Stichting Bambie

Inleiding

Mimetheatergroep Bambie (hierna: Bambie) maakt fysiek, beeldend theater in een stijl die ze zelf beschrijft als absurdistisch en poëtisch, associatief en meeslepend, emotioneel geladen en mimografisch verfijnd. Met elke productie wil Bambie getuigen van een vakmatig specialisme: bezieling geven aan handelingen met inzet van de sculpturale uitdrukkingskracht van het lichaam. Dat tracht Bambie te doen met een combinatie van geestige lichtvoetigheid en emotionele diepgang. Bambies fysieke taal draagt naar eigen zeggen de expressiekracht uit van de moderne mimetechniek, de basisdiscipline van de Amsterdamse mime opleiding. Bambie ziet zichzelf als onderscheidend van ander beeldend montagetheater door de mimografische precisie en de naar eigen zeggen meeslepende opbouw van de voorstellingen.

Bambie brengt in de komende periode jaarlijks een eigen (genummerde) productie uit voor de kleine en middelgrote zaal, die in première gaat in thuisbasis Theater Frascati en daarna op tournee. Daarnaast zijn er locatie- en festivalvoorstellingen, kleinere producties en onderzoeksprojecten. Bambie verbreedt de komende vier jaar haar speelterrein waarbij ze artistieke en inhoudelijke vernieuwing wil samen laten gaan met het bewaken van Bambies mimische kwaliteit en handschrift. Existentiële thema’s die Bambie de komende vier jaar gaat analyseren en verbeelden zijn o.a. de oprukkende angstcultuur, het probleem én het belang van eenzaamheid, de vervreemding tussen mens en natuur, en het mannelijke verlangen naar macht. 

Met meer variatie in leeftijd, scholing, fysieke verschijning en culturele achtergrond van de spelers/makers in Bambies voorstellingen wil ze de perspectieven op het gekozen thema verbreden. Daarom vraagt Bambie de komende vier jaar spelers/makers zonder mime-achtergrond die bij eerdere samenwerkingen blijk gaven van mimisch en creatief talent, terug in de eigen producties. Naast het produceren maakt Bambie de komende vier jaar ruimte voor onderzoek en ontwikkeling.

Stichting Bambie ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 58.131 per jaar (incl. indexatie 2024).

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 150.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.

De commissie vindt dat uit het plan een herkenbare artistieke signatuur spreekt in Bambies stijl van fysiek en beeldend theater, dat zowel absurdistisch als teder en poëtisch is.

Ook in de werkwijze van Bambie ziet de commissie eigenheid: concepten worden op de vloer uitgezuiverd, zonder vooraf vastgelegde personages. Dit draagt volgens de commissie bij aan de associatieve kracht die de artistieke signatuur van Bambie mede bepaalt. De commissie vindt de artistieke signatuur duidelijk vertaald in de activiteiten voor komende periode. In de projecten voor het komende kunstenplan werkt Bambie rond thematische clusters, die de commissie prikkelende uitgangspunten vindt om in een mimecontext te vertalen. De existentiële thema’s die Bambie de komende periode gaat analyseren en verbeelden als de oprukkende angstcultuur, eenzaamheid en de vervreemding tussen mens en natuur, en macht vindt de commissie tot de verbeelding spreken. De commissie ziet deze vervolgens vertaald in een rijk palet aan projecten. Met name Plaat, als vervolg op de solo Eleonora, dat handelt over de slijtage van het verleden maakt de commissie nieuwsgierig. 

Bij een aantal beschrijvingen van de activiteiten krijgt de commissie echter nog te weinig beeld hoe de vertaling tot aansprekende voorstellingen plaatsvindt. Zo vindt ze bijvoorbeeld de beschrijving van Bambie 24: Songs, waarin het Radiohead album Kid A gedraaid wordt terwijl fysiek spel hier een eigen interpretatie aan geeft, summier en het artistiek uitgangspunt voor deze voorstelling met 'het gevoel van existentiële bevreemding dat dit album oproept' niet erg sterk. 

