Stichting Eran&CO
Inleiding
Eran&CO is het nieuwe Amsterdamse theatergezelschap van Eran Ben-Michaël (voorheen George & Eran Producties). Het gezelschap wil grote maatschappelijke thema’s vanuit een nieuw perspectief belichten en deze toegankelijk maken voor een breed publiek. Het gezelschap wil onderbelichte groepen, culturen en onderwerpen een stem geven, met nieuw en zelfgeschreven theater waarin humor en ernst elkaar afwisselen. Het is de bedoeling van Eran&CO om door het tonen van verschillende perspectieven de bezoekers een spiegel voor te houden en zo uit te dagen het eigen denken en handelen - hoe complex en tegenstrijdig ook - onder de loep te nemen. Het nieuwe gezelschap wil een voortrekkersrol nemen wat betreft diversiteit en inclusiviteit. Dit streven moet zich onder andere uiten in de onderwerpkeuze, en zichtbaar zijn door de mensen op het toneel. Eran&CO wil verhalen vertellen die inwoners van Amsterdam aanspreken.
De komende vier jaar staan zeven theatervoorstellingen op de planning die allemaal gaan over de grote thema’s van deze tijd, zoals de positie van de vrouw in de samenleving, intergenerationeel trauma bij kinderen van immigranten, depressie onder jongeren, omgaan met het verlies van een dierbare en omgaan met veranderende tradities. Al deze voorstellingen hebben als doel om een breed en divers publiek te bereiken en zo ook mensen te bereiken die normaliter niet naar het theater gaan. Het is de bedoeling om de zware thema’s met een lichte toon te presenteren, er zijn ook producties waarin een nieuwe vorm wordt gezocht om de avond- en nachtcultuur dichter bij elkaar te brengen.
George en Eran Producties (de rechtsvoorganger van Eran&CO) ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 174.392 per jaar (incl. indexatie 2024).
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 250.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als zwak.
De commissie vindt dat uit het plan geen herkenbare artistieke signatuur spreekt. De commissie ziet een nadruk op het brengen van sociaal-maatschappelijke thematiek waar humor en ernst worden afgewisseld, maar ziet in het plan niet op welke wijze dat onderscheidend wordt ingezet en wat de artistieke eigenheid van Eran&CO daarin is of waar Eran&CO voor staat. De commissie is in basis positief over de beoogde samenwerkingspartners van Eran&CO (o.a. Firma MES en Anne de Bok, RIGHTABOUTNOW INC. en Shailesh), maar in de beschrijvingen van de activiteiten herkent de commissie vooral de artistieke signatuur van deze coproductiepartners terug en is onvoldoende duidelijk wat de artistieke handtekening van Eran&CO hierbij is. Van de artistieke eigenheid van Eran&CO krijgt de commissie nog te weinig een beeld.
De commissie vindt de vertaling naar de artistieke activiteiten voor komende periode niet helder voortkomen uit de artistieke uitgangspunten die Eran&CO zelf noemt. De commissie leest in de voorgenomen producties voor komende periode dat Eran&CO lastige, beladen onderwerpen een podium wil geven en vooroordelen bespreekbaar wil maken. In de beschreven voorstellingen herkent de commissie echter niet overal onderwerpen waar een taboe op zit. Ook vindt de commissie niet overal overtuigend beschreven welk perspectief Eran&CO wil laten zien. De commissie vindt daarnaast een productie met als uitgangspunt Corona 6 jaar later, niet erg tot de verbeelding spreken.
De commissie is positief over de keuze van Eran&CO om na het afscheid van George & Eran Producties voort te bouwen op zijn artistieke ontwikkeling. Ze onderschrijft het voornemen van artistiek leider Eran-Ben Michaël om minder te gaan acteren en meer te gaan schrijven en regisseren. Daarmee zal volgens de commissie de artistieke signatuur van Eran&CO uitgekristalliseerd kunnen worden.
