Stichting Martin Fondse Music
Inleiding
Stichting Martin Fondse Music realiseert producties op het gebied van concertmuziek, muziektheater, filmmuziek en podcasts. De producties richten zich op internationale vertoning in concertzalen, theaters en bioscopen, alsmede diverse media zoals radio, tv en internetplatforms. De nadruk ligt op het coproduceren in samenwerking met andere kunstdisciplines zoals dans, live video en opera. Dit alles gebeurt onder de artistieke leiding van Martin Fondse.
De programma’s voor 2025-2028 zijn verdeeld in drie programmalijnen die samen een rode draad vormen. Deze drie programmalijnen gaan over hoe de mensen zich verhouden tot elkaar en de omgeving. Als eerste Faces - Wij en de aarde. De invloed van de manier van leven, de toekomst en de rol die de mens daarin willen spelen. Ten tweede Kitchen Stories - Wij met elkaar. Het leren kennen van de ander, het nieuwe. Via muziek en eten. Via verschillende culturen. Ten derde The Joker - Wij en het systeem. De mens kijkt in de spiegel, ziet de absurditeit van de moderne maatschappij, ironie en complexiteit en reageert daarop. Martin Fondse speelt met diverse muzikale projecten in op actuele ontwikkelingen in de samenleving. Jaarlijks resulteert dit in concertreeksen en uitvoeringen, van verschillende omvang, wisselende formaties en een diversiteit aan podia en speelplekken op nationaal, lokaal en internationaal niveau.
Stichting Martin Fondse Music ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2021-2024.
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 75.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.
De commissie vindt dat er uit het plan een heldere artistieke signatuur naar voren komt, namelijk het maken van veelzijdige, inclusieve, grensverleggende en grensoverstijgende composities waarin jazz, klassiek en wereldmuziek gecombineerd worden. De kernwaarden verbinding, verrassing en vrijheid, vormen het fundament van de artistieke uitgangspunten. De commissie vindt dat deze duidelijke artistieke identiteit zich onderscheidt van anderen binnen de muzieksector. De vertaling van deze artistieke signatuur ziet de commissie overtuigend in de drie programmalijnen Faces, Kitchen Stories en The Joker. Martin Fondse duikt met The Joker in een wereld waar akoestische instrumenten en de computer samenkomen en gaat hiermee een experiment aan. In deze programmalijn werkt Fondse samen met Sanne Rambags, Femi Dawkins en REMY. Ieder met zijn of haar eigen instrumentarium. Het is voornamelijk het genreoverstijgend element dat de commissie in deze vertaling constateert en uniek vindt. In het project Faces of Fire spreekt de artistieke signatuur volgens de commissie tot de verbeelding. De kernwaarden verbinding, verrassing en vrijheid worden in dit project toegepast doordat alle leden van het Trio Lumen, bestaande uit saxofonist Kika Sprangers, cellist Jörg Brinkmann en Martin Fondse voor deze productie composities aanleveren. Dit alles komt volgens de commissie tot uiting in een verrassende combinatie met het dansduo Youri en Marie. De combinatie van disciplines en de vrijheid die eenieder heeft binnen deze productie vindt de commissie getuigen van artistieke eigenheid.
Het plan reflecteert op de artistieke-inhoudelijke ervaring en ontwikkeling van Martin Fondse. Het einde van de functie als Componist des Vaderlands, in 2022/2023, luidde een nieuw begin in. De projecten die Fondse tijdens deze functie uitvoerde, hadden maatschappelijke en milieugerelateerde thema’s en dienden als inspiratie voor de artistieke koers voor de komende kunstenplanperiode. Deze continuïteit ziet de commissie onder andere in Faces of Earth, projecten met een maatschappelijk thema en Faces of Space, dat ingaat op het thema milieu. Deze en andere projecten bouwen volgens de commissie logisch voort.
