Stichting MusicalMakers

Inleiding

Stichting MusicalMakers (hierna: MusicalMakers) ontwikkelt naar eigen zeggen eigentijdse, nieuwe Nederlandse musicals met de makers van nu en van morgen, gericht op een zo breed en divers mogelijk publiek. De stichting ondersteunt makers op artistiek-inhoudelijk, productioneel en zakelijk gebied. Daarnaast biedt MusicalMakers naar eigen zeggen de rust, ruimte en structuur voor ontwikkeling, workshops en begeleiding. 

In de komende kunstplanperiode biedt MusicalMakers ruimte voor alle soorten producties: uit eigen initiatief of van makers van buiten, originele Nederlandse musicals, meer conceptuele musicals en hedendaagse hertalingen van musicalrepertoire. Verder ontwikkelt de stichting een prikkelarm aanbod en is er een musicalkit voor groep acht, middelbare scholen en kunstvakonderwijs. Ook wil Musicalmakers zich sterk maken voor het experimenteren met de vorm van een podcastmusical.

Aanstormend talent krijgt de ruimte om zich te ontwikkelen in de vorm van stages, traineeships en is er ruimte om te ontwikkelen voor studenten van vakopleidingen. Ervaren makers, ook uit andere sectoren, kunnen via uitwisseling en crossover met andere makers hun eigen werkpraktijk verbreden. Dit doet MusicalMakers door kennisprogramma’s aan te bieden in de vorm van masterclasses van binnen- en buitenlandse professionals, Musical Talks, Writer’s Rooms, Writer's Labs en een Creatief spreekuur. 

Stichting MusicalMakers ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2021-2024.

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 365.750 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed. 

De commissie vindt dat er uit het plan een eigen, heldere en duidelijke artistieke signatuur naar voren komt, namelijk het ontwikkelen van eigentijdse, nieuwe Nederlandse musicals samen met jonge makers, voor een zo breed en divers mogelijk publiek. MusicalMakers hanteert hierbij drie fases als rode draad. Fase 1: story research en concept, fase 2: schrijven en componeren en fase 3: workshops met tryouts. Dit zorgt volgens de commissie voor een weloverwogen artistieke identiteit als ontwikkelplek en onderscheidt MusicalMakers van andere ontwikkelhuizen binnen de sector.

De vertaling van deze signatuur herkent de commissie in de vier uitgangspunten van MusicalMakers, namelijk fungeren als kraamkamer voor nieuwe musicals, een talent- en kennishub vormen, een afspiegeling van de samenleving zijn, en als bruggenbouwer fungeren tussen de gesubsidieerde en vrije sector. Volgens de commissie waarborgen deze uitgangspunten een samenhang in de ontwikkeling van nieuwe musicals en de jonge makers. 

De signatuur spreekt bij de commissie tot de verbeelding door de tussentijdse presentaties na iedere fase en de theatrale lezing in het bijzonder. Hierbij vindt er een interactief nagesprek plaats met het publiek. De commissie waardeert dat bij MusicalMakers het publiek in een vroeg stadium betrokken wordt. 

Het plan reflecteert op de ‘groeipijn en de vertraging’ die MusicalMakers naar eigen zeggen heeft gehad door onder andere stilstand tijdens corona en het zoeken naar een passend bestuursmodel met voldoende artistieke en zakelijke kennis. Met de aanstelling van een eenhoofdig bestuur met artistieke kennis en een herzien artistiek beleid in 2023, volgde naar eigen zeggen een toename van nieuwe makers en samenwerkingen met gezelschappen en partners. De commissie vindt dat MusicalMakers in de komende periode logischerwijs voortbouwt op deze startfase. In de komende periode zijn er volgens de commissie artistiek interessante coproducties, waaronder met NITE, Theater de Meervaart, theater City of Wesopa en Via Rudolphi. De commissie heeft vertrouwen in het plan en de aansluiting van de beoogde activiteiten. Wel had verduidelijkt kunnen worden hoe het selectieproces van de makers verloopt en op welke manier MusicalMakers zorgt een afspiegeling van de samenleving te bieden, zoals zij zichzelf ten doel heeft gesteld. 

