Podium Mozaiek

Inleiding

Sinds de oprichting in 2005 is Podium Mozaïek naar eigen zeggen door verschillende fases gegaan van pionieren door het opzetten van een podium in Amsterdam-West via uitstijgen boven het imago van buurttheater naar het ontwikkelen van nieuw aanbod voor een cultureel divers publiek. Podium Mozaïek vervult hiermee naar eigen zeggen een voortrekkersrol en maakt eigen producties en programma’s, Podium Mozaïek wil een belangrijke plek zijn voor de aanwas van nieuwe stemmen voor de gehele sector. 

Voor de periode 2025-2028 is het de ambitie van Podium Mozaïek om de programmering te versterken met eigen producties en om de samenwerkingen met vaste partners te verdiepen. Nieuwe makers zal het blijven ondersteunen en begeleiden in het verder ontwikkelen van hun talent. Podium Mozaïek wenst zijn makerscommunity te versterken en de band daarmee te verdiepen. Podium Mozaïek zal zich nog meer openstellen voor community’s in de buurt en zal de programmeringsactiviteiten in broedplaats De Vlugt uitbreiden.

Podium Mozaïek wenst zijn programma’s in huis en daarbuiten in samenwerking steeds opnieuw te voorzien van verdiepende contextprogrammering en ruimte voor ontmoeten. Met als doel om zijn impact te vergroten en de band met het publiek te verstevigen.

Podium Mozaïek ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 1.037.124 per jaar (incl. indexatie 2024). 

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 1.035.145 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.

De commissie ziet Podium Mozaïek als een podium dat zich toespitst op het presenteren en produceren van nieuwe verhalen. Podium Mozaïek hanteert hierbij een eigen herkenbare werkwijze: het legt verbindingen tussen verschillende gemeenschappen, met meerstemmigheid als artistiek uitgangspunt. De artistieke eigenheid wordt volgens de commissie mede bepaald door drie kernwaarden die Podium Mozaïek als uitgangspunt hanteert voor de programmering: inclusiviteit en diversiteit, maatschappelijke urgentie en creatieve ontwikkeling. De commissie vindt dat de artistieke eigenheid overtuigend wordt vertaald naar een omvangrijk en aansprekend programma. Dit programma bestaat uit theatervoorstellingen, storytelling, spoken word, muziek en beeldende kunst. De programmering voor komende periode wordt helder ingedeeld in drie verschillende programmalijnen: goud (dat Podium Mozaïek zelf produceert), zilver (producties van huisgezelschappen, festivals en partners) en blauw (presenteren van ander aanbod). Voorstellingen in categorie goud met Babs Gons, de voorstellingen in categorie zilver van huisgezelschap Theater Rast en het springplankfestival RRReuring zijn door de verschillende perspectieven die ze bieden en de maatschappelijke actuele thema’s goede voorbeelden van de vertaling van de signatuur van Podium Mozaïek. De voorgenomen producties zijn volgens de commissie echter nog zeer schetsmatig beschreven, waardoor deze bij de commissie maar tot enige verbeelding spreken.

De commissie stelt dat Podium Mozaïek duidelijk en uitgebreid reflecteert op zijn artistiek-inhoudelijke ervaring en ontwikkeling van de afgelopen jaren. Deze reflectie is medebepalend geweest voor het opstellen van het artistieke plan voor 2025-2028. De commissie oordeelt dat het artistieke plan voor de komende periode een logisch en doordacht vervolg is op de vorige periode.

Podium Mozaïek weet heel duidelijk voor wie het er is, zowel voor makers als publiek, en wat het bij hen teweeg wil brengen. Podium Mozaïek wil makers en publiek, die met dezelfde thema’s bezig zijn en zich verbonden voelen met de meerstemmige samenleving, met elkaar verbinden. De intrinsiek gemotiveerde manier hoe Podium Mozaïek dit uitdraagt, stemt de commissie zeer positief. Podium Mozaïek heeft volgens de commissie een duidelijk beeld van de omgeving en de behoeften van zijn publiek, verhoudt zich daartoe en laat zich erdoor inspireren. De commissie is bovendien van mening dat Podium Mozaïek zich bewust toont van de veranderende samenleving en zijn programma daarop aanpast. Sterk daarbij vindt de commissie dat Podium Mozaïek het beoogde publiek in een vroeg stadium betrekt voor inhoudelijke input in het maakproces. Doordat het publiek zelf betrokken is (geweest) is de commissie van mening dat de artistieke betekenis voor het publiek versterkt wordt. De commissie vindt dat de specifieke inhoud, de veelzijdige vormen en uiteenlopende disciplines ook aansprekend zijn voor de beoogde doelgroepen.

