Stichting Oxville

Inleiding

Stichting Oxville (hierna: Oxville) is het culturele centrum waar de verhalen uit Amsterdam Nieuw-West te horen zijn. De organisatie wil dat er wederzijdse cultuur- en kennisoverdracht plaatsvindt tussen de community uit de buurt en de mensen van daarbuiten. Stichting Oxville wil dit doen door middel van het exploiteren van een filmhuis en door het organiseren van filmeducatieworkshops onder de naam NieuwWest Film School. 

Met een veelzijdige filmprogrammering, met community-cinema en een educatieprogramma wil Oxville de komende jaren in Cinema de Vlugt en vanaf 2027 in het nieuwe Verhalenhuis in Osdorp bijdragen aan een divers en toegankelijk kunst- en cultuuraanbod in Nieuw-West en daarbij ook een ontmoetingsplaats voor bezoekers en culturele organisaties zijn.

De stichting stelt dat voor velen in Nieuw-West een filmhuis voelt als een te elitaire vorm van cultuur en entertainment en dat het voor de gemeenschap in het stadsdeel moeilijk is om zichzelf te herkennen in de films die vertoond worden in de reguliere filmhuizen. Oxville wil die drempel weghalen en een buurtbioscoop realiseren waar mensen uit alle lagen van de bevolking van Nieuw-West elkaar kunnen ontmoeten en kunnen genieten van kunst en cultuur. Met het filmprogramma wil Oxville bijdragen aan een levendige filmcultuur. Labels als ‘arthouse’ of ‘mainstream’ zijn voor Oxville ondergeschikt aan de wens om films te tonen die aansluiten bij de belevingswereld van de bewoners van Nieuw-West. De stichting wil bewoners die zich niet in het reguliere filmaanbod herkennen, verrassen en inspireren met onder andere films uit hun land van herkomst. Oxville vindt ontwikkeling van het kunst- en cultuuraanbod belangrijk om hiermee buurtparticipatie in de breedste zin en voor alle groepen te stimuleren.  

Stichting Oxville ontving een tweejarige subsidie 2021-2022 uit de Regeling Ontwikkeling van € 87.500 per jaar (toekenningsbedrag 2021) en een tweejarige subsidie 2023-2024 uit de Regeling Ontwikkeling van € 100.000 per jaar (toekenningsbedrag 2023).

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 245.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.

Oxville heeft volgens de commissie een duidelijke artistieke signatuur waarmee de aanvrager zich onderscheidt. Zij ziet de artistieke eigenheid van Oxville goed terug in de visie van de stichting op de ontwikkeling van Nieuw-West en haar bewoners en de rol die Oxville daar zelf wil spelen. De stichting wil de bewoners op een toegankelijke manier kennis laten maken met film als kunstvorm en hierdoor onderlinge verbinding tussen gemeenschappen stimuleren. 

Dit zegt zij te doen via de pijlers herkenning en verbreding. Door herkenbare films te tonen, trekt het filmhuis groepen buurtbewoners die normaal gesproken niet snel een filmhuis bezoeken. De verdere programmering is zodanig, dat bezoekers worden uitgedaagd hun blikveld te verbreden en zich verbinden met voor hen nieuwe werelden, culturen, perspectieven en mensen. Zo wil Oxville met Cinema de Vlugt een verbindende ontmoetingsplek in de buurt zijn. De commissie heeft waardering voor deze artistiek-maatschappelijke missie, die zij ook overtuigend vertaald vindt naar artistieke activiteiten. De getoonde films sluiten aan bij de beleveniswereld van de bewoners en bieden hun zowel herkenning als verbreding. De organisatie maakt inzichtelijk op basis van welke overwegingen zij films selecteert en hoe zij de artistieke kwaliteit van de programmering waarborgt. Zij streeft naar een mix van films waarin met kleine, persoonlijke verhalen op microniveau een probleem op macroniveau aangekaart wordt en films die de dagelijkse realiteit juist even doen vergeten en ontspanning bieden. De commissie vindt dat de programmering daarmee tot de verbeelding spreekt. Ook in de filmworkshop Generation Z, gericht op de kinderen uit Nieuw-West, ziet de commissie een duidelijke vertaling van de artistieke signatuur. In deze workshop krijgen kinderen die niet vanzelfsprekend in aanraking komen met kunst en cultuur, de kans om kennis te maken met filmmaken. Tegelijkertijd draagt deze workshop bij aan een positiever zelfbeeld van de deelnemers en aan wederzijds begrip en inlevingsvermogen. 

