MAN || CO Bewegingstheater
Inleiding
MAN || CO Bewegingstheater (hierna: MAN || CO) is een vierkoppig Amsterdams collectief dat voorstellingen bedenkt, produceert en danst voor jeugd en (jong)volwassenen. Dit doet het naar eigen zeggen met een ‘poëtische feelgoodsignatuur’. De organisatie wil sociaal-maatschappelijke thema's aansnijden waarbinnen expressieve personages bewegen die even absurd als herkenbaar zijn. Het ziet zichzelf als fysiek, theatraal en energiek, met één been in een fantasiewereld en met één been in de realiteit. Door het - zoals zelf omschreven - toegankelijke en gelaagde karakter van het werk, het bespelen van een driedelig speelcircuit (festivals, theaters, scholen) en de beweging tussen het jeugd- en het volwassenenveld, wil het dans breed verspreiden in de samenleving. Met zijn signatuur, collectieve werkwijze (zie MDE-concept) en publieksbenadering wil MAN || CO een eigenzinnige kleur toevoegen aan het culturele veld in Amsterdam en aan de danssector in zijn geheel.
In komende Kunstenplanperiode wil MAN || CO het Maker Danser Educator-concept consolideren en de organisatie verder ontwikkelen. Jaarlijks produceert het, afwisselend voor jeugd en (jong)volwassenen, rondom de thema’s Egoïsme (2025), Spijt (2026), Woede (2027), Verbinding (2028) één voorstelling met uitgebreid contextprogramma. Elke voorstelling bespeelt een driedelig circuit met twee versies (lange vlakkevloerzaal- en korte festivalversie). Het traject van deelnemer (vooronderzoek) tot publiek (zien voorstelling) realiseert het met partners in verschillende Amsterdamse stadsdelen. De missie en signatuur wil MAN || CO verder verdiepen en diversifiëren en de cast wordt, voor het eerst, uitgebreid. De twee artistiek leiders worden in dienst genomen en aangevuld met een sterk en inspirerend freelanceteam.
MAN || CO ontvangt een tweejarige subsidie 2023-2024 uit de Regeling Ontwikkeling voor € 85.000 per jaar (toekenningsbedrag 2023).
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 100.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.
De commissie leest een overtuigende artistieke signatuur uit de aanvraag. De commissie vindt de artistieke signatuur herkenbaar in de manier waarop MAN || CO dans benadert met een theatrale vorm, met een fysieke speelstijl en gebruik van humor. De commissie vindt dat MAN II CO daarnaast artistieke eigenheid heeft in de manier waarop artistieke ideeën worden vervlochten met maatschappelijke realiteiten. Deze artistieke signatuur wordt overtuigend vertaald in de activiteiten van komende periode. De producties worden op een originele en humorvolle manier beschreven en spreken bij de commissie tot de verbeelding. De sociaal-maatschappelijke thematiek herkent de commissie terug in bijvoorbeeld de productie Time-OUT (8+) die over woede gaat.
MAN || CO heeft een geheel eigen artistieke werkwijze: Maker, Danser, Educator (hierna: MDE-concept), dat het collectief hanteert om tot zijn activiteiten in de vorm van producties te komen. De Maker staat hierbij voor het ontwikkelen van de concepten en voorstellingen. De Danser vervult de rol van het dansen, spelen en het trainen van het lichaam. De Educator is de educatiefunctie die wordt uitgevoerd door de dansers zelf, en draagt kennis en plezier over via workshops als onderdeel van het onderzoek en binnen het contextprogramma. Op die manier ontdekt de organisatie door haar publiek en de deelnemers wat de mens, letterlijk en figuurlijk, beweegt. Hiermee geeft MAN || CO het publiek en de deelnemers een zetje voor het ontwikkelen van reflectie, zelfinzicht en empathie. In de komende periode bouwt MAN || CO met deze werkwijze voort op de opgebouwde artistieke ontwikkeling die het binnen de regeling Ontwikkeling in de afgelopen periode heeft gemaakt. De commissie vindt de aanpak om het werk artistiek uit te diepen heel fris en origineel, bijvoorbeeld in het laten excelleren van de individuele dansers en dat aspect in te zetten binnen de danstaal. De artistieke signatuur wordt daarmee door alle individuele leden van het collectief versterkt. Daarnaast vindt de commissie het sterk dat MAN || CO gaat werken met theaterregisseurs voor de eindregie. Zo wordt er een blik uit een andere discipline toegevoegd die bijdraagt aan de artistieke werkwijze van MAN || CO.
