Stichting De Theaterdagen
Inleiding
Stichting De Theaterdagen richt zich op de promotie van toonaangevend theater voor een divers en zo breed mogelijk publiek. Met twee complementaire festivals - het Nederlands Theater Festival (NTF) en het Amsterdam Fringe Festival (AFF) - organiseert zij een landelijke plek van samenkomst voor toeschouwers en professionals, opkomende en gevestigde makers, genres en circuits. In Amsterdam markeert zij elf dagen lang in september de feestelijke start van het nieuwe theaterseizoen voor meer dan 30.000 bezoekers; gedurende het jaar is zij aanwezig op verschillende plekken in het land. Daarbij zet zij zich lokaal, nationaal en internationaal in voor ontwikkelingen, dialoog en verbindingen in het theaterveld.
Het AFF werkt op basis van open calls, NTF is jury-based. Beide festivals tonen werk uit zeer diverse genres en circuits, stimuleren doorstroming en ketenvorming en werken samen met veel partners.
De komende periode werken beide festivals volgens de kernwaarden pluriformiteit, meerstemmigheid, duurzaamheid, toegankelijkheid en gastvrijheid.
De ambities van NTF zijn onder meer de verbreding van speelplekken, stimuleren Vlaams-Nederlandse uitwisseling, het dichten van de kloof tussen de vrije en gesubsidieerde sector. Tevens ambieert NTF dus meerstemmigheid. Intern door een nauwe samenwerking tussen de leiding en de teams van beide festivals. Extern door het agenderen van beleidsthema’s als ‘fair power’, interregionale uitwisseling en een intersectioneel diverse jurywerking. Ook wil NTF vervolgtournees stimuleren in samenwerking met theaters in het land (NTF WEEKENDS). Op het gebied van toegankelijkheid wil NTF een pilot pay-what-you-can doen en bredere branding inzetten.
Het AFF wil de komende periode onder meer een breder uitgezette open call en verrassende speellocaties in alle stadsdelen realiseren, makerscommunity’s vormen en het theaterlandschap beter ontsluiten voor autodidacte makers en ondergerepresenteerde groepen. De komende periode zal er nauwere samenwerking zijn tussen de leiding en teams van beide festivals. Ook wil de organisatie zorgdragen voor ketenvorming en doorstroom voor makers tussen beide festivals. Met een eigen ticketingsysteem wil de organisatie directer contact met publiek leggen. Men beoogt Engelstalige events voor makers, profs en publiek en tevens hecht de organisatie waarde aan blijvende persoonlijke aandacht voor artiesten en toeschouwers.
De Theaterdagen ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 232.521 per jaar (incl. indexatie 2024).
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 300.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.
De commissie is positief over de artistieke signatuur van De Theaterdagen. De artistieke eigenheid van de twee bijbehorende festivals; het Nederlands Theater Festival (NTF) enerzijds en het Amsterdams Fringe Festival (AFF) anderzijds, is af te lezen aan zowel de eigenheid per festival als hun complementerende elementen: NTF selecteert jury-based en presenteert toonaangevende professionele producties, AFF werkt met een open call gericht aan zowel beginnende professionals als autodidacten, doet aan begeleiding en talentontwikkeling, produceert en presenteert de festivals waar het werk van de makers wordt getoond. Beide festivals samen geven een compleet gevoel van theater, zowel voor de professionals als voor een breder publiek.
De commissie vindt de artistieke eigenheid en de wisselwerking daarmee sterk. De vertaling van de artistieke signatuur naar de activiteiten en artistieke keuzes voor komende periode vindt de commissie overtuigend. De commissie is daarbij te spreken over de combinatie die De Theaterdagen biedt van makers die nieuwe verhalen brengen en toppers uit het afgelopen seizoen. De combinatie van beide festivals in De Theaterdagen geeft een beginnend maker zicht op een doorlopende route en biedt andersom de ervaren theatermaker én theaterganger een blik op de nieuwste, experimentele ontwikkelingen in het theaterveld. De commissie vindt het daarbij sterk dat AFF nieuwe verhalen naar de podia wil brengen, in steeds weer nieuwe vormen, niet gebonden aan bestaande hokjes of genrekaders. De commissie waardeert bovendien dat er grote aandacht is voor diversiteit in genre, thema en makers. In het plan hebben beide festivals een sterke terugblik op de afgelopen periode waarbij ze ook duidelijk de gerealiseerde vernieuwingen aantonen. Zo bouwen ze volgens de commissie voort op de artistieke ontwikkeling in voorgaande periode. Bestaande formats ontwikkelen zich verder, en nieuwe artistieke activiteiten worden toegevoegd die de verbinding en uitwisseling tussen de twee festivals verder bevorderen, bijvoorbeeld de Late Night-bar en het laten ‘hacken’ van NTF Pro door Fringe-makers. De commissie vindt dit getuigen van een sterke doorontwikkeling op artistiek vlak.