Het plan reflecteert op de artistiek-inhoudelijke ervaringen in het verleden en de voorgestelde activiteiten vloeien hier volgens de commissie logisch uit voort. Zo geeft Oxville aan dat zij veel verschillende bewonersgroepen heeft bereikt met de programmering. Daarom wil ze dezelfde lijn van programmeren voortzetten. Uit de ervaringen met de workshop Generation Z is gebleken dat goede sociaalpedagogische begeleiding cruciaal is in dit traject. Daarom wordt deze expertise aan het begeleidende team toegevoegd. De nieuwe initiatieven die Oxville de komende jaren wil gaan ontwikkelen sluiten aan op uitbreiding of voortzetting van bestaande samenwerkingen. Zo wordt de samenwerking met Stichting Studiezalen uitgebreid naar het opzetten van, naast de workshop voor Generation Z, een extra traject voor jongeren van 12 tot 16 jaar. In Het Verhalenhuis gaat Oxville onderzoeken of en hoe zij met de exploitatiepartners in het gezamenlijke cultuurhuis (OBA, El Hizrja en FunX) tot structurele programma-inhoudelijke samenwerkingen kan komen om een cultureel platform te vormen met programma’s op het gebied van taal, media, film en andere kunstvormen voor en door bewoners van Nieuw-West en in het bijzonder voor en door de nieuwe generatie. Hierbij blijven de partners autonoom in hun programmering en communicatie. 

De commissie is van mening dat Oxville van grote artistieke betekenis is voor de buurt, de stad en het publiek. Zij vindt het zeer duidelijk en overtuigend wat Oxville teweeg wil brengen bij de buurt. Oxville denkt haar artistieke visie nog beter te kunnen verwezenlijken en uitdragen door de uitbreiding naar meer zalen en de verhuizing naar Het Verhalenhuis. Ze wil, in samenwerking met partners op deze locatie, een gezamenlijk platform creëren dat een nog bredere en toegankelijkere

ontmoetingsplaats vormt en zo nog beter een verbindende rol zal spelen voor en in Nieuw-West. De commissie denkt dat de samenwerking in Het Verhalenhuis inderdaad bij kan dragen aan het vergroten van de artistieke impact van de partners in het huis en kijkt uit naar deze nieuwe en voor Nieuw-West in potentie zo belangrijke culturele voorziening.

Herkenning - en daarmee erkenning - van de culturele achtergronden van het publiek is cruciaal voor de opbouw van de cultureel divers samengestelde community die Oxville voor ogen staat. Ze wil de bezoekers door het aanbod simuleren om te reflecteren op en mee te praten over hun wereld. Daarmee toont Oxville volgens de commissie duidelijk en overtuigend wat zij teweeg wil brengen bij het publiek. Als enige filmhuis/bioscoop in Nieuw West vervult Cinema de Vlught, niet alleen als filmhuis maar ook als ontmoetingsplaats voor verschillende gemeenschappen, een bijzondere rol in de stad. De artistieke activiteiten zijn daardoor niet alleen voor het publiek en buurt maar ook voor de stad aansprekend en waardevol. De commissie ziet en waardeert dat succesvolle samenwerkingen worden voortgezet en/of uitgebreid ten behoeve om nog meer bewonersgroepen te verbinden, waaronder jongeren en vrouwen. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als zeer goed.

De commissie vindt dat Oxville in het plan een zeer duidelijke en goed onderbouwde visie geeft op het bereik in de stad. De organisatie heeft een scherpe focus op NieuwWest en haar bewoners. Deze primaire doelgroep is onderverdeeld in twee subgroepen: bewoners in kwetsbare posities (inwoners uit Nieuw-West tussen de 16 - 70 jaar met een laag inkomen, veelal praktisch opgeleid, ouderen en mensen uit gemarginaliseerde gemeenschappen) en nieuwe bewoners (inwoners uit Nieuw-West tussen de 20 - 40 jaar, veelal theoretisch opgeleid met een modaal tot bovengemiddeld inkomen), hetgeen helder is gemotiveerd in de aanvraag. Oxville ziet dat steeds meer jonge gezinnen vanuit het centrum naar (het nog steeds armere) Nieuw-West verhuizen en dat er daardoor steeds meer bewoners in dit stadsdeel komen wonen die behoefte hebben aan plaatsen waar ze (culturele) activiteiten kunnen ondernemen. Dat toont volgens haar het belang van een buurtbioscoop die zorgt voor betaalbare (culturele) activiteiten die zowel de nieuwe als de oude bewoners van het stadsdeel kunnen bezoeken. De commissie ziet in de aanvraag dat Oxville veel kennis heeft van de verschillende subgroepen en de bewonersprofielen in Nieuw-West. Naast deze primaire doelgroep beschrijft Oxville een secundaire doelgroep, te weten de organisaties die dicht bij de gemeenschappen staan die zij wil bereiken. Oxville ziet het samenwerken met partners als cruciaal bij het bereiken van alle diverse groepen in Nieuw-West en maakt hierin gerichte keuzes. De commissie waardeert dit, omdat dit belangrijk is om de buurtfunctie van het filmhuis waar te kunnen maken.  

