Ulrike Quade Company

Inleiding

Het beeldend theater van Ulrike Quade Company laat verschillende kunstvormen met elkaar in dialoog gaan en heeft als gemene deler het gebruik van poppen. Deze poppen kunnen zowel in de traditie van het oosterse poppenspel staan als ook hyperrealistisch zijn, als levensechte kopieën van de performers, of hightech, in de vorm van robots of cyborgs. 
Het fabriceren van mens- en wereldbeelden ziet het gezelschap als haar kernbezigheid, met daarin een hoofdrol voor poppen en scenografie. Ulrike Quade Company positioneert zichzelf als vernieuwer in het poppentheater door poppen te creëren die in uiterlijk en betekenis aansluiten op de veranderende samenleving. Naast het gebruik van poppen en interdisciplinariteit ziet Ulrike Quade Company zijn unieke kracht in de inhoudelijke, conceptuele beweegredenen die de uiteindelijke vorm van de poppen en de voorstelling bepalen. In de verhalen worden scenario’s van vandaag en voor de toekomst onderzocht.

In de periode 2021-2024 wil Ulrike Quade Company, vertrekkend vanuit de principes van poëzie en magie, complexe onderwerpen voor het voetlicht brengen, zoals vraagstukken rond reproductieve rechten, de koloniale geschiedenis, genetische manipulatie en technologische ontwikkelingen. Onderzoek, ontwikkeling en experiment vormen wezenlijke onderdelen van het werkproces: van het opleiden van performers tot poppenspelers en het opzetten van samenwerking tussen verschillende disciplines tot het ontwikkelen van robots. 
De producties van Ulrike Quade Company variëren van kleinezaalvoorstellingen (die zowel op zichzelf staan als een opmaat kunnen zijn naar een grote productie), grotezaalvoorstellingen in samenwerking met onder andere Amsterdamse coproducenten en samenwerkingen buiten de sector, waarvan onderzoeksresultaten over aan het werk gerelateerde onderwerpen gepresenteerd worden. 

Ulrike Quade Company ontvangt een vierjarige subsidie 2017-2020 binnen het Kunstenplan van € 84.873,- per jaar (inclusief indexatie 2020). 
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld 
€120.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan. 

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed. 
Ulrike Quade Company heeft volgens de commissie een eigen en unieke stijl en ook de projectplannen voor 2021-2024 zijn origineel en hebben een duidelijke eigen signatuur. Er spreekt bezieling uit de artistieke voornemens voor komende periode en uit de projectplannen komt in de ogen van de commissie prikkelend naar voren hoe deze op toneel vorm krijgen. De artistieke eigenheid van de Ulrike Quade Company ziet de commissie in het inhoudelijke vertrekpunt zich de toekomst eigen te willen maken en op een onderzoekende wijze via poëzie, magie en technologie de uiteindelijke vorm van de voorstelling te bepalen. Met een bijzondere samengestelde 'taal' weet Ulrike Quade in haar werk mensbeelden neer te zetten, waarin niet het individu maar de mens in een veranderende wereld centraal staat. Vanuit goed doordachte actuele of urgente maatschappelijke thema's ontwikkelt zich een theatervorm die wortels heeft in zowel traditioneel poppenspel als de modernste robotica. Bijzonder in de werkwijze van Ulrike Quade vindt de commissie de wederzijdse inspiratie van theater en techniek. Het theater biedt prikkelende verteltechnieken die essentieel kunnen zijn bij de ontwikkeling van robots, terwijl technische innovaties bijdragen aan de ontwikkeling van het beeldend theater dat de company maakt. Dat maakt het werk van Ulrike Quade Company, dat vanuit een oorspronkelijke traditie werkt, in de ogen van de commissie toch sterk hedendaags en origineel. Het gezelschap positioneert zich daarmee aan de top van het genre poppen- en objecttheater in Nederland. 

De commissie vindt de artistieke betekenis voor het beoogd publiek overtuigend uit het plan naar voren komen. De manier waarop Ulrike Quade in haar voorstellingen werelden schept en bevraagt vindt de commissie aansprekend voor het publiek, omdat ze dat publiek actief tot denken aanzet. Zo geeft de voorgestelde trilogie over reproductie blijk van een actuele kijk op controverses rond genderidentiteit en voortplanting. Met Wayang wordt een onderzoek naar de tradities van het Indonesische poppenspel ingezet om de koloniale geschiedenis onder de loep te nemen, waarmee een cultureel divers publiek aangesproken kan worden. Grote, serieuze onderwerpen worden bespreekbaar gemaakt door middel van toegankelijke voorstellingen, waarbij het gezelschap bewust poppenspel, magie en poëzie inzet als ‘indirecte omweg’. 

