Stichting Bloos
Inleiding
Stichting Bloos (hierna: Bloos) stelt het werk van maker Marte Boneschansker centraal. Bloos streeft ernaar diverse precaire onderwerpen in de samenleving bespreekbaar te maken. Hiervoor maakt zij zich naar eigen zeggen sterk door in haar producties actuele sociale en culturele thema’s centraal te zetten. Met haar individuele benadering wil ze diverse groepen bij dezelfde voorstelling een eigen ervaring bieden en hen welkom doen voelen. Bloos wil een vernieuwend geluid brengen dat op experimentele wijze documentaire vertellingen fysiek voelbaar maakt. Ervaringstheater dat volgens Bloos onder de huid gaat zitten, gevoed vanuit een hechte community. De mozaïekvertellingen, een stijl waarin een verhaal door meerdere personages verteld wordt, belichten precaire thema’s vanuit verschillende kanten en zijn daarmee nooit eenkennig, aldus de aanvrager.
Bloos vraagt voor de periode 2025-2028 ondersteuning voor het ontwikkelen van een duurzaam publieksplatform dat functioneert vanuit ‘social practice’ en het werk van Boneschansker dat zij realiseert door zogenaamd ‘curerend maken’. Bloos hanteert twee themajaren: Het Jaar van Verzet in 2025 en Het Jaar van Troost in 2027. Daarbinnen ontwikkelt Bloos twee voorstellingen: OPSTAND in 2025 en WIEG in 2027, die beiden in het daaropvolgende jaar doorspelen. Bloos organiseert meet-ups en doorlopende programma’s om de eigen groeiende community verder te ontwikkelen. Ook coproduceert Bloos met Female Economy in 2026 De Begrafenisstoet. Daarnaast verbindt Bloos zich met Over het IJ Festival en draagt zij voor het ontwikkeltraject
UNBOXED in 2028 maker Achref Adhadhi voor, waarin Bloos hem tevens ondersteunt. De aard van de activiteiten is enerzijds producerend en anderzijds gericht op talentontwikkeling en kennisoverdracht.
Bloos ontving een tweejarige subsidie voor de periode 21 januari 2022 tot en met 21 januari 2024 uit de Regeling Ontwikkeling van € 65.808 per jaar (toekenningsbedrag 2021).
Bloos ontving een eenmalige subsidie van 22 januari 2024 tot en met 31 december 2024 uit de Regeling Ontwikkeling van € 100.000 per jaar (toekenningsbedrag 2024).
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 150.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.
De commissie is positief over de artistieke signatuur van Bloos, die te herkennen is in de persoonlijke fysieke audiowerken die het midden houden tussen theater en installatie: een-op-eenervaringstheater op basis van documentatiemateriaal. Ook de werkwijze vindt de commissie onderdeel van de artistieke signatuur: Marte
Boneschansker haalt informatie op door middel van interviews en maakt curerend. Dit cureren is tweeledig: Boneschansker als curator, organisator en inspirator, maar ook curerend in de oorspronkelijke betekenis van het woord: Boneschansker als curerende, helende, zorgende en verzorgende kracht. Kunst als kuur, aandachtig begeleid door Boneschansker en haar team. Hierbij zoekt Boneschansker samenwerking met een diverse groep makers, onderzoekers, curatoren en deelnemers wat tevens de artistieke eigenheid van Bloos typeert. De commissie is positief over deze werkwijze, die zij medebepalend vindt voor de artistieke signatuur.
De artistieke signatuur vindt de commissie integer en zorgzaam vertaald naar de activiteiten voor de komende periode. Audio-opnames van gesprekken in community bijeenkomsten vormen de basis van de voorstellingen en worden aangevuld met muziek, decor, scenografie. Onderzoek voor Het jaar van Verzet mondt uit in de voorstelling OPSTAND, een theatrale radiowandeling in de vorm van een demonstratie, hetgeen de commissie tot de verbeelding vindt spreken. Positief is de commissie over de interessante gastcuratoren voor dit themajaar, te weten Sahar Shirzad, Didi Kreike en Rory Ronde, die de artistieke signatuur nieuwe impulsen kunnen geven, zo vindt de commissie.
De commissie vindt dat Bloos overtuigend voortbouwt op de artistieke ontwikkeling in voorgaande periode. Interessant daarbij vindt de commissie dat in de komende periode het vormonderzoek minder focus op de edit van de audio legt en meer op de live aspecten van de voorstelling, die voortkomen uit het onderzoek.
De commissie vindt dat duidelijk is wat Bloos teweeg wil brengen bij het beoogde publiek en de deelnemers. Met een zeer persoonlijke benadering wil Bloos nabijheid, verbondenheid en troost creëren bij publiek en deelnemers, waarbij Bloos op theatrale wijze intieme onderwerpen op een veilige en naar mening van de commissie overtuigende manier vertaalt.
