Storytelling Centre

Theater
Aangevraagd: € 120.000
Toegekend: € 120.000

Inleiding

Stichting Storytelling Centre stelt zichzelf ten doel bij te dragen aan de aandacht voor en ontwikkeling van storytelling in Nederland. Storytelling als kunstvorm heeft in de visie van de organisatie de intrinsieke eigenschap dat het vertellen van en luisteren naar een verhaal mensen verbindt. Omdat het vertellen van verhalen recentelijk werd ingeschreven in het register van het Nederlands Immaterieel Erfgoed, ziet Storytelling Centre het als een belangrijke opdracht om dit erfgoed levend te houden en verder te ontwikkelen op een eigen en hedendaagse manier. Storytelling Centre laat daarom de ontwikkelingen in binnen- en buitenland zien en zet zich in om daar een zo groot mogelijk publiek mee te bereiken. Door eigen onderzoek worden de artistieke grenzen van storytelling verkend en in producties getoond. De organisatie wil bijdragen aan een evenwichtige cultureel diverse samenleving door ruimte te geven aan en publiek te vinden voor alle verhalen, met name in Amsterdam als wereldstad. 

De activiteiten van Storytelling Centre voor 2021-2024 laten zich in drie lijnen onderverdelen:
Het Amsterdam Storytelling Festival: een jaarlijks terugkerend festival in Podium Mozaïek dat artistiek geleid wordt door Raphael Rodan en Sahand Sahebdivani. 
Het Storytelling\Theater Lab: een laboratorium voor nieuwe storytelling-voorstellingen. In het Lab wordt geëxperimenteerd met verschillende vormen van storytelling en worden de grenzen van het genre verkend. Binnen het lab is ruimte voor zowel amateurs (ID Club), semi-professionals en (straat)talenten als gearriveerde makers. 
Verhalen maken de stad: een mapping-project, waarbij samen met Podium Mozaïek wordt gewerkt aan een omvangrijke verzameling verhalen van Amsterdammers. In 2025, wanneer Amsterdam 750 jaar bestaat, wordt de verzameling overgedragen als een documentatie van vijf jaar leven in de stad.

Storytelling Centre ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2017-2020.
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld 
€ 120.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.


Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als voldoende. 
De artistieke eigenheid van Storytelling Centre wordt in de ogen van de commissie in belangrijke mate bepaald door het specifieke genre waarop het gericht is; storytelling. Focus van de organisatie ligt op het faciliteren van vertellers en hun verhalen en het promoten van storytelling in brede zin. De commissie vindt dat de organisatie daarmee weliswaar een unieke positie heeft ingenomen binnen het culturele veld, maar geen heldere artistieke identiteit heeft. Uit het ondernemingsplan spreekt volgens de commissie een overtuigende intrinsieke motivatie om verhalen te delen. De commissie leest wel een algemene introductie van het genre storytelling, maar zij mist daarbij een eigen visie van de organisatie op het genre en vertrekpunten op basis waarvan vertellers en programma’s gekozen worden. De keuze voor programma’s en vertellers en ook de trajecten en presentaties vindt de commissie sterker gemotiveerd vanuit een faciliterende rol, dan vanuit een artistiek uitgangspunt. De persoonlijke achtergronden en verhalen van makers, talenten en coaches vindt de commissie aansprekend en prikkelend. Het ondernemingsplan van Storytelling Centre leest daarbij als een plan van vele mogelijkheden: het roept tal van mogelijke originele programma’s en samenwerkingen op. Het maakt echter niet duidelijk hoe deze tezamen leiden tot een herkenbare artistieke signatuur. 

De commissie is van oordeel dat Storytelling Centre artistieke betekenis heeft voor zowel de deelnemende vertellers binnen het Storytelling\Theater Lab als voor het publiek bij het Amsterdam Storytelling Festival. Storytelling Centre heeft volgens de commissie voor ogen wat de artistieke betekenis van de activiteiten is voor de verhalenvertellers die hun talenten ontwikkelen en het beoogde publiek. De organisatie wil storytelling als theatrale kunstvorm voor publiek onder de aandacht brengen en daarbij wordt artistieke betekenis gegeven door verbinding tussen individuen en groepen mensen tot stand te brengen. De verhalen kennen een persoonlijke voedingsbron en ontwikkelen zich in dialoog met het publiek, waardoor de betekenis voor zowel performer als toeschouwer groot kan zijn. Dit ziet de commissie bijvoorbeeld ook terug bij de 'toegepaste' storytelling, gericht op het ‘empoweren’ van mensen. De commissie constateert ook dat het programma van het Storytelling Centre steeds internationaler wordt en daarmee veelkleuriger. Verhalen van over de grens zijn mondiaal herkenbaar en het delen ervan kan verschillende culturen en mensen dichter bij elkaar brengen. 
Het ontwikkeltraject binnen het Lab, biedt ruimte voor instroom van makers uit alle windstreken en uit alle geledingen van de samenleving. De commissie vindt de artistieke betekenis van de begeleiding van de makers binnen dit Storytelling/Lab in de plannen echter niet overtuigend uitgewerkt. Het plan gaat niet in op de manier waarop er met talenten gewerkt wordt en met welk doel. De commissie is wel positief over de mogelijkheden voor de geselecteerde makers om verhalen te delen met een publiek, omdat er naast de ruimte om een voorstelling te maken ook een podium geboden wordt binnen het Storytelling Festival. 