De commissie vindt dat uit het plan niet duidelijk naar voren komt wat Eran&CO bij het beoogde publiek teweeg wil brengen. De commissie vindt het wel mooi dat wordt benadrukt dat Eran&CO tegen dezelfde uitdagingen aanloopt als het beoogd publiek, daarbij teruggrijpend op één van de basisuitgangspunten van het gezelschap, namelijk dat Eran&CO de nadruk wil leggen op onderlinge overeenkomsten.
De commissie kan uit de beschrijvingen van de beoogde voorstellingen voor de komende periode niet altijd overtuigend de beoogde onderzoekslijn of boodschap lezen waarmee het publiek wordt aangesproken. Zo vindt de commissie de inhoud van de voorstelling bij Formidable onduidelijk uitgewerkt. De commissie krijgt onvoldoende een beeld of de productie nu gaat over eenzaamheid en depressie bij jongeren, of dat het gaat over hoe social media je kan overnemen en kapot kan maken. Hoe in de voorstelling Corona 6 jaar later rechtstreeks contact wordt gezocht met publiek om ze ‘medeplichtig te maken aan de morele uitkomst van het stuk’ is de commissie evenmin helder.
De commissie ziet bescheiden artistieke betekenis voor de stad in het voornemen om met De Dag Dat Mo Niet Meer Bestond nachtcultuur te integreren met theater.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie vindt dat er een passende visie op het bereik van de stad in het plan te lezen is.
De commissie vindt de beoogde doelgroepen echter niet helder benoemd of gespecificeerd. Eran&CO richt zich naar eigen zeggen op een brede doelgroep van 16 tot 40-jarigen, maar zegt ook de leeftijdscategorie daarboven te bedienen. Dat vindt de commissie niet erg overtuigend.
De commissie vindt het positief dat het gezelschap ambitieus is op het gebied van marketing en publiciteit. Er wordt gekozen voor een brede inzet, opdat het gezelschap kan gaan ontdekken wat wel en niet werkt. De commissie vindt dit een arbeidsintensieve aanpak, maar begrijpt dat het uiteindelijke doel is om te zien welke aanpak geschikt is voor een bepaalde productie.
Wel heeft de commissie ook wat kanttekeningen bij de in het plan benoemde pr- en marketingmiddelen. Zo vindt de commissie podcasts van interviews uit een voortraject niet een heel aantrekkelijk instrument om publiek voor voorstellingsbezoek te enthousiasmeren. Meer enthousiast is ze over ideeën als 'aanbevolen voor jou', een lidmaatschap voor leden, een digitaal magazine, en mensen vragen om lid te worden en ambassadeur te zijn in hun buurt.
De commissie is positief over het voornemen om nieuw publiek, onder andere door middel van een onderzoek, meer te betrekken bij theater, in samenwerking met partners als ROSE stories. Een breed aangepakt plan in samenwerking met partners die stevig verankerd zijn in de wijken klinkt als potentieel succesvol.
De commissie had in het plan tenslotte graag iets gelezen over de ‘branding’ van Eran&CO als nieuw gezelschap in het Amsterdamse veld.
De commissie is positief over de bijdrage aan de spreiding van activiteiten en publiek in de stadsdelen Nieuw-West, Zuidoost en Noord. De commissie constateert dat Eran&CO in theaters in Nieuw-West, Noord en Zuidoost speelt. De Meervaart is het vaste huis van Eran&CO. Daarnaast wordt er ook standaard in het Bijlmer Parktheater gespeeld. Er wordt ook actief naar geschikte locaties gezocht, zo wordt er voor de voorstelling De Dag Dat Mo Niet Meer Bestond gezocht naar een geschikte loods in Amsterdam Noord. De commissie ziet in het plan echter geen lokale samenwerkingen om ook daadwerkelijk draagvlak te creëren bij de bewoners in deze stadsdelen.
Diversiteit & inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.
