BackBone

Inleiding

Het hiphopgezelschap BackBone maakt naar eigen zeggen relevant en urgent werk met de waarden van hiphop als basis. Met Donna Chittick als artistiek leider en hoofdmaker maakt BackBone voorstellingen waarmee het de danstaal van hiphopdans wil verdiepen en verbreden. BackBone breekt een lans voor female leadership en deelt expertise met talenten om samen de toekomst vorm te geven. BackBone wil werelden samenbrengen: de undergroundscene en de klassieke theaters, het hiphoppubliek en het danspubliek dat minder bekend is met hiphop, en tussen teamleden met verschillende achtergronden. Met het hiphop principe Each One Teach One hoog in het vaandel, heeft talentontwikkeling en kennisoverdracht de focus. 

In de periode 2025-2028 maakt BackBone jaarlijks een voorstelling. In 2025 Sound, een zintuiglijke voorstelling over muzikale inspiraties, in 2026 Sessions, in coproductie met Likeminds, een ode aan het impostersyndroom in de vorm van een dance battle. In 2027 maakt BackBone een remake van de voorstelling ALPH, over machogedrag bij mannen, de regels van het ‘man-zijn’ en over onderlinge kwetsbaarheid en broederschap. En tenslotte Bond, een hybride dansfilm en voorstelling in samenwerking met Cinedans en ISH, over vastzitten in een slechte relatie en de zoektocht naar het loslaten ervan. Naast deze voorstellingen organiseert BackBone jaarlijks een driedaags hiphopfestival HipHop Connects bij Theater Bellevue en neemt deel aan COME TOGETHER van het ontwikkelingsnetwerk GREENHOUSE geproduceerd door Nicole Beutler Projects, waarbij makers work in progress delen met elkaar en publiek. In 2026 en 2028 ontwikkelt BackBone in samenwerking met Nicole Beutler Projects en Julidans het project De Stad Danst, een rituele optocht. En samen met roc PACT+DANS wil de organisatie een traject voor mbo-studenten realiseren, om hen met hiphopdans in het theater in aanraking te brengen en carrièreperspectief te bieden.

BackBone ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2021-2024. Voor de periode 2025-2028 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 110.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.

De commissie is positief over de artistieke eigenheid van BackBone. De artistieke signatuur is volgens de commissie helder. BackBone maakt rauwe, ongepolijste voorstellingen met een maatschappelijk thema. De danstaal is een fusie van hiphop stijlen, soms gecombineerd met moderne dans. Er zitten veel herhalingen in het idioom, bewegingen zijn vaak hard en intensief met veel energie. De taal van de nieuwe artistiek leider en maker Donna Chittick is volgens de commissie daarmee aansprekend. De commissie vindt eigenheid terug in de wijze waarop Chittick hiphop laat zien op een theatrale manier met hedendaagse dans invloeden. BackBone denkt daarnaast vanuit een vrouwelijk perspectief, en brengt de eigen achtergrond, cultuur en rolmodellen mee als inspiratiebronnen, iets wat de commissie onderscheidend en belangwekkend vindt.

In het plan herkent de commissie veel gelaagdheid, bijvoorbeeld in de manier waarop de producties aan storytelling doen vanuit een microperspectief. In gesprekken vooraf aan de productie neemt BackBone de tijd om in gesprek te gaan met de dansers, deze werkwijze is volgens de commissie een belangrijk onderdeel van de signatuur, waar artistieke eigenheid uit blijkt. Deze signatuur komt ook sterk vertaald terug in de thematiek van de producties in de komende periode. Zo ziet de commissie in de productie ALPH (remake) het vrouwelijk perspectief op mannelijkheid heel duidelijk naar voren komen. De commissie ziet dit perspectief als aansprekend. Ook de productie Sound vindt de commissie aansprekend, een zintuiglijke voorstelling over muziek in combinatie met stomping en body clapping is origineel. Een kanttekening plaatst de commissie bij het feit dat BackBone als artistiek uitgangspunt de vier pilaren van hiphop benoemt, namelijk mc’ing, turnablism, breakdance en graffiti. De commissie vindt dat de aanvraag explicieter in had kunnen gaan op hoe deze pilaren vertaling krijgen binnen het eigen werk van BackBone.

Het plan bouwt duidelijk voort op de artistieke ontwikkeling van de organisatie in de doorontwikkeling van BackBone’s danstaal. De commissie vindt daarbij interessant dat er komende periode ruimte is voor andere artistieke perspectieven en onderzoeksmethoden, bijvoorbeeld in de samenwerking met Nicole Beutler Projects. 

De artistieke betekenis voor publiek en stad wordt voor de commissie overtuigend teruggelezen in het plan. BackBone wil graag een verbinding maken met het publiek en artistieke impact creëren. BackBone wil voorstellingen maken met politieke en geëngageerde thematiek. Het wil het publiek aan het denken zetten met de vraag: wat is mijn aandeel in dit onderwerp? De toxische rol van mannen bijvoorbeeld, relatie met ouders; de maatschappelijke binding is duidelijk herkenbaar in de producties. De commissie vindt de voorstelling Mirrors, over social media, groepsdruk en het fysiek effect op ons, een goed voorbeeld van een actueel thema dat aansluit bij waar het publiek mee te maken heeft. De commissie vindt dat BackBone ook in de voorstellingen zoekt naar aantrekkelijke vormen die aansprekend zijn voor publiek.

