Kleintjekunst
Inleiding
Kleintjekunst creëert kunstervaringen en kunsteducatieve programma's voor kinderen van nul tot zeven jaar waarbij kinderen en kunstenaars samen de wereld onderzoeken. Het programma omvat speelsessies/kunstbelevingen, die lichamelijk en zintuiglijk leren stimuleren. Deze programma’s vinden plaats in onderwijsomgevingen voor het jonge kind: het vroeg- en voorschoolse en primair onderwijs in Amsterdam en omgeving. De uitvoering geschiedt door kunstenaars in de disciplines dans, mime, ontwerp, fysiek theater, muziek en (audio)visuele kunst. Kleintjekunst heeft een eigen interdisciplinaire werkwijze ontwikkeld, in samenwerking met kinderen, kunstenaars, opvangorganisaties, pedagogisch medewerkers en orthopedagogen.
De programmering voor 2025-2028 bestaat uit het continueren, ontwikkelen en uitvoeren van kunsteducatieve programma's voor jonge kinderen (nul tot zeven jaar) in verschillende doelgroepen: baby en dreumes (nul tot twee jaar), peuters (twee tot vier jaar), kleuters en kinderen met bijzondere vermogens (neurodiversiteit). Ook wil Kleintjekunst de samenwerkingen met kunstenaars continueren en uitbreiden. Daarbij werkt ze intensief samen met welzijnsinstellingen, vroeg-, voorschools en primair onderwijs.
Ook focust Kleintjekunst op deskundigheidsbevordering, het delen van kennis en het opzetten van een nieuw onderzoeksprogramma met partners: zintuiglijk leren labs. In elke samenwerking of uitwisseling die ze initieert is art based research de basis. Kleintjekunst onderzoekt hoe ze kan bijdragen aan meer zintuiglijk spel en het stimuleren van een artistieke en creatieve omgeving in de wereld van het jonge kind.
Kleintjekunst ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 65.211 per jaar (incl. indexatie 2024).
Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 65.374 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.
Het plan van Kleintjekunst toont volgens de commissie een duidelijke artistieke signatuur, die zich kenmerkt door een focus op zintuiglijk spel en creatieve expressie. Kleintjekunst gelooft in de kracht van kunst om de zintuigen te prikkelen en de fantasie van jonge kinderen te stimuleren. Dit samen met het brede scala aan kunstdisciplines waarin gewerkt wordt, waaronder muziek, theater, dans, beeldende kunst en literatuur, maakt het aanbod onderscheidend. De commissie ziet de visie overtuigend terug in de werkwijze en in alle activiteiten, van de interactieve kunstprogramma’s tot de trainingen voor pedagogisch medewerkers. De commissie vindt het programma met activiteiten voor 2025-2028 gelaagd en helder uitgewerkt. Kleintjekunst legt de nadruk op het ervaren van kunst, belichaamd leren en een pedagogie van de zintuigen. Het programma Ruimtegeluiden spreekt voor de commissie tot de verbeelding, waar peuters samen met een drummer de geluiden en ritmes ontdekken die verstopt zitten in de alledaagse dingen om hen heen.
De commissie vindt het plan goed passen bij de artistiek-inhoudelijke ervaring en ontwikkeling van Kleintjekunst in de afgelopen jaren. In tien jaar is Kleintjekunst naar eigen zeggen uitgegroeid tot expert in het werken met een zintuiglijke en artistieke benadering voor de allerjongsten, wat de commissie beaamt blijkens de sterke visie, het overtuigende plan en een goede reflectie op de eigen artistieke en pedagogische ontwikkeling. Zo heeft Kleintjekunst de periode rondom corona gebruikt om programma’s te verdiepen en pedagogisch medewerkers en kunstenaars te trainen. De komende periode wil Kleintjekunst haar positie verstevigen met een verdiept en gevarieerder trainings- en opleidingsprogramma. De commissie vindt deze activiteiten logisch voortkomen uit de reflectie op de voorgaande periode.
