Stichting Kaboom Animation Festival

Inleiding 

Stichting Kaboom Animation Festival (hierna: Kaboom) organiseert activiteiten om animatie in Nederland te bevorderen. Sinds de fusie tussen HAFF en KLIK! in 2019 is Kaboom het grootste animatiefestival van Nederland. Het wordt jaarlijks gehouden in Amsterdam en Utrecht en online. De (inter)nationale festivalprogrammering omvat korte en lange animatie, Expanded Animation (overlappende disciplines, nieuwe toepassingen en innovatieve kunstvormen) en de Kaboom Industry Days (een platform voor kennisdeling, netwerkbevordering, inspiratie en ontwikkeling van (inter)nationale animatieprofessionals en -studenten). Ook zijn er verschillende op publieksinteractie gerichte events om ontmoeting te faciliteren, creativiteit te stimuleren en ruimte te geven aan de uitwisseling van verhalen en ideeën. Gezocht wordt naar prikkelende, uitdagende, innovatieve en inclusieve films. Buiten het festival om organiseert Kaboom programmareeksen en de Kaboom+ Workshop voor innovatie en talentontwikkeling op nieuwe, digitale platforms. Daarnaast ontwikkelt zij educatieve animatieprogramma’s, ondersteunt zij Nederlandse makers bij het wereldwijd verspreiden van hun werk via Kaboom Distribution. 

Kaboom heeft voor de komende periode onder andere de ambitie om het fysieke en online bezoek te laten groeien, educatieve programma’s voor scholieren en studenten van 14-19 jaar te ontwikkelen in aanvulling op het educatieve aanbod, en zichzelf als belangrijke speler voor animatie in Nederland te bestendigen. Daarnaast streeft de organisatie naar de verdere ontwikkeling van talentontwikkeling, netwerkbevordering en presentatiemogelijkheden voor innovatieve toepassingen van animatie. Ook wil zij de waarde van Kaboom Industry Days voor Nederlandse animatie-industrie vergroten. Het festival wil open staan voor iedereen, de publiekssamenstelling verbreden en bijdragen aan tolerantie ten opzichte van elkaar.

Stichting Kaboom Animation Festival ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het  Kunstenplan 2021-2024.

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 125.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang 

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.

Kaboom is het enige festival in Nederland dat zich uitsluitend op animatie richt. Het wil animatie vieren en erkennen als belangrijk onderdeel van de snel veranderende beeldcultuur. Kaboom richt zich bewust op het hele spectrum van animatie: van korte tot lange films, van jong talent tot gevestigde makers en van mainstream tot experiment. Omdat Kaboom zich op één genre richt binnen de film, vindt de commissie het logisch dat het festival de breedte van dit genre wil laten zien. Kaboom koppelt dit vervolgens aan jaarthema’s, zoals provocatie, sociale rechtvaardigheid en milieubehoud. Daarmee laat Kaboom volgens de commissie zien dat het dicht op de huid van de actualiteit programmeert. In de combinatie van focus op een genre met actuele thematiek ziet de commissie een duidelijke artistieke signatuur. 

Het festivalprogramma heeft een heldere opzet. Naast de themaprogramma’s zijn er bijvoorbeeld ook competities, kinderprogramma’s en retrospectieven. De commissie waardeert dat het programma voor de eerste editie al enigszins is ingevuld. Aan de hand van het thema Provocation onderzoekt Kaboom de grenzen van taboe en controversiële onderwerpen. In het Professionals Programma wil het de verantwoordelijkheid van festivals bij het gebruiken van ‘trigger warnings’ onderzoeken, omdat de wensen en grenzen hieromtrent van het publiek heel verschillend kunnen zijn. Kaboom beschrijft dat het medium nog volop in ontwikkeling is. Deze ontwikkeling gaat gepaard met de grote technologische ontwikkelingen in onze samenleving. Met ruimte voor expanded animation (AI, interactieve animatie) laat Kaboom deze nieuwe manieren van artistieke expressie zien. De commissie vindt de genoemde thema’s en activiteiten voor de komende jaren aansprekend en prikkelend en ziet hierin een overtuigende vertaling van de artistieke signatuur van het festival. 

