Julidans

Inleiding

Julidans, het jaarlijkse dansfestival in Amsterdam gedurende de eerste twee weken van juli, heeft zich naar eigen zeggen in de afgelopen dertig jaar ontwikkeld tot een veelzijdige entiteit met de focus op hedendaagse dans. Het festival biedt een breed scala aan voorstellingen op diverse locaties in de stad, met als missie het meest prikkelende binnen de danswereld te presenteren en het universele karakter van dans te benadrukken. Het festival richt zich op zowel de ontwikkeling van publiek als makers. Julidans heeft een speciale interesse in danskunstenaars die reflecteren op de wereld en werken vanuit persoonlijke urgentie. Sinds 2017 ligt de nadruk op het ondersteunen van mid-career choreografen, zowel via presentaties als coproducties. Het festival gaat langere relaties aan en geeft aan te willen fungeren als een stimulerende keten waarbinnen dansmakers zich kunnen ontwikkelen. Met functies als presentatie, informatieverschaffing, bemiddeling, ambassadeurschap en coproducent heeft Julidans zijn rol uitgebreid en werkt het in dialoog met partnerpodia.

Vooruitkijkend naar 2025-2028 wil Julidans zichtbaar maken waar ontwikkelingen te verwachten zijn. Julidans blijft zich richten op presenteren, coproduceren, ontwikkelen, informeren en uitwisselen, waarmee het zijn relevantie en impact wil handhaven. Julidans OPEN AIR wordt een vast onderdeel, waarbij voorstellingen in de publieke ruimte worden geplaatst, in samenwerking met lokale amateurs. In 2023 gaf het festival al een voorproefje met Woods en City Horses. Samenwerkingen met kunstenaars voegen nieuwe elementen toe aan het festival, waaronder De verbonden stad en De stad danst. Met deze initiatieven wil Julidans de betrokkenheid bij de lokale gemeenschap onderstrepen en dans toegankelijk maken voor een breder publiek. Julidans heeft in dertig jaar een breed publiek aan zich weten te binden. Hier wil de organisatie op verder bouwen in de periode 2025-2028.

Julidans ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van  € 249.960 per jaar (incl. indexatie 2024). Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 260.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.

De commissie is zeer positief over de artistieke eigenheid van Julidans. De organisatie is volgens de commissie onderscheidend in het presenteren van dansvoorstellingen die de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de dans laten zien, zowel landelijk als internationaal. Julidans richt zich daarbij op een breed aanbod hedendaagse dans met specifiek aandacht voor mid-career makers, die de stap naar het grote podium net gemaakt hebben of gaan maken. Julidans kiest niet voorafgaand voor specifieke thema’s, maar selecteert makers die actuele thema's en onderwerpen met zich meebrengen. Met deze bewuste keuzes voor het selecteren van makers heeft Julidans een duidelijke artistieke signatuur. De vertaling van deze signatuur herkent de commissie ook helder in keuzes voor de komende periode terug. De commissie vindt de beoogde makers duidelijk voortkomen uit de signatuur. Zo gaat de Zuid-Afrikaanse dansactiviste Robyn Orlin werk laten zien van dansers uit Townships, dat de problematiek daar aankaart. De commissie vindt dit perspectief tot de verbeelding spreken. In het plan onderscheidt Julidans verschillende ‘hoofdstukken’: ONSTAGE (gericht op presenteren en coproduceren), COPRODUCTIES (gericht op ontwikkelen van makers), OPEN AIR (gericht op presentaties in de ruimte), LAB (gericht op talentontwikkeling voor jong talent) en het programma voor professionals. Deze hoofdstukken vormen in de ogen van de commissie een samenhangend artistiek uitgangspunt voor de programmering van het festival. Julidans gaat daarbij lange relaties aan met beginnende, mid-career en gearriveerde makers. Onder meer door duurzame samenwerkingen vindt de commissie dat de artistieke koers door de jaren heen steviger is geworden en het plan daarmee overtuigend voortbouwt op de artistiek inhoudelijke ontwikkeling van Julidans. 