De commissie vindt dat Kleintjekunst duidelijk en overtuigend onderbouwt wat ze artistiek teweeg wil brengen bij haar beoogde deelnemers. Haar activiteiten zijn gericht op het aanwakkeren, ontdekken en verdiepen van de eigenheid en creatieve potentie van ieder kind. Kleintjekunst is daarmee volgens de commissie van grote artistieke betekenis voor het beoogde publiek van jonge kinderen en hun begeleiders en docenten. Met haar projecten draagt Kleintjekunst bij aan het stimuleren van creatieve expressie en fantasie, de ontwikkeling van zintuiglijke waarneming, het versterken van sociale vaardigheden, kennismaking met cultuur en erfgoed en het leren over verschillende kunstdisciplines.
De activiteiten van Kleintjekunst zijn volgens de commissie aansprekend voor het beoogde publiek. De programma's zijn afgestemd op de ontwikkelingsfase van jonge kinderen en zijn gevarieerd, uitdagend en prikkelend. De organisatie betrekt jonge kinderen en hun verzorgers actief bij de ontwikkeling van haar activiteiten. Door het betrekken van de doelgroepen bij het ontwikkelen van activiteiten en het afstemmen van programma’s op de ontwikkelingsfase van jonge kinderen, is de commissie overtuigd dat de activiteiten van Kleintjekunst de geambieerde impact hebben. Ook maakt Kleintjekunst volgens de commissie duidelijk wat haar beoogde inhoudelijke impact op de buurt/stad is. De activiteiten van Kleintjekunst hebben volgens de organisatie een zichtbare impact op de kinderen en verhogen hun betrokkenheid bij de omgeving en bij elkaar. Kleintjekunst werkt in de wijken en zet zich in voor het versterken van de kracht van de allerjongste inwoners, zodat zij later zelf op eigen wijze invulling kunnen geven aan hun burgerschap. Juist door de focus op die jonge inwoners, draagt Kleintjekunst bij aan een culturele sector in de stad waarin iedereen telt, gezien en gehoord wordt.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als zeer goed.
De organisatie geeft volgens de commissie een duidelijke en onderbouwde visie op het bereik in de stad gericht op jonge kinderen, omdat volgens haar ieder kind zintuiglijk spel nodig heeft om zichzelf te ontwikkelen. De organisatie werkt de beoogde doelgroepen nauwkeurig uit. Ze richt zich op kinderen van nul tot zeven jaar. Hiervoor werkt Kleintjekunst veel samen met kinderopvangorganisaties, voorscholen, basisscholen en speciaal onderwijs. Daarnaast bereikt Kleintjekunst een doelgroep van pedagogisch medewerkers en leerkrachten.
De commissie vindt duidelijk onderbouwd waarom Kleintjekunst voor deze doelgroepen kiest. Volgens de organisatie is er voor jonge kinderen relatief weinig cultuureducatieaanbod en in gemeentelijk beleid is er voor hen minder aandacht. De commissie is positief over deze keuze.
De commissie vindt het een passende ambitie dat deelnemersaantallen komende periode stabiliseren. De aanpak om beoogde doelgroepen te bereiken en betrekken is realistisch. Kleintjekunst heeft al veel ervaring met het werken met deze doelgroepen en heeft een goed netwerk in de stad. Ze kiest volgens de commissie bovendien voor passende communicatiekanalen: een eigen website, sociale media en via partners. De organisatie kiest haar partners strategisch uit en bereikt hierdoor volgens de commissie doelgericht haar doelgroep.
Kleintjekunst draagt bij aan de spreiding van het culturele aanbod in Amsterdam in de stadsdelen Nieuw-West, Noord en Zuidoost. De organisatie is gevestigd in Nieuw-West en voert daar de komende periode het grootste deel van haar activiteiten uit, maar ook in Zuidoost en Noord is ze in 2025-2028 goed vertegenwoordigd. De keuze voor deze stadsdelen vindt de commissie goed gemotiveerd en passend bij de organisatie. Kleintjekunst kiest voor deze stadsdelen vanwege de aanwezigheid van een relatief groot aantal jonge kinderen en een relatief lage mate van cultuuraanbod. Het belang is de commissie duidelijk: veel van de jonge kinderen uit deze drie stadsdelen komen vanuit een achterstandssituatie. Dit maakt de aanwezigheid van Kleintjekunst in de genoemde wijken voor de commissie relevant en logisch. Uit het plan blijkt dat er draagvlak is voor de activiteiten van Kleintjekunst in deze drie stadsdelen. De organisatie heeft al contact met verschillende partners, waaronder welzijnsinstellingen, kinderopvangcentra en scholen.
