Cello Octet Amsterdam

Inleiding

Cello Octet Amsterdam (hierna: Cello Octet) is een in Amsterdam-Noord gevestigd podiumkunstgezelschap, met als hoofdactiviteit het produceren en uitvoeren van concerten en interdisciplinaire voorstellingen, vaak met nieuw gecomponeerde muziek.

Het octet werkte samen met componisten als Philip Glass, Sofia Gubaidulina, Arvo Pärt en Kate Moore. De cellisten manifesteren zich als een hecht kamermuziekensemble, als baanbrekende performers of als een rockband, aldus het gezelschap. Het Cello Octet is naar eigen zeggen geëngageerd en het behandelt existentiële thema’s op een geheel eigen, poëtische en verbindende manier. De afgelopen jaren is er bij het octet een stabiele groep cellisten geweest die de eigen signatuur naar eigen zeggen sterk heeft ontwikkeld.    

De programmering voor 2025-2028 is gerangschikt in vier programmalijnen waarmee het Cello Octet de visie en hoofddoelstellingen beoogt te realiseren. De producties binnen die lijnen zijn volgens het gezelschap nauw afgestemd op de speelcircuits en beoogde doelgroepen. Vertrekpunt hierbij is thematiek die het octet na aan het hart ligt en die vorm wordt gegeven op een manier die aansluit bij de beoogde doelgroepen. Hierbij werkt het gezelschap samen met makers uit verschillende disciplines. In Amsterdam wil het Cello Octet de structurele samenwerkingen met A Lab, Aslan Muziekcentrum, Orchestre Partout en Cello Biënnale verdiepen. Naast het produceren en uitvoeren van podiumproducties, realiseert het Octet projecten op het gebied van educatie, talentontwikkeling en onderzoek. Het gezelschap wil een volgende stap in de ontwikkeling van de organisatie zetten met het aantrekken van een productiemedewerker.

Cello Octet Amsterdam ontvangt een vierjarige subsidie 2021-2024 binnen het Kunstenplan van € 58.131 per jaar. 

Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 80.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed. 

De commissie oordeelt dat er uit het plan een duidelijke en specifieke artistieke signatuur naar voren komt. Het Cello Octet ziet muziek als een krachtig middel om verschillen te overbruggen en gemeenschappelijkheid te vinden in een samenleving die wordt geconfronteerd met polarisatie en radicalisering. Het octet vindt dat muziek en kunst schoonheid, emotie en zachtheid kunnen brengen en de verbeeldingskracht kunnen prikkelen om andere werelden mogelijk te maken. Dat het gezelschap grensverleggende verhalen vertelt over relevante maatschappelijke thema’s en daarvoor samenwerking zoekt met andere disciplines, draagt in de ogen van de commissie bij aan een sterke artistieke signatuur. De artistieke signatuur van het Cello Octet wordt overtuigend vertaald naar de artistieke activiteiten. Het verlangen naar wat het gezelschap ‘common ground’ noemt, speelt hierbij een centrale rol. Dit komt volgens de commissie goed tot uitdrukking in concerten zoals Star Map, Dreaming of Diyarbakir (in samenwerking met Orchestre Partout) en de voorstelling Cocon (in samenwerking met audiovisueel kunstenaar Nick Verstand), die gaat over de ambiguïteit van de mens op aarde. De manier waarop in de productie Two Bird Songs from Mt. Kenya thema’s als verbondenheid en diversiteit naar voren komen, vindt de commissie sterk en tot de verbeelding spreken. Zij waardeert de multidisciplinariteit en de filosofische inslag van de projecten van het gezelschap.  

Het plan past bij de artistiek-inhoudelijke ervaring en ontwikkeling van het Cello Octet van de afgelopen jaren, waar de organisatie helder op reflecteert. Zo beschrijft het gezelschap hoe in de door de pandemie gewijzigde omstandigheden er nieuwe ideeën, samenwerkingen en initiatieven ontstonden, zoals de samenwerking met Aslan Muziekcentrum, Orchestre Partout, Nick Verstand en theatergezelschappen. De commissie vindt deze artistieke samenwerkingen op logische wijze voortbouwen op de ervaringen van het Cello Octet van de afgelopen jaren. De commissie waardeert dat het Cello Octet blijvend investeert in artistieke ontwikkeling, met aandacht voor groepsimprovisatie, maar ook voor fundamenteel artistiek onderzoek, bijvoorbeeld rond de dekolonisatie van de cello.

