Stichting de Theatertroep
Inleiding
De Theatertroep is een toneelcollectief dat maatschappelijke satires maakt over breuklijnen die door de samenleving lopen. ‘Met de lach als wapen en vaudeville als vorm’, wil de Theatertroep die breuklijnen te lijf gaan. Het collectief kiest onderwerpen die niet één doelgroep hebben, maar geschikt zijn voor een groot en breed publiek. De Theatertroep wil op vier manieren toegankelijk zijn. Ten eerste door het maken van voorstellingen over de complexe onderwerpen van onze tijd, zonder ze te versimpelen. Ten tweede door het maken van voorstellingen met een speelse en losse vorm. Ten derde door het spelen in verschillende circuits, in verschillende regio's en ook buiten de theaters. Tenslotte door de financiële drempel (kaartprijs) waar mogelijk te verlagen.
De Theatertroep verhuist naar het Betty Asfalt Complex (hierna: BAC). Hier ziet het collectief meer vrijheid en mogelijkheden, omdat het er een volledig theater tot zijn beschikking heeft en dat theater ook gaat exploiteren. De Theatertroep gaat de komende jaren het veld sectorbreed bedienen, met twee vlakkevloervoorstellingen en twee grotezaalvoorstellingen. Het collectief trekt twee keer de wijken in met een grote tent en organiseert twee seizoenen een satirisch Zaterdag Nachtleven in het BAC. Twee zomers wordt er op de Parade gespeeld, het hele jaar door wordt er in het BAC een Writers Room gefaciliteerd, waar schrijvers materiaal kunnen uitproberen en aanscherpen. De Theatertroep richt een Theatertroep Jong op, met uit ieder stadsdeel van Amsterdam twee jongeren. Daarnaast zet het collectief bij alle projecten ook educatieve projecten op, om meer jeugd naar het theater te krijgen. Voor de projecten werkt de Theatertroep samen met diverse gastspelers, regisseurs, technici en schrijvers.
De Theatertroep ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 20212024.
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 180.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.
De commissie is positief over de artistieke signatuur van De Theatertroep. Die is herkenbaar door de consequente keuze voor komedie, in allerlei genres als cabaret, absurdisme, revue en queer camp, dat wordt gebracht in de vaudevillevorm, hetgeen de commissie artistieke eigenheid vindt hebben. De commissie is overtuigd van de effectiviteit van met name de toevoeging van satire aan de voorstellingen, die een artistieke gelaagdheid brengt en die bovendien een extra laag geeft aan het maatschappelijk debat waarmee De Theatertroep complexe actuele onderwerpen toegankelijk wil maken.
De commissie vindt de signatuur ook herkenbaar in de speelstijl van De Theatertroep en vormgeving van de voorstellingen, waarbij ruimte wordt gelaten voor zaken die ter plekke ontstaan, hetgeen de commissie van artistieke eigenheid vindt getuigen. De commissie is positief over de energie en makersdrift die uit het plan voor komende periode spreekt. De artistieke eigenheid van het collectief wordt volgens de commissie overtuigend vertaald naar de activiteiten voor de komende periode, waarbij de thema’s blijk geven van een grote betrokkenheid bij de maatschappij. De voorstellingen hebben actuele thema's, zoals fake news of democratisch verval en het collectief weet die thema’s uitstekend met de komediespeelstijl te combineren. Zo vindt de commissie de voorstelling Achter gesloten deuren, over de toegankelijkheid van informatie in een democratisch proces, zeer tot de verbeelding spreken en bovendien actueel. De vraagstukken die aan de voorstelling ten grondslag liggen zijn helder uiteengezet en de synopsis is uitgebreid en op een vermakelijke wijze beschreven en neemt de commissie goed mee in hoe de voorstelling eruit gaat zien.
De commissie vindt dat De Theatertroep op overtuigende wijze voortbouwt op de artistieke ontwikkeling van afgelopen periode. In die lijn is de commissie tevens positief over de inzet van scenariste en regisseur Amira Duynhouwer voor toekomstige grote zaalproducties. Een ‘oog van buiten’ kan namelijk het beoogde artistieke effect op het publiek versterken, vanwege een objectieve blik op het collectief en het collectieve werkproces. De commissie is tevens positief over de wens van de Theatertroep om de artistieke activiteiten in de toekomst nóg direct op de actualiteit te laten inspringen.
De commissie vindt het overtuigend en helder hoe het collectief in het plan omschrijft wat het teweeg wil brengen bij het beoogde publiek. De Theatertroep wil empathie kweken, zelfrelativering initiëren en nieuwsgierig maken naar de machinaties van de wereld. De commissie vindt het geloofwaardig dat die losse speelstijl van de Theatertroep aansprekend is voor veel verschillende publieksgroepen. Door ook te kiezen voor locaties buiten het theater is de commissie ervan overtuigd dat De Theatertroep de voorstellingen voor een groot publiek toegankelijk maakt. Met Backstage Romance maakt De Theatertroep een productie met
grensoverschrijdend gedrag, macht en liefde en de moraal van bedrijven als thema’s, dat wordt gebracht met ‘de droge slapstickhumor van The Office’. De commissie vindt deze gewaagde combinatie van machtsmisbruik en slapstick een goed voorbeeld van zowel het amusement als de ernst die De Theatertroep bij publiek teweeg wil brengen.