Podium Mozaïek geeft opdrachten aan makers om te onderzoeken en werk te maken binnen de diverse en grootstedelijke context, hetgeen de verbinding met zowel het podium als het publiek vergroot, aldus de commissie. De commissie ziet in deze actuele grootstedelijke programmering de artistieke betekenis voor publiek terug.  Podium Mozaïek reflecteert op zijn artistieke betekenis voor de stad met De toekomst van Amsterdam is het verhaal van Podium Mozaïek. De commissie vindt in het plan deze beoogde artistieke betekenis voor de stad niet duidelijk onderbouwd. De commissie is wel overtuigd van de artistieke meerwaarde voor stadsdeel West, waartoe het zich actief verhoudt. Het wordt uit het plan duidelijk dat Podium Mozaïek diepgeworteld is in West en daar ook een rol speelt bij de verbinding in de toenemend hyperdiverse omgeving. Podium Mozaïek weet volgens de commissie goed te benadrukken hoe het de eigen bestaansgeschiedenis trouw is gebleven en dit blijft zien als kracht.   

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed.

De commissie vindt dat uit het plan een sterke visie op het bereik in de stad spreekt, die bestaat uit het consolideren van het grootstedelijk publiek wat het bereikt, maar hier te allen tijde actueel in te blijven. En het jongvolwassen publiek steeds beter bereiken, bedienen en uitbreiden.

De commissie constateert dat de beoogde doelgroepen in de stad niet helder zijn geformuleerd. Podium Mozaïek heeft een publieksonderzoek afgenomen waaruit de diverse identiteit van zijn bezoekers blijkt. Podium Mozaïek geeft aan deze zeer diverse groep mensen niet in eenvormige en afgebakende groep in te kunnen delen. Door dit publieksonderzoek is het voor de commissie duidelijk dat Podium Mozaïek wel inzicht heeft in zijn doelgroepen en deze op een eigen manier afbakent. De commissie ziet dat Podium Mozaïek de inhoud van de programma’s goed aan weet te sluiten op zijn eigen doelgroepen. De commissie kan de uitleg van Podium Mozaïek op dit gebied volgen, maar had meer inzicht willen krijgen in de groepen en afbakening van Podium Mozaïek in het plan.

De commissie vindt het diverse publiek, dat een afspiegeling is van bewoners van het stadsdeel waar Podium Mozaïek zich bevindt, lovenswaardig. In de komende periode wil Podium Mozaïek zich verder ontwikkelen met CRM, Google Analytics, data-analyse en een betere segmentatie van de doelgroepen aanbrengen. Dit vindt de commissie een sterke manier om de marketingstrategie nog beter op diverse doelgroepen af te stemmen.

Podium Mozaïek geeft aan dat een traditionele marketing- en communicatiestrategie niet passend is. De commissie oordeelt dat Podium Mozaïek een overtuigende marketingstrategie ontwikkeld heeft om diverse publieksgroepen te bereiken en te bedienen. De commissie vindt daarbij sterk dat er gebouwd wordt aan een community met diverse randprogramma’s, waarbij van de duurzame samenwerkingspartners en de huisgezelschappen wordt verwacht dat zij mede invulling geven aan de publieksdoelstellingen van Podium Mozaïek. Deze gedifferentieerde aanpak voor het bereiken en betrekken van publiek maakt volgens de commissie dat het ook realistisch is. De mix van marketingmiddelen is volgens de commissie sterk. Los van de eigen website, nieuwsbrief en inzet van een uitgebreid CRM-systeem wordt er ook nog fysieke marketing bedreven middels posters, ladders en flyers. Een prominente aanwezigheid op diverse sociale mediakanalen als YouTube, Instagram, Facebook en TikTok completeert de mix aan marketingmiddelen.

Voor het verder uitbreiden van zijn bereik werkt Podium Mozaïek samen met bestaande en nieuwe passende alliantiepartners als 35Noord, Lilith en New Dutch Connections. Podium Mozaïek is bovendien aangesloten bij We Are Public, Podiumpas en de Stadspas om de toegankelijkheid voor publiek te vergroten. Dit bij elkaar maakt dat de commissie overtuigd is dat de aanpak voor het bereiken en betrekken van de beoogde doelgroepen realistisch en passend is.