Bijvoorbeeld in Bond, waar een dansvoorstelling gecombineerd wordt met een dansfilm. 

De artistieke betekenis voor de stad ziet de commissie in de manier waarop BackBone hiphop als een kunstvorm presenteert en daarmee een brug wil slaan naar de theaterpodia in de stad. In samenwerking met andere hiphoporganisaties in de stad als ISH, RIGHTABOUTNOW INC. en Solid Ground Movement organiseert BackBone het festival HipHop Connects, waardoor hiphop artistiek meer zichtbaarheid krijgt.  Door de samenwerking met roc PACT+-dansopleiding in Amsterdam wil BackBone daarnaast ook dansers uit het MBO of autodidacte dansers een steviger artistieke plek in het veld geven. Daarmee draagt BackBone in de ogen van de commissie bij aan emancipatie van het hiphopveld en een verbinding met de stad Amsterdam. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.

De commissie vindt dat uit het plan een visie op het bereik in de stad spreekt. De beoogde doelgroepen zijn helder geformuleerd en passen goed bij de ambities en ervaring van de organisatie. Ze richten zich op de redelijk jonge hiphopscene, de wat oudere theater- en dansliefhebber en nieuwsgierige cultuurspeurder.

In het plan geeft de organisatie zelf aan dat de publieksopbouw en -analyse nog in ontwikkeling is door de coronacrisis en de overdracht van de leiding. De omvang van het beoogde publieksbereik vindt de commissie daarom passen bij de aard en omvang van de activiteiten en organisatie. Een deel van dit publiek wordt bereikt via de samenwerkingen, onder andere met Theater Bellevue, COME TOGETHER en  CC Amstel. De marketingaanpak voor het bereiken van publiek buiten deze samenwerkingen, vindt de commissie nog beperkt. BackBone stelt ten doel de zichtbaarheid in theaters, festivals en scholen te vergroten, het nieuwsbriefbestand te vergroten en meer online volgers te bereiken. De commissie ziet dat BackBone op het gebied van marketing wel wat stappen wil zetten, maar vindt dit nog niet concreet uitgewerkt. De commissie vindt het feit dat BackBone ambassadeurs gaat inzetten om meer bereik te creëren op zichzelf een goed instrument, maar leest nog geen duidelijke aanpak hiervoor of zicht op de netwerken waar BackBone deze ambassadeurs wil inzetten.   

De commissie herkent in samenwerkingspartners ISH, Solid Ground Movement en Likeminds wel samenwerkingspartners die zich in de stadsdelen Noord, Zuidoost en Nieuw-West bevinden, maar onduidelijk is of BackBone daar ook zelf activiteiten en publiek realiseert. De commissie leest ook geen aanpak om publiek te bereiken in deze stadsdelen of draagvlak te creëren. De commissie vindt de bijdrage aan de spreiding van het culturele aanbod en publieksbereik in Noord, Nieuw-West en Zuidoost, daarmee zeer beperkt. 

Diversiteit & Inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als voldoende.

De commissie herkent uit het plan een visie op diversiteit en inclusie in de wijze waarop BackBone het hiphopprincipe Each One Teach One hanteert en de kernwaarden gelijkwaardigheid, saamhorigheid en ruimte voor ontwikkeling. BackBone wil het veld van binnenuit gaan veranderen en gaat maatschappelijke ongelijkheid aan, het doet dit onder meer door inhoudelijke samenwerking en uitwisseling. Er wordt op gereflecteerd dat BackBone in afgelopen periode heeft gerealiseerd dat het team bestaat uit mensen met verschillende culturele en opleidingsachtergronden. Als zwarte, vrouwelijke maker neemt Chittick haar eigen referentiekader mee in haar werk. Er is daarnaast plek voor mbo’ers en autodidacten, dit brengt diversere dansers op het podium en is in de ogen van de commissie lovenswaardig. 

De commissie leest in het plan als doelstelling dat BackBone de komende periode zich voornamelijk wil focussen op vrouwelijk leiderschap, culturele diversiteit en het creëren voor kansen voor (autodidacte) makers uit verschillende sociale klassen. 

Concrete doelstellingen zijn voor de commissie niet terug te lezen in het plan, en zijn enkel te vinden in de kernwaarden die BackBone beschrijft. Hierin zit de diversiteit en inclusie verweven in de tekst, maar de doelstellingen komen niet expliciet terug in de ambities. Het is voor de commissie daarom onduidelijk wat de concrete doelstellingen en daaropvolgende acties zijn die BackBone in de komende periode gaat uitvoeren ten aanzien van de organisatie, aanbod en bereik. 

