Stichting Bekijk 't

Inleiding

Stichting Bekijk ’t (hierna: Bekijk ‘t) organiseert crossmediale kunstprojecten voor het voortgezet onderwijs, met een focus op filmeducatie en jongerencultuur. Activiteiten hebben de vorm van workshops, projectdagen, leerlijnen en projecten. Deze worden ontwikkeld in co-creatie met leerlingen, scholen, makers en samenwerkingspartners. Bekijk ’t richt zich vooral op het vmbo en het praktijkonderwijs. De organisatie werkt met docenten die zelf op het vmbo zijn begonnen en nu als professional in de culturele sector werken. Verschillende media- en kunstdisciplines komen aan bod, zoals film, muziekvideoclips en podcasts. Bekijk ’t hanteert het principe ‘leren door te doen’. In de activiteiten van Bekijk ’t staat het maken centraal en volgens de organisatie wordt artistieke ontwikkeling gekoppeld aan maatschappelijk urgente onderwerpen. Bekijk ’t werkt vraaggericht en heeft naar eigen zeggen een stevig netwerk van partnerscholen in Amsterdam, met wie de organisatie meerjarige projecten ontwikkelt. Daarnaast werkt Bekijk ’t samen met partners als Productiehuis Noord, DEGASTEN en United Painting. 

Het plan voor 2025-2028 staat in het teken van professionalisering, eigenaarschap, rechtvaardigheid, positieve beeldvorming van het vmbo en investering in leerlingen, medewerkers en makers. De organisatie wil de methodiek verdiepen en versterken en de leerling centraal stellen in alles wat zij doet. De organisatie wil maatschappelijke thema’s behandelen zoals klimaatrechtvaardigheid, gentrificatie en migratie. Bekijk ’t ontwikkelt diverse nieuwe projecten en doet dit in samenwerking met scholen, culturele partners en onderzoek door InHolland. In de komende periode wil Bekijk ’t het imago van het vmbo verbeteren met de campagne #ookikhebmijnvmbodiploma. De organisatie wil investeren in de leerlingen door een focus op talentontwikkeling. Dit doet zij door het opzetten van een talentontwikkelingsprogramma in de vorm van een binnen- en buitenschoolse mediaklas. Na afloop van het programma kunnen jongeren doorstromen naar het mediateam van Bekijk ’t, waar zij als bijbaan kunnen programmeren, samenwerken met kunstenaars en content kunnen creëren. Met budget voor trainingen, coaching en intervisie wil de organisatie investeren in personeel, zowel freelancers als personeel in loondienst. Bekijk ’t heeft de intentie om per 2027 het toekomstig cultureel buurthuis De Bowling in Amsterdam Noord te betrekken. 

Bekijk ’t ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 222.291 per jaar (incl. indexatie 2024).

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 248.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als voldoende. 

De commissie vindt de artistieke signatuur gedeeltelijk overtuigend uit het plan spreken. Bekijk ’t richt zich op filmeducatie en laat leerlingen hun eigen verhalen vertellen via film en media. Bekijk ’t geeft aan dat in de activiteiten het maken centraal staat en dat artistieke ontwikkeling wordt gekoppeld aan maatschappelijk urgente onderwerpen. Dat vindt de commissie interessante aspecten, maar deze artistieke uitgangspunten had de commissie graag meer uitgewerkt gezien. In de methodiek van Bekijk ’t waarin ‘leren door de doen’ centraal staat, ziet de commissie artistieke eigenheid, maar ook deze methodiek is volgens haar te beknopt omschreven. De commissie had graag concreter gelezen wat deze methodiek in artistieke betekenis behelst en hoe die tot uiting komt in de lessen. Belangrijk in de werkwijze van Bekijk ’t is de inzet van digitale leermiddelen en gamification. De variëteit aan disciplines waarin dat aan bod komt, zoals video, podcasts, beatmaking en AI, vindt de commissie tot de verbeelding spreken. Bij de activiteiten gericht op artistieke talentontwikkeling introduceert de aanvrager de term ‘leerecosysteem’. Hiermee wordt een infrastructuur bedoeld waarbinnen jongeren hun passies kunnen ontdekken en waar artistieke doorgroeimogelijkheden worden gecreëerd. De commissie vindt deze term summier uitgediept en daardoor weinig tot de verbeelding spreken. 