De commissie ziet in het plan een reflectie op de periode uit het afgelopen Kunstenplan waarin Bambie de eerste locatievoorstelling en een jeugdvoorstelling maakte en waarin Bambie voor het eerst samenwerkte met jongeren van DEGASTEN. Voor de komende periode bouwt Bambie op artistiek vlak voort op voorgaande periode door meer samenwerkingen aan te gaan. De beschrijvingen van de nieuwe producties liggen in de lijn van de signatuur en bouwen voort op het eerdere werk, wat met name evident is door een aantal hernemingen in het plan.

Het is voor de commissie duidelijk wat Bambie artistiek teweeg wil brengen bij het publiek. Bambie wil het publiek meenemen in de complexiteit van gevoelsthema’s en is daarbij uit op loutering en sociale verbintenis in een gedeelde ervaring. Dit komt terug in de thematische clusters waarin de commissie een sociaal-maatschappelijke betekenis voor een breed publiek herkent. Bambie spreekt het publiek niet aan op de ratio maar op verbeelding, door associatief te werk te gaan, waarbij ze herkenbare emoties wil overbrengen. Dit herkent de commissie bijvoorbeeld in de voorstelling Bambie speelt Bambi 23 – een ode aan de eenzaamheid, over onder meer het romantisch verlangen naar een geliefde naast de eenzaamheid van de mens. De commissie leest in het plan een mooie diversiteit aan presentatievormen van zowel solo’s als locatieprojecten en producties voor de kleine en grote zaal, en hiermee ziet ze aansluiting op een breed publiek.

Het bewustzijn van Bambie over de maatschappelijke impact die thema’s kunnen hebben, is vergroot na het organiseren van intieme nagesprekken bij HEEN en de samenwerking met Theater Na de Dam. De commissie vindt het positief dat Bambie door deze ervaringen thematische nagesprekken de komende jaren steeds vaker gaat inzetten bij voorstellingen, maar ze had graag willen lezen welke maatschappelijke instanties daarvoor benaderd worden. Deze uitbreiding van activiteiten zorgt volgens de commissie voor een verdiepende laag bij de producties en een betere inhoudelijke aansluiting bij het publiek.

De betekenis van Bambie voor de stad vindt de commissie terug in de samenwerking met de jongeren van DEGASTEN in de productie De beschieting op de Dam XL, waarin een koor van vijftig Amsterdammers participeert. Daarnaast deelt Bambie haar mime-expertise met andere gezelschappen uit Amsterdam in het jaarlijkse Murder on the dancefloor. Met De Warme Winkel, 't Barre Land, het Amsterdams Cello Octet en Jakop Ahlbom Company wordt een jaarlijkse maakweek opgezet om improvisatie vaardigheden aan te scherpen met een presentatie als resultaat waarin het maakproces met publiek wordt gedeeld.

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als zwak.

De commissie vindt de visie op het bereik in de stad slechts ten dele overtuigend. In het plan leest de commissie dat Bambie streeft naar een verhoging van de gemiddelde bezettingsgraad en een diversifiëring van het publiek. De doelgroepen die Bambie onderscheidt zijn: liefhebbers van vernieuwend fysiek theater, jongeren (15-plus), Bambie-fans, festivalpubliek en themagerelateerd publiek. Al vindt de commissie de doelgroepen passend bij de activiteiten van Bambie, ze had een verdere segmentatie en aandacht voor specifieke kenmerken van de verschillende doelgroepen willen lezen. Opvallend vindt de commissie vooral dat de categorie Bambie-fans niet verder is gespecificeerd, waardoor de commissie niet kan inschatten hoe goed Bambie haar bestaande publiek kent. De aanpak voor het bereiken van publiek is via onder meer de communicatiekanalen van theaters, samenwerking met DEGASTEN, de website en nieuwsbrief. De commissie vindt deze aanpak niet erg actief en vooral gericht op publiek dat al bekend is met Bambie. In het plan leest de commissie geen overtuigende aanpak om nieuwe doelgroepen te bereiken of te diversifiëren. Voor de ambitie om jongeren met psychosegevoeligheid te bereiken ziet de commissie een passende aanpak door de samenwerking met Centrum de Brouwerij op te zoeken, maar ze had hiervoor meer middelen willen zien.

