Stichting Beautiful Distress

Inleiding

Stichting Beautiful Distress (hierna: Beautiful Distress) wil met kunst psychische kwetsbaarheden zichtbaar, voelbaar en bespreekbaar maken door middel van exposities en (educatieve) randprogrammering in Beautiful Distress House op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord. Binnen het culturele veld werkt de organisatie, naar eigen zeggen, volgens het motto: niets over ons, zonder ons. Hiermee doelt ze op het betrekken van ervaringsdeskundigen in de verschillende activiteiten, en in dialoog. 

Voor de periode 2025-2028 wil Beautiful Distress haar missie realiseren door jaarlijks drie tentoonstellingen met (educatieve) randprogrammering te realiseren en in ieder geval één kunstenaarsresidentie bij ggz locatie Zon & Schild, Amersfoort te organiseren. Haar tentoonstellingstructuur bestaat uit één thematentoonstelling, één tentoonstelling naar aanleiding van de residentie en één tentoonstelling die afwisselend Mind The Gap of Waan-zin-geving/WOK is. Mind The Gap is een tentoonstelling die gaat over de psychische kwetsbaarheden in de lhbtqia+gemeenschap en bij Waan-zin-geving/WOK wil zij in een groepstentoonstelling podium bieden aan kunstenaars die, naar eigen bewoording van de organisatie, een psychische kwetsbaarheid hebben.

Stichting Beautiful Distress ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 116.261 per jaar (incl. indexatie 2024).

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 100.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als voldoende.

Beautiful Distress begeeft zich op het grensvlak van zorg en kunst. Beautiful Distress wil met kunst bijdragen aan het zichtbaar, voelbaar en bespreekbaar maken van psychische kwetsbaarheden. Hiermee heeft de organisatie voor de commissie een heldere drijfveer, die zich door de inzet van kunsttentoonstellingen en residenties ook vertaalt naar een artistieke signatuur. Naast de multidisciplinariteit merkt de commissie ook een nadrukkelijk accent op zintuiglijkheid op. Beautiful Distress vindt het belangrijk om met ervaringsdeskundigen te werken; zowel mensen die gebruikmaken van de ggz als mensen die werken in de ggz, waarbij ook een overlap zichtbaar is. Volgens de commissie toont de organisatie met haar specifieke invalshoek een overtuigend eigen artistiek profiel. Kritischer is zij op de vertaalslag van deze signatuur naar de artistieke activiteiten. Beautiful Distress onderscheidt vier activiteiten: publiekspresentaties in de vorm van thematentoonstellingen, residenties, het Waan-zin-geving-programma en internationale activiteiten. De organisatie heeft in haar plan een tentoonstellingsschema geformuleerd, dat bestaat uit één thematentoonstelling, één tentoonstelling naar aanleiding van de residenties en Mind The Gap of Waan-zingeving. De commissie krijgt weinig grip op het programma vanaf 2025, omdat de invulling hiervan nog niet vastligt. De voorlopige thema’s als eenzaamheid, kinderen en sekswerkers zijn niet uitgewerkt. De commissie vindt niet helder uit het plan spreken waarom voor deze thema’s is gekozen, wat Beautiful Distress hiermee wil zeggen en welke kunstenaars zij hierbij wil betrekken. De commissie begrijpt dat nog niet alles voor de komende vier jaar uitgedacht kan zijn, maar ze had op zijn minst voor de eerste twee jaar inzicht in het programma willen hebben. Hierdoor wordt de artistieke vertaalslag niet overtuigend gepresenteerd volgens de commissie. Zij maakt daar wel de kanttekening bij dat de kunstenaars met wie Beautiful Distress in gesprek is, in staat zijn om een prikkelende eigen draai aan de onderwerpen te geven. De commissie is van mening dat het programma Waan-zin-geving ook potentie heeft voor artistieke verdieping omdat ervaringskundige kunstenaars reflecteren op de voorgestelde onderwerpen. 

Het voorliggende plan past volgens de commissie bij de artistiek-inhoudelijke ervaring en ontwikkeling van Beautiful Distress. Met het voortzetten van Mind The Gap in de tentoonstellingsformule slaat de organisatie een duidelijke brug tussen de huidige periode en komende jaren. De commissie had het passend gevonden als Beautiful Distress meer had gereflecteerd op de maatschappelijke beweging waarin kunst en zorg elkaar steeds vaker opzoeken. Er is en wordt veel onderzoek gedaan binnen de zorg, waar kunstenaars en ontwerpers een grote rol in spelen. Gezien het voornemen van een samenwerking met Cordaan en het onderzoek naar de effecten van kunst op herstel van patiënten, had de commissie graag meer gelezen over deze plannen. Het is voor de commissie niet duidelijk wat deze samenwerking inhoudt en hoe deze vorm krijgt.  