Uit het plan blijkt een overtuigende artistieke betekenis voor publiek en stad. Het is helder wat de aanvrager teweeg wil brengen met de activiteiten bij het publiek, namelijk door het universele en niet-talige van dans, mensen anders te laten kijken en meevoelen met de ander en dans te tonen die iets te zeggen heeft over de wereld waarin we leven. Het aanbod van Julidans is zeer divers en veelzijdig. Dit maakt de activiteiten aansprekend voor een brede diverse doelgroep. Daarnaast vindt de commissie sterk dat het programma het publiek ook uitdaagt; er wordt met het programma de gelegenheid gecreëerd tot een ontmoeting die ook kan schuren, er zit durf en avontuur in. Een voorbeeld is de samenwerking met het Stedelijk Museum waarmee voorstellingen worden gepresenteerd op het snijvlak van dans- en performancekunst en beeldende kunst. Ook zijn er programmaonderdelen waarmee publiek op laagdrempelige wijze wordt aangesproken. Met OPEN AIR zijn er bijvoorbeeld voorstellingen, pop-ups en performances in de open lucht waarmee een onverwacht publiek wordt verrast.

Julidans is daarnaast van grote artistieke betekenis voor de stad omdat het festival met de verschillende programmaonderdelen het makersklimaat in de stad versterkt. Julidans geeft er in het plan duidelijk blijk van de juiste makers op het juiste podium te zetten, passend bij waar ze staan op hun artistieke pad. Met Julidans NEXT creëert Julidans bijvoorbeeld een voorprogramma in de kleine zaal van voorstellingen van de aanstormende generatie makers. Er wordt daarnaast samengewerkt met lokale makers en gezelschappen. Julidans kijkt goed wat er op het gebied van hedendaagse dans in de stad gebeurt en waar Julidans een katalysator kan zijn voor ontwikkeling van makers. Dat doet ze met artistiek betekenisvolle samenwerkingen, die makers ook toegang kunnen geven tot de landelijke en internationale markt. Hieruit spreekt voor de commissie een duidelijk artistieke betekenis voor de makers.  

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed. 

De commissie vindt dat er een helder onderbouwde visie op het bereik binnen de stad ligt. Julidans heeft scherp voor ogen welke doelgroepen zij aantrekt. Deze doelgroepen zijn tevens duidelijk geformuleerd in het plan: de culturele alleseters, de weelderige cultuurliefhebbers, de klassieke cultuurliefhebbers en de nieuwsgierige toekomstgrijpers. Deze doelgroepen zijn tot stand gekomen door samenwerking met een gespecialiseerd onderzoeksbureau. Een jaarlijkse kassa-analyse wordt uitgevoerd door het Internationaal Theater Amsterdam (ITA), waarmee Julidans inzicht krijgt in bijvoorbeeld woonplaats, gender en leeftijd van bezoekers. De komende periode wil Julidans met nieuwe onderzoeksmethoden meer te weten komen over de groepen die zij nog niet bereikt om aan de hand van de resultaten nieuwe, effectieve communicatiestrategieën op te stellen. Dat vindt de commissie positief. Julidans laat zien dat er goed nagedacht is over welke doelgroepen passend zijn bij welke typen programmering. Het plan verwoordt aan de hand daarvan helder welke aanpak Julidans voert om publiek te bereiken in de stad: dit doet ze onder meer door te communiceren op social media, een prikkelend campagnebeeld, een brochure en zichtbaarheid door de stad met posters. Ook het stadsproject De stad danst draagt bij aan een nieuw, divers en ander publiek. Hierbij dansen in een optocht dansers en buurtbewoners door de straten van Amsterdam. Samen met Amsterdamse partners zet ze participatieprojecten op om een meer diverse publieksopbouw te bereiken.  De marketingaanpak vindt de commissie realistisch en passend bij de aard van de organisatie. Ook de omvang van het beoogde publieksbereik sluit daarop aan. Julidans kiest nauwkeurig samenwerkingen en acties waarmee het festival ook langdurig zichtbaar is voor het publiek en niet alleen tijdens de duur van het festival. Zo zijn er nieuwsbrieven door het jaar heen, waarin de organisatie niet alleen de eigen, maar ook activiteiten van partners van Julidans tipt. Dit vindt de commissie sterk. Julidans kiest op basis van de disciplines (zoals beeldende kunst, arthouse of muziek) die in afzonderlijke voorstellingen te vinden zijn, voor specifieke communicatie naar nieuw danspubliek dat in deze disciplines is geïnteresseerd. Elke discipline krijgt een eigen communicatietraject en met een ambassadeur wordt deze communicatie versterkt. Tijdens het festival worden er flyers, banners, affiches, borden en schermen in de buurt van speelplekken verspreid, waardoor Julidans sterk zichtbaar is in de stad. Daarnaast wordt met passende partners samengewerkt om een breed publiek te bereiken, zoals BIMHUIS, Paradiso, Summer Dance Forever en We Are Public. 

