoppeld waren aan concrete en meetbare doelstellingen.

Met het project Amsterthem levert Shortcutz een bijdrage aan een divers programma. Het onderwerp is bijzondere Amsterdammers van allerlei achtergronden die tezamen de diversiteit van de stad in beeld brengen. De commissie vindt dat er daarbij een passende, goede jury bijeen is gebracht, met onder meer Ivan Barbosa en Biserka Šuran. Met dit project hoopt Shortcutz een cultureel divers publiek in de wijken van de stad te bereiken middels gratis openluchtvertoningen. De commissie vindt het aannemelijk dat een lokaal publiek bereikt wordt als een buurtgenoot hoofdpersoon is van de film, maar zij leest niet hoe Shortcutz dit publiek gaat benaderen. De aanvraag toont een lijst van bestaande samenwerkingspartners waarmee Shortcutz zich specifiek richt op het verbreden van haar doelgroep. De korte filmcuratie die verzorgd wordt voor de openluchtbioscoop van Bijlmerbios is een goed voorbeeld hiervan. De commissie is positief over de genoemde samenwerkingen, omdat deze in de verschillende stadsdelen zijn ingebed. Voor de eigen organisatie wil Shortcutz een diversiteitsactieplan ontwikkelen, die alle lagen van de organisatie beslaat. Dit plan is er echter nog niet. De commissie vindt dat Shortcutz al verder had moeten zijn dan deze intentie, ook omdat het vergroten van diversiteit in het bestuur vier jaar geleden al een punt van aandacht was. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed.

De commissie leest geen expliciete visie op de bedrijfsvoering in het plan. Wel komt deze naar voren uit de uitgebreide reflectie, beschrijving van de organisatie en in de stappen die Shortcutz de komende jaren wil zetten. Shortcutz is een relatief jonge organisatie met een kleine vaste kern. De bedrijfsvoering is in positieve zin continu punt van aandacht voor Shortcutz. Zo heeft zij belangrijke stappen gezet in de afgelopen jaren op gebied van fair pay. Shortcutz werkt met veel vrijwilligers en heeft een manier gevonden, in de vorm van Skillshare, om hen op niet-financiële wijze te waarderen. Zij krijgen mogelijkheden aangeboden om zichzelf te ontwikkelen door bijvoorbeeld speciale masterclasses. De commissie vindt het sterk dat Shortcutz zo duidelijk oog heeft voor de inzet van de vrijwilligers. Ze ziet daarin een bedrijfsvoering die is gebaseerd op waardering en wederkerige inzet. Om een veilige werkomgeving te borgen wil Shortcutz de komende periode een onafhankelijk en anoniem kanaal ontwikkelen, waar medewerkers met klachten terecht kunnen. De commissie vindt dit positief, maar vindt dat een extern vertrouwenspersoon de veiligheid beter zou borgen. Uit het plan blijkt dat de organisatie zich bewust is van mogelijke risico’s die bestaan  rond de kosten die verdere professionalisering met zich mee brengt en het is voor de commissie duidelijk hoe zij hier mee omgaat. Zo wil de organisatie om de stijgende personeelskosten te dekken meer bedrijfssponsoren aantrekken en extra culturele en private fondsen verkrijgen om projecten mogelijk te maken. 

De commissie vindt voorliggend plan realistisch en uitvoerbaar in organisatorisch en financieel opzicht. Zij heeft grote waardering voor het enthousiasme en de gedrevenheid van de directie en het team. Keer op keer weten zij professionals uit de filmwereld te overtuigen om een bijeenkomst bij te wonen en jonge makers te bevragen. De keuze voor gestage groei en professionalisering vindt de commissie realistisch. De versterking van het team bestaat uit een uitbreiding van het vrijwilligersteam en het op vaste posities brengen van het managementteam. De commissie vindt de uitbreiding en verankering van functies passend bij de professionalisering die beoogd wordt.

De begroting vindt de commissie inzichtelijk en realistisch. Er is sprake van een redelijke financieringsmix met verschillende bronnen van inkomsten, zodat risico’s worden gespreid. Shortcutz zet in op het vergroten van deze mix door fonds- en sponsorinkomsten. De directie heeft de afgelopen jaren een training gevolgd voor sponsorwerving en de eerste resultaten daarvan zijn al zichtbaar. Daarom heeft de commissie vertrouwen dat Shortcutz in staat zal zijn om de beoogde dekking te realiseren. De commissie merkt op dat Shortcutz door de zeer beperkte publieksinkomsten als organisatie desondanks kwetsbaar blijft. Langlopende financiële verplichtingen zijn echter niet aanwezig en er is een bescheiden maar gezonde reserve voor kleinere tegenvallers. De financiële huishouding van de organisatie is daarom volgens de commissie voldoende op orde om het vierjarige plan te dragen. 

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting Shortcutz Amsterdam te honoreren met het gevraagde bedrag van € 68.450 per jaar. 

De commissie constateert dat er na beoordeling van alle aanvragen onvoldoende budget beschikbaar is om de aanvraag te honoreren. 

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Film.