Via ‘embodied listening’ en ‘embodied learning’ brengt Boneschansker een fysieke ervaring tot stand en betrekt haar publiek op activerende wijze. Dit overtuigt de commissie dat het werk artistiek van betekenis is en een intense ervaring biedt voor met name het deelnemende publiek. Of en hoe het werk van artistieke betekenis is voor een toekijkend publiek, is voor de commissie echter niet duidelijk.
De commissie vindt de artistieke betekenis voor de stad vooral herkenbaar in de wijze waarop Bloos contact legt met diverse communities die ze als deelnemer betrekt. Tevens is van bescheiden artistieke betekenis voor de stad dat de voorstellingen een plek krijgen in de openbare ruimte, op telkens een bijzondere locatie. Bijvoorbeeld doordat het publiek in de voorstelling De Begrafenisstoet, al lopend door de stad afscheid neemt van iets dierbaars.
Belang voor de stad
De commissie oordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie vindt dat het plan blijk geeft van een bij de organisatie passende visie op het bereik in de stad, waarbij Bloos niet uitgaat van enkel zenden, maar het publiek, de volgers en de zakelijke partners als naasten benadert en met hen in dialoog gaat. Bloos onderscheidt haar doelgroepen grofweg in andere makers/creatieven, regulier theaterpubliek en leden van de community. De commissie vindt dit nog vrij algemeen en mist een specificering in doelgroepen, temeer omdat Bloos ambieert dat zowel de deelnemers van de community als de publiekssamenstelling een afspiegeling van de samenleving zijn. De commissie had bijvoorbeeld meer willen lezen over wie de deelnemers van de community zijn en wat hun achtergrond is. De commissie leest dat de organisatie de community wil verduurzamen en binding wil houden met eerdere deelnemers. De commissie had echter meer uitwerking verwacht over hoe deelnemers geworven worden en waarom Bloos zich juist op deze deelnemers richt. Het beoogd aantal bezoekers is relatief beperkt, maar vindt de commissie passend bij de aard en omvang van de activiteiten en de intieme aanpak en impact die Bloos beoogt. Bloos spreekt niet in termen van PR en marketing maar beschrijft dit als publiekswerking en een relatieplan. Dit vindt de commissie passend bij de artistieke werkwijze, waarbij dialoog essentieel is. Het plan om het publiek te bereiken, vindt de commissie sterk opgebouwd vanuit relatiebeheer met de community en de interactiviteit met het publiek.
De commissie is positief over de samenwerking met partners in de stad, die passen bij de voorgenomen producties, zoals Het Troostcafé, De Luisterlijn en verschillende ontmoetingsplekken als De Volkskeuken of SEXYLAND World. Om de organisatie te positioneren kiest Bloos vooral voor instrumenten als een nieuwsbrief, de website, social media en een constante persbenadering. De commissie vindt hier minder overtuigend hoe deze instrumenten zich verhouden tot de publiekswerking en de persoonlijke benadering die Bloos voorstaat in het bereiken van het publiek.
De commissie vindt dat Bloos voldoende bijdrage levert aan de spreiding van activiteiten in de stadsdelen Noord, Nieuw-West en Zuidoost. OPSTAND speelt in een winkelcentrum in Noord en Zuidoost en De Begrafenisstoet in Noord en Nieuw-West. Bloos werkt samen met Over ’t IJ in Noord en Female Economy in Nieuw-West. De commissie had echter meer onderbouwd willen zien hoe Bloos werkt aan draagvlak in deze stadsdelen. Zo had de commissie graag meer willen lezen hoe de ‘demoboxen’ die voor OPSTAND op het Buikslotermeerplein en in Zuidoost bij het Bijlmer Parktheater worden geplaatst, een rol spelen in het betrekken van buurtbewoners en welke aanpak daarbij wordt gehanteerd. Hierover geeft het plan weinig informatie.
Diversiteit & Inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.
De commissie vindt dat uit het plan geen overkoepelende visie van Bloos op diversiteit en inclusie spreekt. De commissie heeft echter wel oog voor hoe Bloos met en voor mensen met zeer diverse achtergronden wil werken en daarmee universele thema’s belicht en verschillende perspectieven toont. Bloos heeft daarbij aandacht voor culturele diversiteit, diversiteit in gender en seksualiteit en sociaal-economische kansengelijkheid. Hierbij had de commissie graag meer inzicht gekregen in hoe de community is samengesteld, omdat in het plan niet duidelijk wordt in hoeverre Bloos erin slaagt deze community ook daadwerkelijk divers samen te stellen.
De commissie leest voldoende reflectie op de diverse samenstelling van organisatie en bestuur, alsook de doelstelling voor het behouden van deze samenstelling. Het wordt de commissie echter niet duidelijk wat de concrete doelstellingen zijn in de wens van Bloos om nog inclusiever te willen werken op het gebied van aanbod en bereik.