De artistieke betekenis voor het publiek, de maker en stad komt volgens de commissie duidelijk en overtuigend in het plan naar voren. MusicalMakers geeft stem aan persoonlijke nieuwe verhalen met daarin urgente en actuele thema’s. De commissie ziet dit bijvoorbeeld terug in de musicals Rebelse Meisjes, die over vergeten kinderen gaat, en Orang Ambon, waar intergenerationeel trauma centraal staat. Deze thema’s brengen naar verwachting herkenning teweeg bij het publiek, waardoor zij zich gerepresenteerd voelen. De commissie is van mening dat dit zorgt voor artistieke impact en het sluit mooi aan bij het uitgangspunt van MusicalMakers: een afspiegeling van de samenleving mogelijk maken. Door het opzetten van Club Future en Club Untold krijgen mensen uit de buurt of stad de mogelijkheid om een stem te krijgen in het vormgeven van een musical. De commissie vindt dit een verfrissende aanpak en aansprekend voor het publiek. 

Het doorgeven van kennis en ervaring is een speerpunt van MusicalMakers. Het ontwikkelhuis biedt een kennisprogramma aan, met onder andere een Masterclass en een Writer’s Lab. Daarnaast is er maandelijks een Creatief spreekuur, waar makers advies kunnen vragen over alle aspecten van het ontwikkelen van nieuwe musical repertoire. Volgens de commissie brengt dit inhoudelijke en artistieke impact voor makers en is dit een toegankelijke vorm om kennis te vergaren. Naar verwachting spreekt dit makers aan. Tevens is volgens de commissie het ontwikkelhuis als plek voor betekenis voor de stad. Mede door het faciliteren van een dergelijke plek, waar vraag naar is en door het bieden van repetitieruimte en een plek waar kennis over musicals geborgd blijft. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed.

De commissie vindt dat er een duidelijke en onderbouwde visie is op bereik in de stad. MusicalMakers richt zich in de komende periode op het verbreden van haar publiek.  De beoogde doelgroepen worden in het plan helder geformuleerd. MusicalMakers maakt onderscheid in het huidig publiek, een meer traditionele groep bezoekers en nieuw publiek, mensen die niet snel hun weg vinden naar het theater. Deze groep specificeert MusicalMakers in cultuurspecifieke gemeenschappen die een relatie hebben met de inhoud van de musicals zoals Marokkaanse, Afro-Surinaamse, Indonesische, Molukse en Antilliaanse gemeenschap. En de organisatie richt zich op jongeren.

Het plan gaat duidelijk in op de motivatie van de organisatie om zich op deze doelgroepen te richten en welke activiteiten bij deze groepen aansluiten. De cultuurspecifieke gemeenschappen passen bij de onvertelde verhalen en ondergerepresenteerde groepen. De producties Assepoester, Vrouwland en Arabische lente sluiten hier volgens de commissie goed bij aan. Bovendien richt MusicalMakers zich op jongeren omdat zij van mening is dat dit publiek nu nog niet vanzelf naar het theater komt. De producties De Nieuwe Lichting, Time Out en Cry me passen volgens de commissie goed bij jongeren vanwege de onderwerpen en zullen helpen deze doelgroep naar het theater te bewegen. Verder wil MusicalMakers het huidig publiek behouden. Deze groep heeft de organisatie gesegmenteerd in leeftijdsgroepen en zal zich ook hierop richten. 

De aanpak voor het bereiken en betrekken van de doelgroepen vindt de commissie realistisch en passend. MusicalMakers bereikt het huidig publiek met traditionele communicatiemiddelen zoals direct mailing via nieuwsbrieven van zowel partners als het eigen platform. Voor de jongeren kiest MusicalMakers voor Instagram als primair social mediakanaal en breidt dit uit met TikTok. Echter als het gaat om het bereiken van de jonge makers, wat volgens de commissie in zeer zekere zin een doelgroep is voor activiteiten op het gebied van talentontwikkeling, biedt het plan weinig informatie. 