Beautiful Distress wil bijdragen aan de acceptatie en integratie van mensen die moeilijker deelnemen aan de samenleving als gevolg van hun psychische kwetsbaarheid. Daarin ziet de commissie een overtuigende inhoudelijke betekenis voor zowel de deelnemende kunstenaars als het publiek. Beautiful Distress kiest daarbij bewust voor het laten zien van schoonheid en kracht, via de artistieke activiteiten. Zij wil haar publiek uitdagen anders naar dingen te kijken, te praten over geestelijke gezondheid en het publiek bewust maken van de eigen vooroordelen. De commissie heeft op basis van de eerdere tentoonstellingen, zoals Mind The Gap, vertrouwen dat Beautiful Distress dit waar kan maken. De activiteiten snijden universele thema’s aan die volgens de commissie relevant zijn voor een breed publiek, zoals lhbtqia+, klimaatcrisis, oorlog en traumaverwerking. De commissie vindt deze inhoudelijke uitwerking prikkelend omdat het bespreken van psychisch welzijn zo in een bredere context geplaatst wordt. Daarbij richt Beautiful Distress zich de komende periode ook op haar buurtgenoten. Hiervoor stelt de stichting zich tot doel een ruimte in Amsterdam Noord te creëren, het burn-out café, voor buurtbewoners, professionals, ervaringsdeskundigen en Beautiful Distress bezoekers. In het burn-out café kan men samenkomen, praten over thema’s omtrent mentale gezondheid, reflecteren op de tentoonstelling, ontprikkelen en gehoord worden. De commissie vindt dit een aansprekend, laagdrempelig initiatief om inhoudelijk betekenisvol te zijn voor de stad. Zij vindt de samenkomst van het dagelijks leven in een café setting, die in verbinding staat met de tentoonstellingsruimte, aansprekend. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.

De commissie leest in het plan duidelijk op wie Beautiful Distress zich richt, maar zij vindt de aanpak om deze groepen te bereiken summier beschreven, waardoor een echte visie op het bereik ontbreekt. De commissie vindt de doelgroepen in de stad helder geformuleerd. Deze liggen voor haar in lijn met de artistieke ambitie van Beautiful Distress. De organisatie deelt de doelgroepen op als volgt: mensen op het snijvlak van geestelijke gezondheid en kunst, beleidsmakers in de kunstwereld, beleidsmakers in de zorg, zorgprofessionals, kunstenaars en algemeen publiek. In het ondernemingsplan worden ook de communicatiekanalen uitgewerkt door Beautiful Distress. Hoewel deze een basis bieden voor het bereiken en betrekken van de doelgroepen in de stad, vindt de commissie dit nog niet voldoende overtuigen. Ze constateert namelijk dat het plan voor de communicatie zich lijkt te beperken tot aanwezigheid op de website, nieuwsbrieven, Instagram en Facebook, waarvan de twee laatste met relatief beperkte following. Daarbij vindt de commissie het opvallend dat er weinig aandacht is voor het bereiken van de groep psychisch kwetsbaren, die minder of niet bekend zijn met Beautiful Distress. Echter verwacht de commissie dat met de samenwerkingspartners deze specifieke groep bereikt kan worden – zoals Arkin, Leger des Heils, Thrive Amsterdam Mentaal Gezond. Verder ziet zij in de samenwerkingspartners ook een mooie mix met kunst(educatie) organisaties. Daarnaast heeft Beautiful Distress een ambitie om community building met de buurt op te zetten. Voor de commissie is het burn-out café met een lokale klankbordgroep, een mooi initiatief. Wel merkt de commissie op dat het oprichten, begeleiden en onderhouden van een klankbordgroep arbeidsintensief is, daar waar Beautiful Distress een relatief kleine organisatie is. In het ondernemingsplan blijft deze meer praktische kant van het publieksbereik nog onderbelicht en daardoor is de commissie niet helemaal overtuigd van de haalbaarheid hiervan. 