De artistieke betekenis voor publiek en stad komt duidelijk en overtuigend in het plan naar voren. Met de muzikale projecten wil Martin Fondse het publiek en stad samenbrengen, verbinden en motiveren. Martin Fondse stelt zelf: ontmoeten is nieuwsgierig onderzoeken. Door zelf te ontdekken en te onderzoeken beoogt Martin Fondse een connectie te maken met mens en omgeving met muziek als verbindende factor. Het onderzoek en verbinden van mensen doet Martin Fondse met activiteiten zoals Kitchen Stories. Fondse is overtuigd dat door proeven wat de ander proeft, of luisteren naar muziek die de ander luistert, mensen elkaar beter begrijpen. De commissie vindt deze overtuiging en de uitwerking ervan goed aansluiten bij de betekenis voor publiek. Door het gebruik van diverse muziekstijlen en presentatievormen in Kitchen Stories, waar muziek en eten samen worden gebracht, verwacht de commissie dat de projecten aansprekend zijn voor het publiek en goed aansluiten. De commissie vindt deze vorm een aansprekende manier om verbinding met de buurt te maken. Daarbij versterkt de gezamenlijke beleving de verbinding met elkaar, en maakt van de buurt of stad een artistiek waardevolle plek.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
Uit het plan spreekt een visie op het bereik in de stad Amsterdam. Martin Fondse Music richt zich op nieuw, divers en jong publiek en wil daarbij een hogere zaalbezetting dan voorgaande jaren realiseren, wat bijdraagt aan de zichtbaarheid in Amsterdam. De beoogde doelgroepen worden helder geformuleerd. Naast de algemene doelgroepen, richt Martin Fondse Music zich op de startende cultuurspeurders, nieuwsgierige toekomstgrijpers en op de biculturele (jongere) bezoekers in het algemeen. Martin Fondse Music wil zijn huidige publiekgroepen blijven verbreden en is nieuwsgierig naar nieuwe beoogde doelgroepen. Vanuit zijn uitgangspunt en ambitie ‘nieuwsgierigheid’ en ‘ontmoeten is nieuwsgierig onderzoeken’, vindt de commissie het passen dat Fondse zich op deze nieuwe doelgroepen richt. De programmalijnen The Joker en Faces sluiten aan bij de startende cultuurspeurders en nieuwsgierige toekomstgrijpers. Vanuit de doelstelling om biculturele (jonge) bezoekers te bereiken, sluit de programmalijn Kitchen Stories goed aan. De aard en omvang van de doelgroepen sluiten daarom volgens de commissie logisch aan op de aard en omvang van de projecten.
De commissie ziet passende manieren in de aanpak voor het bereiken en betrekken van de doelgroepen. Martin Fondse Music gaat bewust op zoek naar locaties die dichtbij cultureel diverse publieksgroepen staan, zoals azc’s. Daarnaast wil de organisatie de zichtbaarheid vergroten. Dit doet de stichting door herkenbare vormgeving, contentcreatie en het genereren van meer media-aandacht. Het plan gaat echter niet scherp in op de concrete uitwerking van deze stappen en wie Fondse met welke middelen wil bereiken. De commissie vindt de samenwerking met Via Rudolphi een verstandige keuze om activiteiten te kunnen verkopen en promoten, zodat er meer publiek en zichtbaarheid gegenereerd wordt. De samenwerking met podia zoals het BIMHUIS en Concertgebouw dragen bij aan het bereiken van meer publiek in absolute aantallen. Door de heldere formulering van doelgroepen met de programma’s die aansluiten vindt de commissie dat Fondse kennis en inzicht heeft in de doelgroepen.
Met Kitchen Stories, een programma dat vaart op de communicatieve en verbindende kracht van muziek en eten, draagt Martin Fondse Music bij aan de spreiding van het culturele aanbod en publieksbereik in de stadsdelen Noord, Zuidoost en Nieuw-West. In elk stadsdeel worden concerten gegeven met vooraf een gezamenlijk diner met artiesten, bezoekers en overige medewerkers. Bijlmer Parktheater wordt als beoogde speellocatie genoemd. De keuze om in alle stadsdelen te spelen en zo verbinding te creëren en nieuw publiek te bereiken vindt de commissie vanuit publieksbereik aansluiten. Het plan biedt echter weinig informatie over de motivatie en keuzes van locaties in Noord en Nieuw-West. Kitchen Stories is een meerjarenproject dat zich ook de komende jaren blijft ontwikkelen. Het plan licht toe dat de concerten omkleed worden met een gezamenlijke maaltijd, die in overleg met de locaties en publieksgroepen voor het concert wordt bereid en genuttigd. De commissie ziet potentie in dit project en verwacht dat onder meer het samen bereiden van maaltijden draagvlak in de stadsdelen creëert. De commissie vindt dat het plan meer informatie had kunnen bieden over wie de samenwerkingspartners zijn in de stadsdelen om volledig overtuigd te zijn van de haalbaarheid.
Diversiteit & inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zwak.