De voorgestelde artistieke ontwikkeling van het gezelschap noemt de commissie sterk. Ulrike Quade Company heeft een zeer helder beeld van zijn verleden en in welke lijn het aan het ontwikkelen is. De commissie ziet dat Ulrike Quade Company erop reflecteert dat er een risico bestaat dat de inhoud ondergesneeuwd kan raken in de veelheid aan vormelementen. Het goed communiceren van de artistieke boodschap gaat daarom ook onderdeel worden van de publiekswerving. 
In de afgelopen jaren werd een vernieuwend onderzoek ingezet naar technologische ontwikkelingen en robotica, om de mens(heid) in een snel veranderende samenleving te kunnen verbeelden. Hierdoor is technische innovatie een onderscheidend onderdeel van de signatuur van Ulrike Quade Company geworden, hetgeen een specifiek maakproces vereist. Daarom wordt in 2021-2024 stevig ingezet op onderzoek en experiment. Zo worden eerst kleine producties gemaakt, waarvan de opgedane kennis en ervaringen worden verwerkt in de grotere. De samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht voor de ontwikkeling van sociale robots door middel van poppen- en objecttheater vindt de commissie erg interessant. De investering in de ontwikkeling van een 'informeel ensemble' is een mooi voorbeeld van hoe binnen het gezelschap een spelersgroep zich kan blijven ontwikkelen doordat de mogelijkheid wordt geboden van het volgen van (internationale) trainingen. Daarbij worden medewerkers en nieuwe talenten in staat gesteld zich op uiteenlopende gebieden doorlopend te ontwikkelen. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende. 
De verbinding met de stedelijke samenleving is volgens de commissie beperkt. Deze bestaat bij de activiteiten van Ulrike Quade Company voornamelijk uit samenwerkingen met verschillende culturele en wetenschappelijke instellingen, ten behoeve van de technologische innovatie binnen het gezelschap. Van een directe verbinding met bewoners of maatschappelijke organisaties is daarbij geen sprake. Onderzoeken naar subculturen zijn vooral gericht op de nieuw te ontwikkelen voorstellingen en dienen als eventuele marketingmiddelen. De verbinding van het gezelschap met de stedelijke bevolking vindt in beperkte mate plaats binnen de talentontwikkelingstrajecten van Ulrike Quade Company, waarbij de organisatie veel ruimte biedt aan studenten van diverse opleidingen (ook middelbare scholieren) en hen meeneemt in haar onderzoeksprojecten. De intenties om meer te gaan samenwerken met instellingen in Nieuw-West, waar het gezelschap gevestigd is, is volgens de commissie weinig overtuigend uitgewerkt. 

Ulrike Quade Company levert een bescheiden bijdrage aan de spreiding van het aanbod en publiek in de stad. Het gezelschap beweegt zich langs verschillende theaters in de stad en er zijn diverse samenwerkingen met partijen op verschillende plekken in de stad, die goed aansluiten bij de inhoudelijke plannen van het gezelschap. Ondanks dat het gezelschap in Nieuw-West is gesitueerd, vindt het merendeel van de activiteiten echter in het centrum plaats, waar ook het meeste publiek in de stad wordt bereikt, of buiten Amsterdam. 

Ulrike Quade Company heeft als eigen accent gekozen voor het thema Hightech stad. Dit thema sluit in de ogen van de commissie naadloos aan op activiteiten van het gezelschap. Met de beoogde projecten en het onderzoek naar de ontwikkeling van sociale robots met de inzet van poppen- en objecttheater levert de Ulrike Quade Company een passende bijdrage aan de uitstraling van Amsterdam als stad van technologische vernieuwing, waarin cultuur en wetenschap nauw met elkaar verbonden zijn. Ulrike Quade Company is mede door haar internationale netwerk toonaangevend op dit vlak. Tevens heeft het gezelschap een indrukwekkend aantal partners aan zich weten te binden, waaronder in de stad de Vrije Universiteit en de Academie voor Theater en Dans, die interessante artistieke en technologische ontwikkelingen mogelijk maken. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed. 
De ingediende plannen zijn volgens de commissie realistisch en uitvoerbaar voor wat betreft organisatie, werkwijze en vakmanschap. De commissie heeft vertrouwen in de kwaliteiten van de artistieke en zakelijke leiding en de uitvoerenden. De organisatie is, mede gezien de resultaten in de afgelopen periode, naar verwachting in deze samenstelling en omvang goed in staat de beoogde ambities te realiseren. Het ondernemingsplan getuigt van vertrouwenwekkende, per productie concreet uitgewerkte samenwerkingsverbanden, die aantonen dat projecten vooraf goed doordacht worden en stevig voorbereid. Veel van de geplande projecten zijn coproducties wat het productionele en financiële fundament versterkt en ook het mogelijke bereik verruimt. De commissie heeft waardering voor de manier waarop projecten door uitgebreide research en experimenteerruimte vooraf stevig in de grondverf worden gezet, zodat minder risico ontstaat voor het welslagen van de grote producties. 