Het merendeel van de activiteiten vindt plaats bij de eigen locatie van Beautiful Distress, op de NDSM-werf in Noord. Beautiful Distress wil de komende periode haar inbedding en draagvlak in het stadsdeel versterken. Daartoe neemt de organisatie deel aan onder andere buurtborrels, de Wijktafel en de Alles is Noord Markt. Dit vindt de commissie begrijpelijke stappen, maar ze vindt dat een duidelijke strategie en plan van aanpak nog ontbreken. Daarbij wil Beautiful Distress de verbinding met partijen uit het zorgdomein in Noord en met de buurt- en wijkcentra om haar heen gaande houden, om beter aan te sluiten bij de al bestaande zorgvoorzieningen in Amsterdam-Noord. Dit vindt de commissie passend bij de kennis en ervaring van Beautiful Distress. De commissie vindt dat het programma bijdraagt aan de spreiding van het culturele aanbod in het stadsdeel. Zij ziet goede intenties om de inbedding te vergroten, maar vindt de aanpak hiervoor nog niet helemaal overtuigen.

Diversiteit & inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als goed.

Beautiful Distress heeft voor de commissie een heldere en overtuigende visie op diversiteit en inclusie, voorzien van concrete doelstellingen. Diversiteit zit volgens de commissie in het DNA van de organisatie met de speciale aandacht voor psychische kwetsbaarheden en het werken met ervaringsdeskundigen. Daarbij spreekt Beautiful Distress over een intersectionele benadering, ofwel het kruispuntdenken. Intersectioneel denken gaat ervan uit dat identiteit door meerdere dingen bepaald wordt. Psychische kwetsbaarheden zijn daarbij de ‘as’ van het kruispuntdenken bij Beautiful Distress, maar niet het enige dat de identiteit van iemand vormt. De commissie ziet dit terug in het plan, waarin psychische kwetsbaarheden, culturele diversiteit, gender en seksualiteit overtuigend samenkomen in het programma. Een mooi concreet voorbeeld van het kruispuntdenken vindt de commissie de tentoonstelling Mind The Gap, en de besloten Perzische en Arabische avonden voor ervaringsdeskundigen in de lhbtqia+-gemeenschap. Uit de reflectie wordt voor de commissie duidelijk dat Beautiful Distress een lerende organisatie is die haar eigen handelen bevraagt en dat vindt zij mooi om te zien. Zo heeft zij haar eigen taalgebruik onder de loep genomen en maakt ze geen gebruik meer van termen die een negatieve connotatie hebben, zoals bijvoorbeeld ziekte. 

De commissie ziet in de visie en het handelen dat Beautiful Distress zich integer inzet voor het vergroten van diversiteit en inclusie. De commissie waardeert dat de organisatie transparant is over de resultaten die behaald zijn in de voorgaande periode, en met name de doelstellingen die verdere aandacht vragen. Voor Beautiful Distress is dit binnen de eigen organisatie het vergroten van culturele diversiteit. De commissie vindt dit een passende doelstelling, om de kruispuntbenadering in de eigen organisatie verder te realiseren. 

De commissie is in grote lijnen positief over de aanpak en de concrete stappen om diversiteit en inclusie te verwezenlijken. Ten opzichte van de aanpak merkt de commissie op dat de thema’s van de tentoonstellingen diversiteit in haar kracht laten zien, met bijvoorbeeld aandacht voor kinderen en psychische kwetsbaarheden. Door de weinig concrete uitwerking is de diversiteit van het programma echter niet helemaal te duiden. Niettemin verwacht de commissie dat vanuit de specifieke focus op ervaringsdeskundigen, de voorgestelde kunstenaars en ervaring dat de organisatie eenzelfde mate van diversiteit kan realiseren. Via de vele partners in kunst en zorg, zoals de ggz, leden van De Brouwerij, zorgontvangers van het Leger des Heils, HVO Querido en Arkin waaronder ook statushouders, verwacht de commissie dat een divers publiek bereikt kan worden. Beautiful Distress heeft dit bij eerdere tentoonstellingen en door het organiseren van besloten bijeenkomsten om een gevoel van veiligheid te creëren, al bewezen. Ten opzichte van de eigen organisatie stelt Beautiful Distress zichzelf tot taak het team te diversifiëren. De vacatures voor het bestuur bieden hier een realistische kans om dit doel te bereiken. Wel vindt de commissie dat Beautiful Distress in het plan meer inzicht had kunnen geven in de gewenste profielen en de manier van werven om vertrouwen te geven in het diversifiëren van het team.