De samenwerkingspartner OpusOne vindt de commissie passend om jongeren te bereiken en Via Rudolphi is passend als het gaat om bereik in Amsterdam. De inzet van publieksmedewerkers en story researchers vindt de commissie een effectieve en inspirerende aanpak om doelgroepen te bereiken en inzicht te verkrijgen. De storyresearchers zijn mensen die diep in de wortels van de doelgroep bewegen en informatie ophalen. De commissie vindt dit effectief omdat de researcher zelf onderdeel is van de doelgroep. 

De commissie merkt op dat het huidige publieksbeleid van MusicalMakers nog in de kinderschoenen staat. In het verleden is er sprake geweest van ondersteuning en samenwerking met DeLaMar en Van de Ende Foundation, daarvanuit veel informatie is verzameld als het gaat om de doelgroepen en ook de slagkracht in bereik. Het plan had kunnen verduidelijken op welke manier deze kennis gewaarborgd is ten aanzien van het huidige en toekomstige publiek. 

MusicalMakers draagt vanuit haar basis in Weesp in voldoende mate bij aan de spreiding van het culturele aanbod en publieksbereik in Nieuw-West en Noord. MusicalMakers heeft momenteel vaste afspraken voor presentaties van nieuwe musicals met de Meervaart in Nieuw-West, als onderdeel van het Theaterverbond. Voor talentontwikkeling richt MusicalMakers zich eveneens op de Meervaart, maar ook op Poldertheater in Noord. Het plan maakt overtuigend duidelijk waarom er activiteiten in Nieuw-West plaatvinden. Dit heeft te maken met de focus van MusicalMakers op talentontwikkeling. In de opstartfase was MusicalMakers onderdeel van DeLaMar (Nieuw-West) en is vanuit daar gegroeid, heeft haar wortels en kennis in dit stadsdeel. De Meervaart sluit volgens de commissie goed aan, vanwege de onvertelde verhalen vanuit de gemeenschap een stem te geven. Ook de samenwerking met Poldertheater, een Amsterdams theaterinstelling voor jongeren met focus op het vmbo past volgens de commissie goed als partner. Samen maken zij een musical voor middelbaar onderwijs en werken beide vanuit grassroots en een minder conventionele werkwijze. De commissie heeft dan ook vertrouwen dat er draagvlak zal zijn in de desbetreffende stadsdelen.  

Diversiteit & Inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.

Uit het plan spreekt een beperkte visie op diversiteit en inclusie. MusicalMakers stelt dat een gezonde samenleving een diverse samenleving is, die zich steeds blijft vernieuwen. De commissie ziet in de omschrijving van de activiteiten dat er wordt nagedacht over diversiteit en inclusie, maar een samenhangende visie die overtuigt, leest de commissie niet terug. Concrete doelstellingen, en daarmee ook de keuzes, van MusicalMakers zijn het vergroten van de toegankelijkheid voor mensen met een beperking en zorgen dat de musicals een afspiegeling zijn van de samenleving.  Ten aanzien van het aanbod kiest MusicalMakers bewust voor makers die verhalen van weinig gerepresenteerde groepen zichtbaar maken, dat volgens de commissie goed aansluit bij haar visie en missie. Het divers aanbod draagt direct bij aan het bereiken van breed publiek. 

In de eigen organisatie kiest MusicalMakers bij werving voor een kandidaat die bijdraagt aan diversiteit in de brede zin en past in de samenstelling van het team. Bij de samenstelling van de raad van toezicht en de instroom van nieuwe leden wordt gestreefd naar diversiteit en spreiding ten aanzien van deskundigheid, ervaring en vaardigheden en onafhankelijkheid, maar ook van gender, leeftijd en culturele achtergrond. De commissie waardeert dit streven, maar vergelijkbare concrete keuzes betreffende de eigen organisatie ontbreken.

De reflectie op de afgelopen jaren met betrekking tot diversiteit en inclusie vindt de commissie summier. Hoewel de organisatie nog maar kort in deze vorm bestaat, had het plan volgens de commissie wel kunnen verduidelijken wat de uitgangspositie van de organisatie is geweest en welke stappen er vervolgens zijn gezet. Als het gaat om voorlopige resultaten dan stipt MusicalMakers de diversiteit in de eigen organisatie aan, maar worden verdere doelstellingen niet genoemd. De organisatie reflecteert wel op het feit dat er, gezien de publieksgroepen die op dit moment naar musical gaan, er nog veel te doen is om het jonge, diverse en inclusieve publiek te bereiken, maar welke nieuwe doelstellingen hieruit voortvloeien, leest de commissie niet terug. 