De bijdrage aan spreiding van aanbod en publiek binnen de drie stadsdelen Nieuw-West, Noord en Zuidoost is redelijk. Door speelplekken als De Meervaart en het Bijlmer Parktheater is Julidans aanwezig in Nieuw-West en Zuidoost. Daarnaast beschrijft Julidans dat ze meer publiek in de stadsdelen wil bereiken. Enerzijds met het project De stad danst waarbij bewoners als deelnemers in een grote optocht dansen, anderzijds door de inzet van een creative producer. De commissie vindt deze ideeën in het plan niet concreet uitgewerkt, of specifiek op deze drie stadsdelen gericht. Daardoor is niet duidelijk of hiermee daadwerkelijk publiek of deelnemers uit deze drie stadsdelen bereikt wordt.

Diversiteit & inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.

De commissie ziet geen overtuigende visie op diversiteit en inclusie in het plan. Het plan benoemt geen duidelijke doelstellingen op dit vlak en motiveert de keuzes die worden gemaakt maar ten dele. Julidans is volgens de commissie desondanks wel bewust bezig met de ontwikkeling van diversiteit en inclusie binnen haar organisatie. Zo wordt er in het plan in vrij algemene bewoordingen gereflecteerd op wat de afgelopen periode is gedaan op gebied van diversiteit en inclusie, bijvoorbeeld het volgen van trainingen als Inclusief Leiderschap. De commissie ziet met name in het aanbod en de keuze voor makers in afgelopen periode aandacht voor culturele diversiteit. Dit is ook al geruime tijd verweven in de programmeringsstrategie van Julidans. Er wordt de laatste jaren bewust gekeken naar danskunstenaars die met minderheden werken en op maatschappelijke ontwikkelingen reageren. De focus op internationale hedendaagse dans is daadwerkelijk wereldwijd. 

Concrete doelstellingen voor komende periode die logisch voortkomen uit de afgelopen periode ziet de commissie echter niet terug in het plan.

Ten aanzien van de aanpak voor een divers en inclusief aanbod wordt door Julidans de lijn doorgezet te kiezen voor maatschappelijk geëngageerde makers met verschillende culturele achtergronden. De concrete vertaling hiervan in de programmering is bijvoorbeeld te zien in de (soms ook terugkerende) programmering van makers uit Zuid-Afrika, Brazilië en Afrikaanse landen, waarin ook ruimte is voor lokale thematiek die globale betekenis heeft. Zo gaan de Braziliaanse Alice Ripoli en Lia Rodrigues werk laten zien met jongeren uit de favela’s. Thema’s in de programmering zijn expliciet toegespitst op kansenongelijkheid en racisme. Julidans is voornemens om komende jaren ook nog explicieter aandacht te gaan besteden aan makers en performers uit de lhbtqia+-community, zoals Vincent Riebeek en Faye Driscoll worden genoemd. 

Ook in de partners ziet de commissie het inclusief werken terug. Julidans is deel van Europe Beyond Access, waarmee actief aan doelstellingen gewerkt wordt rondom inclusief werk creëren en produceren. 