Het plan maakt overtuigend duidelijk wat het Cello Octet artistiek en inhoudelijk teweeg wil brengen bij het publiek en de buurt. Het gezelschap beoogt met de muziek en performances een breed publiek aan te spreken en door middel van relevante maatschappelijke thema’s aan te zetten tot een dialoog die verder reikt dan alleen muziek. Binnen de buurt wil het via deze dialoog onderlinge verbinding teweegbrengen. Uit het plan blijkt volgens de commissie dat het octet bewust bedenkt welke impact verschillende voorstellingen moeten hebben op publiek en de buurt. Bewustwording, verbinding en verdieping van publiek en gemeenschap zijn belangrijk voor het Cello Octet. Een overtuigend voorbeeld hiervan vindt de commissie het project Sensing Earth, waarbij ruimte is voor een verdiepend randprogramma of nagesprek. De artistieke activiteiten van het Cello Octet zijn naar het oordeel van de commissie aansprekend voor het publiek. Voorbeelden zijn de programmalijn Concertante, met een speciale focus op celloliefhebbers, of de jeugd- en theatervoorstellingen van Toekomstmuziek.

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als zeer goed.

Naar het oordeel van de commissie geeft het plan een duidelijke en onderbouwde visie op het bereik in de stad. Een visie die gebaseerd is op verbinding en samenwerking. Zo heeft het Cello Octet de intentie om meer verbinding te zoeken in de stad door samen te werken met Amsterdamse instellingen, zoals Nicole Beutler Projects, en artiesten zoals Shishani en Aftab Darvishi. Ook wil het octet de band met de buurt en stad verdiepen door vaker de studio open te stellen. Het Cello Octet noemt Amsterdam als een ideale plek om een internationale en grensverleggende muziekpraktijk te beoefenen, mede omdat de stad naar eigen zeggen progressief en innovatief is. Het gezelschap geniet er een groot bereik. 

De beoogde doelgroepen in de stad vindt de commissie helder geformuleerd voor verschillende typen van activiteiten. In een publieksvisie legt het Cello Octet goed en overzichtelijk uit op welke doelgroepen het focust en hoe er binnen de organisatie over branding wordt nagedacht. Hiertoe is de organisatie een samenwerking aangegaan met Bureau Grotesk. Uit het plan blijkt dat het Cello Octet zowel de fan als de nieuwkomer wil meenemen met de verhalende kracht van muziek en dat het streeft naar een breed en divers publiek. Onder de doelgroepen zijn er die nauw verbonden zijn met het Cello Octet, zoals de eigen fans, celloliefhebbers of liefhebbers van nieuwe muziek, maar ook doelgroepen zoals de Ontdekkers, die nog weinig of geen ervaring hebben met cultuurbezoek, waaronder kinderen. Een en ander wordt ondersteund door verschillende marketingdoelstellingen en een herkenbare branding. De commissie vindt dit positief. 

De aard en omvang van de doelgroepen sluiten naar het oordeel van de commissie logisch aan op de aard en omvang van de activiteiten. Een duidelijk voorbeeld hiervan is het programma De Bestorming, waarin in samenwerking met Aslan Muziekcentrum en de Cello Biënnale kinderen enthousiast gemaakt worden voor cellolessen. In de productie The Cello’s Take on Current and Future Affairs ligt de focus juist vooral op liefhebbers van de cello en van nieuwe muziek.  De aanpak voor het bereiken en betrekken van de beoogde doelgroepen vindt de commissie realistisch en passend. Hierbij is de eerdergenoemde samenwerking met Bureau Grotesk van belang, waarbij niet alleen de doelgroepen zelf, maar ook de netwerken daaromheen goed in kaart zijn gebracht. De organisatie wil de komende periode investeren in relatiebeheer, door het bestaande publiek aan te moedigen nieuw publiek mee te nemen. 

