Danstheater AYA

Inleiding

Vanuit thuisstad Amsterdam maakt Danstheater AYA (hierna: AYA) danstheater voor kinderen en jongeren uit alle lagen van de bevolking, dat zij typeert als laagdrempelig en eigenzinnig. Er wordt gespeeld in de Amsterdamse theaters, in alle regio’s in Nederland en over de grens in omliggende landen. Er zijn schoolvoorstellingen en vrije voorstellingen in de theaters en er zijn kleinschalige producties op scholen. AYA zegt te staan voor dans met een sterke inhoud. AYA beoogt ervoor te zorgen dat haar jonge en veelkleurige publiek zich kan herkennen in wat er op het podium gebeurt. Het zwaartepunt van de voorstellingen ligt op jongeren vanaf twaalf jaar, van alle schooltypen (van vmbo tot havo/vwo). Daarnaast zijn er voorstellingen voor jongere leeftijdsgroepen van 8 en 10+. De nieuwe artistiek leider Ryan Djojokarso wil zich in de periode 2025-2028 richten op de communitygedachte van delen. AYA biedt daarbij de ruimte aan verschillende makers om hun eigen stem voor het jonge publiek, verder te ontwikkelen. Deze makers werken binnen het nieuwe platform UP NEXT dat AYA samen met vier andere Amsterdamse partners initieert. 

In 2025-2028 wil AYA nieuwe producties voor 8+, 10+, 12+ en 14+ maken. Daarnaast zet AYA in op het opnieuw opvoeren en langer doorspelen van gemaakt werk om voorstellingen de tijd te geven om gezien te worden door meer publiek. Daarmee is er ook meer ruimte voor thematische verdieping in de educatie- en contextprogramma’s rondom de voorstellingen. Artistiek leider Ryan Djojokarso gaat vijf producties maken, waarvan drie coproducties. Choreograaf Anne Suurendonk blijft verbonden aan AYA en zal een nieuwe festivalvoorstelling maken. Het aanbod van de kleinere ‘AYA in de Klas’-voorstellingen blijft op het programma en zal regelmatig worden vernieuwd. Ook de nieuwe gastmakers gaan, binnen het platform UP NEXT, (klassen)voorstellingen ontwikkelen voor kinderen en jongeren.

AYA ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2021-2024. 

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 215.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.

Uit het plan komt een zeer sterke artistieke signatuur naar voren. De danstaal van AYA is in de ogen van de commissie veelzijdig. De commissie ziet daarbij dat het thema spiritualiteit esthetisch wordt ingezet. AYA’s artistieke eigenheid is daarnaast te herkennen in het, vanuit menselijke connecties en drijfveren, geëngageerde en kritische werk. De bijbehorende fysieke taal vloeit voort uit diverse culturele wortels. Ook educatie is een belangrijk onderdeel van de activiteiten en wordt op een zodanige wijze ingezet dat het past bij het schoolcurriculum en actieve, receptieve en reflectieve elementen heeft, waarmee AYA de verbeelding aanspreekt en leerlingen uitnodigt hun persoonlijke verhalen te vertellen. Uit het geheel van de voorstellingen en educatieve lijn spreekt volgens de commissie een eigen artistieke identiteit waaraan AYA herkenbaar is.

Het geëngageerde aspect van AYA’s artistieke signatuur komt volgens de commissie in de activiteiten voor komende periode sterk terug door de vertaalslag van actuele onderwerpen in de maatschappij naar dans en beweging. De commissie vindt de thema’s voor komende periode, te weten culturele identiteit, toekomstvisioenen en gender aansprekend en goed uitgewerkt in het plan. Deze thematieken zijn intrigerend en eigentijds. In de beschreven voorstellingen ziet de commissie veelzijdigheid. AYA laat met diverse makers meerdere stijlen en nieuwe invalshoeken zien. De commissie vindt dit tot de verbeelding spreken. 

AYA bouwt met de artistieke koers van de nieuwe artistiek leider Ryan Djojokarso, naar inzicht van de commissie, sterk voort op de voorgaande artistieke ontwikkeling. Door het werken met nieuwe makers creëert AYA een breed artistiek palet waarmee AYA investeert in zowel haar eigen artistieke ontwikkeling als die van de makers. De commissie vindt dit sterk.

De artistieke betekenis voor de jonge doelgroep is volgens de commissie bij AYA overtuigend aanwezig. De commissie leest in het plan helder wat AYA bij het jonge publiek teweeg wil brengen, ze wil jongeren oproepen na te denken over onderwerpen die hun aangaan of waar ze mee worstelen, waarbij AYA ervoor zorgt dat jongeren zich gehoord voelen. De gekozen actuele en universele thema’s sluiten aan bij de belevingswereld van de doelgroepen van AYA, waardoor ze aan het denken worden gezet. De productie Meet: Destiny (12+) kaart onder andere de ervaring aan van iedereen die zich op een of andere manier gevangen voelt in social media, een voor de doelgroep actueel onderwerp. In de coproductie Fuck deze shit (12+) met George Tobal Producties komen ook belangwekkende thema’s als thuisloosheid en maatschappelijke druk aan bod, gebaseerd op echte verhalen van jongeren. De onderwerpen worden op boeiende wijze in vorm gegoten met spel, dans en elektronische muziek. Met expressiviteit, humor, gebruik van mythische figuren, prikkelende kostuums en goede verhaallijnen in de komende producties is de artistieke betekenis voor het publiek overtuigend. 