De financiële rapportages van Ulrike Quade Company geven volgens de commissie blijk van een gezonde bedrijfsvoering, met een goed inzicht in het eigen handelen. Er is sprake van voldoende liquiditeit en een stevig eigen vermogen, waarmee risico’s opgevangen kunnen worden. Het ondernemingsplan bevat een overtuigende risicoanalyse, waaruit een wendbare organisatie naar voren komt die effectief het hoofd kan bieden aan onverwachte tegenslagen. 

De begroting beoordeelt de adviescommissie als realistisch en passend. De verschillende producties zijn overeenkomstig hun aard en omvang gebudgetteerd, waarbij bewust gekozen is voor een vermindering van het aantal activiteiten in de komende jaren. In de begroting wordt meer ruimte gemaakt voor artistieke ontwikkeling, onderzoek en experiment. Daarmee wordt aan de batenkant een verhoogde bijdrage van het AFK gevraagd, gebaseerd op een intensievere samenwerking met theaters in de stad, meer ruimte voor kennisuitwisseling en aanwezigheid in de stad. De commissie vindt de gevraagde bijdrage in een goede verhouding staan met de hoeveelheid activiteiten en het aantal te verwachten bezoekers in de stad. Daarnaast is het dekkingsplan gebaseerd op een financieringsmix die voldoende gevarieerd is en haalbaar gezien de prestaties uit het recente verleden.

Ulrike Quade Company weet nieuwe publieksgroepen heel helder te beschrijven en koppelt deze goed doordacht aan de inhoud en vorm van de voorstellingen. Toch is het marketingplan in de ogen van de commissie niet overtuigend, door de wijze waarop de publieksgroepen vervolgens benaderd zullen worden. De marketinginstrumenten, zoals de inzet op online marketing, kortingspas en meertalige publiciteit en contextprogrammering, zijn naar mening van de commissie te algemeen omschreven om zicht te geven op een doeltreffende aanpak. Dit zijn volgens de commissie effectieve instrumenten voor bestaand publiek, maar geven de commissie onvoldoende vertrouwen dat met name nieuwe publieksgroepen die de organisatie beoogt bereikt zullen worden. Een uitzondering hierop is het jonger publiek dat als nieuw publiek is benoemd, maar de organisatie in voorgaande periode al heeft weten te bereiken, voornamelijk door het thema of de vorm van de voorstelling. De commissie constateert tevens dat Ulrike Quade Company genoeg partners en speelplekken heeft als ICK Amsterdam en DeLaMar Theater die eraan kunnen bijdragen dat via hun achterban ook een nieuw publiek wordt bereikt. Het plan maakt echter niet duidelijk hoe het gezelschap met de samenwerkingspartners en podia een gezamenlijke strategie inzet om publiek te werven.

Diversiteit en inclusie 

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zwak. 
Ulrike Quade Company levert met haar activiteiten een bijdrage aan de culturele diversiteit van het aanbod. Producties gaan over thema’s die impliciet en expliciet bijdragen aan een meer inclusieve samenleving: vrouwenemancipatie, reproductieve rechten en het koloniaal verleden. Specifiek gericht op een meer cultureel divers aanbod worden verschillende producties geënt op met name Aziatische culturen, zoals de Indonesische bij Wayang en de Japanse bij de producties Kawaii, Laat me nooit alleen en Orito. 

In het plan van Ulrike Quade Company leest de commissie geen specifiek beleid ten aanzien van het bereiken van een cultureel divers samengesteld publiek. Ook zijn er geen gerichte publieksgroepen beschreven en ontbreken activiteiten om een cultureel divers publiek te bereiken. Het gezelschap hanteert ten aanzien van haar publiek een brede interpretatie van diversiteit en inclusie. Het gezelschap ziet de potentie dat de niet-talige voorstellingen aantrekkelijk kunnen zijn voor expats en nieuwkomers, met name uit de Aziatische en Afrikaanse diaspora omdat daar een traditie in poppenspel bestaat. De commissie mist echter een concreet plan hoe dit publiek benaderd wordt.  

Ten aanzien van culturele diversiteit in het personeelsbestand geeft het gezelschap aan de komende periode met performers van verschillende nationaliteiten, etnische en culturele achtergronden te blijven werken. Ook wil Ulrike Quade Company bijdragen aan de talentontwikkeling van een zo breed mogelijke groep (nieuwe) makers. Tot slot wil de organisatie in gesprek met hr-adviseurs over hoe om te gaan met vooroordelen en de werving van een meer divers team en bestuur. De commissie vindt deze inzet zinvol, maar nog te weinig specifiek en doelmatig uitgewerkt. Ook mist de commissie een overtuigende onderliggende visie voor diversiteit van het personeel en bestuur, dat momenteel niet cultureel divers is samengesteld. 

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van Ulrike Quade Company te honoreren voor het gevraagde bedrag van € 120.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.