Met name vanwege het programmeren van Broedplaats de Vlugt in Nieuw-West draagt Podium Mozaïek in enige vorm bij aan de spreiding van activiteiten en publiek in Nieuw-West. Het draagvlak voor deze activiteiten is aanwezig, met name omdat het een samenwerking betreft met een goed ingebedde broedplaats in stadsdeel NieuwWest. De ervaring die zij vanuit dit stadsdeel meebrengen en de ervaring van Podium Mozaïek zelf zorgt ervoor dat de commissie voldoende draagvlak verwacht voor deze activiteiten. Ook de samenstelling van het publiek, als de verwachte aantallen bezoekers en deelnemers in het stadsdeel onderschrijven dit volgens de commissie.

Diversiteit & Inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als goed.

Diversiteit en inclusie zijn waarden die in 2005 tot het ontstaan van Podium Mozaïek hebben geleid, aldus Podium Mozaïek. De commissie vindt dat uit het plan blijkt dat diversiteit en inclusie stevig verankerd zijn in de organisatie.

De visie van Podium Mozaïek is dat het continu actueel wil blijven in en met een steeds diverser wordende stad. Het noemt het zelf dat het wil ‘blijven ademen’ met de stad. Dit komt sterk terug in programma, publiek en personeel. De commissie vindt dat de visie op diversiteit en inclusie door het gehele plan doorvlochten is en is hier dan ook uitermate positief over. De commissie ziet dat Podium Mozaïek wat betreft diversiteit en inclusie in het plan nadrukkelijk kiest voor culturele diversiteit. De reflectie op wat afgelopen periode is bereikt, ten aanzien van diversiteit en inclusie, laat duidelijk zien dat Podium Mozaïek alle activiteiten, partners en personeel toetst aan de kernwaarden diversiteit en inclusie. Het stadsdeel West en zijn diverse bewoners worden overtuigend gebruikt als inspiratiebron voor de veelzijdigheid aan biculturele verhalen die Podium Mozaïek vertelt.

Podium Mozaïek heeft veel makers van biculturele achtergrond een podium kunnen bieden. Uit publieksonderzoek blijkt dat een publiek is bereikt dat divers is in culturele identiteit. Ook de organisatie en het bestuur is divers van samenstelling. De commissie had echter graag meer concrete doelstellingen voor komende periode willen lezen ten aanzien van diversiteit en inclusie op gebied van aanbod, bereik en organisatie. Met name op het gebied van organisatie is Podium Mozaïek stellig in het vertellen dat divers samengestelde teams effectief zijn, prioriteit hebben en dat het hierover altijd een open dialoog voert. De commissie onderschrijft dit, maar leest helaas niet terug hoe hier actief op geacteerd wordt.

De commissie vindt dat Podium Mozaïek een duidelijke aanpak laat zien op gebied van diversiteit en inclusie, gelet op aanbod en bereik. De commissie ziet in de komende periode een divers en inclusief aanbod dat terug te zien is in de betrokken makers en de samenwerkingspartners en de actuele thematiek van de beoogde voorstellingen, zoals migratie en dekolonisatie. De commissie is van mening dat Podium Mozaïek op dit onderwerp voorbeeld stellend is voor de sector. Dat het voorstellingen specifiek ontwikkeld heeft ter ondersteuning en ontwikkeling van diversiteit en inclusie trajecten in het bedrijfsleven onderschrijft dit volgens de commissie.

Wat betreft diversiteit en inclusie ten aanzien van de organisatie gaat Podium Mozaïek op dezelfde voet voort en wordt de diversiteit van de teams bestendigd. Er wordt door Podium Mozaïek bij elke uitbreiding of verandering binnen de formatie gekeken naar een optimale mix van diversiteit in de samenstelling van het team. Ook dit wordt getoetst aan de kernwaarden die Podium Mozaïek bezigt. De commissie mist wel een verdere onderbouwing wat die optimale mix van diversiteit binnen de formatie volgens de organisatie inhoudt.

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak.

Podium Mozaïek geeft aan zich te willen blijven ontwikkelen. Dit vergt volgens de commissie een duidelijke visie op de bedrijfsvoering, die volgens haar niet geheel tot uiting komt in het plan. De commissie vindt dat niet helder is gereflecteerd op de bedrijfsvoering in afgelopen financieel kwetsbare periode en wat er concreet aan organisatieontwikkeling is gebeurd. Hierdoor krijgt de commissie geen goed beeld van hoe Podium Mozaïek met mensen en middelen omgaat.

Op financieel vlak was een reflectie over, bijvoorbeeld, de verliesgevende horeca op zijn plek geweest. Podium Mozaïek geeft wel aan dat interne processen zijn geëvalueerd en opnieuw zijn beschreven en functieprofielen tegen het licht zijn gehouden. De commissie kan hieruit alleen niet herleiden hoe dat heeft geleid tot keuzes voor de komende periode, ten aanzien van de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld in de aanstelling van een creatief producent. 