De commissie vindt dat De Theatertroep artistieke betekenis voor de stad heeft met de aangekondigde ‘writersroom’ waar schrijvers als Patrick Nederkoorn, Stephanie Louwrier en Joost Oomen terecht kunnen. Deze schrijvers hebben allen sterke banden met het stand-upcomedycircuit, wat de combinatie met De Theatertroep logisch maakt. Dit levert volgens de commissie een bijdrage aan het makersklimaat in de stad en het creëren van in nieuw geschreven materiaal voor komediepubliek. Tot slot ziet de commissie betekenis voor de stad in de verhuizing naar het Betty Asfalt Complex, waar De Theatertroep een centrum van satirisch engagement voor andere komedianten en humoristen gaat exploiteren. Dat vindt de commissie, na de exploitatie van theatercafé De Richel in de Nes, opnieuw een teken van vervlechting met de Amsterdamse artistieke wereld.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie vindt dat het plan blijk geeft van een passende visie op het bereik in de stad.
De beoogde doelgroepen in de stad vindt de commissie helder geformuleerd voor de verschillende typen van activiteiten, maar tegelijk ook vrij algemeen verwoord. Genoemde doelgroepen zijn onder andere theaterminnend publiek, scholieren, studenten en mensen die doorgaans niet naar theater gaan. Ook benoemt de Theatertroep zijn strategie voor publiekswerving door samenwerking met amateurtheatergroepen en het bepalen van een doelgroep per voorstelling, gebaseerd op de thematiek van die voorstelling.
De commissie vindt de aard en omvang van het beoogd publiek passend bij de aard en omvang van de activiteiten. Door inzet van Via Rudolphi wordt De Theatertroep door veel theaters en op verschillende circuits geboekt.
De commissie is niet geheel overtuigd van de aanpak die Theatertroep voor ogen heeft om het publiek uit te breiden. Zo vindt ze het plan van het collectief om jongeren op scholen tot ambassadeurs van dit publiek te maken via de socials, te weinig concreet. Een ambassadeur die via socials post heeft immers nog niet meteen de doelgroep mee. Verder had de commissie graag willen lezen wat de beoogde samenwerkingspartners zijn voor het bereiken van de nieuwe doelgroepen, bijvoorbeeld de beoogde scholen, buurtcentra en lokale bedrijven, omdat dit het realisme van het bereiken van de doelgroepen voor de commissie aannemelijker zou maken.
De Theatertroep levert een redelijke bijdrage aan de spreiding van activiteiten en publiek in de stadsdelen Zuidoost, Noord en Nieuw-West. In alle stadsdelen staat een redelijk aantal speelbeurten op het programma.
De Theatertroep wil de komende periode met een tent de wijken in gaan onder de noemer Troep op de stoep, het is de bedoeling om hiermee niet-regulier theaterpubliek aan zich te binden. De commissie is positief over het voornemen om met de tent van Troep op de stoep extra speelplekken te creëren in Nieuw-West (Slotermeer), Zuidoost (Bijlmermeer) en Noord (De Banne). Bij elk van deze speelplekken is een specifieke strategie aanwezig om het publiek daar naar de voorstellingen te krijgen, dat geeft de commissie vertrouwen in de haalbaarheid van het plan.
Diversiteit & Inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.
De commissie leest in het plan een matig overtuigende visie op diversiteit en inclusie. De Theatertroep reflecteert op de samenstelling van de kernleden van het collectief en het bestuur en stelt vast dat die samenstelling divers is in gender en biculturaliteit. De commissie leest hierin overtuiging, maar mist een achterliggende verankering van die overtuiging in de vorm van een overkoepelende visie of de bewuste toepassing van geleerde lessen in het verleden. Wel signaleert de commissie de genoemde representatie van diversiteit op het toneel en achter de schermen. Zo vindt ze onder meer een uitsluitend vrouwelijke ploeg technici een mooi voorbeeld van de aandacht voor het gekozen onderwerp.
De commissie vindt ook de doelstellingen op het gebied van aanbod en bereik niet overtuigend voortkomen vanuit heldere reflectie op het verleden.