De commissie is positief over de doorlichting van de organisatie ten aanzien van de marketing met een bedrijfsadviseur. Bambie geeft aan dat door haar werkwijze de uitkomst van het proces pas vlak voor de première vorm krijgt met als gevolg dat er in het verleden terughoudend is omgegaan met het naar buiten brengen van beeldmateriaal. De commissie vindt het goed dat Bambie op zoek gaat naar een oplossing om met deze uitdaging om te gaan, bijvoorbeeld door behind- the-scenessnippets en vlog-filmpjes te delen. Ook is men tot het besef gekomen dat er behoefte is aan een nieuwe marketingmedewerker voor contentcreatie om het beeldende karakter van Bambies werk online beter in te zetten. De commissie leest in het plan verder veel voornemens maar mist concrete stappen om het bereik te vergroten en ze vindt het beoogde bereik daarmee niet realistisch. 

Volgens de commissie dragen de activiteiten van Bambie zeer beperkt bij aan de spreiding van het culturele aanbod en publieksbereik in de stadsdelen Noord, Zuidoost en Nieuw-West. Veel van de activiteiten vinden plaats bij de vaste speelplekken in en rond het centrum, waar nu het meeste publiek wordt bereikt. Enkel in stadsdeel Noord is daarnaast het voornemen om een coproductie met muziektheatergroep BOT op locatie te spelen, al is dit nog zeer intentioneel omdat het plan weergeeft dat dit ook in Oost zou kunnen zijn. In het plan wordt niet gereflecteerd op het bereiken van publiek in stadsdeel Noord, er is ook geen blijk van samenwerking met partners daar. De commissie ziet in het plan daarom nog weinig draagvlak in dit stadsdeel.

Diversiteit & inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zwak.

Volgens de commissie spreekt er geen overtuigende visie op diversiteit en inclusie uit het plan. Ze kan geen duidelijke keuzes met betrekking tot diversiteit teruglezen of een duurzame ontwikkeling daarin ontdekken. 

Het plan reflecteert eerlijk over de oorsprong van Bambie als jongensclub die later aangevuld is met vrouwelijke stemmen. In de terugblik laat Bambie weten de vereiste los te hebben gelaten om alleen met geschoolde mimers en bewegers als gastspelers/makers te werken. Dit heeft tot een toename van de diversiteit onder de makers geleid. Sinds vier jaar is Bambie meer diversiteit gaan opzoeken in de gastspelers/makers, qua leeftijd, scholing, culturele achtergrond, fysiek voorkomen en genderidentiteit. De commissie ziet dit terug in het werk van de afgelopen jaren en heeft hier waardering voor. De commissie merkt op dat het bestuur en het artistieke kernteam weinig divers samengesteld zijn. Het plan gaat hier niet scherp op in, net zomin als op het bereiken van een divers samengesteld publiek.

De commissie kan in het plan weinig nieuwe doelstellingen ontdekken. Bambie wil de eerder ingezette lijn doorzetten door meer variatie op hiervoor genoemde kenmerken in de cast aan te brengen. Daarnaast is er een ambitie om de meerstemmigheid te vergroten in het werk en een diverser samengesteld publiek te bereiken. 

De commissie vindt de aanpak voor een divers en inclusief aanbod, bereik en organisatie niet overtuigend. 

Voor het vergroten van de meerstemmigheid in het werk worden spelers en groepen uit voorgaande producties teruggevraagd om diversiteit te adresseren op het gebied van gender, lichaam, verstandelijke beperking, leeftijd en opleiding. Diversiteit in het aanbod wordt onder meer bereikt door Amsterdammers, variërend in leeftijd en culturele achtergrond te laten meespelen in de voorstelling De beschieting op de Dam XL. Er is aandacht voor genderdiversiteit door opnieuw te werken met de non-binaire speler Odin van Diepen. Tevens wordt de samenwerking met Theater LeBelle voortgezet, een theatergroep met spelers met een mentale beperking, in de coproductie met actrice Brigitte Ommen. 