De commissie ziet grote artistieke betekenis voor de deelnemende makers van zowel AFF als NTF. Het aantal aanmeldingen voor deelname aan AFF is afgelopen periode gegroeid, dit toont volgens de commissie de grote behoefte bij jonge makers aan het AFF-podium. Het AFF stimuleert jonge makers om te experimenteren, hetgeen de commissie waardevol vindt. Daarnaast biedt AFF passende begeleiding van de nieuwe makers, waaruit inzicht in hun behoeften blijkt.
Het NTF is een festival dat volgens de commissie zowel van grote artistieke betekenis is voor de geselecteerde gezelschappen, als van artistiek belang is voor het professionele theaterveld, bijvoorbeeld met NTF PRO, een programma voor theaterprofessionals. De commissie ziet dat onderstreept in de bundeling van krachten die de reikwijdte en de impact van De Theaterdagen versterkt.
De commissie is ook positief over de artistieke betekenis voor het publiek. Het AFF introduceert jaarlijks nieuwe makers, nieuwe thema’s en nieuwe genres. Hierdoor is het volgens de commissie een toonaangevend festival dat het nieuwe geluid in de theaterwereld laat horen en daarmee artistieke betekenis voor publiek heeft. De commissie ziet dat De Theaterdagen het publiek een nieuwe artistieke ontwikkeling wil laten ervaren of juist wil laten genieten van naar eigen zeggen het beste van het afgelopen seizoen. Juist deze combinatie maakt dat de commissie overtuigd is van wat De Theaterdagen teweeg wil brengen bij het publiek. Het publiek kan bij De Theaterdagen het opwindende gevoel krijgen een nieuwe artistieke ontwikkeling te ontdekken, of genieten van het beste van het afgelopen seizoen, daarmee versterken beide festivals elkaar én het artistieke belang voor publiek.
De commissie vindt ook de artistieke betekenis voor de stad overtuigend. De Theaterdagen opent met een toespraak, De Staat van het Theater. Hiermee weet de organisatie het culturele veld scherp te houden. Met het afsluitende Gala van NTF krijgen makers erkenning voor hun prestaties. De commissie ziet hierin dus waarde zowel voor de selecte theaterprofessionals in Amsterdam, die zich bij de start van een nieuw theaterseizoen in de stad verzamelen, als een bredere uitstraling naar theatergeïnteresseerden; De Theaterdagen maakt door de veelheid en veelvormigheid theater een onderdeel van de stad. Dat de twee festivals nauwer gaan samenwerken vindt de commissie in dit licht ook een sterke zet. Dit komt tevens de beoogde doorstroom in zowel professionele groei als (landelijke) zichtbaarheid ten goede, hetgeen de artistieke betekenis voor de stad versterkt.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed.
De commissie is positief over de visie op het bereik in de stad, waarbij De Theaterdagen mikt op het interesseren van een zo breed mogelijk publiek. Dat is enerzijds wat algemeen gesteld en dat vindt de commissie minder positief, maar ze is tevens van mening dat uit het plan goede kennis van Stichting De Theaterdagen over haar bezoekers blijkt. Door een veelheid aan data weet de organisatie goed wat voor een (breed) publiek ze aantrekt, welk effect hun output heeft en waar nog kansen liggen om te ontwikkelen. De commissie vindt de beoogde doelgroepen en de doelstellingen van De Theaterdagen daarmee ook goed en uitgebreid geformuleerd, met zowel voor AFF als voor NTF én voor NTF PRO een afgewogen uitwerking van bezoekersprofielen. De Theaterdagen onderscheidt daarbij niet alleen doelgroepen, maar wil deze doelgroepen ook verbreden en verdiepen, hetgeen volgens de commissie helder en beeldend wordt onderbouwd, door gerichte campagnes, met op maat gesneden doelgroepenbenadering.