Diversiteit & Inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.
De commissie vindt dat het hele plan leest als een visie op diversiteit en inclusie die haar genoeg overtuigt. Kleintjekunst streeft naar een inclusieve samenleving waarin alle kinderen zich veilig, gewaardeerd en gerespecteerd voelen, ongeacht achtergrond, gender of etniciteit. Dat vindt de commissie positief.
De commissie mist in het plan een reflectie op de stappen die Kleintjekunst in de afgelopen periode op het gebied van diversiteit en inclusie heeft gezet. Hierdoor krijgt de commissie geen goed beeld van wat er is bereikt en of nieuwe doelstellingen, die in de ogen van de commissie slechts summier zijn geformuleerd, hier logisch uit voortvloeien.
Niettemin vindt de commissie dat er goede keuzes worden gemaakt. Kleintjekunst zet zich de komende periode in voor kinderen die de Nederlandse taal (nog) niet spreken, kinderen met een fysieke of auditieve beperking en kinderen die angstig of introvert zijn. De commissie waardeert het dat Kleintjekunst de drempel wegneemt die taal kan opwerpen. De organisatie noemt het belang van herkenning van de doelgroep in de kunstenaars. De commissie vindt de aandacht die de organisatie heeft voor een divers samengestelde kunstenaarsgroep positief, evenals de recente wijzigingen in het bestuur die zorgen voor een meer diverse samenstelling. Kleintjekunst gaat echter niet in op diversiteit in het eigen vaste team. Hierdoor kan de commissie niet beoordelen of deze al dan niet divers is. Ook mist de commissie doelstellingen op het gebied van partners die kunnen bijdragen aan diversiteit en inclusie.
De commissie vindt de aanpak voor een divers en inclusief aanbod, bereik en organisatie ten dele overtuigend. De commissie ziet dat het aanbod van Kleintjekunst in vele opzichten divers en inclusief is. Met haar zintuiglijke aanpak is taal niet noodzakelijk om te kunnen deelnemen aan de activiteiten, wat het werk inclusief maakt. De commissie vindt dit concreet en overtuigend.
Ook werkt de organisatie met een divers samengesteld kunstenaarsteam, wat betreft kunstdisciplines, gender, leeftijd, culturele en sociale achtergrond en geaardheid. De commissie vindt het overtuigend dat Kleintjekunst werkt met kunstenaars die de leefsituatie van kinderen kennen. Dat draagt eraan bij dat kinderen zich kunnen herkennen en dat docenten weten hoe ze de kinderen het best kunnen benaderen. In dit licht had de commissie graag gelezen hoe Kleintjekunst de diversiteit binnen het team van kunstenaars waarborgt. Zij mist hiertoe een concrete aanpak die verder strekt dan het uitnodigen van kunstenaars. Groter punt van aandacht is het ontbreken van een aanpak gericht op de eigen organisatie. In het advies voor de periode 20212024 benoemde de commissie dit al als kritiekpunt. Hierdoor vindt de commissie de aanpak op het gebied van personeel niet overtuigend.
De commissie vindt de aanpak om een divers en inclusief publiek te bereiken weinig uitgewerkt, maar ziet ook dat Kleintjekunst er wel degelijk in slaagt een divers publiek te bereiken. Dit is vooral het gevolg van haar keuze voor specifieke stadsdelen, waar kinderen, pedagogisch medewerkers en ouders uiteenlopende culturele achtergronden hebben. Ook onderling verschillen de stadsdelen veel van elkaar, wat het publiek verder diversifieert. De commissie vindt het overtuigend dat Kleintjekunst kinderen met een fysieke of auditieve beperking zal bereiken door verschillende zintuigen aan te spreken met behulp van beweging, geluid of beeld.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.