De commissie vindt dat Bloos in het plan blijk geeft van een aanpak voor diversiteit en inclusie op gebied van het aanbod. De commissie is positief over de werkwijze voor de voorstellingen, die een inclusieve benadering laat zien in het samenbrengen van diverse verhalen en stemmen. De commissie vindt de belangrijke rol die het teamlid communityvorming krijgt positief, in het bereiken van meer divers en inclusief publiek. Maar wat de beoogde stappen zijn die deze medewerker moet gaan maken, wordt slechts beperkt en met name gericht op de deelnemers toegelicht.
Om het aanbod toegankelijk te houden, wordt rekening gehouden met mensen die minder te besteden hebben. Bloos hanteert verschillende toegangsprijzen en biedt de mogelijkheid tot het betalen in termijnen. Desalniettemin vindt de commissie de bijdrage voor deelname aan de community niet heel toegankelijk voor mensen met een minimuminkomen, omdat de toegangsprijs nog steeds vrij hoog is. Dit kan de inclusiviteit van de beoogde community naar mening van de commissie in de weg staan.
Wel is de commissie positief over de samenwerkingspartners om meer divers publiek te bereiken, zoals met The Black Archives en Female Economy. De commissie had graag meer willen lezen over hoe Bloos nadenkt over vervolgstappen voor wat betreft het personeel en bestuur en hoe zij diversiteit en inclusie daarbij wil bestendigen.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed.
De commissie vindt dat er een solide visie op bedrijfsvoering in het plan te lezen is, waarbij helder is hoe Bloos met mensen en middelen wil omgaan. Met ondersteuning van de Regeling Ontwikkeling heeft Bloos rust en verbondenheid weten te creëren in een vaste kern van medewerkers binnen het team. Deze betrokken zzp’ers op de posities voor productie, marketing, techniek, vormgeving, editing, compositie, scenografie en boekhouding wil Bloos de aankomende jaren graag langlopende overeenkomsten aanbieden. De commissie vindt dat Bloos zich goed bewust is van de stap die ze moet zetten naar een structureel opererende en weerbare organisatie. De commissie is positief over de aandacht die Bloos heeft voor de professionaliseringsslag die ze wil maken, bijvoorbeeld in het versterken van het artistiek en zakelijk leiderschap via trainingen.
Bloos reflecteert duidelijk op de Fair Practice Code en de Governance Code Cultuur. De commissie waardeert de grote aandacht voor fair pay en scholing voor de rest van het team, bestaande uit een regie assistent, technicus, scenograaf, kostuumontwerper, dramaturg, geluidsontwerper, grafisch vormgever, medewerker publiekswerking, communityvorming en productie. De cao Toneel en Dans wordt gehanteerd, er is jaarlijks een post opgenomen voor studie-, cursus- en heidagen en er vindt ieder jaar een uitgebreide evaluatie plaats gedurende twee teamdagen. Dat vindt de commissie vertrouwenwekkend en blijk geven van goed werkgeverschap. Ten aanzien van sociale veiligheid leest de commissie dat de medewerker communityvorming aangesteld wordt als interne vertrouwenspersoon. Dit vindt de commissie in verband met het werken met een community een logische keuze, maar zij mist het benoemen van een externe vertrouwenspersoon, temeer omdat met kwetsbare thema’s wordt gewerkt.
De commissie is positief over het bewustzijn van Bloos in het maken van een volgende stap in de verdere professionalisering van de organisatie, die blijkt uit de heldere risicoanalyse.
De commissie is positief over de organisatorische en financiële uitvoerbaarheid van het plan. De verschillende activiteiten worden inzichtelijk over de komende periode gepland en de commissie vindt die qua schaalgrootte passend bij de nog groeiende organisatie. Er is in de ogen van de commissie een sterk artistiek kernteam en een solide zakelijke leiding om het plan uit te voeren.
De begroting en de meer dan adequate toelichting vindt de commissie realistisch en passend bij het plan. De financieringsmix is gespreid over diverse inkomstenbronnen zoals uitkoopsommen, publieksinkomsten, coproductiebijdragen, bijdragen uit private fondsen en sponsoring, die tevens helder onderbouwd zijn. Risico’s zijn hierdoor gespreid, waarbij de commissie constateert dat in de verhouding van de inkomstenbronnen wel een grote mate van afhankelijkheid van publieke financiering te zien is. Hoewel dit passend is bij de aard van de activiteiten, vindt de commissie dit wel een kwetsbaar punt. De financiële huishouding is goed op orde om het plan te dragen, de organisatie is in staat om kleine tegenvallers op te vangen en is zich ook bewust van het feit dat het eigen vermogen op niveau moet blijven.
Conclusie
De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting Bloos/Marte Boneschansker te honoreren met het gevraagde bedrag van € 150.000 per jaar.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.