Het voorgestelde marketingmodel is afgestemd op de bekende – een helder geanalyseerde - bezoekersgroepen en men wil door zelf de ticketing te gaan verzorgen in de toekomst de toeschouwersgegevens meer gaan inzetten bij personal marketing, iets wat de commissie sterk vindt. Dit zorgt niet alleen voor een huidig breed bereik, maar ook voor de mogelijkheid van groeiend bereik in de toekomst. De aard en omvang van de doelgroepen sluiten volgens de commissie dan ook logisch aan op de aard en omvang van de activiteiten en De Theaterdagen beoogt een realistische groei van publieksaantallen in de komende periode. De bezoekersaantallen van AFF liggen weliswaar lager dan die van NTF, maar dat vindt de commissie gezien het experimentele karakter van het programma logisch en passend bij het festival. Er zijn zowel in AFF als NTF verschillende programmavormen te vinden die tot doel hebben dat een breed publiek, op verschillende, laagdrempelige manieren toegang krijgt tot de beide festivals, zoals NTF Interactie. De commissie ziet hierin een mooie link met contextprogramma’s en publiek, waarmee het haar vertrouwen geeft dat de publiekswerking wordt verdiept. NTF Interactie bevat verschillende formats, zoals de NTF Talkshow: een gevarieerd programma waarin makers in de selecties van NTF en AFF geïnterviewd worden en het gesprek aangaan met de toeschouwers. Maar bijvoorbeeld ook Het Laatste Woord, waarbij de toeschouwers zonder de maker erbij met elkaar in gesprek gaan over een voorstelling. En bijvoorbeeld De Rode Loper: een impactprogramma voor mbo-studenten in samenwerking met Carré, waarbij voorstellingsbezoek gepaard gaat met een intensief workshoptraject op scholen. Het zijn allemaal formats die de commissie van de mogelijkheid overtuigen dat een breed publiek toegang krijgt tot beide festivals.
De ambitie om herhaalbezoek te stimuleren en de makers zelf aan sterkere publiekswerving te laten doen vindt de commissie heel goed. Wel had de commissie graag meer gelezen over de aanpak van social media en de bijbehorende socialmediastrategieën, deze plannen moeten immers de beoogde groei van het publiek de komende jaren ‘stutten’.
De commissie vindt dat De Theaterdagen actief bijdraagt aan de spreiding van en activiteiten en publiek in de stadsdelen Zuidoost, Noord en Nieuw-West, doordat er sprake is van steeds stevigere inbedding in de stad en de stadsdelen, met steeds meer lokale samenwerkingspartners. De commissie vindt dat met name binnen AFF hier goed in is geïnvesteerd. Het AFF werkt daarbij samen met onder meer passende partners als het Bijlmer Parktheater, de Meervaart, Treehouse NDSM, Likeminds, Tolhuistuin, MACA, DOOR OPEN SPACE en audelà, die in deze drie stadsdelen gevestigd zijn. Deze samenwerking en inbedding in de stadsdelen vindt de commissie passend bij de organisatie, want De Theaterdagen wil op deze manier verbinding bewerkstelligen en ook het publiek meenemen naar zowel vertrouwde als minder vertrouwde locaties. Dat vindt de commissie een goed streven.
Diversiteit & Inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als goed.
De commissie vindt dat de visie op diversiteit en inclusie duidelijk door het hele plan verweven is. Het streven naar meerstemmigheid zowel op intern als extern gebied vindt de commissie overtuigend en wordt ook door De Theaterdagen als een van de kernwaarden voor beide festivals genoemd. De commissie leest deze overtuiging op meerdere plekken in het plan terug en ook de plannen voor de toekomst zijn doordesemt van aandacht voor meerstemmigheid.
In het plan wordt gereflecteerd op wat afgelopen periode op gebied van diversiteit en inclusie is bereikt. Vanuit meerstemmigheid bereikt AFF via de open call een breed palet aan (autodidacte) makers en representeert verschillende perspectieven. Bij De Theaterdagen ligt de aandacht voor de komende periode onder meer bij het betrekken van zowel makers als bezoekers met een mentale of fysieke beperking zoals neurodiversiteit en doven/slechthorenden. Het medewerkersbestand NTF is diverser geworden en er wordt met partners gewerkt die een diverse doelgroep bedienen, zoals The Need for Legacy en Mezrab. Er worden voor de komende periode doelstellingen gesteld op het vlak van programma en publiek, zoals grotere toegankelijkheid voor mensen met een beperking en differentiatie in prijskaarten, verbreding van de intersectionaliteit van de jurering bij NTF en het bewaken van de diversiteit in het team. De commissie is positief over die doelstellingen en vindt ze in lijn met de achterliggende meerstemmigheidsgedachte van De Theaterdagen.