De commissie vindt dat de artistieke ontwikkeling die Storytelling Centre, en dan met name het festival, de komende jaren wil doormaken niet overtuigend naar voren komt uit het plan. In 2017 werd de artistieke leiding van het festival overgedragen aan Sahand Sahebdivani en Raphael Rodan, hetgeen volgens de organisatie heeft geleid tot meer internationalisering en meer samenhang in de programmalijnen. De commissie is positief over deze ontwikkelingen en constateert dat met name de internationalisering zorgt voor nieuwe invloeden en inspiratie. Zij vindt echter ook dat de organisatie geen duidelijke verbinding legt tussen hetgeen gerealiseerd werd en de toekomstige ambities. Het plan blijft hierin te algemeen. De organisatie geeft aan te willen bijdragen aan de emancipatie van storytelling in Nederland door de ontwikkelingen in binnen- en buitenland te laten zien en daarmee een zo groot mogelijk publiek te bereiken. Ook wil men de artistieke grenzen van storytelling verkennen en deze in producties tonen. De commissie leest uit de plannen echter niet welke nieuwe ontwikkelingen in het festival getoond worden en op welke manier de grenzen van het genre verkend worden. De commissie vindt het positief dat de artistiek leiders zich binnen het festival verder kunnen ontwikkelen, maar het is niet duidelijk wat dit betekent voor de samenwerking met de Mezrab Storytelling School. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
De commissie is van mening dat Storytelling Centre met het Theater Lab voor een verbinding met de Amsterdamse samenleving zorgt, echter voornamelijk gericht op of ten behoeve van haar eigen activiteiten. De organisatie draagt vanuit haar artistieke missie bij aan een evenwichtige en respectvolle, diverse samenleving door ruimte te bieden aan verhalen van bewoners van de stad. De commissie vindt dat zij deze missie vormgeeft in de voorgestelde activiteiten. Verhalenvertellers en talentvolle storytellers worden gezocht en gevonden in alle geledingen van de Amsterdamse bevolking. In het project Portretten wordt een inkijk gegeven in wat (veelal jonge) grootstedelijke Nederlanders bezighoudt en krijgen jonge amateurperformers bij Storytelling Centre de gelegenheid om een korte voorstelling te maken. Middels het project Verhalen maken de stad gaat de organisatie actief de stad in om verhalen te verzamelen van bewoners, waarbij wordt samengewerkt met sociaal-maatschappelijke organisaties als o.a. Sezo, Akros, Combiwel, Cordaan en Buurtparticipatie.  

Storytelling Centre levert in de ogen van de commissie een sterke bijdrage aan de spreiding van het cultuuraanbod en publiek in de stad. De commissie constateert dat het grootste gedeelte van de activiteiten plaatsvindt in het stadsdeel waar de organisatie ook gevestigd is, Amsterdam West en Nieuw-West. Met het project Verhalen maken de stad wil de organisatie ook activiteiten laten plaatsvinden en publiek bereiken in andere stadsdelen, via kleinschalige presentaties in bibliotheken en buurthuizen. De speelplekken hiervan zijn de in de aanvraag niet concreet benoemd, zodat niet duidelijk is of hiermee daadwerkelijk spreiding van activiteiten en publiek in andere stadsdelen wordt bereikt 

Storytelling Centre heeft voor wat betreft het eigen accent gekozen voor het thema Wereldstad. De commissie constateert dat dit thema niet door de organisatie zelf wordt toegelicht in het ondernemingsplan. De commissie herkent wel in het plan in beperkte mate aansluiting bij het thema terug in de internationale samenwerking met een netwerk van storytelling-instellingen. Het Amsterdam Storytelling Festival programmeert jaarlijks voorstellingen uit het buitenland en de eigen producties zijn te zien op andere internationale festivals. Ook worden twee storytellers van over de grens als coach en docent uitgenodigd en wordt een internationale productie op touw gezet met een Sloveense, Italiaanse en Finse partnerorganisatie. Een aantal van de voorgestelde producties worden ontwikkeld door een internationaal team. Het op Amsterdam Nieuw-West gerichte project Spaces, is hier een voorbeeld van.  


