Stichting Het Hoofd / Simone de Jong Company
Inleiding
Stichting Het Hoofd (hierna: Simone de Jong Company) maakt (vrijwel) woordloos theater voor het jonge kind, waarin de eenzaamheid en kracht van geïsoleerde mensen naar eigen zeggen fantasierijk wordt belicht. Het gezelschap werkt vanuit maatschappelijke thema’s uit de diverse, gemêleerde maatschappij, en zegt deze op te tillen naar een universele vertelling waarin zowel kinderen als volwassenen zich kunnen herkennen, ongeacht achtergrond of woonplek. Als missie heeft het gezelschap kinderen dromen te bieden die hun verbeeldingskracht en daarmee weerbaarheid aanwakkeren. Daarbij zet het gezelschap de zeggingskracht van het lichaam in om zo aan te sluiten bij de belevingswereld van het jonge kind. Simone de Jong Company werkt met De Krakeling en festival 2turvenhoog als vaste premièrelocaties en de voorstellingen reizen langs speelplekken in het land. Het gezelschap is lid van Assitej Nederland, de internationale alliantie van professionals die betrokken zijn bij theater voor kinderen en jongeren.
In de periode 2025-2028 maakt Simone de Jong Company drie nieuwe voorstellingen voor jonge kinderen. Het grooote genieten (2025/2026) voor kinderen in de leeftijd van drie tot en met zeven jaar gaat over het perspectief van een kind: klein zijn tussen al het grote en hoe dat voelt. Het thema van de voorstelling is kwetsbaarheid, maar ook verwondering. De verlegenste voorstelling ever (2027) voor kinderen van twee tot en met zes jaar gaat over verlegenheid. Volgens het gezelschap kunnen in deze voorstelling verlegen kinderen zichzelf herkennen en hun hart ophalen. Niet gek (2028) voor kinderen van zes jaar en ouder gaat over een kind wiens vader niet gek is. Het thema van de voorstelling is afhankelijkheid. Niet gek is gekoppeld aan een onderzoek tussen en met kinderen die leven met een ouder die een psychische aandoening heeft. Daarnaast plant het gezelschap drie reprises, en biedt educatie en workshops waarin talentontwikkeling centraal staat.
Simone de Jong Company ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2021-2024.
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 75.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.
De commissie is positief over de artistieke signatuur van Simone de Jong Company als gezelschap met focus op het jonge kind. De artistieke signatuur komt helder uit het plan naar voren. De commissie herkent de artistieke signatuur in het gebruik van mime, muziek, objecten en beweging als gelijkwaardige elementen die met elkaar verweven worden tot een beeldend verhaal. Ook herkent de commissie deze in de interactieve manier van spelen, met humor en aandacht voor zintuiglijkheid. Hierbij heeft het decor een belangrijke rol en is daarnaast ook uitnodigend voor kinderen door de verschillende verschijningsvormen die het kan aannemen. De commissie waardeert de nadruk die het gezelschap legt op figuren die gekozen of door omstandigheden een geïsoleerde plek in de samenleving hebben.
De artistieke signatuur vindt de commissie overtuigend vertaald naar de activiteiten. De thematiek van de nieuwe werken - kwetsbaarheid, verlegenheid en afhankelijkheid - passen bij de artistieke signatuur van Simone de Jong Company en vindt de commissie boeiend. Zo belicht het gezelschap in de voorstelling Niet Gek een vaak vergeten groep kinderen van ouders met psychische problematiek. De artistieke uitwerking vindt de commissie nog schetsmatig en had zij graag meer uitgewerkt gezien. De commissie vindt hierbij wel vertrouwenwekkend dat een uitgebreid onderzoeksproces aan het maakproces voorafgaat.
De commissie vindt de beschreven voorstellingen voor de komende periode op basis van de reflectie op de voorgaande periode in lijn met de artistieke ontwikkeling. Waarom het gezelschap zich meer op mime richt en minder op dans, had de commissie echter graag meer onderbouwd gezien als een ontwikkeling binnen de artistieke signatuur.