De aanpak om diversiteit en inclusie te verwezenlijken vindt de commissie concreet, overtuigend en realistisch waar het gaat om programma, publiek en partners. Zo zet MusicalMakers een stap in het digitaliseren van haar activiteiten, zoals bijvoorbeeld de podcasts, om de toegankelijkheid te vergroten. Dit heeft naar verwachting effect op toegankelijkheid voor scholen en jeugd, evenals voor mensen die om wat voor reden niet naar het theater willen of kunnen. De commissie vindt dit een passende stap. Verder gaat MusicalMakers via de publiekswerkers en story researchers in gesprek met de specifieke nieuwe doelgroepen, waaronder cultuurspecifieke doelgroepen. Daarbij wordt de taal van deze nieuwe doelgroepen gesproken, wat voor verbinding zorgt. De commissie waardeert deze manier van kennis vergaren over de doelgroep.  Daarnaast smeedt MusicalMakers in de komende periode een aantal partnerschappen ten behoeve van diversiteit en inclusie. Zo organiseert zij samen met Onbeperkt Genieten een prikkelarme route naar een aantal voorstellingen, inclusief een masterclass over dit aanbod, waarbij ze de ambassadeurs van Onbeperkt Genieten uitnodigt om vervolgens dit aanbod te verspreiden onder het geïnteresseerd publiek. Met ROSE stories werkt de organisatie samen, omdat zij een voorvechter is van een meer diverse samenleving en zich sterk maakt om verhalen en makers met andere culturele achtergrond een podium te geven. De commissie vindt dit goed aansluiten bij de doelstellingen wat betreft aanbod en bereik. 

Wel plaatst de commissie een kritische kanttekening bij het plan dat niet voldoende ingaat op de concrete stappen van de eigen organisatie, zoals hoe zij het team wil diversifiëren en welke samenwerkingen zij hiervoor aangaat. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.

De commissie leest een duidelijke en overtuigende visie op bedrijfsvoering in het plan.  MusicalMakers maakt zich naar eigen zeggen sterk voor een veilige en aangename werkomgeving door een open cultuur te creëren, waarin aanspreekbaarheid binnen de organisatie te allen tijde mogelijk is. Voor alle medewerkers zijn doorgroeimogelijkheden en scholingstrajecten beschikbaar, gebaseerd op de behoefte van de individuele medewerker. Ook is het gebouw ingericht op brandveiligheid en zijn de werkplekken ARBO-technisch ingericht. Dit alles getuigt volgens de commissie van een gedegen bedrijfsvoering. 

Het plan gaat ook in op de manier waarop MusicalMakers de verschillende codes toepast. Als het gaat om de Governance Code Cultuur heeft MusicalMakers per 1 juli 2023 het DeLaMar West verlaten met het oog op meer autonomie en transparantie, gezien zij daarvoor initieel vervlochten was met zowel De La Mar als met VandeEnde Foundation. Tevens zorgt de raad van toezicht voor een jaarlijkse zelfevaluatie, wat de commissie van belang acht binnen een organisatie zoals MusicalMakers. Betreffende Fair Practice Code is de honorariumrichtlijn van medewerkers en de tarieven voor inhuurmedewerkers gebaseerd op de cao Toneel en Dans. Daarnaast werkt MusicalMakers uitsluitend met partners die de Fair Practice Code volgen en doet hierin naar eigen zeggen geen concessies. Door aan te sluiten bij de Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten via het lidmaatschap bij NAPK, geeft MusicalMakers volgens de commissie een duidelijk signaal af om als organisatie een sociaal veilige omgeving te creëren. Het reglement voor grensoverschrijdend gedrag wordt bij de start van elke productie met alle betrokkenen gedeeld, besproken en zo nodig aangevuld. Verder vindt MusicalMakers het belangrijk om op een duurzame manier kunst te creëren. Het eigen kantoorpersoneel reist overwegend met het openbaar vervoer, restafval wordt geminimaliseerd en de catering biedt enkel vegetarische en plantaardige producten aan. De commissie waardeert deze inzet. 