De commissie ziet een overtuigende artistieke betekenis voor het publiek uit het plan naar voren komen. MAN || CO heeft duidelijke artistieke waarden beschreven, waarmee het voor de commissie overtuigend is wat het bij zijn publiek teweeg wil brengen. MAN || CO wil empathie en menselijkheid oproepen en meegeven. De commissie ziet dit terug in de beschrijving van de voorstellingen, bijvoorbeeld in Kracht PATS (6+) die de boodschap in zich draagt dat samenwerking de grootste heldendaad is. Ook de beschreven scenografie, met cartooneske en kleurrijke, dystopische vormen, een soort dreigende ‘blob’, vindt de commissie hier aansprekend voor het publiek. Sorry, not sorry (15+/volwassenen) over spijt, is geïnspireerd op het computerspel The Sims. Hierin lopen bewustwording en spijtbetuigingen als een rode draad door het werk. De commissie vindt dit onderwerp zeer aansprekend voor de beoogde doelgroepen.
MAN II CO brengt zijn boodschap over op een toegankelijke en humorvolle manier, waarbij bijvoorbeeld de vierde wand wordt doorbroken om het publiek mee te nemen en de castleden benaderbaar zijn. Tevens is MAN II CO in zijn werkwijze continu in reflectie met het publiek door verschillende processen in het maakproces. Het gaat daarbij in dialoog met het publiek en onderzoekt hoe het de thematiek kan uitdiepen. De wijze waarop MAN II CO dit doet, zorgt er volgens de commissie voor dat de activiteiten volgens haar aansprekend zullen zijn voor het publiek. Dat de producties daarmee artistiek van betekenis zijn voor een jong publiek vindt de commissie dan ook aannemelijk. De commissie heeft echter de kleine kanttekening dat ze in de beschrijvingen van de producties minder overtuigend vindt dat dit ook van evenzoveel artistieke betekenis zal zijn voor volwassenen, waar MAN II CO zich met de 15+producties ook op richt.
De commissie ziet dat MAN II CO in zijn artistieke werkpraktijk ook artistieke betekenis wil geven aan de stad. Met het Educator-deel van de werkwijze wil het workshops geven als onderdeel van zijn eigen vooronderzoek. De commissie vindt dit echter voornamelijk gericht op zijn eigen creatieve proces en ziet daarin beperkt artistieke betekenis voor de stad of buurt, waar de commissie verder ook weinig over leest in het plan.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed.
De commissie vindt dat er een helder onderbouwde visie op het bereik van de beoogde doelgroepen in de stad in het plan terugkomt. De beoogde doelgroepen zijn volgens de commissie helder geformuleerd, namelijk ‘Jeugd van 6 tot 12 jaar en hun (groot)ouders’, ‘Jongeren van 15 tot 18 jaar’, ‘Millennial en Gen Z’, ‘Cultuur- en Dansliefhebbers’ en ‘De Toevallige Voorbijganger’. Daarnaast richt MAN || CO zich op kinderen met een auditieve beperking. Deze doelgroepen passen volgens de commissie bij de verschillende activiteiten en er wordt goed beschreven welke doelstellingen op het gebied van bereik van doelgroepen in de stad daarbij worden gesteld. MAN || CO wil namelijk de band met het bestaand publiek verstevigen en daarnaast moderne dans toegankelijk maken voor een nieuw en meer divers publiek. Zowel de bestaande als de nieuwe doelgroepen zijn volgens de commissie passend bij de activiteiten en de organisatie en in het licht van zijn ambities en ervaring. De commissie is positief over de aanpak om de beoogde doelgroepen te bereiken. Doordat MAN II CO zijn producties in twee formaten maakt, kan de organisatie goed inspelen op verschillende locaties. Volgens de commissie draagt dit bij aan het vergroten van het publiek. Wat betreft marketing is er een voor de jonge organisatie passende aanpak voorzien voor de komende periode met behulp van hun samenwerkingspartners en speelplekken een marketingstrateeg. MAN II CO werkt samen met twee grote impresariaten die hen ondersteunen met de verkoop van voorstellingen en het bereik van publiek. Dat geeft de commissie vertrouwen dat het voorgenomen publiek kan worden bereikt. De omvang van het publieksbereik vindt de commissie echter nog zeer laag in Amsterdam. Het beoogde publieksbereik van MAN II CO in Amsterdam is in aantal nog relatief laag, zeker in vergelijking met het totale verwachte publieksbereik. De zichtbaarheid in de stad is volgens de commissie daarmee nog beperkt.