Terugblikkend schetst Kaboom wat er gebeurd is sinds de fusie in 2019 van KLIK! (Amsterdam) en HAFF (Utrecht), die tot Kaboom leidde. Het heeft zich daarbij geconcentreerd op de vraag hoe het nieuwe festival beide steden kon blijven bedienen. Dit heeft geresulteerd in een blauwdruk waarbij het festival in de laatste dagen naar Amsterdam verhuist voor een publieksprogramma. De commissie heeft waardering voor de grote stappen die er zijn gezet de afgelopen jaren, maar ze had de artistieke keuze voor het Amsterdamse programma scherper terug willen lezen in het plan. Ze vindt het positief dat Kaboom een Oscar-kwalificerend festival is geworden. Daaruit blijkt dat zij als een belangrijke speler in het internationale veld wordt gezien. De nieuwe ambities die Kaboom beschrijft, zoals het uitbreiden van het educatieprogramma, vindt de commissie logisch, gezien het succes van de eerdere edities. 

Kaboom wil een breed publiek bereiken. Het festival wil niet gebonden zijn aan sociale, culturele, psychologische of financiële kenmerken, maar open, gedurfd en vrij toegankelijk voor jong en oud. Met zijn activiteiten wil Kaboom entertainen, inspireren, prikkelen en onderwijzen. Hiermee geeft het volgens de commissie duidelijk aan wat het festival teweeg wil brengen bij zowel het beoogde publiek als de deelnemers. Daarnaast spreekt het met zijn activiteiten ook specifieke doelgroepen aan, zoals de films en randprogrammering die in samenwerking met het Queer Film Festival Utrecht worden georganiseerd, dat gericht is op queer animatie. De geplande thema’s (provocatie, beweging, sociale rechtvaardigheid, milieubehoud) raken aan interessante maatschappelijke onderwerpen waar iedereen wel eens mee te maken heeft of zal krijgen. De commissie vindt deze daarom aansprekend voor een breed publiek. Voor de stad faciliteert het festival toegang tot een brede selectie aan animatiefilms (en randprogrammering) waar de gewone bezoeker anders niet gemakkelijk toegang toe heeft. Bovendien is het festival inmiddels een hub voor studenten en professionals. Het festival maakt gebruik van de internationale aantrekkingskracht van Amsterdam om het bereik te vergroten en internationale connecties te versterken. Dit komt zowel de stad als het festival ten goede. Dit alles overziend vindt de commissie Kaboom van artistieke betekenis voor het publiek en voor de stad.

Belang voor de stad 

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.

De commissie vindt dat het plan een duidelijke en onderbouwde visie op het bereik in de stad geeft. Het plan bevat een overzicht en een heldere analyse van de doelgroepen die Kaboom wil bereiken: naast het brede publiek zijn dat animatiestudenten, (inter)nationale animatieprofessionals en scholieren. Hierbij koppelt het de doelgroepen aan de specifieke type activiteiten die georganiseerd worden. Het programma Meet the Voices bijvoorbeeld, met Boom Chicago en InterActing, is specifiek gericht op kinderen van 6-12 jaar en hun familie. In dit programma geven Nederlandse stemacteurs een kijkje in de keuken aan jongeren met autisme.  Uit publieksonderzoek blijkt dat het festival de bewoners van Amsterdam bereikt en ze enthousiasmeert voor animatie. Dit is ook terug te zien in de stijgende bezoekersaantallen tussen 2021 en 2023. Kaboom voert jaarlijks een publieksonderzoek uit om richting te geven aan zijn marketingstrategie. Hierdoor verkrijgt Kaboom inzicht en kennis van de doelgroepen. Hoewel de commissie vertrouwen heeft in deze monitoring, had ze graag meer gelezen over de uitkomsten van het onderzoek en welke nieuwe acties daaruit voortkomen. Nu komt niet duidelijk uit het plan naar voren hoe Kaboom zijn doelgroepen bereikt. Het plan maakt melding van een apart communicatieplan, maar dit is niet opgenomen in het plan. De communicatieparagraaf bevat wel een SWOT- en concurrentenanalyse, maar de commissie mist een duidelijke strategie voor het bereiken van de verschillende doelgroepen. Kaboom geeft aan in de komende jaren zijn publiek te willen verbreden en laten groeien. Hoewel in het plan een overzicht staat opgenomen van de bezoekcijfers, wordt er volgens de commissie geen concrete toelichting gegeven op de omvang van de beoogde groei, noch op de manier waarop de groei en verbreding tot stand zullen komen.

Kaboom stelt het concrete doel om de partnerships voort te zetten met partijen die de publiekssamenstelling verbreden (Omroep Zwart, Queer Film Festival Utrecht, Oxville Cinema) en deze zo mogelijk uit te breiden met nieuwe partnerships. De commissie is hier positief over.