MusicalMakers reflecteert op de onrustige start die zij hebben gehad en maakt duidelijk waar zij nu staan. De organisatie van MusicalMakers bestaat op dit moment uit een team van veertien teamleden, zowel zzp‘ers als medewerkers in dienstverband.  Verder gaat MusicalMakers in op de verschillende risico’s die de organisatie loopt.

Punten van zorg zijn tegenvallende de inkomsten uit fondsen waaronder de VandenEnde Foundation en het niet vinden of terugtrekken van coproducenten. Als oplossing zegt MusicalMakers dat zij in alle gevallen haar eigen reserves aanspreekt en op zoek gaat naar additionele fondsen of sponsorinkomsten. Ook noemt ze gebruik te kunnen maken van meevallers bij hogere inkomsten uit fondsen, hogere bezetting en/of kaartprijzen van andere producties. In het geval van het ontbreken van een coproducent realiseert de organisatie in samenwerking met theaters de programmering en productie, werkend vanuit de eigen ervaring als producent. Ook ziet zij garanties en hulp van mediapartners en/of investeerders als mogelijke oplossingen. De commissie waardeert het oplossingsgericht denken dat spreekt uit het plan, maar is van mening dat MusicalMakers eenvoudig over de mogelijke risico’s denkt. Desalniettemin verwacht dat eventuele financiële tegenvallers goed op te vangen zijn met de enorme reserves van de organisatie. 

Het plan voor de activiteiten vindt de commissie uitvoerbaar, maar de commissie is niet geheel overtuigd van het realisme van het te bereiken volume. In zowel organisatorisch als financieel opzicht is er namelijk een flinke stijging van de activiteiten en bezoekers begroot. Enerzijds vindt de commissie dit logisch gezien de werkwijze; de producties die ontwikkeld zijn in 2021-2023, gaan in 2025-2028 daadwerkelijk de zalen in. Naar verwachting zal dit zorgen voor een verhoging van inkomsten, maar aangezien dit niet eerder op deze schaal is gedaan, blijft dit een schatting en maakt dit alles volgens de commissie anderzijds risicovol ten aanzien van het realiseren van de projecten en de daarbij horende inkomsten. 

Op organisatorisch vlak staat er volgens de commissie een stevig team. Per project wordt een teamlid gekozen dat voortrekker is in het proces en eerste contactpersoon voor partners. De commissie vindt dit een positieve benadering om te zorgen dat de organisatorische werkdruk per productie werkbaar blijft. Met de enorme reserves zijn in financieel opzicht eventuele tegenvallers volgens de commissie goed op te vangen, waardoor risico’s worden verkleind. Het plan benoemt het voornemen om sponsoren te werven en een vriendennetwerk op te zetten. Een concreet plan van aanpak voor het opzetten van dit netwerk of het vergroten van sponsorinkomsten ziet de commissie echter niet terug. De financieringsmix vindt de commissie eenzijdig omdat het voornamelijk uit inkomsten van fondsen, private middelen of sponsoring bestaat. De verhouding subsidies en de eigen inkomsten in de financieringsmix is in de ogen van de commissie hoog. Een plan van aanpak om andere financieringsmogelijkheden te onderzoeken, zodat de risico’s meer worden gespreid, leest de commissie niet terug. De financiële huishouding vindt de commissie op orde om het vierjarig plan te dragen, blijkend uit het eigen vermogen, liquiditeitsvermogen en de reserves. 

Conclusie

De commissie vindt dat de organisatie sterk leunt op de bijdrage van het AFK. Ook zijn de ambities volgens de commissie te groot in relatie tot het huidige publieksbereik en twijfelt zij aan de haalbaarheid daarvan. De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting MusicalMakers gedeeltelijk te honoreren met een bedrag van € 270.000 per jaar.

De commissie constateert dat er na beoordeling van alle aanvragen onvoldoende budget beschikbaar is om de aanvraag te honoreren. 

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Muziek & Muziektheater.

Adviseur Marlon Francis heeft niet deelgenomen aan de beraadslaging over dit advies.