De commissie vindt dat er sprake is van een overtuigende aanpak voor diversiteit en inclusie op gebied van aanbod, bereik en organisatie. De beoogde aanpak is stapsgewijs, hetgeen de commissie een verstandige aanpak vindt, omdat het de ruimte en mogelijkheid biedt om telkens te kunnen evalueren en verbeteren. In samenwerking met De Brakke Grond en De Kleine Komedie wil de organisatie de toegankelijkheid vergroten met relaxed venues, met andere minder strikte bezoekerscodes en prikkelluwe settings. De commissie had deze samenwerking inclusief de beoogde thema’s graag wat concreter verwoord gezien, maar is positief over de richting die De Theaterdagen met deze samenwerkingen op wil gaan. De commissie is positief over het feit dat het AFF nog breder inzet op zijn open call om meer diverse makers te bereiken door samen te werken met partnerproductiehuizen, kunstopleidingen (privaat, MBO, HBO en WO), met zeer diverse community’s, niche makers, nietNederlandstalige collectieven en organisaties die werken met mensen met een migratie- en vluchtachtergrond.
De commissie ziet in het plan niet terug dat het bestuur van AFF divers van samenstelling is en leest hier ook geen aanpak voor. Ze mist een uitdieping van het aspect toegankelijkheid waar het de communicatie met het publiek betreft, bijvoorbeeld in de vorm van een toegankelijke, minder talige website. Op dat gebied had ze graag nog wat meer concrete plannen gelezen, maar in meer algemene zin is de commissie ervan overtuigd dat de organisatie met de overige stappen haar doelstellingen gaat bereiken.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zeer goed.
De commissie vindt dat er een overtuigende visie op bedrijfsvoering uit het plan spreekt en vindt de wijze waarop De Theaterdagen met mensen en middelen wil omgaan lovenswaardig. De commissie vindt overtuigend uit het plan spreken dat de kernwaarde meerstemmigheid ook in de organisatie een rol speelt: De Theaterdagen wil dat iedereen zich gelijk voelt, dat iedereen fouten mag maken en op diens eigen manier kan ontwikkelen en groeien. Op de toepassing van de Governance Code Cultuur is helder gereflecteerd, waarbij de commissie het onderzoek naar een meerkoppig bestuur positief vindt.
De commissie vindt dat het NTF de voorbije jaren een voortrekkersrol heeft genomen binnen de sector waar het de Fair Practice Code betreft. Er is helder gereflecteerd op wat op dit vlak is bereikt, zoals cao-conforme betalingen van alle medewerkers en betere vergoedingen voor Fringe-makers. De commissie is positief over het principe fair share, waarbij recettes van grote (BIS)gezelschappen bijdragen aan uitkoopsommen van kleinere gezelschappen op NTF. De commissie vindt dat de organisatie dit komende periode sterk doorzet. Bij AFF worden bijvoorbeeld de garantiesommen opgehoogd voor de makers, hetgeen de commissie waardeert. De commissie is positief over de sterke ambities en stappen die al gezet zijn op het gebied van duurzaamheid, met onder andere een ambitie van honderd procent digitale marketing. Ook het feit dat alle materialen voor de aankleding zo worden ontworpen worden dat je ze meerdere jaren kunt gebruiken, vindt de commissie lovenswaardig. De commissie is ook positief over de stappen die zijn genomen op het gebied van sociale veiligheid, waarbij de organisatie twee keer per jaar samenkomt voor actieve uitwisseling, en waarin De Theaterdagen beschikt over een extern vertrouwenspersoon en een omgangsvormenprotocol. De commissie vindt dat risico’s goed worden onderkend en helder benoemd.
De commissie vindt het plan op zowel organisatorisch als financieel vlak realistisch en haalbaar. De commissie vindt dat beide festivals met de nieuwe directie een sterke ontwikkeling hebben doorgemaakt met meer verbinding in de organisatie. De commissie vindt dat er door de aandacht voor de interne organisatorische ontwikkeling en een breder netwerk, sprake is van stabiliteit om het meerjarige plan te kunnen dragen. De financiële huishouding is op orde, er wordt aandacht besteedt aan het opbouwen van een gezond eigen vermogen, wat de commissie vertrouwenwekkend vindt.
De begroting vindt de commissie realistisch en passend bij het plan. De hogere aanvraag bij het AFK ten opzichte van het gehonoreerde bedrag in afgelopen periode vindt de commissie helder onderbouwd en begrijpelijk, in het kader van de zorg voor een gezonde werkdruk en fair pay voor met name jonge makers. De financieringsmix is voldoende gevarieerd in inkomstenbronnen om risico’s te spreiden.
Conclusie
De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting De Theaterdagen te honoreren met het gevraagde bedrag van € 300.000 per jaar.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.