De commissie vindt het duidelijk wat het gezelschap teweeg wil brengen bij kinderen, namelijk weerbaarheid, fantasie en empathie voor ‘de ander’. Simone de Jong Company is zich bewust van de korte spanningsbogen van kinderen en zet goed in op interactie met het publiek. Het gezelschap heeft een duidelijk beeld van leefomgeving en gedrag van kinderen en de voorstellingen en de zeer geschikte thema’s sluiten hier goed op aan. Zo hanteert het gezelschap bij De verlegenste voorstelling ever bijvoorbeeld het thema verlegenheid. Mime vindt de commissie hierbij passend als vorm omdat de directe fysieke taal sterk inzet op de eigen fysieke beleving van het kind. De commissie heeft daarom vertrouwen in de artistieke betekenis daarvan voor kinderen. De artistieke betekenis voor de stad herkent de commissie in hoe de aanvrager activiteiten ontplooit op kinderdagverblijven verdeeld over de stad en daar een stevig netwerk mee heeft opgebouwd.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie vindt dat in het plan geen sterke visie op het bereik in de stad is geformuleerd. Deze is vooral vertaald in de hoeveelheid voorstellingen en bezoekers en de geografische spreiding over het land, waarin de commissie geen visie op het bereik in de stad herkent. Er worden wel doelgroepen benoemd die zijn ingedeeld in peuters, kleuters en hun ouders, die de commissie passend vindt bij de voorstellingen. Het aantal bezoekers dat het gezelschap wil behalen, is gebaseerd op eerder behaalde bezoekersaantallen en daarmee geloofwaardig en in lijn met de omvang van de activiteiten. De commissie vindt dat goed wordt uitgelegd dat er ondanks het feit dat er iets minder gespeeld wordt, de bezettingsgraad per voorstelling wel groter zal zijn. Daarmee zijn in de ogen van de commissie de bezoekcijfers zoals beschreven in het plan haalbaar.
In de komende periode wil de organisatie een strategisch communicatieplan vanaf 2025 ontwikkelen, waarvoor een aantal doelstellingen wordt benoemd, zoals bijvoorbeeld het vergroten van de naamsbekendheid en het stimuleren van autonoom voorstellingsbezoek door gezinnen. Daarmee ontbreekt in het voorliggende plan een marketingaanpak om de doelgroepen te bereiken en is het voor de commissie daarom lastig te beoordelen hoe de doelstellingen bereikt zullen worden.
Wel is er samenwerking met relevante partners als Theaterbureau Vanaf2 en platform 2turvenhoog op het gebied van marketing en voor de verkoop van de voorstellingen, wat de commissie passend vindt voor de organisatie en garant zal staan voor het beoogde publieksbereik.
Ook is de commissie positief over de verschillende theaters waar het gezelschap speelt in Amsterdam en waar het beoogde publiek wordt bereikt. Zo speelt het gezelschap in CC Amstel, De Krakeling, Bijlmer Parktheater, het OBA theater, het Meervaart Theater, het Zonnehuis en Theater Van Deyssel. Ook waardeert de commissie de samenwerkingen met de kinderdagverblijven en de GGZ voor de voorstelling Niet gek, maar had deze laatste graag meer uitgewerkt gezien.
De commissie vindt dat er sprake is van een goede spreiding van activiteiten en publiek. De activiteiten vinden namelijk voornamelijk plaats in het stadsdeel Noord, de thuisplek van Simone de Jong Company. Het gezelschap heeft de ambitie om zich de komende periode meer te gaan inbedden in dit stadsdeel en hier meer kinderen te gaan ontvangen. Daarbij heeft het gezelschap aandacht voor lokale partners in deze omgeving. Naast de bestaande samenwerking met kdv en obs Klein Amsterdam, constateert de commissie echter dat het gezelschap nog geen solide aanpak heeft beschreven op hoe het draagvlak voor de activiteiten wil creëren in dit stadsdeel. Interessant vindt de commissie de ‘Wonderruimtes’, die in de eigen studio worden gemaakt naar aanleiding van een thema uit een voorstelling waar kinderen zelf kunnen spelen en ontdekken. Deze theatrale ruimtes kunnen wellicht bijdragen aan het creëren van draagvlak, evenals de samenwerking met de educatie-/participatiemedewerker. Beide worden in het plan echter slechts beperkt toegelicht, waardoor de commissie hiervan nog niet overtuigd is. Met de samenwerking met theaters in de rest van de stad, vinden activiteiten verder in beperkte mate plaats in de stadsdelen Zuidoost en Nieuw-West.
Diversiteit & Inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als onvoldoende.
De commissie vindt dat er geen overtuigende visie op diversiteit en inclusie in het plan te lezen is. Simone de Jong Company neemt kinderen serieus en wil hun ervaring en verhalen een podium geven en hen betrekken als medemaker. Het gezelschap reflecteert verder echter niet op de samenstelling van het publiek, de organisatie en het aanbod op het gebied van diversiteit en inclusie en maakt hierin geen duidelijke keuzes. De commissie leest wel bewustzijn op dit gebied. Zo is er de ambitie om een meer cultureel divers publiek te bereiken. Het gezelschap geeft aan te leunen op de scholen voor wat betreft de diversiteit van de kinderen. De commissie vindt dit te vanzelfsprekend en had graag gezien hoe het gezelschap hierin zelf actief het voortouw neemt. In het plan leest de commissie voor de komende vier jaar geen doelstellingen op het gebied van aanbod, bereik en organisatie.