De aanpak voor diversiteit en inclusie in aanbod en organisatie vindt de commissie terug in de aanvraag, ten aanzien van bereik is deze nog beperkt. De commissie vindt in het aanbod voor de komende periode duidelijk dat het onderwerp een plek krijgt in de voorstellingen, zoals in Sessions, waarmee BackBone ‘een ode wil brengen aan de praktisch opgeleide en biculturele mens.’

Ook vindt de commissie overtuigend dat BackBone in de eigen organisatie plek maakt voor autodidacte makers en andere nieuwe stemmen, en dat op intrinsieke wijze doet. Het is voor de commissie echter onduidelijk hoe BackBone de gestelde missie, om het veld van binnenuit te veranderen en maatschappelijke ongelijkheid aan te gaan, vorm gaat geven.

De commissie ziet dat BackBone een aantal samenwerkingen aangaat die potentie hebben om bij te dragen aan een divers en inclusief bereik, zoals met PACT+ en talentontwikkeling met Solid Ground Movement, maar dat is vooral gericht op talentontwikkeling van en creëren van kansen voor dansers en niet zozeer op het diversifiëren van het publiek voor de voorstellingen. Er worden nauwelijks specifieke activiteiten benoemd waarmee BackBone diversiteit in publiek of deelnemers teweeg wil brengen.  

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.

De commissie vindt dat er nog geen sterke visie op bedrijfsvoering ligt. Hoe BackBone wil omgaan met mensen en middelen is af te lezen uit het plan. De commissie ziet echter dat de organisatie nog flinke stappen te maken heeft richting professionalisering, maar vindt het positief dat het plan daar ook op reflecteert, mede in relatie tot de bedrijfsvoering in de afgelopen jaren. De organisatie heeft zichzelf in zekere zin opnieuw moeten uitvinden na een wisseling in de artistieke en zakelijke leiding vier jaar geleden en een gewijzigde financieringsbasis. BackBone geeft in het plan goed weer dat het zich als organisatie verder wil ontwikkelen en ervaring wil opbouwen. Voor coaching over leiderschap gaat BackBone mede te rade bij collega’s in het veld. De commissie vindt dat een goede stap en passen bij het Each One Teach One-principe dat de organisatie hanteert. 

De commissie ziet daarbij wel dat de voorgenomen stappen voor de komende periode nog wat zoekend zijn. Zo geeft het plan weinig inzicht in de toepassing van de Governance Code Cultuur. Iets specifieker is de aanvraag over de Fair Practice Code. BackBone is zich bewust dat de Fair Practice Code in afgelopen periode niet altijd werd, of kon worden, nageleefd. De organisatie neemt transparantie in financiële afspraken met medewerkers zeer serieus en is voornemens om de code in komende periode beter toe te passen. Op gebied van sociale veiligheid moeten er nog stappen worden gezet; er zal daartoe in komende periode een gedragscode worden opgesteld en BackBone is op zoek naar een extern vertrouwenspersoon. 

De commissie ziet dat BackBone duidelijk voor ogen heeft waar het staat en hoe het risico’s kan opvangen. Zo wil Backbone zijn fondsenwerving verbreden om de financieringsmix te spreiden. Dit vindt de commissie een realistische aanpak. 

De commissie vindt het plan organisatorisch en financieel uitvoerbaar, maar heeft ook wat kritische kanttekeningen. De organisatieopzet, die bestaat uit het vrouwelijk duoleiderschap en een team met een aantal vaste freelancekrachten vindt de commissie passend bij de omvang van de organisatie. De commissie had echter meer inzicht willen krijgen hoe de zakelijke kant van de organisatie wordt beheerd. De commissie ziet in het plan dat voor veel activiteiten een verantwoordelijkheid ligt bij artistiek leider Donna Chittick, en krijgt de taken van de zakelijk leider weinig in beeld. 

De financiële huishouding is op orde, al zijn er nog weinig reserves om op voort te kunnen bouwen. De commissie vindt het plan daarmee uitvoerbaar, maar niet zonder enig risico. De commissie ziet dat de organisatie voor de komende periode een schaalsprong in de begroting wil maken. Dat kan de commissie goed herleiden tot de versteviging van de organisatie via meer fte voor het kernteam. De commissie vindt die stap passend bij de professionaliseringsslag die de organisatie beoogt te maken. De begroting vindt de commissie in de basis voldoende gespecificeerd, echter had meer kunnen toegelicht hoe BackBone tot bepaalde bedragen in bijvoorbeeld personele lasten is gekomen en ook hoe het aangevraagde bedrag aan het AFK is opgebouwd. De commissie krijgt daardoor nog geen goed beeld of de baten en lasten realistisch zijn. De financieringsmix wordt verbreed en kent voldoende diverse inkomstenbronnen, zoals publieksinkomsten, bijdragen van coproducenten, publieke en private fondsen, zodat risico’s worden gespreid.     

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van BackBone te honoreren met het gevraagde bedrag van € 110.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Dans.