De programmering is erop gericht om zoveel mogelijk bereik binnen deze doelgroepen te behalen door de behoefte van de doelgroep mee te wegen in de programmering en (deels) herkenbare films te programmeren. De omschrijving van de manier waarop een programma tot stand komt is naar mening van de commissie overtuigend en per subdoelgroep specifiek. Zo wordt een maandelijkse Ladies Night georganiseerd voor de vrouwen van Nieuw-West. Hierbij wekt Oxville samen met een breed netwerk van vrouwenorganisaties om zoveel mogelijk vrouwen in Nieuw-West te bereiken. Samen met jongerenwerkorganisaties IMD, UniteFit, Dock en Young Amsterdam programmeert het filmhuis maandelijkse films die aansluiten bij de belevingswereld van jongeren in Geuzenveld-Slotermeer. Dit zijn enkele voorbeelden van activiteiten die in aard en omvang goed aansluiten op de aard en de omvang van de (sub)doelgroepen die Oxville in het plan benoemt.

De marketingmix, community building en samenwerkingspartners vindt de commissie zeer goed doordacht en aangepast op de subdoelgroepen. Zo werkt Oxville voor het bereiken van oudere doelgroepen met een nieuwsbrief en advertenties in de lokale krant. Voor het bereiken van jongeren wordt samengewerkt met Stichting Studiezalen en SEZO. Met de Gemeente Amsterdam wordt samengewerkt met een Stadspasactie om zo de bewoners met een laag inkomen te kunnen bereiken. De aanpak voor het bereiken en betrekken van de beoogde (sub)doelgroepen vindt de commissie dan ook passend en realistisch. In de toekomst zal moeten blijken of deze aanpak ook voldoende is om het beoogde bereik in Het Verhalenhuis te behalen.  

Het is voor de commissie duidelijk dat Oxville echt ingebed is in de wijken van NieuwWest en daar goed de weg weet. De stap naar Het Verhalenhuis en de uitbreiding van de educatieactiviteiten zullen de positie en de functie van het filmhuis nog verder versterken en het bereik vergroten. 

De commissie vindt dat Oxville een zeer grote bijdrage levert aan de spreiding van het culturele aanbod en het publieksbereik in stadsdeel Nieuw-West. Oxville is gelegen in Nieuw-West, waar zij momenteel Cinema de Vlugt exploiteert en straks Oxville Cinema in Het Verhalenhuis. Oxville en Nieuw-West zijn volgens de commissie zeer sterk met elkaar verbonden, ook door de samenwerkingen met vrijwel uitsluitend organisaties en partners in het stadsdeel. Er zijn relatief weinig culturele voorzieningen in dit stadsdeel. Oxville geeft aan dat de ontwikkeling van het kunst- en cultuuraanbod is gewenst om buurtparticipatie in de breedste zin en voor alle groepen te stimuleren. De commissie onderschrijft dit. Uit een crowdfundingactie blijkt het grote draagvlak voor het filmtheater in de buurt. 

Diversiteit & inclusie

De commissie beoordeelt de diversiteit en inclusie als zeer goed.

Uit het plan spreekt volgens de commissie een overtuigende visie op diversiteit en inclusie. De onderrepresentatie van bepaalde bevolkingsgroepen in film leidt volgens Oxville tot een eenzijdige weerspiegeling van de maatschappij en veroorzaakt soms zelfs stereotypering van bepaalde groepen. De commissie vindt dat het plan sterk in het teken van de ambitie staat om dit te veranderen. Oxville wil een toegankelijk filmhuis zijn waarin mensen uit verschillende culturen en sociale lagen van de samenleving zich kunnen herkennen en elkaar zullen ontmoeten. De commissie vindt dat Oxville goed zicht heeft op de cultureel diverse bevolkingssamenstelling van het stadsdeel, waar bovendien veel bewoners een laag inkomen hebben. De commissie vindt het daarom logisch dat Oxville de nadruk legt op het bevorderen op culturele diversiteit en sociaal-economische kansengelijkheid. 