De in het plan beschreven activiteiten dragen bij aan de spreiding van het culturele aanbod en publieksbereik in de stadsdelen Noord en Nieuw-West. Het Cello Octet is gehuisvest in Noord, in het A Lab, waar publiek wordt ontvangen bij openbare repetities en concerten. Het gezelschap wil deze huiskamer vaker openstellen voor gasten en daarmee een duurzame band vormen met publiek en deelnemers. Het programma De Bestorming zal worden uitgevoerd op basisscholen in Nieuw-West in samenwerking met Aslan Muziekcentrum. Naast de cellolessen voor leerlingen, bestaat dit project uit het spelen van eigen composities van de kinderen en een concert door buurtbewoners. Het plan maakt naar het oordeel van de commissie voldoende duidelijk waarom de activiteiten en het bereik in bovengenoemde stadsdelen plaatsvinden. Op basis van de geschiedenis en partners van het octet lijken de voornemens op het gebied van spreiding passend en haalbaar. De nauwe en reeds lange samenwerking met Aslan Muziekcentrum is hier een goed voorbeeld van. 

Diversiteit & Inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zeer goed.  

Uit het plan spreekt volgens de commissie een overtuigende visie op diversiteit en inclusie met concrete doelstellingen. Het Cello Octet wil de komende periode inzetten op representatie: verhalen in de schijnwerpers zetten die nog weinig te horen zijn op Nederlandse concertpodia. Het gezelschap heeft de Keychange Pledge ondertekend om minimaal de helft van de uitgevoerde muziek door vrouwen of ondervertegenwoordigde componisten te laten schrijven, hetgeen de commissie waardeert. Het Cello Octet zet zich verder in om onbewuste privileges en processen in de eigen organisatie bloot te leggen, wat essentieel is voor inclusief produceren, aldus het gezelschap. Op artistiek vlak gebeurt dit in een zelfreflecterend en volgens de commissie interessant onderzoek naar de dekolonisatie van de cello. In de geplande voorstellingen komen er wat betreft de thematiek verschillende aspecten van gender, seksualiteit en diversiteit en inclusie naar voren. 

De commissie vindt dat het plan op overtuigende wijze de gekozen doelstellingen onderbouwt en wat het beoogde effect ervan zal zijn op het aanbod, het bereik en de organisatie. De commissie vindt de keuzes passen bij de organisatie en daarmee geloofwaardig. Het Cello Octet reflecteert op de stappen op dit vlak in voorgaande jaren en de resultaten die tot nu toe zijn behaald. Reflecterend op de voorgaande periode heeft het Octet naar eigen zeggen de beoogde doelstellingen behaald door een prominente rol te geven aan makers met een biculturele achtergrond en door meer diversiteit in het bestuur. Op grond hiervan heeft de commissie vertrouwen in de haalbaarheid van de doelstellingen voor de komende periode.

De commissie beoordeelt de aanpak om de doelstellingen ten aanzien van diversiteit en inclusie te verwezenlijken als concreet, overtuigend en realistisch. Het plan benoemt duidelijke stappen en acties met name ten aanzien van aanbod en bereik. De organisatie formuleert heldere doelstellingen en koppelt deze op inzichtelijke wijze aan de activiteiten, doelgroepen en speellocaties. Het onderschrijven van de genoemde Keychange Pledge is een goed voorbeeld van een concrete en vooruitstrevende stap, die toeziet op een betere representatie van vrouwen en ondervertegenwoordigde genderidentiteiten in het repertoire. Het streven naar diversiteit en inclusie in het aanbod en bereik komt volgens de commissie overtuigend tot uiting in bijvoorbeeld samenwerkingen met artiesten met verschillende achtergronden en in de samenwerking met Aslan Muziekcentrum en Orchestre Partout. De commissie leest in het plan dat het Cello Octet de Code Diversiteit & Inclusie mede met betrekking tot de organisatie onderschrijft.  

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zeer goed.  