Voor een meer divers samengesteld publiek biedt Bambie lesaanbod op scholen en wil ze meer spelen in theaters buiten het centrum van de stad en op festivals. De commissie mist echter een concrete aanpak voor dit voornemen, en ziet daarin niet hoe een diverser samengesteld publiek kan worden bereikt. 

Om het personeelsbestand te diversifiëren geeft Bambie aan dat bij werving van de nieuwe marketingmedewerker de voorkeur uitgaat naar iemand met een (cultureel) diverse achtergrond. De commissie vindt dit zeer intentioneel en is kritisch op het uitblijven van verdere concrete stappen om de organisatie meer divers van samenstelling te maken.

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.

De commissie leest in het plan een visie op bedrijfsvoering waarin wordt gereflecteerd op waar de organisatie vandaan komt en waar de organisatie naar toe wil werken. Bambie wil in de komende periode meer rust creëren in de planning door een onderscheid te maken tussen zalenproducties die op tournee gaan, en bijzondere projecten. In de wintermaanden wordt ruimte gemaakt voor onderzoeksprojecten en reflectie en in het voorjaar en de zomer staan de creaties en uitvoeringen gepland van de projecten op locatie, festivals of in kleine theaters. Dit vindt de commissie positief. De commissie constateert echter dat, hoewel er wel in totaal minder producties gerealiseerd worden dan in voorgaande periode, er wel meer andere projecten zijn die naast de theatertournee plaatsvinden. Dit vindt de commissie juist weer in tegenstrijd met de beoogde rust op de planning om de werkdruk onder controle te houden. De commissie vindt daarmee niet overtuigend hoe Bambie met mensen en middelen wil omgaan.

Hoe de Governance Code Cultuur wordt nageleefd is summier toegelicht. Goed vindt de commissie dat het bestuursprofiel bij elk aftreden van een bestuurslid wordt aangescherpt. Op de Fair Practice Code wordt afdoende gereflecteerd. Bambie erkent het belang van eerlijke betaling en gelijkwaardige onderhandeling op basis van het begrip solidariteit. Het beloningssysteem is gebaseerd op de cao Toneel en dans. Ook werkt Bambie alleen met partners die de Fair Practice Code onderschrijven en hanteren. Op het vlak van sociale veiligheid vindt de commissie het positief dat er wordt samengewerkt met een externe vertrouwensfiguur en dat er een interne gedragscode is. De commissie leest in het plan geen risicoanalyse terug of hoe de organisatie met eventuele risico’s omgaat.

De commissie heeft er in grote lijnen vertrouwen in dat het plan uitvoerbaar is in organisatorisch opzicht. Naast de artistieke leiders en zakelijke directeur beschrijft het plan welke vaste artistieke medewerkers in de organisatie betrokken zijn en de commissie vindt de aanwezige expertise passend bij het plan. Daarnaast zijn er sterke coproductiepartners waardoor de commissie vertrouwen heeft in de organisatorische haalbaarheid. De commissie heeft echter kanttekeningen bij de uitvoerbaarheid op financieel vlak. De financiële huishouding is blijkens de balansgegevens kwetsbaar; er zijn niet genoeg reserves om financiële tegenslagen op te vangen. Ook is de commissie kritisch op de begroting, die een zeer forse verhoging laat zien ten opzichte van de voorgaande periode, hetgeen de commissie niet goed vindt onderbouwd. De commissie vindt de begroting niet passend bij het aantal en aard van de activiteiten, temeer omdat een groot aandeel van de activiteiten hernemingen of herwerkingen van bestaande producties zijn.

De commissie ziet in de begroting een passende financieringsmix met verschillende bronnen van inkomsten zoals publieksinkomsten, private subsidies en coproductiebijdragen met bescheiden, doch realistische inschattingen gebaseerd op eerdere ervaringen. De commissie begrijpt dat Bambie een stap wil maken en vindt een hogere gevraagde subsidie aan het AFK dan in voorgaande periode is gehonoreerd op zijn plaats.

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Bambie te honoreren met het gevraagde bedrag van € 150.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.

De commissie constateert dat er na beoordeling van alle aanvragen onvoldoende budget beschikbaar is om de aanvraag te honoreren.