De commissie vindt dat er een zeer beperkte aanpak op het gebied van diversiteit en inclusie op het gebied van aanbod, bereik en organisatie in het plan te lezen is. De commissie mist concrete stappen in het bereiken van een divers samengesteld publiek en op het tonen van representatie op het podium van bijvoorbeeld kinderen van kleur of met een beperking. De voorstellingen van Simone de Jong Company tillen thema’s naar een universele vertelling en zijn vrijwel woordloos. Taal is dus geen barrière voor deze voorstellingen en maakt deze daarmee toegankelijk voor een breed en mogelijk divers publiek, maar het gezelschap reflecteert hierbij niet op het feit dat universele vertellingen ook cultuurgebonden zijn. Wel is in het plan te lezen dat het spelersteam de komende periode divers samengesteld is. De commissie ziet wel dat in de kernleden verschillende culturele achtergronden vertegenwoordigd zijn, zoals met Zahira Suliman. Hoe Simone de Jong Company de cast verder aanvult met het oog op diversiteit en inclusie, leest de commissie niet terug in het plan.
Ook ziet de commissie geen aanpak op het gebied van team en organisatie terug. De ervaring die een van de bestuursleden heeft op het gebied van diversiteit en in inclusie en zijn adviezen hierover, had de organisatie in de ogen van de commissie beter kunnen gebruiken, zeker ten aanzien van de stappen voor de komende periode.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak.
De commissie leest geen duidelijke visie op de bedrijfsvoering in het plan. Zo schrijft de aanvrager dat door te veel werk er weinig ruimte is geweest voor reflectie of organisatieontwikkeling. De commissie constateert dat het gezelschap zich wel bewust is van de organisatorische professionaliseringsslag die gemaakt moet worden en de stevige uitdaging die daar ligt. Zo is er onder andere behoefte aan teambuilding, het beter vastleggen van functies en het kunnen bespreken van de drie codes. Bij dit alles is begeleiding nodig van een coach. Hiermee constateert de commissie dat de professionaliseringsslag nog in de kinderschoenen staat en leest zij bijvoorbeeld niet in het plan hoe de artistieke en zakelijke leiding samenwerken en ook niet hoe zij het team van zzp-ers aansturen. Hierdoor wordt niet duidelijk hoe de organisatie om wil gaan met mensen en middelen. Wel positief vindt de commissie de actieve betrokkenheid van het bestuur met de kennis en expertise die daar aanwezig is als aanvulling op de te maken professionaliseringsslag.
Er wordt slechts summier gereflecteerd op de Governance Code Cultuur en Fair Practice Code. Wel wil het gezelschap fair pay betalen en hanteert het daarbij de cao Toneel en Dans. Het gezelschap reflecteert echter nauwelijks op sociale veiligheid, wat in de ogen van de commissie de transitie van projectorganisatie naar structureel opererend, kwetsbaar maakt. Er wordt bijvoorbeeld geen vertrouwenspersoon genoemd.
De commissie is van mening dat de professionaliseringsslag meer uitwerking nodig heeft en gepaard moet gaan met een doordachte risicoanalyse, die in het plan ontbreekt.
De commissie vindt het realisme en de uitvoerbaarheid van de plannen op zowel organisatorisch vlak als in financieel opzicht niet overtuigend. Simone de Jong Company is een kleine organisatie die relatief veel onderneemt. In de ogen van de commissie heeft de organisatie nog geen stabiele basis waarop de professionaliseringsslag gemaakt kan worden.
Wel is in dit licht de keuze om pas in het najaar van 2025 te beginnen met de voorbereiding van de productie Het Grooote Genieten positief te noemen. Dit geeft tijd en ruimte om in de eerste helft van 2025 te investeren in de professionalisering van de interne organisatie en te focussen op het nog te maken marketingplan. De begroting vindt de commissie niet realistisch. De forse stijging van de totale begroting ten opzichte van 2023 is beperkt toegelicht. Zo ziet de commissie in de meegestuurde meerjarenbegroting 2025-2028 geen stijgingen van de salarissen binnen deze periode opgenomen, wat naar mening van de commissie het betalen volgens fair pay lastig maakt.
De financieringsmix is gespreid over meerdere bronnen als bijdragen uit private fondsen, publieksinkomsten uit recettes en inkomsten uit uitkoopsommen uit het buitenland. De commissie acht deze inkomsten geloofwaardig en haalbaar.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Simone de Jong Company niet te honoreren omdat deze 10 punten of minder heeft behaald.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.