Uitvoerbaarheid 

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak. 
De commissie vindt het realiteitsgehalte en de uitvoerbaarheid van het ondernemingsplan voor wat betreft organisatie en werkwijze niet geheel overtuigend. De ontwikkeltrajecten voor vertellers en producties, zowel binnen het Lab als het festival zijn overzichtelijk en sluiten goed op elkaar aan. Het plan benoemt allerlei programmalijnen en mogelijke activiteiten daarbinnen, die op zichzelf duidelijk zijn verwoord, maar het plan maakt niet duidelijk welke activiteiten met zekerheid gepland staan. Daardoor wordt niet duidelijk of de geambieerde activiteiten passen bij de aard en omvang van de organisatie. De commissie heeft wel vertrouwen in het vakmanschap van de betrokken directie, artistieke leiding en de aangetrokken coaches voor talentontwikkeling. Verantwoordelijkheden zijn op een overtuigende manier uitgesplitst en toegelicht. De commissie vindt echter onduidelijk wat de taakverdeling van de genoemde verantwoordelijken zal zijn. In welke mate bijvoorbeeld de artistiek leiders ook talentontwikkeling op zich nemen, terwijl zij ook zelf performer en maker zijn, wordt niet helder. 

De organisatie heeft een redelijk gezonde bedrijfsvoering, die volgens de commissie stevig genoeg is om de beoogde activiteiten te realiseren. De financiële gegevens tonen de bedrijfsvoering van een organisatie die tot nu toe zonder structurele financiering heeft gewerkt. Storytelling Centre houdt zich sinds 2013 bezig met het jaarlijks organiseren van het Amsterdam Storytelling Festival en daaraan gelieerde activiteiten. De organisatie wil de komende jaren de continuïteit van de bedrijfsvoering verbeteren, wat de commissie op zichzelf een zinvol streven vindt. Voor de bedrijfsvoering werkt Storytelling Centre al langere tijd in een samenwerkingsverband met o.a. Bureau Barel, waarbij de activiteiten op projectbasis plaatsvinden. De eigenaar van Bureau Barel wordt op dit moment op projectbasis ingehuurd als algemeen directeur van Storytelling Centre. De intentie is dat hij de komende periode een vaste aanstelling als algemeen directeur zal krijgen. Daarnaast is het vaste personeel bij Bureau Barel in dienst. De commissie vindt dat het plan geen helderheid geeft over eventuele governance risico’s van deze constructie met een samenwerkingspartner. 
De financiële gegevens tonen aan dat aan kortlopende verplichtingen kan worden voldaan en er ook een bescheiden reserve is opgebouwd om kleine tegenvallers het hoofd te bieden. De commissie is echter niet overtuigd van een voldoende stevige basis voor de effectiviteit van de organisatie op langere termijn. In het ondernemingsplan ontbreekt een reflectie op mogelijke risico’s en er is ook geen strategie bij fors tegenvallende resultaten. 

De meerjarenbegroting 2021-2024 past volgens de commissie niet overtuigend bij de aard en omvang van de organisatie en de activiteiten. In de begroting zijn de kosten niet gekoppeld aan de drie programmalijnen Amsterdam Storytelling Festival, Storytelling\Theater Lab en Verhalen maken de stad, waarop de aanvraag inhoudelijk gebaseerd is. Er is een ander type onderverdeling gemaakt, in een post algemeen, een post ‘Storytelling Festival’, en posten voor een aantal afzonderlijke activiteiten. Ook de toelichting in de aanvraag hierop is beperkt en biedt onvoldoende houvast voor een goede beoordeling van zowel de omvang van de baten, als de haalbaarheid van de lasten voor de drie onderdelen. De commissie constateert een forse stijging van de personele lasten. Niet alleen de beheerslasten personeel stijgen aanzienlijk, maar ook de activiteitenlasten personeel. Een deel van de hogere personeelslasten wordt in de plannen toegeschreven aan een impuls voor de programmering, versterking van de promotie en het Lab, en voor het operationeel houden van de organisatie. De commissie vindt die onderbouwing ontoereikend omdat in de begroting de hogere personeelskosten niet te herleiden zijn tot de uitbreiding met specifieke activiteiten. Ze kan daardoor niet inschatten of de stijging van personeelskosten reëel is. De activiteitenlasten materieel lijken zich daarentegen wel in lijn met het aantal activiteiten per jaar te ontwikkelen. 
Met betrekking tot het dekkingsplan merkt de commissie op dat het aandeel publieke subsidies in de financieringsmix aan de hoge kant is in vergelijking met voorgaande periode. Daartegenover staat wel een flinke toename in de publieksinkomsten, die gebaseerd is op de verwachting van meer speelbeurten. De commissie ziet in het plan echter geen onderbouwing voor deze toename van speelbeurten of de manier waarop die gerealiseerd kan worden, en is er daarom niet van overtuigd dat de geambieerde toename van inkomsten uit publiek haalbaar is. Op basis van zowel de kosten als samenstelling van inkomsten is de commissie van mening dat de begroting niet realistisch is ingeschat.

