Stichting Pera

Inleiding

Stichting Pera (hierna: Pera) produceert sinds 2007 podiumactiviteiten waarin de hedendaagse Turkse (pop)muziek en clubcultuur centraal staat. Hiermee wil Pera een eigenzinnige en betekenisvolle bijdrage leveren aan het Amsterdamse culturele leven. Daarnaast wil de organisatie dit doen door een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de jonge inclusieve cultuur in Amsterdam en de culturele dialoog tussen Turkije en Nederland. Pera voldoet hiermee naar eigen zeggen aan de vraag van biculturele Amsterdamse jongeren naar een aanbod van vrijzinnige niet-westerse cultuuruitingen in Amsterdam.

De komende beleidsperiode focust Pera op het continueren en versterken van het programma Shugar in zowel Nederland als het buitenland. Daarnaast ontwikkelt de organisatie het programma Ex Oriente Lux, een multidisciplinaire manifestatie. Naast deze twee programma’s, heeft Pera als doel jaarlijks drie popconcerten met Turkse artiesten te organiseren, die zich naar eigen zeggen kenmerken door zowel artistieke output als maatschappelijke betrokkenheid in relatie tot de ontwikkelingen in Turkije en het Midden-Oosten. Ook coproduceert Pera met producties met Pride en RAqS. 

Stichting Pera ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van  € 40.692 per jaar (incl. indexatie 2024).

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 40.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.

Uit het plan spreekt volgens de commissie een specifieke artistieke signatuur. Pera ontwikkelt activiteiten waarin de hedendaagse Turkse popmuziek en lhbtqia+clubcultuur centraal staan. De commissie ziet hierin een duidelijke onderscheidende artistieke identiteit. De programma’s zijn echter beknopt uitgewerkt, waardoor de commissie beperkt inzicht heeft in de vertaling van de signatuur naar activiteiten. Ook is het hierdoor niet geheel helder of de activiteiten tot de verbeelding zullen spreken.  

Bij Shugar wordt bijvoorbeeld de samenwerking met diverse kunstenaars genoemd, maar het wordt niet duidelijk hoe dit zichtbaar is tijdens het event. Pera geeft aan dat de concrete uitwerking van het concertprogramma voor de komende vier jaar nog niet vastgesteld kan worden omdat dit afhankelijk is van Europese tourplanningen en de actualiteit in de Turkse muziekscene. De commissie begrijpt dit, maar had graag een betere uitwerking van de artistieke visie gezien. In het plan blikt de aanvrager terug op de afgelopen periode waarin zowel covid als de politieke ontwikkelingen in Turkije van invloed waren op het programma. Tijdens de pandemie steunde Pera het platform RAqS, een plek voor Amsterdamse nieuwkomers uit het Midden-Oosten. Daarnaast blijkt uit het plan dat Pera een belangrijke aanjager is binnen de lhbtiq+-gemeenschap en jonge artiesten en makers met een activistisch repertoire aan zich weet te binden. Het plan voor 2025-2028 past bij de artistiekinhoudelijke ervaring en ontwikkeling van Pera van de afgelopen jaren, waarin de stichting naast Turkse artiesten ook artiesten uit de Balkan, Azië en het Midden-Oosten programmeert. 

De commissie vindt het duidelijk wat de artistieke betekenis voor publiek en stad is. Ten aanzien van het publiek Pera ontwikkelde het programma Shugar met als doel een significante bijdrage te leveren aan het vergroten van de zichtbaarheid en empowerment van biculturele lhbtiq+-personen binnen de Turks-Nederlandse gemeenschap. De activiteiten van Pera richten zich vooral op jongeren in de clubscene, lhbtiq+-personen en jongeren met een biculturele achtergrond en levert naar eigen zeggen een duidelijke bijdrage aan het discours rond migratie, culturele minderheden en vrouwenrechten. Maar ook aan het belang van intersectioneel denken, de zichtbaarheid en het verhaal van minderheden binnen minderheden, zoals lhbtiq+-vluchtelingen met een Koerdische identiteit binnen Turkse of Arabische gemeenschappen in Nederland, komt aan bod in de visie van Pera. De commissie vindt dat een waardevol en belangrijk onderdeel voor de Amsterdamse nachtcultuur. De artistieke betekenis voor deelnemers komt voort uit het stimuleren van de artistieke ontwikkeling met het programma Shugar, dat een uitwisseling bewerkstelligt met activistische kunstenaars uit Athene, Beiroet, Istanbul, Berlijn en Amsterdam. De commissie vindt dat hiermee wordt aangetoond wat de stichting teweeg wil brengen en vindt het een waardevolle bijdrage op artistiek-inhoudelijk vlak. 

