Stichting Amsterdam Klezmer

Inleiding

Stichting Amsterdam Klezmer is een muzikaal collectief dat zich toelegt op het maken van muziek, met een sterke nadruk op klezmer en Balkaninvloeden. De band kenmerkt zich door eenheid in diversiteit, waarbij elk individueel bandlid zijn eigen achtergrond en stijl behoudt. De band staat naar eigen zeggen bekend om zijn vakmanschap, ervaring en veelzijdigheid, waarbij het traditionele klezmer en Balkanmuziek combineert met nieuwe stijlen en technieken. Amsterdam Klezmer Band zegt gerespecteerd te worden vanwege zijn herkenbare stijl in composities, virtuositeit en creatieve ambitie.

In de periode 2025-2028 kiest Amsterdam Klezmer Band voor drie programmalijnen. Binnen de eerste programmalijn Terugkijken - Retrospect onderzoekt de band traditionele klezmer en Balkanmuziek in twee theatervoorstellingen. Dit doet het in Retrospect in 2025-2026 en in 2025 in Amsterdam Klezmer Festival in het kader van Amsterdam 750. In de tweede programmalijn Om je heen kijken - Diaspora zoekt Amsterdam Klezmer Band naar klezmer in de wereldwijde diaspora. De band gaat daarvoor samenwerkingen aan met lokale bands en maakt een documentaire over deze zoektocht. De theatervoorstelling Diaspora is gepland in 2027-2028. Binnen de tweede programmalijn werkt Amsterdam Klezmer Band samen met het Amsterdam Andalusisch Orkest voor twee projecten: Tof in 2026 gericht, op clubs en festivals en Mimoena in 2027. Amsterdam Klezmer Band sluit deze kunstenplanperiode af met de derde programmalijn Vooruitkijken - Klezmer into the Future, waarin de band zich toelegt op het uitdagen van grenzen, nieuwe samenwerkingen aangaat en verbinding zoekt met jonge musici. Met het programma Klezmer en Jazz speelt de band op internationale jazzpodia en -festivals en gaat het samenwerkingen aan met jazzmusici als Joey Baron en Matt Darriau. Voor het project Future sound of Klezmer (2028) werkt Amsterdam Klezmer Band samen met 'de nieuwe generatie', inclusief jonge producers, visuele kunstenaars, en multimedia-artiesten. 

Daarnaast blijft Amsterdam Klezmer Band de Club AKB-avonden in Mezrab en KlezCrash-avonden in het Bimhuis samenstellen. Voor het programma Mediene! (2026-2027) werkt Amsterdam Klezmer Band samen met zangers uit Friesland en Groningen. Amsterdam Klezmer Band werkt gedurende de hele periode 2025-2028 samen met een poule van musici en in 2025 gaat de voorstelling Bomba Pop in reprise. 

Amsterdam Klezmer Band ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 46.506 per jaar (incl. indexatie 2024).

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 50.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.

Volgens de commissie spreekt uit het plan een duidelijke en specifieke artistieke signatuur. De Amsterdam Klezmer Band belichaamt en vernieuwt de tijdloze rijkdom van klezmer door eigen composities en arrangementen, het maken van nieuwe stijlen, met vakmanschap, ervaring en veelzijdigheid. Deze signatuur wordt in de ogen van de commissie overtuigend vertaald in de activiteiten, die tot de verbeelding spreken. Een voorbeeld hiervan is het Amsterdam Klezmer Festival waarvoor Amsterdam Klezmer Band het programma samenstelt. Tijdens dit evenement komen verbinding, Joodse identiteit en geschiedenis van de stad samen. Naast pure klezmer is er ook aandacht voor andere Joodse muziekstromingen zoals ladino.