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.

Beautiful Distress heeft voor de commissie een duidelijke visie op de bedrijfsvoering, die onderbouwd wordt met een eerlijke reflectie. Beautiful Distress past het intersectioneel denken van de artistieke missie ook toe op de manier van werken. Dit vertaalt zich in alertheid op gezondheid en fysiek welbevinden voor de medewerkers en het meewerkend bestuur. Ook kiest Beautiful Distress ervoor om jongere medewerkers een sleutelpositie te geven in de organisatie. Dat vindt de commissie passend met het oog op continuïteit van de organisatie. Daarnaast wordt voldoende inzicht gegeven in de governance van de organisatie en de hantering van fair practice. Ook merkt de commissie aandacht op voor sociale veiligheid. Zo wordt er gesproken over een veilige programmering waarbij gesloten avonden met genodigde deelnemers worden georganiseerd. Dat vindt de commissie een begrijpelijke keuze, om een safe space te zijn. Wat betreft de eigen organisatie worden er regelmatig gesprekken gevoerd over de werkervaring, om te inventariseren of en hoe zij het werkgeverschap kan verbeteren. Dat vindt de commissie een goede stap, maar zij is van mening dat Beautiful Distress verder zou kunnen en moeten gaan op dit vlak. Juist omdat Beautiful Distress met mensen met kwetsbaarheden werkt, vindt de commissie het aanstellen van een extern vertrouwenspersoon belangrijk.  

Als risico’s worden de huidige politieke wind en het wegvallen van subsidies besproken. Als bezuinigingsoptie wordt het verlaten van het pand genoemd, met overgang naar een nomadisch bestaan. Dit zou volgens Beautiful Distress betekenen dat de initiatieven in de wijk komen te vervallen. De organisatie zal in dergelijke situaties overwegen of de besparing van de huur opweegt tegen de middelen die ingezet moeten worden om geschikte ruimtes te vinden. De commissie waardeert dat de organisatie over de risico’s heeft nagedacht en (tijdelijke) oplossingen heeft geformuleerd.

De commissie ziet Beautiful Distress als een organisatie die met een relatief klein team en weinig middelen veel heeft bereikt in de voorgaande jaren. Dat heeft soms geleid tot een grote werkdruk. Daarom kiest de organisatie voor minder activiteiten, elk met een langere looptijd. Ze heeft hiermee al geëxperimenteerd in de vorige periode en merkte dat het aantal bezoekers gelijk bleef in de langere looptijd. De commissie vindt het aantal activiteiten echter nog steeds ruim voor de omvang van het team. In het besluit om taken als communicatie, productie en fondsenwerving niet langer per project uit te besteden aan freelancers, maar bij eenzelfde persoon te beleggen ziet de commissie een positieve ontwikkeling om de werkdruk te verlagen. Daardoor heeft de commissie voorzichtig vertrouwen in de organisatorische haalbaarheid van het plan. De begroting vindt de commissie logisch voortvloeien uit het ondernemingsplan. De commissie vindt de begroting krap, waarmee de professionaliseringsslag op bedrijfsvoering al snel in gevaar komt bij enige tegenslag. Beautiful Distress beschikt ondanks de pandemie over een eigen vermogen. Het voorlopige resultaat van 2023 doet echter een behoorlijk beroep op dit vermogen. De commissie vindt dat Beautiful Distress de frequentie van activiteiten nog eens onder de loep zou moeten nemen, en dat zij in de periode 2025-2028 aandacht moet hebben voor het versterken van reserves, om de financiële huishouding te verbeteren. 

Met betrekking tot de financieringsmix constateert de commissie een positieve ontwikkeling; deze is diverser geworden waarbij ook zorgfondsen worden aangeschreven. Niettemin leunt Beautiful Distress volgens de commissie nog zwaar op het Amsterdams Fonds voor de Kunst, met een gevraagde subsidie die de helft van de begroting beslaat. De commissie vindt de financieringsmix verbeterd, maar nog niet optimaal. 

Conclusie 

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting Beautiful Distress te honoreren met het gevraagde bedrag van € 100.000  per jaar.

De commissie constateert dat er na beoordeling van alle aanvragen onvoldoende budget beschikbaar is om de aanvraag te honoreren.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Beeldende Kunst en Creatieve Industrie.