Uit het plan spreekt volgens de commissie een matige visie op diversiteit en inclusie, namelijk het actief betrekken van musici met diverse culturele, etnische en genderachtergronden om een breed scala aan perspectieven te vertegenwoordigen. Het plan benoemt dat muziek inclusief werkt en niet discrimineert, het stijgt uit boven stijl, gender, huidskleur en leeftijd en staan volgens Fondse de haarvaten van muziek altijd open. De commissie waardeert deze visie, maar vindt dit gericht op het aanbod, en niet vanuit een breder perspectief. Keuzes die worden gemaakt en de beoogde effecten daarvan worden toegelicht als het gaat om aanbod. Dit blijkt uit de doelstelling van het integreren van diverse muzikale invloeden en genres in de composities van musici. De commissie vindt dit een logisch gevolg, maar welke bewuste keuzes worden gemaakt ten aanzien van het bereik en de eigen organisatie leest de commissie niet terug.
Het plan blikt terug op de vorige periode en de verschillende internationale, cultureel diverse, samenwerkingen met onder meer Pat Metheny, Manu Dibango, Cheb Khaled, Doudou en N’Diaye Rose. Een reflectie op de stappen en de resultaten die tot nu toe zijn behaald op het gebied van diversiteit en inclusie leest de commissie niet terug. De commissie is daarom niet overtuigd dat nieuwe doelstellingen hier logisch uit voortvloeien.
Als het gaat om het betrekken van muzikale invloeden en genres in de composities, ziet de commissie een aanpak terug in de stappen die Martin Fondse Music neemt in de keuze en het samenwerken met musici. Wat betreft de eigen organisatie stipt het plan aan dat Malika Soudani is aangetreden als bestuurslid, wat een stap is naar een divers bestuur bestaande uit een lid met een niet-westerse achtergrond. Een verdere uitwerking van deze stap blijft uit. De commissie had graag willen lezen welke andere stappen voor het bevorderen van diversiteit en inclusie de organisatie mogelijk acht. De gestelde doelen op het gebied van aanbod zullen naar verwachting haalbaar zijn, omdat het een voortzetting is van wat de organisatie al doet.
Het plan gaat niet in op het samenwerken met eventuele partners in het kader van diversiteit en inclusie. Hoewel het plan benoemt dat er actief wordt samengewerkt met lokale gemeenschappen en hun muzikale tradities, is de commissie kritisch op uitblijven van een onderbouwing over met wie er samen wordt gewerkt en wat voor effect een eventuele samenwerking heeft op de stappen die worden gezet.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als onvoldoende.
Uit het plan spreekt volgens de commissie een beperkte visie op bedrijfsvoering. Martin Fondse Music richt zich op transparantie, gelijkheid en duurzaamheid en wil de professionalisering voortzetten. De commissie vindt echter dat het plan niet voldoende ingaat op de beoogde professionaliseringslag. De commissie had dit terug willen lezen in de visie op bedrijfsvoering. Meer informatie over de werkwijze die de komende periode wordt ingezet was welkom geweest. Het plan benoemt dat er structurele samenwerkingen worden beoogd met externe professionals, maar de manier waarop wordt niet duidelijk.
De stichting streeft ernaar haar missie te realiseren met inachtneming van de Governance Code Cultuur, de Fair Practice Code en de Code Diversiteit & Inclusie.
Transparantie en gelijkheid ziet de commissie terug door onder andere het beloningsbeleid, dat is opgesteld door het bestuur. Met dit beloningsbeleid wil Stichting Martin Fondse Music al haar medewerkers en zzp’ers op een eerlijke en transparante manier belonen. Voor freelancers en zzp'ers worden tarieven gehanteerd die minimaal overeenkomen met de geldende normen en richtlijnen van de cao. Het plan benoemt echter niet welke cao de organisatie hanteert. De stichting streeft ernaar om de Governance Code Cultuur te hanteren. Het plan gaat echter niet in op welke manier de code reeds wordt toegepast. Wel wordt kort benoemd dat het bestuur een controlerende, ondersteunende en adviserende rol heeft met betrekking tot de artistieke lijn en de bedrijfsvoering. Er is een bestuursreglement opgesteld met een taakverdeling per lid en een rooster voor aan- en aftreden. Dit zijn stappen die de commissie waardeert, maar een uitwerking over de plannen om de code te implementeren had de commissie meer inzicht gegeven in de nog te zetten stappen. Een visie op sociale veiligheid ontbreekt echter. Het plan biedt geen informatie over hoe men omgaat met sociale veiligheid en welke middelen op dit moment of in de toekomst hiervoor worden ingezet. Een reflectie ontbreekt met daarin een toelichting waarom de organisatie ervoor kiest wel of geen aandacht te besteden aan sociale veiligheid. Stichting Martin Fondse Music wil de komende vier jaar duurzaamheidsprincipes een integraal onderdeel laten worden van het beleid. Voorbeelden zijn duurzaam touren, gebruik maken van catering van lokale aanbieders en energie-efficiënt gebruik van elektriciteit. De voortgang en effectiviteit van de duurzaamheidsinitiatieven zal de organisatie regelmatig evalueren. De commissie vindt dit aansluiten bij en rekening houden met de maatschappelijke context, maar doordat de stappen niet worden toegelicht is de commissie niet overtuigd van de aanpak. Er is sprake van een korte terugblik, echter gaat deze voornamelijk in op artistiekinhoudelijk vlak en niet op de bedrijfsvoering. Het plan benoemt dat een structurele subsidie en de lessen die zijn geleerd tijdens de periode van het Componist des Vaderlandsschap mogelijkheid bieden voor meer continuïteit en het structureren van de bedrijfsvoering. Echter een toelichting op wat deze lessen zijn geweest en hoe dit zich verhoudt tot de visie, leest de commissie weinig over. Recent is er een zakelijk leider aangesteld die samen met Martin Fondse het artistiek beleid vertaald naar een heldere bedrijfsvoering. Er zijn hiervoor concrete functieprofielen opgesteld in samenspraak met het stichtingsbestuur. Een uitwerking van de functieprofielen benoemt het plan niet. Verder werkt Martin Fondse Music met impresariaat Via Rudolphi als het gaat om productionele-en tourplanning. De commissie vindt dit een passende samenwerking.