De commissie leest een heldere en concrete aanpak op gebied van diversiteit en inclusie ten aanzien van bereik en organisatie voor komende periode. Zo wil De Theatertroep mensen die minder te besteden hebben vrijkaarten aanbieden van de voorstellingen in ITA voor jongeren onder de 27, om het bereik van de voorstelling te vergroten. Ook wil De Theatertroep een Pay what you can-systeem introduceren in het eigen Betty Asfalt Complex. Verder is De Theatertroep van zins jongeren nog actiever te benaderen en aan zich te binden, om zo de diversiteit in de zaal te vergroten. De commissie is positief over het aantrekken van een hoofd educatie en over de plannen voor Theatertroep Jong waarbij een collectief van twee jongeren uit ieder stadsdeel wordt gesmeed, een collectief dat vervolgens een jaar lang les krijgt en zich mag presenteren. De commissie denkt dat deze werkwijze zal bijdragen aan het vinden en binden van een divers samengesteld publiek. Wel had ze graag nog iets meer gelezen over de selectieprocedure. Ook ten aanzien van het aanbod leest de commissie nog weinig een aanpak terug.
Positief is de commissie over het voornemen om bij de sollicitatieprocedure voor een trainee de Rooney Rule toe te passen. De Theatertroep nodigt tenminste twee sollicitanten uit die tot een minderheidsgroep behoren. Dit vindt de commissie een haalbaar streven.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.
De commissie is positief over de visie op bedrijfsvoering en hoe De Theatertroep wil omgaan met mensen en middelen. De commissie vindt dat De Theatertroep helder reflecteert op het feit dat het collectief is gegroeid en de zakelijke taken te zwaar drukten op de leden van het collectief. De commissie vindt het in dat licht positief hoe de onderlinge verantwoordelijkheden van het collectief voor de komende periode zijn verdeeld: met een dergelijke heldere taakverdeling kun je elkaar ook op het functioneren aanspreken. Tevens is de commissie positief over het voornemen om de zes leden in vaste dienst te nemen.
Er wordt helder gereflecteerd op de toepassing van de Governance Code Cultuur en de Fair Practice Code. De verhoudingen tussen bestuur en het collectief (dat de directie vormt) zijn duidelijk vastgelegd, wat vertrouwen wekt. De honorering van De Theatertroep volgt de cao Theater en Dans en de inschalingen zijn helder toegelicht. Ten aanzien van sociale veiligheid is de commissie positief over de aanstelling van een extern vertrouwenspersoon, verbonden aan Mores, die bij elk begin van het repetitieproces aanwezig is.
Op risico’s en hoe daarmee wordt omgegaan wordt kort gereflecteerd. Zo schrijft De Theatertroep dat als een meerjarenaanvraag niet wordt gehonoreerd, het plan in afgeslankte vorm wordt uitgevoerd, al zijn specifieke keuzes niet toegelicht. Ook vindt de commissie dat te weinig is gereflecteerd op eventuele risico’s van de exploitatie van het Betty Asfalt Complex. Momenteel is er nog geen duidelijkheid over de juridische organisatie van het Betty Asfalt Complex en gelieerdheid met De Theatertroep en hoe eventuele financiële risico’s worden ondervangen. Daarbij vindt de commissie het opmerkelijk dat een lid van het collectief de intentieverklaring van het Betty Asfalt Complex voor de samenwerking ondertekent, terwijl slechts het bestuur als geheel daartoe bevoegd is, én het de exploitatie van een eigen theater betreft.
De commissie vindt het plan in organisatorisch opzicht haalbaar en realistisch waar het de artistieke activiteiten betreft. De commissie vindt de verwachting ten aanzien van de kleine stijging in speelbeurten realistisch en ze vindt Via Rudolphi een goede partner voor de verkoop. De schaalgrootte van de activiteiten acht de commissie realiseerbaar met de omvang van de huidige organisatie. De commissie heeft echter bedenkingen bij een zakelijk leider die maar twee dagen per week aan de slag gaat; dat vindt de commissie niet passend gezien de beoogde ambities van het collectief in relatie tot de diversiteit aan projecten inclusief het plan om het Betty Asfalt Complex te exploiteren. De commissie vindt de begroting voor wat betreft de reguliere producties passend bij het plan en helder toegelicht. Minder goed toegelicht vindt de commissie hoe de kosten voor de tentvoorstellingen Troep op de stoep met de baten worden verrekend en op welke financiële wijze de beoogde samenwerkingen worden vormgegeven. Ook vindt de commissie niet helder in kaart gebracht wat de specifieke baten en lasten van het uitbaten van het Betty Asfalt Complex zijn. De commissie krijgt er geen zicht op of dit voornemen in organisatorisch en financieel opzicht realistisch is.
De financieringsmix is voldoende gespreid over diverse inkomstenbronnen zodat risico’s worden gespreid. Positief vindt de commissie dat in de begroting per project duidelijk is aangegeven welk privaat fonds hiervoor wordt benaderd, hetgeen de commissie ook passend vindt. De financiële huishouding ten slotte, is voldoende op orde om het vierjarenplan te dragen.
Conclusie
De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van de Theatertroep te honoreren met het gevraagde bedrag van € 180.000 per jaar.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.