De commissie vindt dat er uit het plan een visie op diversiteit en inclusie spreekt, maar dat hij weinig is onderbouwd en vrij algemeen verwoord. De commissie stelt vast dat Eran&CO zich vooral gaat richten op culturele diversiteit. Het plan reflecteert op wat de afgelopen periode is gebeurd op dit vlak, op basis van een startanalyse. Wat betreft de organisatie vindt de commissie positief dat zowel het team als het bestuur divers samengesteld is. Er is een publieksonderzoek gestart om beter te kunnen zien welk nieuw, diverser publiek nog kan worden bereikt. Positief vindt de commissie ook het voornemen om bij het uitbreiden van het bestuur blijvend rekening te houden met een diverse samenstelling. De commissie vindt het positief dat de groep de scan van de Code Diversiteit & Inclusie heeft gedaan, maar ze had wel graag ook gelezen wat de uitslag van die scan was en welke kansen Eran&CO hierdoor nog ziet om op het gebied van Programma, Publiek, Personeel en Partners te verbeteren of te verdiepen, en welke concrete doelstellingen daaruit voortvloeien.
In het plan ziet de commissie een aanpak terug op diversiteit en inclusie in aanbod, bereik en organisatie, maar ook hier is de verwoording vrij algemeen. De commissie ziet dat culturele diversiteit in de komende periode gerepresenteerd wordt in het aanbod, in de onderwerpen (zoals intergenerationeel trauma van migrantenkinderen) en in de makers en de spelers op de vloer. Er worden partners genoemd als RIGHTABOUTNOW INC. en Meral Polat, dat vindt de commissie passende partners. De organisatie en bestuur zijn cultureel divers. In het plan wordt geschreven dat Eran&CO nog stappen moet maken in het bereiken van een divers samengesteld publiek, de commissie miste hier een concrete aanpak in het plan.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak.
De commissie vindt dat er geen sterke visie op de bedrijfsvoering uit het plan naar voren komt. Wel vindt de commissie positief dat er een externe extra zakelijke en strategisch adviseur is aangetrokken om te adviseren over de bedrijfsvoering. De commissie kreeg vanuit het plan te weinig houvast hoe de organisatie om wil gaan met mensen en middelen. De commissie had graag willen lezen wat de doelstellingen ten aanzien van de organisatie zijn, hoe het gezelschap zich wil ontwikkelen en op welk gebied en of Eran&CO daarbij ondersteuning verwacht nodig te hebben. Er wordt zeer summier gereflecteerd op de toepassing van de Governance Code Cultuur. Ook hoe de Fair Practice Code wordt gehanteerd vond de commissie zeer algemeen verwoord. Positief vindt ze het feit dat Eran&Co bij betaling de cao Toneel en Dans aanhoudt. Op het gebied van sociale veiligheid worden vooral algemene voornemens genoemd, daar had de commissie graag specifiekere plannen gelezen. De opstelling van gedragscodes is nog in de maak, net als het voornemen om een vertrouwenspersoon aan te stellen, ook daarover miste de commissie concretere informatie. Op mogelijke bedrijfsrisico’s en hoe daarmee om te gaan, wordt niet gereflecteerd.
De commissie heeft vertrouwen in de organisatorische haalbaarheid van het plan. Het plan wordt gedragen door een klein, maar ervaren kernteam. Ook wekt het vertrouwen dat de schaalgrootte van de activiteiten langzaam wordt opgebouwd. Vanwege het feit dat de stichting nieuw is moet de komende periode nog aan een stabiele financiële huishouding en vermogenspositie worden gewerkt.
De commissie vindt de begroting niet realistisch en niet duidelijk is hoe de begroting passend is bij de plannen. De baten en lasten op de begroting vindt de commissie niet goed onderbouwd. De commissie vraagt zich tevens af waarom de begroting per jaar zo sterk wisselt; meer toelichting zou daarbij behulpzaam zijn geweest. Op welke basis de per jaar fluctuerende publieksinkomsten zijn gebaseerd, wordt de commissie niet duidelijk. Ook mist de commissie een onderbouwing van de coproductiebijdragen; die vindt ze voorzichtig begroot - zoals Eran&CO trouwens ook aangeeft - maar daardoor niet passend bij de beoogde activiteiten.
De commissie vindt de financieringsmix niet erg gevarieerd, met zeer beperkte private bijdragen, waardoor risico’s naar mening van de commissie te weinig kunnen worden gespreid.
Conclusie
De commissie adviseert de aanvraag van Eran&CO niet te honoreren omdat deze tien of minder punten heeft behaald.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.