De organisatie benoemt in het plan wat een structurele subsidie mogelijk maakt en een impuls geeft aan de professionalisering. Het ontvangen van structurele subsidie moet volgens Fondse voor continuïteit in activiteiten en programmering zorgen, maar op welke manier wordt voor de commissie niet duidelijk. Tevens stelt de organisatie dat het aantrekken van andere financiers, zoals sponsors, donateurs, en partners uit zowel de publieke als private sector financiële stabiliteit bieden. Deze financiële stabiliteit stelt de stichting in staat om te experimenteren en te innoveren. Een plan van aanpak hoe de stichting dit beoogt te realiseren, leest de commissie niet terug, waardoor zij niet overtuigd is van de daadwerkelijke stabiliteit. Risico’s daarentegen worden niet benoemd. De commissie vindt het onderkennen van risico’s bij het professionaliseren van een organisatie van belang, zodat er inzicht is in de eventuele tegenvallende factoren.
In organisatorisch opzicht verwacht de commissie dat de plannen uitvoerbaar zijn. De organisatie heeft een professionaliseringslag ingezet, nieuwe teamleden aangetrokken en werkt samen met externe professionals voor verkoop en marketing en communicatie. Nog niet alle afspraken zijn definitief, maar de commissie vindt dat deze stappen, in combinatie met eerdere ervaringen, bijdragen aan de organisatorische haalbaarheid.
In financieel opzicht is de commissie kritisch en vindt zij het activiteitenplan niet realistisch. Hoewel men gewend is om met weinig financiële middelen te bestaan mist de commissie een gedegen plan van aanpak en stabiliteit om een vierjarig plan te dragen. De begroting en de toelichting op de begroting zijn summier en biedt onvoldoende informatie waardoor de commissie niet overtuigd is dat dit past bij de plannen. Daarnaast mist de commissie een onderbouwing op de begroting op welke manier fair pay wordt toegepast binnen de organisatie. Hierdoor is de commissie niet overtuigd in hoeverre de personele l asten passend zijn bij de organisatie en de uit te voeren activiteiten. Ook zijn de uitkoopsommen volgens de commissie niet toegelicht, waardoor zij niet voldoende inzicht krijgt in hoeverre de begrote bedragen haalbaar en realistisch zijn. Tenslotte vindt de commissie dat de baten niet in lijn liggen met eerdere realisaties.
De financieringsmix leunt voornamelijk op subsidies. De commissie is van mening dat er nog andere mogelijkheden zijn van financiering, waardoor risico’s verspreid kunnen worden. De financiële huishouding is volgens de commissie niet voldoende op orde en niet in staat om risico’s op te vangen. Een plan van aanpak om de financiële huishouding te verbeteren had de commissie meer informatie kunnen geven over hoe omgegaan wordt met de huidige situatie en waar naartoe gewerkt wordt. Volgens de commissie bieden het plan en de begroting weinig basis om de ambitieuze groei te realiseren. De commissie ziet in de financieringsmix en de financiële huishouding het risico dat de ambities niet zullen worden gerealiseerd en er sprake is van een continuïteitsrisico.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Stichting Martin Fondse Music niet te honoreren omdat deze een onvoldoende heeft behaald op het criterium Uitvoerbaarheid.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Muziek & Muziektheater.