Bekijk ’t blikt terug op de artistieke ontwikkeling in de afgelopen jaren en nieuwe activiteiten bouwen hier volgens de commissie op voort. De organisatie heeft geïnvesteerd in digitale leermiddelen die in artistieke zin aansluiten op de disciplines van Bekijk ’t en zet deze ook de komende periode in bij haar activiteiten. Een aansprekend voorbeeld hiervan vindt de commissie de lesmethode ‘Film in je vak’, die ook in de komende jaren wordt ingezet bij workshops, lessenseries en projecten. 

De commissie vindt het duidelijk wat de organisatie teweeg wil brengen bij publiek en stad. Ten aanzien van het publiek wil Bekijk ’t dat leerlingen zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen en dat zij zich kunnen ontwikkelen als maatschappelijk betrokken makers. De organisatie streeft in de komende periode naar talentontwikkeling van leerlingen en het bieden van toekomstperspectief. De commissie vindt deze ambities helder geformuleerd en vindt de activiteiten daarop aansluiten. Bekijk ’t hanteert daarin de ‘pedagogiek van de hoge verwachtingen’, waarbij de potentie van leerlingen om te excelleren de uitgangspositie is. De commissie vindt dit een aansprekende invalshoek, omdat het uitgaat van de positieve kracht van leerlingen en zij vindt deze invalshoek duidelijk zichtbaar in de werkwijze en activiteiten van de organisatie. De commissie ziet hier bijvoorbeeld een duidelijk verband met de inspanningen van Bekijk ’t om bij te dragen aan een positievere beeldvorming van vmbo en praktijkonderwijs (pro).

De beoogde impact van Bekijk ’t op de stad is een inhoudelijke kwaliteitsverbetering van film- en mediaeducatie aanbod op vmbo- en pro-scholen en erkenning en profilering van vmbo- en pro-makers door de stad. De commissie waardeert deze ambitie en ziet dit duidelijk vertaald naar inspanningen van de organisatie. Zo vindt ze de betrokkenheid van de organisatie in de Denktank Cultuureducatie Vmbo en Pro, die cultuureducatie in deze onderwijstypen in Amsterdam steviger op de kaart zet, toepasselijk en impactvol. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed.

Bekijk ’t heeft volgens de commissie een duidelijke en onderbouwde visie op het bereik in de stad. De organisatie richt zich primair op leerlingen in het vmbo en praktijkonderwijs en daarnaast op leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs en de docenten. De commissie vindt dat de organisatie haar doelgroepen helder afbakent en vindt het positief dat Bekijk ’t uitgaat van de kracht, talenten en expertise van haar doelgroep, de leerlingen. Het plan getuigt naar de mening van de commissie van veel inzicht in de doelgroepen. Niet alleen heeft de aanvrager ruime ervaring met de doelgroepen. Ook heeft Bekijk ’t middels een focusgroep van vmbo-leerlingen input opgehaald voor de planvorming en worden nieuwe activiteiten met pilots getest. Zodoende weet Bekijk ‘t in de ogen van de commissie een sterke verbinding te leggen tussen de doelgroepen en de activiteiten. Dit wordt versterkt doordat veel van de docenten zelf een vmbo-achtergrond hebben. 

De aanvrager zet in op consolidatie van het aantal leerlingen en investeert in meer lessen per leerling. De commissie mist bij deze keuze onderbouwing en inzicht in hoeveel leerlingen er met welke activiteiten uit het plan worden bereikt en waarom. Hierdoor kan de commissie moeilijk beoordelen of dit bereik passend en realistisch is.  De aanpak voor het bereiken en betrekken van de doelgroepen is volgens de commissie realistisch en passend. Er is een marketingplan dat naar de mening van de commissie zorgt voor daadwerkelijk bereik van de doelgroepen. Het plan zet helder uiteen welke middelen worden ingezet om docenten, schoolbesturen en -directies te bereiken en de commissie vindt dit doeltreffend. Dat Bekijk ’t sterke samenwerkingen heeft met scholen en netwerken en een actieve rol speelt in de Denktank

Cultuureducatie Vmbo en Pro, draagt volgens de commissie positief bij aan het bereik.

Juist op en samen met de scholen zal Bekijk ’t namelijk haar doelgroepen bereiken. Ten aanzien van het talentontwikkelingsprogramma vindt de werving van leerlingen via scholen plaats. Daarbij is de commissie wel benieuwd naar de selectiecriteria voor leerlingen om eraan deel te kunnen nemen, en op basis waarvan leerlingen na afronding al dan niet kunnen doorstromen naar het mediateam. 