Het merendeel van de activiteiten van Kaboom vindt plaats op de hoofdlocatie in Eye in Noord. 

De commissie merkt op dat Kaboom geen toelichting geeft op de relatie die het heeft of wil opbouwen met de bewoners van het stadsdeel Noord. Het is niet duidelijk hoe het de bewoners wil betrekken of bereiken. Kaboom geeft aan de bewoners van het stadsdeel Nieuw-West te bereiken, maar uit het plan wordt voor de commissie niet duidelijk waarom voor dit stadsdeel wordt gekozen, hoe het dit (naast de samenwerking met Oxville voor de programmering) doet en of er draagvlak is voor de activiteiten daar. De commissie vindt dat Kaboom bijdraagt aan de spreiding van activiteiten in Noord en Nieuw-West, maar vindt de inbedding in deze stadsdelen nog niet overtuigend.

Diversiteit & inclusie 

De commissie beoordeelt de diversiteit en inclusie als voldoende.

De commissie vindt dat Kaboom een visie op diversiteit en inclusie heeft, die echter nog te weinig gestut wordt door concrete acties en doelstellingen. Kaboom streeft ernaar om een breed scala aan verschillende verhalen en perspectieven te presenteren die onderlinge tolerantie bevorderen. Het ziet animatie hierbij als een toegankelijk medium en geeft aan dat daarin ruimte is voor diversiteit in gender, fysieke capaciteiten, seksuele oriëntatie, religieuze en culturele achtergronden, opleidingsniveaus, leeftijden en toegang tot financiële middelen. Kaboom geeft aan dat het gesprekken over diversiteit organiseert met organisaties met een diverse samenstelling in de filmindustrie. Ook binnen de Kaboom Industry Days wordt het onderwerp diversiteit en inclusie in de animatie-industrie volgens Kaboom vaak belicht. De afgelopen jaren heeft Kaboom aandacht besteed aan de toegankelijkheid voor mensen met een fysieke beperking door het bieden van fysiek toegankelijke locaties. Met partners zoals Omroep Zwart en Queer Film Festival Utrecht heeft Kaboom speciale programma’s gemaakt om nieuw divers samengesteld publiek te bereiken. De aanvraag laat in de ogen van de commissie zien dat de organisatie zich bewust is van het belang van diversiteit en daarin acties onderneemt. 

Het plan van aanpak om de diversiteit te vergroten overtuigt de commissie maar ten dele. Ze waardeert de genomen initiatieven maar mist in het plan stappen die voortkomen uit of complementair zijn aan eerder genomen maatregelen op dit gebied. Bovendien mist ze een toelichting op hoe deze stappen in beleid worden gegoten, zodat de resultaten beklijven en diversiteit en inclusie in de toekomst gewaarborgd blijven. De visie op diversiteit weerspiegelt zich volgens de commissie het meest duidelijk in de programmering voor de komende jaren. Het festival streeft er duidelijk naar om een divers programma samen te stellen, niet alleen in termen van stijl, gebruikte technieken en verhalen, maar ook wat betreft de makers achter de animatiefilms. Er wordt in de selectie rekening gehouden met genderbalans en herkomstlanden, zowel in geselecteerd werk als in de keuze voor juryleden, selectiecommissies, panelgasten en industry presentaties. De commissie heeft hier waardering voor. Op gebied van publieksbereik besteedt het festival aandacht aan de toegankelijkheid van het festival voor mensen met verschillende behoeften, zoals mensen met een beperking. Het streeft er in de komende periode naar om de communicatie inclusief te maken en iedereen welkom te heten, ongeacht achtergrond of identiteit. De commissie vindt het plan redelijk duidelijk over het wat, maar veel minder duidelijk over het hoe. Het mist uitwerking in concrete acties. Het festival streeft naar een diverse personeelssamenstelling en erkent dat er ruimte is voor verbetering, met name op het gebied van gender en biculturele achtergrond. Het wil een medewerkeronderzoek uitvoeren om expliciet te onderzoeken en meetbaar te maken hoe divers het team is en waar verbetering behaald kan worden. De commissie ziet dat Kaboom zich bewust is van het belang van een divers team, vindt het een goed streven om dit te weerspiegelen in alle aspecten van de organisatie en is positief over het meetbaar maken van diversiteit in de organisatie. De commissie ziet echter geen duidelijk plan van aanpak voor de realisatie van de doelstellingen op dit vlak. 

Uitvoerbaarheid 

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed.