Het plan reflecteert volgens de commissie overtuigend op de vorige periode. De gebeurtenissen van de voorgaande periode - het wegvallen van een bandlid, annuleren van concerten en de samenwerking met verschillende artiesten - hebben geresulteerd in een nieuwe artistieke koers waarin de verbinding met de Joodse cultuur en het onderdeel zijn van het Joodse erfgoed een grote rol speelt. De commissie is positief over deze nieuwe koers en ziet dit terug in de drie programmalijnen. In Retrospect onderzoekt de band de tradities en wortels van klezmer en verkent oude en nieuwe speelwijzen. Tevens in de programmalijn Diaspora, waarin Amsterdam Klezmer Band samenwerkingen aangaat met bijvoorbeeld het Amsterdams Andalusisch Orkest om muziek te onderzoeken uit de Joods-Marokkaanse traditie. En ten slotte in de programmalijn Klezmer into the future, waarin de band op zoek gaat naar nieuwe muziek vanuit de klezmertraditie en samenwerkt met verschillende jazzartiesten.

Het is voor de commissie duidelijk en overtuigend wat de Amsterdam Klezmer Band artistiek teweeg wil brengen bij het publiek en in de stad. Amsterdam Klezmer Band kijkt vanuit het heden naar het verleden en houdt zo de Joodse muzikale traditie levend. De band combineert traditioneel repertoire met nieuw repertoire. In de muziek van Amsterdam Klezmer Band komen verschillende culturen samen. Daarmee kan Amsterdam Klezmer Band in de ogen van de commissie een breed publiek aanspreken. Amsterdam Klezmer Band geeft aan zich zorgen te maken over het verdwijnen van de Joodse cultuur in Nederland en Amsterdam. Daarom zet de band zich in om het Amsterdamse en Joodse culturele erfgoed voort te zetten en levend te houden, en hier een eigentijdse theatrale en muzikale invulling aan te geven. De commissie is van mening dat het duidelijk en overtuigend is wat Amsterdam Klezmer Band artistiek teweeg wil brengen in de stad. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.

In het plan worden de verschillende doelgroepen beschreven. De commissie vindt deze algemeen en breed geformuleerd: pop- en festivalpubliek van 18 - 40 jaar en theater- en jazzpubliek van 35 - 70 jaar. Voor de doelgroep van het kernpubliek van Amsterdam Klezmer Band wordt geen leeftijdscategorie genoemd. Daarnaast merkt de commissie op dat de organisatie geen specifieke doelgroepen benoemt die zijn toegespitst op de stad. 

Amsterdam Klezmer Band richt zich hoofdzakelijk op het kernpubliek en wil de community van trouwe fans en volgers bestendigen en uitbreiden. In Amsterdam speelt de band op verschillende podia en festivals in de stad. Binnen Nederland zoekt de band verbinding met publiek en musici uit alle streken.

De aard en omvang van de doelgroepen sluiten, ondanks de summiere beschrijving, in de ogen van de commissie logisch aan op de aard en omvang van de activiteiten. De band heeft een groot bereik doordat hij op veel verschillende podia en festivals speelt en hiermee een breed en divers samengesteld publiek bereikt.

Het marketingplan is volgens de commissie passend. Amsterdam Klezmer Band verstuurt regelmatig nieuwsbrieven naar een eigen database en maakt gebruik van de database van theaters om het publiek te bereiken. Daarnaast zet de organisatie met name in op eigen content via social media, onder meer via de eigen kanalen op TikTok, YouTube, Facebook en Instagram. Amsterdam Klezmer Band maakt gebruik van content creators en de eigen bandleden maken de podcast Kletsmajoren. De commissie is positief hierover. Videocontent wordt ingezet voor doelgroepen die niet graag lezen. Een verdere omschrijving van deze doelgroep ziet de commissie echter niet terug in het plan. 

Amsterdam Klezmer Band werkt veelvuldig samen met andere musici zoals met het Amsterdams Andalusisch Orkest. De commissie is van mening dat de band door samenwerkingen met partners een breder publiek bereikt. 

Amsterdam Klezmer Band speelt op allerlei Amsterdamse podia verspreid over de stad, zoals de Tolhuistuin in Noord en de Meervaart in Nieuw-West. Hiermee draagt Amsterdam Klezmer Band in enige mate bij aan de spreiding van het culturele aanbod. Volgens de commissie komt echter uit het plan niet naar voren of er draagvlak is in de genoemde stadsdelen, waarom zij specifiek voor deze locaties kiest en of er partners zijn waarmee zij in de desbetreffende stadsdelen samenwerkt. Hoewel de commissie deze onderbouwing mist, is zij van mening dat door het tourend karakter van de band, en de jarenlange ervaring hiermee, er sprake zal zijn van draagvlak en bereik.