De Governance Code Cultuur wordt gevolgd en de afspraken ten aanzien hiervan zijn duidelijk vastgelegd. Jaarlijks wordt door het bestuur het eigen functioneren geëvalueerd en periodiek wordt voor het huidige bestuursmodel geëvalueerd of dit nog passend is bij de omvang, context en ambities van de organisatie. De commissie is hier positief over.

Ook is de commissie positief over het feit dat er wat betreft de Fair Practice Code twee cao’s worden gevolgd, namelijk cao Nederlandse Podia en cao Horeca. Ook de zzpkrachten worden conform deze cao-richtlijnen gehonoreerd, wat blijk geeft van fair pay. Hoe het met de honorering voor uitvoerenden en gezelschappen zit, wordt niet duidelijk uit het plan. De commissie kan dan ook niet inschatten of Podium Mozaïek fair pay voor hen hanteert. 

Ten aanzien van sociale veiligheid zijn volgens de commissie adequate stappen gezet met een gedragscode en een extern vertrouwenspersoon, die is verbonden aan de organisatie. 

De commissie vindt het gezien de financieel kwetsbare positie van Podium Mozaïek opmerkelijk dat de bijbehorende risico’s hiervan niet worden benoemd en dus hier ook geen plan van aanpak wordt geformuleerd. Dit vindt de commissie een aandachtspunt.

De commissie heeft grotendeels vertrouwen in de organisatorische haalbaarheid. Zij is echter wel van mening dat ook hier kanttekeningen bij geplaatst moeten worden, gelet op de financiële haalbaarheid van het plan. Dit kan namelijk, volgens de commissie, weer gevolgen hebben voor de organisatorische haalbaarheid. 

Podium Mozaïek heeft de ambitie om de komende periode zijn vaste formatie structureel uit te breiden, hetgeen de commissie een goede stap vindt. De beoogde schaalgrootte van de activiteiten met betrekking tot de organisatie acht de commissie haalbaar. Met een minder aantal activiteiten dan voorgaande periode, in relatie tot de beoogde groei in omvang van de organisatie in komende periode, vindt de commissie dat passend ruimte wordt gecreëerd voor de benodigde stabiliteit in de organisatie. Tegelijkertijd geeft Podium Mozaïek aan dat het een uitdaging is om voldoende budget te genereren voor de realisatie van de artistieke ambities. De commissie constateert dan ook dat er door de financiële situatie veel druk staat op de organisatie.  De financiële huishouding beoordeelt de commissie als zeer kwetsbaar, er is sprake van een laag eigen vermogen waarbij er nagenoeg geen ruimte is voor enige tegenslag. Podium Mozaïek is momenteel niet in staat om zelfs beperkte financiële tegenvallers op te vangen, zodat er sprake is van een reëel continuïteitsrisico. Het voornemen om de vermogenspositie vanaf 2025 te versterken wordt niet duidelijk onderbouwd.

De begroting vindt de commissie niet realistisch, de kosten en baten zijn niet goed te herleiden tot het plan. De aangeleverde financiële gegevens tonen inconsequenties en de begroting is weinig gespecificeerd en toegelicht. 

De financieringsmix kent diverse inkomstenbronnen. De verwachte stijging in deze financieringsmix van overige inkomsten en bijdragen uit private middelen, ten opzichte van voorgaande periode, wordt echter te beperkt onderbouwd om de commissie te overtuigen. Ook vindt de commissie de inkomsten uit de exploitatie van het Theatercafé nog een onzekere fctor, gezien er een nieuwe horecapartner beoogd is hiervoor, waarbij prognoses nog niet kunnen worden onderbouwd. Zeker nadat de horeca eerder verliesgevend was zou Podium Mozaïek er volgens de commissie goed aan doen om deze inkomsten bescheiden in te schatten. De commissie ziet daarmee een risico bij de financieringsmix. 

De commissie vindt in dat kader een goede stap dat er budget gereserveerd wordt om externe fondsenwervers in te zetten om meer middelen uit fondsen te genereren, maar de onzekerheid die het werven van fondsen met zich meebrengt maakt met de andere stevige kanttekeningen dat de commissie nog weinig vertrouwen in de financiële haalbaarheid heeft.  

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Podium Mozaïek te honoreren met het gevraagde bedrag van € 1.035.145 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Podia voor Podiumkunsten en Debat.