Op het gebied van publiek leest de commissie verder dat Julidans een prijsbeleid hanteert om toegankelijkheid te bevorderen, dit vindt de commissie een voldoende realistische aanpak. Cultureel divers publiek wil Julidans bereiken via de partners in de stadsdelen, hetgeen de commissie nog niet zo overtuigend vindt om dit publiek daadwerkelijk naar de voorstellingen te trekken. 

Ten aanzien van personeel heeft de organisatie grotere stappen te maken, waar de organisatie zich ook bewust van is. Hier is nog geen concrete aanpak voor. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zeer goed.

Julidans geeft in het plan zeer duidelijk aan hoe zij om wil gaan met mensen en middelen. De visie op bedrijfsvoering komt dan ook overtuigend naar voren. Julidans reflecteert inzichtelijk op de bedrijfsvoering in afgelopen periode, wat al gerealiseerd is, wat nog aandacht behoeft en waarop de komende periode wordt ingezet. Daarbij is bijvoorbeeld duidelijk hoe de alliantie met Internationaal Theater Amsterdam (ITA) werkt, die coproducent van het festival is en waarmee organisatorische en financiële risico’s kunnen worden beperkt. Deze samenwerking ziet de commissie als vertrouwenwekkend. Ook is afgelopen periode de organisatie verstevigd; op de ontwikkeling van het kernteam in de afgelopen periode reflecteert Julidans helder en inzichtelijk. Het plan maakt volgens de commissie overtuigend duidelijk hoe Julidans werkt en waar de taken en verantwoordelijkheden liggen. De organisatie heeft een ervaren artistiek directeur en is de afgelopen periode uitgebreid met een hoofd productie, een projectleider voor marketing en communicatie en een creative producer outreach & communities. De commissie vindt de wijze waarop de structuur van de organisatie en de taken van de teamleden wordt uiteengezet, heel helder. De komende periode wil Julidans deze versterking van het team verder doorzetten, met name op gebied van marketing. De wijze waarop de organisatie de Governance Code Cultuur toepast is uitgebreid toegelicht. Ook is er een sterke reflectie op de Fair Practice Code en aantoonbaar sprake van fair pay, waarbij de commissie lovenswaardig vindt hoe Julidans oog heeft voor eerlijke beloning van met name ook de onafhankelijke makers. Ook hoe met sociale veiligheid wordt omgegaan, met de formulering van ethische richtlijnen en de inzet van een externe vertrouwenspersoon, vindt de commissie sterk.

De commissie vindt dat het plan realistisch en uitvoerbaar is in organisatorisch en financieel opzicht. Het plan leest op organisatorisch vlak zeer solide, inhoudelijk gemotiveerd en doordacht op alle gebieden. De ambities zijn weliswaar groot, maar in de ogen van de commissie realistisch bij een organisatie die de werkwijze zo helder verwoordt en uitlegt. Er is bovendien sprake van een ervaren team. Dit team wordt de komende periode verstevigd door een digital marketeer, speciaal gericht op het bereiken van jongere doelgroepen, wat de commissie een aansprekende keuze vindt. Daarnaast vindt er een verschuiving van taken plaats, ook om een aantal teamleden op verschillende vlakken in de organisatie de ruimte te geven zich te ontwikkelen. De commissie ziet dit als een investering in de duurzaamheid van de organisatie.  De commissie vindt het plan tevens in financieel opzicht betrouwbaar. De financiële huishouding van Julidans is op orde en er is een goed eigen vermogen, zodat het plan voor de komende periode kan worden gedragen. De opbouw van de begroting is helder en de keuzes die worden gemaakt zijn hierin duidelijk terug te lezen en toegelicht. De commissie vindt dat er een sterke financieringsmix is met voor de organisatie passende inkomstenbronnen. Julidans verwacht een lichte stijging van publieksinkomsten. Dit is volgens de commissie realistisch omdat hier weinig groeimogelijkheid in zit met de hoge bezettingsgraad die Julidans nu al haalt.   

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Julidans te honoreren met het gevraagde bedrag van € 260.000 per jaar. 

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Dans.