Oxville reflecteert in het plan op de eerder gezette stappen en de resultaten daarvan. Daarbij toont ze in de ogen van de commissie lerend vermogen: impact en resultaten worden gemeten en meegewogen, de organisatie staat open voor inspraak, toetst ideeën bij de doelgroepen en communiceert met aandacht voor taalgebruik. De programmering vond aansluiting bij het divers samengestelde publiek in Nieuw-West. Voor filmeducatie bleek het werken met rolmodellen een goede manier om de doelgroep aan te spreken.  

De commissie stelt met veel waardering vast dat Oxville een op diversiteit en inclusie intrinsiek zeer gemotiveerde organisatie is. Ook voor de komende jaren stelt de organisatie zich ten doel op alle P’s opnieuw verbeteringen te realiseren in de representatie en inclusie van de cultureel-diverse en sociaal-economisch minder kansrijke bewoners van Nieuw-West. 

De commissie vindt de aanpak voor een divers en inclusief aanbod, bereik en organisatie zeer concreet, overtuigend en realistisch. De organisatie gaat wat betreft programmering en de educatie voort met de beproefde werkwijze. Daarnaast start zij een aantal nieuwe initiatieven met het oog op een divers aanbod. Zo wil Oxville met het Celebration Short Film Festival jonge makers inspireren. De drijvende kracht, filmmaker Angelo Perez Lebbink, is opgegroeid in Nieuw-West en was als filmdocent verbonden aan IMC Weekendschool. De commissie heeft er veel vertrouwen in dat dit initiatief weerklank vindt bij de doelgroep. In het kader van het project Schoolfilm van de maand wordt in samenwerking met de scholen in Geuzenveld-Slotermeer een kaartje van € 1 beschikbaar gesteld aan scholieren. Dit laat volgens de commissie zien dat Oxville zich inzet om de drempels voor de doelgroep echt te verlagen.  De commissie stelt vast dat Oxville een groot netwerk heeft van maatschappelijke en culturele instellingen. Daardoor heeft Oxville in veel gemeenschappen een ingang. Zo werkt ze samen met Stichting Pelita voor het bereiken van de Molukse gemeenschap, met Pass the Popcorn voor de zwarte gemeenschap en ESAN voor de oudere doelgroep. De commissie heeft daar veel waardering voor en denkt dat dit een zeer effectieve aanpak is.

Oxville geeft aan dat het team bestaat uit mensen met uiteenlopende culturele achtergronden, opleidingsniveaus, genders, en sociaal-economische posities. Zij wil dat de beoogde doelgroepen zich kunnen herkennen in de medewerkers. Dat vereist een diverse samenstelling van het team. Daarom wil ze dit ook bij de werving van nieuw personeel waarborgen, door dit altijd in overweging te nemen en eventueel door met externe organisaties samen te werken die haar kan helpen verder te kijken dan haar eigen netwerk. Hetzelfde geldt voor de raad van toezicht. Door deze uit te breiden naar vijf leden komt er ruimte om ook daar een betere afspiegeling van Nieuw-West te realiseren. De commissie is hier positief over.

De commissie vindt de genoemde stappen in het plan haalbaar en is er vanwege het brede netwerk van Oxville en de ervaringen in de afgelopen jaren van overtuigd dat de doelstellingen bereikt kunnen worden. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak.

Die commissie vindt dat het plan een slechts ten dele duidelijke visie op de bedrijfsvoering bevat. Zij ziet waar de organisatie naar toe wil werken in de eerste twee jaar en begrijpt de keuze voor het aanstellen van een bedrijfsleider/floormanager voor de dagelijkse leiding op de vloer. Dat geeft de twee directeur-bestuurders gelegenheid om wat afstand te nemen van de operationele taken en zich meer te richten op de strategische en zakelijke ontwikkeling van de stichting. Ze is echter van mening dat het plan te weinig toelicht hoe Oxville toe wil werken naar de periode medio 2027 – 2028, waarin uitgebreid wordt naar vijf zalen. Deze uitbreiding betekent een aanzienlijke schaalvergroting. Afgezien van het aannemen van een bedrijfsleider en extra personeel worden er echter geen ontwikkelingen in de organisatie benoemd. Dit vindt de commissie mager. 