De artistieke betekenis voor de stad herkent de commissie duidelijk terug in de investering in talentontwikkeling op gebied van jeugdaanbod in de stad. Het platform UP NEXT, in samenwerking met de Toneelmakerij en de podia De Krakeling, Bijlmer Parktheater en Meervaart Theater, levert hier volgens de commissie een belangrijke bijdrage aan. De commissie vindt dit een slimme bundeling van artistieke krachten, waarmee deze organisaties samen de verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling van nieuwe jeugdmakers in de stad. De commissie vindt de beoogde UP NEXT makers vanuit AYA, zoals Cheroney Pelupessy en Angelo Omskerk, aansprekend. Het UP NEXT-traject heeft daarnaast artistieke betekenis voor deze makers, omdat het start vanuit de individuele ontwikkelvragen van deze makers. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed.

De commissie vindt dat er een goede en onderbouwde visie op het bereik in de stad ligt. AYA wil een veelkleurig en breed publiek blijven bereiken. De organisatie richt zich daarbij met name op jongeren van 8 tot 18 jaar. AYA heeft haar doelgroepen gespecificeerd op basis van het Culturele Doelgroepenmodel, zoals de Kindrijke Cultuurvreters, de Flanerende Plezierzoekers, de jonge voorlopers van de Culturele Alleseters en de Nieuwsgierige Toekomstgrijpers. Hieraan heeft AYA een eigen invulling gegeven, waardoor ze passend zijn bij de activiteiten van de organisatie. AYA richt zich met haar activiteiten met name op scholen, theaters en festivals.  De commissie is van mening dat de aanpak voor het bereiken van de doelgroep realistisch en passend is. Per productie wordt afhankelijk van de thematiek en per doelgroep een specifieke marketingaanpak gepresenteerd om de juiste doelgroep te bereiken. Zo wordt er bijvoorbeeld, passend bij de jonge doelgroep, ingezet op social media. Er wordt op maat gemaakte content gecreëerd door performers voor onder andere TikTok en Instagram, zoals fragmenten uit de studio, tijdens de tour en van verschillende voorstellingsscènes. Ook worden verbindingen gelegd met relevante community’s. Hierdoor creëert AYA een wederzijdse band met haar publiek, waardoor zij het publiek beter leert kennen en beter in kan spelen op diens behoeften. Ook werkt AYA samen met een ervaren verkoopbureau en richt ze zich in Amsterdam op scholen, theaters en festivals om hun publiek te bereiken. De commissie vindt deze aanpak overtuigend.

Volgens de commissie dragen de activiteiten van AYA redelijk bij aan de spreiding van het culturele aanbod en publieksbereik in de stadsdelen Nieuw-West, Noord en Zuidoost. Het plan maakt overtuigend duidelijk hoe de activiteiten verspreid worden over deze verschillende stadsdelen. Wat betreft speelplekken speelt AYA op scholen die hier zijn gevestigd. Er zijn lange connecties met verschillende scholen in Amsterdam, waar AYA regelmatig langskomt voor een educatief programma. Ook bereikt AYA publiek in deze stadsdelen door te spelen in het Bijlmer Parktheater en Meervaart Theater. De commissie had echter graag ook gelezen hoe AYA de community’s in deze stadsdelen wil bereiken, die niet of lastig kunnen worden bereikt via de scholen en theaters, om de betrokkenheid van de buurt in de stadsdelen te vergroten.

Diversiteit & Inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zeer goed.

Het wordt de commissie uit de aanvraag duidelijk dat AYA een sterke visie heeft op diversiteit en inclusie en dat het door AYA niet gezien wordt als een vanzelfsprekendheid, ondanks het feit dat AYA hier al lang mee bezig is. In de aanvraag maakt AYA voor de commissie duidelijk hoe belangrijk de waarden sociaaleconomische kansengelijkheid en toegankelijkheid voor mensen met een beperking zijn voor AYA en hoe de organisatie werkt vanuit een streven verbindingen te maken met anderen. De commissie vindt het sterk dat de organisatie als uitgangspunt neemt dat het publiek, oftewel de kinderen en jongeren, zich moet herkennen. Daarom werkt AYA in haar programmering met verhalen en performers met verschillende culturele en sociale achtergronden. Inbedding van diversiteit en inclusie komt volgens de commissie in alle lagen van het gezelschap terug, van leiderschap tot regie en van de makers tot de dansers. De commissie ziet dat het personeel in de organisatie heel divers is in gender, leeftijd en culturele achtergrond. AYA wil zich komende periode blijven spiegelen aan de superdiverse en steeds veranderende samenleving en thuisstad Amsterdam. AYA heeft zich voor de komende periode ten doel gesteld een aantal vernieuwingen door te voeren in de aanpak om nog meer een veelkleurig publiek te bereiken. Ook de samenwerkingen met diverse partners brengen culturele diversiteit met zich mee, dit prijst de commissie. 