Pera wil met haar activiteiten een eigenzinnige en betekenisvolle bijdrage leveren aan het Amsterdamse culturele leven, aan de jonge inclusieve cultuur en tegelijkertijd daarmee ook aan de voortdurende dialoog tussen Nederland en Turkije gaande blijven houden. Daarnaast wil Pera in samenwerking met andere kunstenaars en opkomend talent, creatieve geesten en activisten uit de lokale regio van Turkije en Istanbul begrip ontwikkelen, door het vertellen van verhalen van die cultuur. De commissie vindt dat de plek die Pera met haar activiteiten inneemt van artistieke-inhoudelijke waarde is voor de stad, 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.

Uit het plan spreekt een duidelijke en onderbouwde visie op het bereik in de stad. Pera wil een grote groep Amsterdammers aanspreken en richt zich de komende periode voornamelijk op mensen met een biculturele achtergrond in de leeftijd van 21 tot 40 jaar. Pera bereikt nu in haar eigen woorden Turkse en Koerdische Nederlanders, Nederlanders met Griekse, Balkan en Middellandse Zee roots, muziek- en cultuurliefhebbers, internationaal publiek, Turkse Nederlanders binnen de lhbtiq+ gemeenschap en bi-culturele jongeren. Daarnaast richt de stichting zich op het publiek met Syrische, Libanese, Egyptische en Jordanese roots in de leeftijd van 18 tot 40 jaar. Dit komt voort uit de samenwerking met RAqS. De komende periode wil Pera de bestaande doelgroepen behouden en verbreden. Zo wil Pera voor Ex Oriente Lux, in haar eigen woorden, ‘een publiek bereiken dat een spirituele link met het MiddenOosten heeft in en van hedendaagse elektronische muziek houdt’. De organisatie heeft volgens de commissie duidelijk in beeld wie de beoogde doelgroep is voor de programma’s en weet deze volgens de commissie goed te bereiken. Met de verschillende activiteiten wil Pera bovendien een brug slaan tussen de diverse doelgroepen. Dit vindt de commissie een mooie, maar ook realistische ambitie.  Het plan beschrijft volgens de commissie een algemene marketingaanpak, die niet per doelgroep gespecificeerd worden. Pera heeft zelf een vaste fanbase die ze bereikt via Facebook en Instagram, de website en de nieuwsbrief. Ook zet Pera gerichte onlineadvertenties in en free publicity voor aandacht in lhbtiq+- en muziekmagazines. Hoewel Pera zowel online als offline media inzet om het publiek te bereiken, leest de commissie niet duidelijk hoe de specifieke doelgroepen benaderd worden. De commissie verwacht wel dat dit nodig is, gezien de verschillende doelgroepen. Daarnaast maakt de organisatie gebruik van de marketingmiddelen van de samenwerkingspartners zoals Paradiso en Tolhuistuin. De commissie vindt de marketingaanpak, en daarmee de middelen om de doelgroep te bereiken algemeen beschreven en niet toegelicht per doelgroep.