Naar het oordeel van de commissie spreekt uit het plan een overtuigende visie op de bedrijfsvoering. De organisatie volgt het bestuur-directie-model, waarbij de cellisten zelf verantwoordelijk zijn voor de artistieke, zakelijke en productionele leiding. Het bestuur is betrokken bij de besluitvorming en ondersteunt waar nodig. De commissie vindt dit een passende opzet van de organisatie. Het Cello Octet past naar eigen zeggen de Fair Practice Code, inclusief het principe van fair pay, reeds volledig toe en is voornemens dat ook in de periode 2025-2028 te doen. De Governance Code Cultuur wordt eveneens onderschreven en gevolgd. De organisatie is aangesloten bij Stichting Mores ten behoeve van een veilige werksfeer en zij maakt gebruik van een extern vertrouwenspersoon. Toekomstige stappen zijn het aannemen van een productiemedewerker en het uitvoeren van een risico-inventarisatie. De commissie is positief over deze onderdelen van de bedrijfsvoering van het octet.  

Het gezelschap heeft naar eigen zeggen als eerste podiumkunstinstelling de Verklaring Fossielvrije Sponsoring getekend, hetgeen betekent dat de organisatie geen steun accepteert van sponsors of fondsen die investeren in fossiele brandstoffen. De commissie waardeert deze ondertekening en vindt dit een blijk van hoe de organisatie op overtuigende wijze rekening houdt met de toekomst en de een positieve bijdrage levert aan de maatschappelijke context van de organisatie. 

Het plan reflecteert naar het oordeel van de commissie in voldoende mate op de bedrijfsvoering 2021-2023 en de visie op de komende periode komt daar logisch uit voort. De organisatie reflecteert in een risicoparagraaf op de bedrijfsvoering en onderkent de afhankelijkheid van structurele subsidies van het AFK en het FPK. Het gezelschap noemt de schaalbaarheid van de (duurdere) projecten een manier om om te gaan met eventuele gedeeltelijke toekenning van de subsidies, hetgeen de commissie realistisch vindt. Reflectie met betrekking tot de werkdruk heeft onder andere geresulteerd in de beslissing om een productiemedewerker aan te stellen. Een kwetsbaarheid die de organisatie benoemt is dat de artistieke kwaliteit en continuïteit van het Cello Octet afhankelijk is van de acht cellisten. Ziekte wordt normaliter opgevangen door een kleine poule van invallers, bestaande uit jonge cellisten die het Octet heeft leren kennen in de talentontwikkelingstrajecten van de afgelopen periode, maar ook uit voormalige octetleden. Wat betreft de artistieke, zakelijke en productieleiding is er grote gedeelde kennis in de groep waardoor de cellisten zo nodig taken van de dagelijkse leiding kunnen opvangen. Om andere kwetsbaarheden en risico’s in kaart te brengen, zal het octet een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) laten maken. De commissie waardeert de uitgebreide risico-evaluatie en acties die daaruit voortkomen. Het feit dat de organisatie een RI&E wil laten maken, is volgens de commissie een goede stap.

De commissie beoordeelt het activiteitenplan als realistisch en uitvoerbaar in organisatorisch en financieel opzicht. De beoogde organisatie en begroting zijn passend en realistisch om de plannen ten uitvoer te brengen. Uit het plan en de cijfermatige onderbouwing ervan komt het Cello Octet volgens de commissie naar voren als een stabiele en gezonde organisatie. Er is sprake van een duidelijke bestuursstructuur en de organisatie neemt concrete stappen om de werkdruk te verlichten en risico's te identificeren. De investeringen in artistieke ontwikkeling tonen een gezonde mate van innovatie. Zakelijk wil het octet investeren in een breed netwerk door zich aan te sluiten bij nationale en internationale bookers, hetgeen de commissie een passende stap vindt. De commissie is van oordeel dat er sprake is van een passende financieringsmix. De financiële huishouding is voldoende op orde om het vierjarige plan te dragen. De eigen vermogenspositie en liquiditeitspositie geeft de commissie vertrouwen dat eventuele financiële risico’s op gevangen kunnen worden. 

Conclusie

De commissie adviseert op grond van de bovenstaande overwegingen de aanvraag van Cello Octet Amsterdam te honoreren met het gevraagde bedrag van € 80.000 per jaar. 

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Muziek en Muziektheater.