De commissie vindt dat MAN II CO een sterke bijdrage levert aan de spreiding van het culturele aanbod in de stadsdelen Nieuw-West, Noord en Zuidoost, al is het publieksbereik in aantallen nog relatief bescheiden. MAN || CO geeft workshops in deze stadsdelen. De commissie is van mening dat het op deze manier zijn publiek op verschillende plekken echt goed leert kennen. MAN || CO heeft daarvoor passende samenwerkingen met onder meer Stichting Noordje in Noord en de Kentalis Enkschool in Nieuw-West. Voor de workshops in het vooronderzoek die MAN || CO organiseert, werven de partners deelnemers. Dat vindt de commissie een realistische aanpak.
Diversiteit & Inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.
De commissie is van mening dat MAN || CO in het plan nog geen overtuigende visie op diversiteit en inclusie heeft. MAN || CO heeft het in zijn plan over het bieden van meerdere perspectieven op herkenbare thematieken, maar de commissie had daarbij meer willen lezen over waar de organisatie heen wil op gebied van diversiteit en inclusie en waar het de focus op legt. Wel vindt de commissie dat MAN II CO helder reflecteert op wat er in de afgelopen periode is bereikt ten aanzien van diversiteit en inclusie op gebied van aanbod, bereik en organisatie.
Ten behoeve van een meerstemmig aanbod legde het binnen de zelfontwikkelde MDEwerkwijze nadruk op inhoudelijk research over de thema’s van de te maken voorstellingen bij de doelgroep zodat het publiek zich beter aangesproken voelt door de voorstellingen.
De commissie vindt van zelfbewustzijn spreken dat MAN || CO aangeeft dat het een homogeen collectief is. De commissie vindt het positief dat MAN || CO oog blijft houden voor blinde vlekken door op het gebied van organisatie de unconsious bias-training te volgen en een plan Diversiteit, Inclusie en Gelijkwaardigheid heeft opgesteld met behulp van een coach op dit vlak.
Als een doelstelling voor komende periode benoemt MAN || CO dat het om meerdere perspectieven te bieden in het aanbod, nieuwe partners zal betrekken in het werkproces. Wat hiermee precies wordt beoogd wordt echter niet duidelijk gemaakt. Tevens stelt MAN || CO zich voor de komende periode ten doel in de organisatie meer representatie te willen realiseren op het toneel en achter de schermen, hetgeen de commissie een mooi voornemen vindt.
Voor de komende periode leest de commissie een realistisch plan van aanpak op het gebied van diversiteit en inclusie in organisatie, aanbod en bereik. De organisatie formuleert haalbare en zinvolle stappen voor de komende periode. Om meer representatie te realiseren op het podium geeft MAN || CO aan meer buiten de eigen kring te willen casten. MAN || CO beschrijft daarvoor per productie een concrete tijdlijn voor, zodat er daadwerkelijk tijd wordt geïnvesteerd om een diverse cast te realiseren.
De commissie vindt dit sterk. Daarnaast worden er in drie producties gastmakers en -spelers uitgenodigd mee te werken die van de samenstelling van de organisatie verschillen. Ten aanzien van bereik richt MAN || CO zich de komende periode ook op toegankelijkheid voor kinderen met een auditieve of visuele beperking. Hiervoor zet het onder andere een gebarentolk in en online materiaal wordt beschikbaar gemaakt voor mensen met een auditieve of visuele beperking.
Binnen de organisatie wordt meerdere keren per jaar een onderwerp in relatie tot het plan Diversiteit, Inclusie en Gelijkwaardigheid besproken en worden meer trainingen, zoals deep democracy, gevolgd. Hierin ziet de commissie een kans om hetgeen MAN || CO leert om te zetten naar de organisatie.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed.