Uit het plan blijkt volgens de commissie een overtuigende visie op de bedrijfsvoering. Kleintjekunst streeft naar een professionele, transparante en duurzame bedrijfsvoering en wil verantwoord omgaan met mensen en middelen. Het is de commissie duidelijk waar deze visie uit voortkomt, doordat Kleintjekunst helder reflecteert op de bedrijfsvoering van de afgelopen periode. Ze geeft een duidelijke beschrijving van de organisatie en van de stappen die de afgelopen jaren zijn gezet om de bedrijfsvoering te professionaliseren en te verduurzamen, en van de effecten daarvan voor de komende periode. Zo vindt de commissie het positief dat het planningsproces de afgelopen periode is vernieuwd met een ander boekingssysteem, waardoor de organisatie efficiënter kan werken en de werkomstandigheden voor de planningscoördinator zijn verbeterd.
De commissie vindt de visie op de omgang met mensen en middelen in 2025-2028 hier helder op volgen. Zo geven de begeleidingstrajecten voor kunstenaars in haar ogen blijk van goed werkgeverschap, door begeleiding in duidelijke fases te bieden, van onderzoeksvraag naar een serie try-outs met feedback van andere kunstenaars en een pedagogisch medewerker.
Kleintjekunst volgt de Governance Code Cultuur en licht haar omgang hiermee toereikend toe. Ook is de commissie is positief over de aandacht voor sociale veiligheid. Kleintjekunst werkt met een externe vertrouwenspersoon en schetst een overtuigend beeld van de omgangsvormen en waarden die ze in haar werkcultuur hanteert. Kritischer is de commissie op de visie op fair pay. De betaling van kunstenaars gaat volgens de principes van fair pay, voor vergoedingen van de directie stelt Kleintjekunst de cao Kunsteducatie te volgen. Kleintjekunst verwijst in het plan naar eerdere kritiek in het advies van het AFK, waarin de commissie het directiesalaris niet marktconform vond en dit een risico voor de continuïteit van de organisatie noemde. Kleintjekunst stelt dat ze deze vergoeding de afgelopen jaren meer in lijn heeft gebracht met de afspraken binnen de sector. De commissie vindt de salariëring echter nog niet in lijn met de cao en vindt het zorgelijk dat hierin de afgelopen jaren te weinig stappen zijn gezet.
Kleintjekunst noemt in haar plan een aantal bedreigingen, waaronder onzekerheid over mogelijke bezuinigingen bij de overheid en een tekort aan personeel in de kinderopvang en op voorscholen. De commissie waardeert het dat Kleintjekunst mogelijke risico’s benoemt, maar mist een reflectie op hoe de organisatie hier vervolgens mee om wil gaan. Ook mist de commissie een visie op het feit dat alle medewerkers zzp’er zijn, de commissie ziet hier een risico voor de continuïteit van de organisatie.
De commissie vindt het plan voor de activiteiten 2025-2028 grotendeels realistisch en uitvoerbaar. De omvang van de organisatie blijft hetzelfde als in voorgaande jaren en is volgens de commissie passend bij de plannen. Gebaseerd op de succesvolle activiteiten in de voorgaande jaren is de commissie ervan overtuigd dat Kleintjekunst de expertise in huis heeft om de plannen uit te voeren.
De commissie vindt de begroting passend bij de voorgenomen activiteiten, maar wel wat beknopt uitgewerkt. Zo zijn de tarieven voor kunstenaars helder gespecificeerd, maar maakt de begroting niet inzichtelijk voor hoeveel uren zij worden ingehuurd. De commissie vindt in deze aanvraag de salariëring van het management te klein begroot. Ook vindt de commissie het onduidelijk hoe de salariëring van de directie zich verhoudt tot de veel ruimere uurtarieven die voor trainingen en samenwerkingsprojecten worden gehanteerd.
De commissie vindt de financieringsmix, die voor de helft bestaat uit eigen inkomsten en voor de helft uit publieke fondsen, passend. De toenemende inkomsten uit activiteiten op het gebied van kennisdeling/deskundigheidsbevordering vindt de commissie positief. De financiële huishouding van de organisatie is volgens de commissie op orde om het vierjarige plan te dragen. Het eigen vermogen biedt een goede uitgangspositie om eventuele tegenvallers op te vangen. Fair pay is echter een aandachtspunt.
Conclusie
De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Kleintjekunst te honoreren met het gevraagde bedrag van € 65.374 per jaar.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Cultuureducatie.