De afgelopen jaren stonden in het teken van heroriëntering en heropbouw. Na de fusie tussen KLIK! en HAFF ontving Kaboom alleen structurele financiering van de Gemeente Utrecht. Niettemin heeft Kaboom in de ogen van de commissie een duidelijk zichtbare professionaliseringsslag gemaakt. Het festival toont een gedegen visie op de bedrijfsvoering met een duidelijke focus op financiële duurzaamheid en groei, ondersteund door een gedetailleerde strategische aanpak op programmering, partnerschappen, risicobeheer en interne organisatie. Kaboom onderschrijft de Governance Code Cultuur, Code Diversiteit en Inclusie en de Fair Practice Code en brengt deze volgens de commissie ook in de praktijk. Het festival gaat uit van Keep Festive; een internationale gedragscode bedoeld om een gezamenlijk beleid te voeren tegen ongewenst gedrag op animatiefestivals door gasten, bezoekers en organisatoren. Het is transparant over zijn werkwijze en evalueert jaarlijks het functioneren van het bestuur en de naleving van de gedragscode.

De organisatie is zich bewust van de beperkingen en mogelijke zwaktes van de organisatie en richt zich op het versterken van haar (financiële) positie. Het is voor de commissie duidelijk waar de organisatie naar toe wil werken, hoe zij dat wil doen en hoe er omgegaan wordt met risico’s. Zo wordt het continuïteitsrisico en het verlies aan kennis en expertise dat het werken zonder structurele arbeidsrelaties met zich meebrengt in de aanvraag geadresseerd. Kaboom vangt dit op door processen en werkwijzen vast te leggen en een veilige en prettige werkomgeving te creëren. Ook heeft Kaboom samen met een aantal andere grote filmfestivals onderzoek gedaan naar fair pay, waaruit blijkt dat de festivals nog niet marktconform belonen. Het streven is om in het begin van de nieuwe planperiode collectieve afspraken te hebben in de vorm van een honoreringsrichtlijn, een set secundaire arbeidsvoorwaarden die in een Werkcode Filmfestivals geformuleerd wordt. Het festival erkent de uitdagingen van de financieringssituatie in voorgaande jaren en toont volgens de commissie een proactieve houding ten opzichte van het beheer van financiële risico's en het creëren van financiële veerkracht. Door conservatieve begrotingen te hanteren, risico's te diversifiëren en strategische partnerschappen aan te gaan, streeft het naar een stabiele financiële basis die het in staat stelt om zijn missie op de lange termijn voort te zetten. De commissie heeft waardering voor de manier waarop Kaboom het hoofd boven water heeft weten te houden en hoe zij een moeilijke situatie ten positieve heeft weten te keren.

De commissie is van mening dat de aanvraag een in zowel organisatorisch als financieel opzicht realistisch en uitvoerbaar plan toont waarin inhoud en uitvoering op elkaar aansluiten. De wijze waarop Kaboom zijn team betrekt bij het proces van veranderingen en het de kans geeft om mee te werken aan het ontwerpen van de koers van het festival wordt door de commissie gewaardeerd.  

De begroting vindt de commissie passend om de plannen ten uitvoer te brengen, al ziet zij, gezien het eigen vermogen van de organisatie beperkte ruimte voor tegenvallers. 

Er is volgens de commissie sprake van een passende financieringsmix publieke en private financiering. Kaboom streeft naar een meer gebalanceerde financieringsmix in de komende jaren om de financiële basis te verstevigen. Het toont duidelijk omschreven plannen om zijn omzet te verhogen en de financieringsbronnen te diversifiëren, met de hoop op meer structurele ondersteuning van het Nederlands Filmfonds, gemeenten en provincies. Het festival verlengt sponsorships en trekt nieuwe partners aan. Kaboom heeft succesvolle partnerships opgebouwd met verschillende organisaties, waaronder filmstudio's, animatiebedrijven en culturele fondsen. Deze partnerschappen zijn niet alleen gericht op financiële ondersteuning, maar ook op het creëren van inhoudelijke meerwaarde, zoals het organiseren van evenementen. De liquiditeitspositie is redelijk en de balans laat een gezonde maar, gezien het geringe eigen vermogen, beperkte financiële positie zien. Door de opbouw van het eigen vermogen prioriteit te geven, toont Kaboom een streven naar financiële stabiliteit en duurzaamheid op de lange termijn. De commissie vindt dit een realistisch streven, dat ervoor zorgt dat de financiën het vierjarige plan kunnen dragen. 

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting Kaboom Animation Festival te honoreren met het gevraagde bedrag van  € 125.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Film.