Bekijk ’t draagt volgens de commissie overtuigend bij aan de spreiding van het Amsterdamse cultuuraanbod en publieksbereik. Bekijk ’t is met name actief op scholen in de stadsdelen Nieuw-West en Oost. Daarbij wil Bekijk ’t het nieuwe talentontwikkelingsprogramma vestigen in Zuidoost, Oost en Nieuw-West omdat hier naar eigen zeggen weinig tot geen aanbod voor de doelgroepen bestaat. Dat vindt de commissie een heldere onderbouwing en vanuit het brede scholennetwerk van Bekijk ’t zal er naar verwachting van de commissie draagvlak zijn op deze plekken. Daarnaast wil de organisatie per 2027 de Bowling in Noord betrekken en daar een bijdrage leveren aan de programmering. De commissie vindt ook deze keuze goed onderbouwd en begrijpt deze in het licht van de kennis en ervaring van Bekijk ‘t. De commissie verwacht dat de locatie Bekijk ’t in de gelegenheid stelt om meer samen te werken met andere makers en meer in contact te komen met jongeren. 

Diversiteit & Inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zeer goed. 

Het plan van Bekijk ’t getuigt naar het oordeel van de commissie van een sterke visie op diversiteit en inclusie, gefocust op gelijkwaardigheid. De organisatie richt zich op systeemverandering en strijdt voor een rechtvaardige wereld waarin ieder kind dezelfde mogelijkheden heeft om zich te ontwikkelen vanuit eenzelfde startpositie.

Bekijk ’t schrijft in het plan dat veel van de leerlingen te maken hebben met uitsluiting op basis van hun onderwijstype. De organisatie zet zich naar de mening van de commissie overtuigend in om het negatieve imago van het vmbo en praktijkonderwijs te doorbreken en om uitsluiting tegen te gaan. De commissie ziet dat Bekijk ’t hiermee bijdraagt aan sociaal-economische kansengelijkheid. Naar het inzicht van de commissie toont de organisatie een groot bewustzijn van de noodzaak van diversiteit en inclusie en heeft ze haar visie zeer goed uitgewerkt. 

De aanvrager reflecteert op de inspanningen in de afgelopen jaren en de huidige stand van zaken ten aanzien van publiek, programma, personeel en partners. De commissie is positief over de behaalde resultaten. Zo geeft de organisatie dat haar publiek voor een overgroot deel bestaat uit leerlingen met een biculturele achtergrond en is er geïnvesteerd in co-creatie met leerlingen omwille van een divers en inclusief programma. Ook heeft Bekijk ’t oog voor andere typen van diversiteit in de klas, zoals culturele diversiteit, gender en seksualiteit, sociaal-economische achtergrond en neurodiversiteit. Binnen de eigen organisatie is de diversiteit vergroot. Doelstellingen voor de komende periode komen volgens de commissie logisch voort uit de reflectie en zijn concreet geformuleerd. Zo wil Bekijk ’t de leerlingen nog meer centraal stellen door hen meer eigenaarschap over het artistieke maakproces te geven en door jongeren te betrekken middels het mediateam. De commissie vindt dat hiermee overtuigend wordt bijgedragen aan inclusie van leerlingen uit het vmbo en pro. Ten aanzien van de eigen organisatie wil Bekijk ’t de komende periode toewerken naar een docentenbestand waarbij vijftig procent een vmbo-achtergrond heeft en is er meer aandacht voor representatie van neurodiversiteit binnen het team. De commissie vindt dit een concrete en passende ambitie en vindt het beoogde effect ervan helder verwoord, namelijk dat leerlingen spiegels voor de klas zien en zich kunnen herkennen. 

De commissie vindt het plan getuigen van een realistische en overtuigende aanpak voor de gestelde doelstellingen ten aanzien van divers en inclusief aanbod, bereik en organisatie. Zo gebruikt Bekijk ’t onder andere podcasts en muziek als media om de toegankelijkheid van het programma voor kinderen met een visuele beperking te vergroten. De thematiek in de activiteiten geeft volgens de commissie ook blijk van een diverse en inclusieve aanpak. Een voorbeeld hiervan is een project over verhalen van de eerste generatie gastarbeiders uit bijvoorbeeld Turkije. Daarnaast vindt de commissie het positief dat Bekijk ’t aandacht besteedt aan coaching van de docenten op gedifferentieerd lesgeven, om aan te sluiten bij de uiteenlopende leerstijlen en leertempo’s van leerlingen met bijvoorbeeld dyslexie of ADHD. Hierdoor wordt volgens de commissie de toegankelijkheid van de activiteiten voor leerlingen vergroot.  Voor het vergroten van de diversiteit binnen de eigen organisatie zet Bekijk ’t onder meer een adviserend mediateam in, bestaande uit jongeren van de partnerscholen. Dit vindt de commissie een passende aanpak. De organisatie heeft daarnaast laten zien in de afgelopen jaren succesvol te zijn geweest in het werven van een diverse groep docenten. Dit geeft de commissie vertrouwen in de aanpak van Bekijk ’t om de doelstellingen op het gebied van personeel te behalen. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende. 