Diversiteit & Inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.

De Amsterdam Klezmer Band ziet diversiteit en inclusie als noodzaak om zorg te kunnen dragen voor het voortleven van het Joods cultureel erfgoed, juist door uitwisseling met andere culturen. Amsterdam Klezmer Band beschrijft in het plan zijn visie op diversiteit en toegankelijkheid en formuleert doelstellingen op het gebied van programma, publiek en organisatie. Het plan onderbouwt volgens de commissie welke keuzes hierin worden gemaakt en wat het beoogde effect hiervan zal zijn. Wat betreft het programma is Amsterdam Klezmer Band steeds op zoek naar samenwerkingen waarmee het muziek uit de verschillende gebieden van de Joodse diaspora kan belichten. Zo werkt de band samen met de Galata Gypsy Band uit Turkije of Söndörgő uit Hongarije. Hiermee zorgt Amsterdam Klezmer Band in de ogen van de commissie voor een divers aanbod. Wat betreft het publiek zegt Amsterdam Klezmer Band dat het door op allerlei soorten podia en festivals te spelen, een breed en publiek met biculturele achtergrond bereikt. De commissie vindt dit aannemelijk, maar had graag een verdere onderbouwing gelezen waaruit blijkt dat er inderdaad een diverse samenstelling van het publiek bereikt wordt. Wat betreft de organisatie zegt Amsterdam Klezmer Band een klankbordgroep samen te stellen van medewerkers met biculturele achtergronden en hen te vragen te reflecteren op de keuzes binnen de organisatie. De commissie is positief over dit voornemen.

In het plan wordt teruggeblikt op de afgelopen periode. De organisatie reflecteerde daarin regelmatig op het thema diversiteit en inclusie met vertegenwoordigers van publieksgroepen en met samenwerkingspartners. De commissie is hier positief over, maar had graag meer informatie gezien in het plan over de structuur van deze evaluatiemomenten; hoe vaak ze plaatsvinden en welke punten aan de orde komen.  Amsterdam Klezmer Band heeft een begin gemaakt met het vergroten van de toegankelijkheid van de website aan de hand van de WCAG 2.0 richtlijnen. Ook dit vindt de commissie een positieve ontwikkeling. De nieuwe doelstellingen op het gebied van diversiteit en inclusie sluiten hier volgens de commissie goed op aan. Amsterdam Klezmer Band beschouwt diversiteit en inclusie als een doorlopend proces waarbij voortdurende inzet nodig is om een inclusieve werkomgeving te bevorderen. De commissie is positief over de lerende houding die de organisatie heeft op het gebied van diversiteit en inclusie, maar mist concrete aandachtspunten voor de komende periode.

In het plan formuleert de Amsterdam Klezmer Band volgens de commissie een realistische maar summiere aanpak om de in het plan geformuleerde doelstellingen te verwezenlijken. 

Om een meer divers en inclusief aanbod te realiseren geeft de stichting aan regelmatig te evalueren met samenwerkingspartners en vertegenwoordigers van publieksgroepen. De commissie waardeert dit voornemen, maar mist een concrete uitwerking van de evaluatiepunten en de wijze waarop het publiek wordt uitgenodigd hieraan deel te nemen. Ook is het voor de commissie niet duidelijk of de band meer diversiteit nastreeft op het gebied van culturele diversiteit, diversiteit in de zin van gender en seksualiteit, sociaal-economische kansengelijkheid of toegang voor mensen met een beperking. 

Om te zorgen voor meer diversiteit en inclusie op het gebied van bereik, past de organisatie na de website in de komende periode ook de andere digitale communicatiemiddelen aan volgens de WCAG 2.0 richtlijnen. De commissie vindt dit een realistisch voornemen. 

Amsterdam Klezmer Band geeft aan de komende periode te willen werken aan een inclusieve werkomgeving. De organisatie wil oefenen met het voeren van noodzakelijke maar soms ongemakkelijke gesprekken. De commissie krijgt op basis hiervan nog niet een duidelijk beeld op welke manier Amsterdam Klezmer Band de huidige status quo wil doorbreken. In het plan beschrijft de stichting te zorgen voor inclusieve vacatureteksten, verschillende wervingskanalen en een inclusieve selectiecommissie. De commissie vindt dit een goede werkwijze maar wel algemeen omschreven. Het is voor de commissie daarom niet helder of dit een realistische aanpak is om te zorgen voor meer diversiteit binnen de eigen organisatie en het bestuur. 