Pera voert een groot deel van de activiteiten uit in het stadsdeel Noord, door een samenwerking met de Tolhuistuin voor Shugar. Daarmee draagt Pera volgens de commissie bij aan de spreiding van het culturele aanbod in Noord. Pera kiest voor haar doelgroepen voor Tolhuistuin en noemt het een A-locatie omdat deze goed bereikbaar is, parkeergelegenheid heeft, en de clubzaal een safe space is. De commissie vindt dit een heldere toelichting waarom er voor deze locatie wordt gekozen. Hierdoor is er draagvlak vanuit de doelgroepen die komen. De commissie plaatst echter een kritisch kanttekening dat zij uit het plan niet op kan maken in hoeverre draagvlak is voor de activiteiten bij de bewoners in het stadsdeel zelf. Op basis van onder meer de ervaring van de organisatie en de club in Tolhuistuin als partner, vindt de commissie de voornemens passend en haalbaar.

Diversiteit & Inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.

Uit het plan spreekt een heldere visie op diversiteit en inclusie. De visie en methodiek zijn in de ogen van de commissie te zien als een integrale doelstelling. Pera programmeert naar eigen zeggen jonge activistische en geëngageerde artiesten, niet alleen van Turkse maar ook van Koerdische, Armeense, Iraanse en Griekse afkomst die vaak niet in hun eigen land kunnen spelen. Pera snijdt maatschappelijke relevante thema’s aan en zoekt daarbij de samenwerking met progressieve en vrijzinnige groepen met als doel een vrijere wereld met kansen en plek voor iedereen. Daarmee ziet de commissie hierin een duidelijke keuze voor een diverser aanbod.

Pera bereikt naar eigen zeggen een publiek van verschillende leeftijdsgroepen met een biculturele achtergrond en veel mensen binnen de lhbtiq+-gemeenschap, de commissie ziet hierin een duidelijke keuze voor diverser bereik. 

Het team is inclusief en meerstemmig. Pera werkt samen met partners die zich ook inzetten voor de lhbtiq+-gemeenschap en de uitwisseling tussen Turkije en Nederland zoals International Queer & Migrant Film Festival, COC, Love Dance Point Istanbul, de RAqS-community, Lambdaistanbul, het Nederlandse consulaat in Istanbul, Stichting Sirkaf Rotterdam, de partners van Pera verenigd in de Alliantie Aties voor Zichtbaarheid en Pride van de Gemeente Amsterdam.

In het plan wordt gereflecteerd op de periode 2021-2024. Naast de eigen activiteiten werd de organisatie regelmatig gevraagd om kennis te delen, gastlessen te geven en om te adviseren. Dit is volgens de commissie terecht, gezien het diverse en inclusieve profiel van de organisatie. De commissie waardeert dat Pera deze rol in de cultuursector op zich neemt. De aanpak om de integrale doelstellingen op het gebied van aanbod en bereik te verwezenlijken is geïntegreerd in het hele plan. De commissie verwacht dat de doelstellingen gerealiseerd worden zullen, echter vindt de commissie de stappen niet concreet door de beknopt uitgewerkte programma’s. Daarnaast was een verdiepende toelichting over de manier waarop er zinvol met partners samen wordt gewerkt voor de commissie wenselijk geweest om hier inzicht in te krijgen. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak.

Uit het plan spreekt een summiere visie op bedrijfsvoering, waardoor het voor de commissie onvoldoende duidelijk is hoe Pera met mensen en middelen om wil gaan. De organisatie onderschrijft de Fair Practice Code. Medewerkers en freelancers worden conform de bedrijfs-cao van Paradiso betaald. Voor de betaling van muzikanten hanteert Pera de SENA-norm. Als het gaat om sociale veiligheid volgden de medewerkers de training Safer Clubbing en kunnen zij terecht bij de vertrouwenspersonen van Paradiso. Het bestuur onderschrijft de Governance Code Cultuur en volgt daarin bijvoorbeeld het kenbaar maken van de procedure voor het aflopen van de zittingstermijn van de bestuursleden. De commissie vindt dit erg algemeen.