MAN || CO geeft in het plan een duidelijk beeld van hoe de organisatie met mensen en middelen omgaat en om wil gaan. De visie op de bedrijfsvoering komt duidelijk naar voren. MAN II CO is een zelfsturend collectief waarbij de directie wordt gevormd door twee artistiek leiders en een zakelijk leider. De werkwijze in afgelopen periode is helder in beeld gebracht. Binnen het eerder besproken MDE-concept, beïnvloeden de onderlinge rollen elkaar continu door het overhevelen van informatie en inspiratie binnen het team. De commissie vindt deze werkwijze waardevol om kennis te delen en diverse rollen in de kernleden te verenigen. De ambitie van MAN || CO is om door te groeien naar een stabiele en toekomstbestendige organisatie. Er wordt goed gereflecteerd op wat er is bereikt en wat er in de komende periode wordt beoogd ten aanzien van de Governance Code Cultuur en Fair Practice Code. De commissie vindt vertrouwenwekkend dat leden van het bestuur optreden als ambassadeur bij belangrijke gelegenheden en potentiële partners. De afgelopen periode zijn externe medewerkers volgens cao uitbetaald, maar dat gold lang niet altijd voor de kernleden. De organisatie wil daar verandering in brengen in de komende Kunstenplanperiode. De organisatie vindt het noodzakelijk veiligheid op de vloer en achter de schermen te waarborgen. De voorzitter van het bestuur is momenteel nog de vertrouwenspersoon, maar voor komende periode wil MAN || CO werken met een extern
vertrouwenspersoon. De commissie is onder de indruk van hoe deze jonge organisatie een visie op bedrijfsvoering laat zien die heel omgevingsbewust en empathisch overkomt, met een heldere organisatiestructuur. Ook de eventuele risico’s zijn volgens de commissie goed in kaart gebracht, inclusief wie ‘eigenaar’ is van het desbetreffende risico. Bijvoorbeeld het risico dat een nieuwe voorstelling niet voldoet aan de verwachting wordt opgevangen door het vrijmaken van extra budget voor coaching of begeleiding en extra repetities, of het tijdelijk inzetten van andere voorstellingen uit het repertoire. De eigenaar van het risico is in dit geval de artistieke en zakelijk leiding. MAN || CO heeft op deze manier alle risico’s in beeld gebracht en voorzien van een plan van aanpak.
De commissie vindt dat het plan in organisatorisch opzicht inzicht geeft in hoe realistisch en haalbaar het is. De commissie plaatst wel wat kanttekeningen bij de schaalgrootte van de activiteiten. De organisatie oogt zeer stabiel en de taakverdeling voor komende periode is helder. De artistieke leiding krijgt komende periode een vast dienstverband. Het kernteam wordt daarbij zowel doorlopend als projectmatig uitgebreid met freelancers. Zo komen er een marketeer/marketingstrateeg en een educatiemedewerker bij. Dit vindt de commissie goede stappen om verder te professionaliseren. Zeer te waarderen vindt de commissie dat er wordt gewerkt met dubbele/wisselende casts om flexibel te kunnen omgaan met mogelijke uitval. De planning en de ambities voor de komende jaren zijn zeer helder en de commissie heeft er vertrouwen in dat de organisatie deze organisatorisch kan dragen. De commissie heeft grotendeels vertrouwen in de financiële uitvoerbaarheid van het plan. De financiële huishouding te beoordelen uit de balans op orde en passend voor een jonge organisatie die voorheen op projectbasis werd gefinancierd. De begroting is helder en goed gespecificeerd en de kosten en baten zijn herleidbaar tot de activiteiten. De commissie vindt de financieringsmix echter weinig divers, met een privaat fondsbijdrage en veel leunend op publieke subsidies. In de financieringsmix kan nog meer diversifiëring plaats vinden om risico’s beter te spreiden. De organisatie geeft zelf aan dat private fondsen steeds minder vaak structurele organisaties steunen en daarom risicobeheersing plaats vindt door meerdere fondsen aan te schrijven. Dit ziet de commissie in de begroting niet terug.
Conclusie
De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van MAN || CO geheel te honoreren met een bedrag van € 100.000 per jaar.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Dans.