Bekijk ’t laat volgens de commissie een overtuigende visie op de bedrijfsvoering zien. De organisatie heeft een personeelsbeleid met afspraken over onder andere omgangsvormen, werkcultuur, sociale veiligheid, verlofregelingen en verzuim. Bekijk ’t heeft aandacht voor de ontwikkeling van zowel vast personeel als betrokken freelancers. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het ontwikkelbudget en het organiseren van trainingen en intervisiebijeenkomsten. Bekijk ’t volgt de Governance Code Cultuur en de Fair Practice Code en licht volgens de commissie helder toe wat de ambities zijn ten aanzien van de codes. De commissie vindt het positief dat daarbij speciale aandacht uitgaat naar sociale veiligheid op school en kantoor. Zo is en wordt het team van Bekijk ’t getraind in het waarborgen van de veiligheid op kantoor en in de klas en is er een vertrouwenspersoon aangesteld. Het is de commissie hiermee duidelijk hoe de organisatie met haar mensen omgaat en wil omgaan.

Het plan bevat in de ogen van de commissie een duidelijke terugblik op de bedrijfsvoering. Keuzes voor de toekomst komen hier logisch uit voort en worden hiermee volgens de commissie overtuigend onderbouwd. Goed voorbeeld hiervan vindt de commissie de toelichting op de huidige huisvesting. De organisatie vindt de maandelijkse lasten te hoog en ervaart te weinig ontmoeting met andere organisaties en kunstenaars. De beoogde verhuizing naar het voormalige Bowlinggebouw in Noord is volgens de commissie dan ook een passende keuze. 

De commissie vindt dat Bekijk ’t helder reflecteert op mogelijke risico’s en hier passende beheersmaatregelen voor neemt. Zo worden vaste lasten grotendeels gedekt vanuit meerjarige subsidie en worden freelance docenten bekostigd vanuit bijdragen van scholen en fondsen. Daarmee worden financiële risico’s in geval van tegenvallende afname door scholen ingeperkt. 

De commissie vindt het plan gedeeltelijk uitvoerbaar en realistisch in organisatorisch en financieel opzicht. Positief vindt de commissie de beschrijving van de huidige organisatiestructuur en profielen, evenals de onderbouwing van de beoogde teamuitbreiding. Bekijk ‘t is zich ervan bewust dat de organisatie krap bemeten is, wat de organisatie in haar huidige vorm kwetsbaar maakt. De beoogde teamuitbreiding vindt de commissie dan ook een logische en nodige stap om de plannen uit te kunnen voeren. 

De commissie vindt de begroting realistisch in relatie tot het plan. De begrote beheerslasten blijven vrij constant en de stijging van activiteitenlasten is volgens de commissie in lijn met de voorgenomen activiteiten in het plan. De commissie vindt de samenhang tussen de aangeleverde cijfers van verwachte contacturen, deelnemers en activiteiten echter niet helder. Zo vindt de commissie het aantal activiteiten in het aanvraagformulier opvallend laag in verhouding tot de beschreven activiteiten in het plan en niet in lijn met het beoogde publieksbereik. 

De commissie vindt dat de financieringsmix stevig leunt op particuliere (projectmatige) financiering. Dat is enerzijds positief, maar anderzijds schuilt daarin volgens de commissie ook een risico van tegenvallende inkomsten. De commissie mist hierbij dan ook een gedegen onderbouwing van de toename in private bijdragen. Ook mist de commissie inzicht in welke begrote kosten betrekking hebben op activiteiten in Amsterdam en welke daarbuiten, en tot de gevraagde bijdrage van het AFK.

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Bekijk ’t te honoreren met het gevraagde bedrag van € 248.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Cultuureducatie. 

Adviseur Hugo van den Hoek Ostende heeft niet deelgenomen aan de beraadslaging over dit advies.