Het marketingplan van Storytelling Centre is in de ogen van de commissie weinig overtuigend om het beoogde publiek en ook de geambieerde publieksaantallen te bereiken. De organisatie geeft aan dat het succes van de activiteiten staat of valt bij het bereiken van publiek. Men wil verhalen ophalen en teruggeven aan de stad, waarbij voldoende mensen en gemeenschappen worden bereikt waarover de verhalen gaan. Storytelling Centre geeft aan zich ervan bewust te zijn dat dit vaak geen reguliere theaterbezoekers zijn. De commissie mist juist daarom een aantoonbaar inzicht in de beoogde publieksgroepen en een gerichte strategie of overtuigende inzet van kanalen en middelen om specifieke gemeenschappen te betrekken. De uitingen van Storytelling Centre hebben vooral betrekking op zichtbaarheid via sociale media en andere online communicatie. De commissie vindt deze uitingen op zichzelf effectief voor de zichtbaarheid van het festival, maar is er niet van overtuigd dat deze ook daadwerkelijk worden gezien door mensen die (nog) niet naar theater of festivals gaan. In het plan is wel sprake van programma’s en toegepaste projecten om specifieke publieksgroepen actief op te zoeken, maar deze worden niet nader toegelicht. 


Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zeer goed. 
Het activiteitenaanbod van Storytelling Centre draagt in hoge mate bij aan de culturele diversiteit van het cultuuraanbod in de stad. De commissie beschouwt dit aanbod als een verrijking voor het theaterveld, omdat Storytelling Centre daadwerkelijk bijdraagt aan een evenwichtige cultureel diverse samenleving, door ruimte en publiek te bieden aan alle verhalen. De organisatie werkt zowel in het Theater Lab als in het festival met een breed scala aan makers met uiteenlopende achtergronden, waardoor in het aanbod een doorsnede van de Amsterdamse bevolking vertegenwoordigd is. Het Theater Lab stelt zich open voor nieuwe makers met nieuwe verhalen vanuit een cultureel diverse achtergrond en de organisatie gaat hier ook actief naar op zoek.

De activiteiten van Storytelling Centre dragen in de ogen van de commissie overtuigend bij aan het bereiken van een cultureel divers samengesteld publiek in de stad. De verhalenvertellers en het publiek waar Storytelling Centre zich op richt zijn cultureel divers, hetgeen bij het festival in afgelopen periode ook zichtbaar was. Het Theater Lab dat nieuwe verhalen van makers van een cultureel diverse achtergrond laat zien, trekt ook cultureel divers publiek aan, omdat de makers hun eigen achterban bij de presentaties betrekken. Met specifieke projecten als Verhalen maken de stad en Portretten worden heel direct bewoners uit delen van de stad betrokken waar de bevolking verhoudingsgewijs sterk cultureel divers is. Ook door de locaties van het festival en de kleinschalige projecten, zoals Podium Mozaïek, Mezrab en buurthuizen heeft de commissie er alle vertrouwen in dat ook komende periode een cultureel divers publiek bereikt wordt. 

Storytelling Centre heeft naar de mening van de commissie een overtuigend plan voor diversiteit van het personeelsbestand en bestuur. De organisatie en het bestuur zijn al cultureel divers van samenstelling, maar in de toekomst wil de organisatie het eigen team, buiten de vertellers en coaches, meer divers maken. De organisatie geeft aan dat hoewel het festival inmiddels geleid wordt door twee mensen met een biculturele achtergrond, de rest van het vaste artistieke team nog overwegend wit is. Vacatures worden daarom actief onder de aandacht gebracht in het netwerk van Storytelling Centre dat cultureel divers is. Daarnaast wordt Storytelling Centre zelf actief benaderd door andere organisaties om hun expertise op het vlak van culturele diversiteit en inclusie te delen. De commissie is daarmee overtuigd dat het meer divers maken van de organisatie haalbaar is. 


Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van Storytelling Centre te honoreren voor het gevraagde bedrag van € 120.000 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Theater.