De commissie is van mening dat de schaalvergroting onzekerheden en risico’s met zich meebrengt die slechts ten dele concreet benoemd worden in het plan. De mogelijke uitloop van de bouw en de inkomstenderving tijdens de periode van de verhuizing zijn volgens de commissie risico’s die niet toegelicht worden in het plan.  Het plan geeft naar het oordeel van de commissie door de heldere reflectie op de afgelopen periode goed inzicht in de ontwikkeling van Oxville tot dusver. Oxville geeft aan zich de afgelopen jaren te hebben ingezet voor professionalisering van de bedrijfsvoering. Verslaglegging, verantwoordelijkheden en werkwijze van en binnen het bestuur zijn vastgelegd en verstevigd. Oxville toont in het plan een groot bewustzijn van haar sociale rol ten opzichte van de medewerkers, waarvan een deel werkt in een re-integratietraject. Om een veilige werksfeer te creëren is er met een hr-adviesbureau een medewerkersonderzoek uitgevoerd waarin gevraagd werd hoe het met ze gaat en ze om feedback te vragen en er is een extern vertrouwenspersoon betrokken. De Governance Code Cultuur wordt onderschreven waarbij er een rvt ingesteld is die past bij de groei van de organisatie waarin de directie een grotere verantwoordelijkheid heeft. De rvt bestaat nu uit drie personen maar zal in 2024 uitgebreid worden naar vijf personen. De commissie vindt dit een passende ontwikkeling. Op dit moment is het financieel nog niet mogelijk om fair pay toe te passen maar de intentie is om hier in 2024 mee te beginnen. Oxville geeft aan hier in 2025 grote stappen mee te moeten gaan maken en de commissie onderschrijft dit.

De commissie vindt dat het plan in organisatorisch en financieel opzicht ten dele realistisch en uitvoerbaar is. De commissie erkent dat het als nieuwkomer in een wijk met relatief weinig culturele infrastructuur niet gemakkelijk is om iets op te bouwen. Oxville heeft volgens haar afgelopen jaren, ondanks de corona en tegenvallers wat betreft het aantal zalen, met veerkracht, passie en oplossingsgerichtheid bewezen in staat te zijn om tijdig bij te sturen. De geslaagde crowdfunding voor de tweede zaal is daarvan een bewijs. Desalniettemin ziet ze dat de ambitie van Oxville in verband met de verhuizing naar Het Verhalenhuis groot is. 

Oxville geeft aan de gedeelde horecagelegenheid in Het Verhalenhuis zelf te willen gaan exploiteren. In het plan geeft Oxville aan hiervoor een extra bedrijfsleider en barpersoneel aan te nemen. Hierbij wordt niet toegelicht hoe deze activiteiten zich tot de andere werkzaamheden gaan verhouden en om hoeveel personeel het gaat.  De commissie heeft aanzienlijke kanttekeningen bij de begroting. Bij de aanzienlijke toename van publiek en publieksinkomsten die Oxville voorziet, is de commissie van mening dat er geen rekening is gehouden met de opstartperiode na de verhuizing. De commissie denkt dat er het verstandig is om rekening te houden dat in die tijd het bezoekersaantal en daarmee de inkomsten minder snel zal stijgen dan beoogd. Zij vindt het onzeker of deze uitbreiding financieel haalbaar is. 

De commissie vindt dat er sprake is van een passende financieringsmix van publieksinkomsten (verdeeld in kaartverkoop en horeca), sponsorinkomsten, bioscoopreclame en subsidies. Ze vindt hierbij wel dat de verwachte publieksinkomsten voor Het Verhalenhuis erg positief zijn ingeschat, en is daardoor niet overtuigd dat de financiersmix realistisch is. Het is voor de commissie evident dat de uitbreiding en de keuzes die Oxville hierin maakt ten aanzien van de professionalisering die deze uitbreiding vereist een meerjarige subsidie vereisen. De commissie ziet in de balans dat de algemene reserve van de organisatie laag is en het solvabiliteitspercentage laag is. Tegenvallers kunnen hierdoor niet opgevangen worden. Gegeven de uitbreidingsplannen en de risico’s en onzekerheden die die met zich meebrengen, vindt de commissie dit kwetsbaar. Daarom is de commissie er niet volledig van overtuigd dat de financiële huishouding stevig genoeg is om het plan te dragen.

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting Oxville te honoreren met het gevraagde bedrag van € 245.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie film.