De organisatie wil de Joodse cultuur vieren en behouden. Amsterdam Klezmer Band benoemt de Joodse cultuur als een belangrijke bouwsteen voor de stad Amsterdam. De commissie vindt dat de band kiest voor de logische samenwerkingen met andere Amsterdamse partners.

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed.

Volgens de commissie spreekt uit het plan een overtuigende visie op de bedrijfsvoering. Amsterdam Klezmer Band streeft naar gelijkheid en integriteit in alle activiteiten en in de organisatie. In het plan worden de principes van de Governance Code Cultuur beschreven en toegelicht. Zo worden bestuursleden bij hun aantreden bijvoorbeeld bevraagd op eventuele belangenverstrengeling en dit wordt regelmatig opnieuw besproken. Ook op andere vlakken zoals zelfevaluatie en risicoanalyse vindt de commissie dat de code voldoende is verankerd binnen de organisatie. Wat betreft de Fair Practice Code stelt Amsterdam Klezmer Band dat het de cao

Muziekensembles volgt. Amsterdam Klezmer Band zegt zich in te zetten om een veilige werkomgeving te creëren waarbinnen ruimte is voor een diversiteit aan perspectieven. De organisatie benoemt de intenties en de voorwaarden voor een veilig en inclusief werkklimaat, maar de commissie is van mening dat uit het plan niet duidelijk wordt welke concrete stappen de komende periode worden gezet om dit te bewerkstelligen. De organisatie wil het menselijk kapitaal beschermen en geen roofbouw plegen op de medewerkers. De commissie is positief over dit voornemen, maar mist concrete maatregelen in dit plan om dit te waarborgen.

De aanvrager reflecteert op de periode 2021 - 2023. Na het aantreden van nieuwe zakelijk leider Vincent Kruger is de organisatiestructuur opnieuw tegen het licht gehouden en zijn de ambities, uitgangspunten en werkwijze onder de loep genomen. De verbinding met de Joodse cultuur en het onderdeel zijn van het Joodse erfgoed heeft een prominentere rol gekregen binnen de organisatie. De commissie vindt het positief dat Amsterdam Klezmer Band dit bewustzijn naar voren brengt en ziet dit terug in de programmalijnen voor de komende periode. Daarnaast wil de organisatie de stevige basis die er nu ligt in de komende jaren uitbouwen en zorgen voor meer publieksinkomsten en meerjarige subsidies. In het plan staat een SWOT-analyse waarin ook de risico’s voor de komende periode benoemd worden. Hierbij waardeert de commissie de brede blik van Amsterdam Klezmer Band. Niet alleen de financiële risico’s worden benoemd, maar ook de brede maatschappelijke ontwikkelingen zoals de politieke situatie in Israël en de publieke opinie over Joden. 

Het plan voor de activiteiten 2025-2028 is realistisch en uitvoerbaar in organisatorisch opzicht. De organisatie bestaat uit een zakelijk leider, een managementassistent en een medewerker marketing en communicatie. De artistieke koers wordt bepaald door de zeven kernmusici. De commissie vindt de werkwijze en de overlegstructuren helder beschreven in het plan. De zakelijk leider heeft maandelijks overleg met de band en monitort de gang van zaken. 

Ook in financiële zin vindt de commissie het plan uitvoerbaar. De stichting is financieel gezond en de financiële huishouding is op orde. De begroting is passend en schaalbaar. Er is een brede financieringsmix met publieksinkomsten, meerjarige subsidies en bijdragen van private fondsen. De financiële risico’s worden gespreid, de commissie vindt dit positief. De financiële situatie van de stichting is sterk genoeg om tegenvallers op korte termijn op te vangen. De commissie merkt wel op dat in de toelichting op de begroting de besteding van de bijdrage van het AFK summier wordt onderbouwd.  

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Amsterdam Klezmer Band te honoreren met het gevraagde bedrag van € 50.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Muziek & Muziektheater.