Het plan reflecteert beknopt op de bedrijfsvoering in de periode 2021-2023. Corona had grote gevolgen voor het uitvoeren van het activiteitenplan, programma’s werden uitgesteld of geannuleerd. Verder beschrijft de organisatie welke aanpassingen nodig waren in tijden van de pandemie, zoals het mogelijk maken van een online programma vanuit Beiroet. Na de pandemie werd Shugar op het laatste moment geannuleerd vanwege onvoorziene visumrestricties in Turkije voor uitreizende queerartiesten. Gezien dit nog steeds speelt, had de commissie graag meer willen lezen over de gevolgen van deze periode voor de huidige en toekomstige bedrijfsvoering. De commissie vindt namelijk dat in het plan niet helder naar voren komt wat de doelstellingen zijn op het gebied van bedrijfsvoering voor de komende jaren. Na 2025 maakt RAqS de stap naar een eigen rechtspersoon en zal als partner van Pera zelfstandig verder gaan. De commissie merkt op dat het effect of eventuele risico's van deze wijziging niet besproken worden met de andere risico’s in de toelichting op de begroting. Pera noemt namelijk enkele In de toelichting op de begroting wordt een aantal risico’s genoemd voor de komende periode. Zo rusten er veel taken op de schouders van de directeur. Dit maakt de organisatie in de ogen van de commissie kwetsbaar, zoals ook bleek bij eerdere uitval in de lopende kunstenplanperiode. De politieke situatie in Turkije en het Midden-Oosten maakt het moeilijker voor artiesten om te reizen. Het plan erkent het risico van het hebben van een klein team en geeft aan hoe zij hiermee om willen gaan, mede door het aannemen van een junior medewerker en de ondersteuning van Paradiso biedt dit mogelijke risico perspectief. Tevens noemt Pera de risico’s die het programma en de politieke situaties met zich meebrengt, maar een echte oplossing wordt niet geboden, anders dan het annuleren van programma’s. De commissie mist in de risicoanalyse een reflectie op hoe om te gaan met de risico’s. 

De commissie plaats kritische kanttekeningen bij de organisatorische haalbaarheid. . Pera werkt met een klein team dat bestaat uit een artistiek directeur, een junior programmeur en een marketingmedewerker. Veel verantwoordelijkheid ligt bij de artistiek directeur. Dit risico wordt erkent. De commissie vindt dat er niet voldoende actie wordt genomen om de beoogde ondersteuning te realiseren. Een concreet plan van aanpak met een tijdlijn leest de commissie niet in het plan. Het plan blijft beperkt ot slechts ideeën, waardoor de organisatie kwetsbaar blijft. Omdat er in het plan nog veel onduidelijkheid is over het programma krijgt de commissie geen helder beeld over de organisatorische haalbaarheid van de programma’s zelf, in combinatie met het samengestelde team.

Ook in financieel opzicht is de commissie kritisch. Pera heeft al langer de wens om een eigen vermogen op te bouwen. De commissie leest in de begroting of toelichting geen plan van aanpak om het eigen vermogen op te bouwen, en hoe financiële risico’s eventueel opgevangen kunnen worden. De ambities die in het plan staan, zijn niet allemaal terug te vinden in de toelichting op de begroting. Zo beoogt Pera de komende jaren minder en effectiever te programmeren, maar de lasten worden in de begroting zwaarder en een toelichting hierover ontbreekt. 

Er is een financieringsmix met verschillende bronnen van inkomsten, namelijk publieksinkomsten, sponsorinkomsten, organisatie- en programmeringsbijdrage van Paradiso en private fondsen. Hoewel de financiële risico’s enigszins worden gespreid, leunt de financieringsmix naar mening van de commissie sterk op de bijdragen van Paradiso en AFK. Dit maakt het geheel kwetsbaar. 

Ondanks de benoemde punten heeft de commissie op basis van onder meer het partnerschap van Paradiso, de artistieke kennis en kunde van de betrokkenen en de goede producties in het verleden, vertrouwen dat de vierjarige plannen gerealiseerd kunnen worden. 

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting Pera te honoreren met het gevraagde bedrag van € 40.000 per jaar. De commissie constateert dat er na beoordeling van alle aanvragen onvoldoende budget beschikbaar is om de aanvraag te honoreren. 

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Muziek & Muziektheater.