De commissie vindt dat AYA een realistische aanpak op het gebied van diversiteit en inclusie heeft, ten aanzien van aanbod, bereik en organisatie. In de komende periode zet AYA met de gekozen thematiek en de daarbij specifiek gekozen diverse makers duidelijk in op diverse verhalen, dit is eveneens sterk persoonlijk gemotiveerd vanuit de achtergrond van de artistiek leider Ryan Djojokarso. Daarnaast is er ook expliciet ruimte in het aanbod voor het vrouwelijk perspectief, zoals in Meet:Destiny dat onder meer gaat over ‘female power’.

Met het initiatief de Young Artistic Hub, wil AYA de komende periode een groep jongeren aan zich binden van verschillende culturele achtergronden. Deze jongeren krijgen een actieve rol in het meedenken over de ontwikkeling van het aanbod voor AYA. In het educatie aanbod van AYA wordt daarnaast de stem van diverse leerlingen naar buiten gebracht en worden docenten als rolmodellen ingezet. De commissie vindt dit een voor AYA passende aanpak om ook de diversiteit in publiek te vergroten. Daarnaast bestendigt AYA de komende periode goed de balans tussen gender, leeftijd en culturele achtergrond binnen de organisatie, en zet tegelijkertijd nieuwe stappen. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende. 

AYA laat in het plan duidelijk zien hoe zij met mensen en middelen om wil gaan. De visie op bedrijfsvoering is passend en volgt volgens de commissie logisch voort uit de ontwikkeling van de organisatie, al mist de commissie een uitgebreide reflectie op de bedrijfsvoering in de voorgaande periode. In voorgaande periode is de vorige directie met pensioen gegaan, waarbij Ryan Djojokarso als artistiek leider en Nicole Rust als zakelijk leider zijn aangetreden. De taakverdeling tussen hen is goed toegelicht evenals de leiderschapsstijl, die wordt omschreven als mens- en situatiegericht. De commissie vindt vertrouwenwekkend dat wordt gebouwd aan een hecht vast team, dat alle producties begeleidt. De Governance Code Cultuur wordt nagevolgd en de organisatie reflecteert uitvoerig op welke thema’s binnen de principes van de code AYA de nadruk wil leggen. De taken van de directie zijn helder verwoord en de samenwerking met het bestuur is dusdanig, dat het ook een goed klankbord is. Ook op hoe de Fair Practice Code wordt gehanteerd, is adequaat gereflecteerd. Met een aantal vaste dansers wordt een jaarcontract opgesteld, dit geeft hen vertrouwen en zekerheid en vindt de commissie positief. Hiervoor wordt de cao Theater en Dans gevolgd, waarmee de commissie ziet dat er aandacht is voor fair pay. 

De organisatie is zich daarbij bewust van de eigen plek in de samenleving. Door het hele plan komt de interne verbinding tussen de verschillende delen van de organisatie heel overtuigend terug. Dit ziet de commissie bijvoorbeeld terug in de uitgebreide reflectiemomenten en de inzet om een goede werksfeer te waarborgen. Tevens heeft AYA in het kader van sociale veiligheid een externe vertrouwenspersoon. Dat vindt de commissie positief. De commissie plaatst een kanttekening bij het feit dat AYA wel aangeeft dat het met risico’s wil omgaan door het eigen vermogen op peil te houden, maar niet aangeeft welke keuzes daarvoor bij tegenslagen worden gemaakt. Dit had de commissie duidelijker willen zien. 

De commissie vindt het plan op organisatorisch niveau realistisch. De commissie ziet binnen de fundering van de organisatie ervaren directieleden en een sterk kernteam in loondienst, dat wordt uitgebreid. De werkwijze wordt in het plan duidelijk uiteengezet, waarbij de commissie de schaalgrootte passend vindt bij de omvang van de organisatie en de opgebouwde ervaring van met name het vaste productieteam. Over de uitvoerbaarheid op financieel gebied is de commissie kritischer. De commissie vindt de financiële huishouding van AYA op dit moment niet sterk. De commissie leest in de aanvraag geen strategie om de organisatie op financieel vlak te verstevigen of meer inkomsten te verwerven. De begroting vindt de commissie wat betreft baten en lasten wel passend bij het plan. De personele lasten stijgen en dat is volgens de commissie goed onderbouwd met de versterking van het kernteam. De commissie vindt de financieringsmix voldoende gespreid en passend voor de organisatie. AYA heeft zowel eigen (publieks)inkomsten, als private en publieke subsidies. De publieksinkomsten zijn realistisch begroot, op basis van de resultaten in voorgaande periodes. De commissie heeft er daarom vertrouwen in dat deze financieringsmix kan worden gerealiseerd. AYA geeft in de toelichting op de begroting ook duidelijk aan hoe de aan het AFK gevraagde subsidie is opgebouwd.   

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van AYA te honoreren met het gevraagde bedrag van € 215.000 per jaar. 

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Dans.