Stichting Beautiful Distress

Inleiding

Stichting Beautiful Distress zet kunst in om psychisch lijden zichtbaar, voelbaar en daarmee bespreekbaar te maken en zo meer begrip en compassie te kweken voor mensen die kampen met psychische aandoeningen. Daartoe organiseert zij een artist-in-residence programma in de psychiatrieafdeling van Kings County Hospital, New York, en in Fukuroda Psychiatric Hospital, Japan. Deze laatste residentie runt zij samen met Stichting Het Vijfde Seizoen. In 2017-2018 organiseerden de twee stichtingen de Beautiful Distress Kunstmanifestatie over waanzin. Sindsdien continueren zij hun samenwerking op projectbasis. In hun gezamenlijke tentoonstellingsruimte - Het Beautiful Distress House in Amsterdam - tonen beide organisaties sinds 2018 de inhoud en resultaten van de residenties via onder andere exposities en andere kunstprojecten, lezingen en workshops. 

Voor de periode 2021-2024 wil Beautiful Distress samenwerkingsverbanden aangaan met psychiatrische ziekenhuizen en kunstinstellingen in diverse grote steden en landen, en lokale residentieprogramma’s starten met een internationale uitwisseling van professionele kunstenaars. Dit werk is uitgangspunt voor een regelmatig terugkerende internationale Kunstmanifestatie bestaande uit een tentoonstelling en een symposium. De eerstkomende Kunstmanifestaties vinden plaats in New York, Japan en Sarajevo. Verder opent Beautiful Distress residenties in Bairral, Brazilië en andere steden. In het Beautiful Distress House wil de organisatie jaarlijks vijf tentoonstellingen organiseren waarvan drie met werk van de kunstenaars uit de residenties. Samen met kunstenaars biedt Beautiful Distress open ateliers, workshops en talentontwikkelingsprogramma's aan met speciale aandacht voor kwetsbare mensen en jongeren uit Amsterdam Noord. Beginnende kunstenaars wordt een Summer School aangeboden. Er komt, naar eigen zeggen, een lesprogramma op scholen in de stad waar via kunst kijken en maken gesproken wordt over 'anders zijn'. Tot slot worden exposities, workshops, lezingen en andere activiteiten binnen en buiten de GGZ, en in de wijk georganiseerd die passen binnen de missie.

Stichting Beautiful Distress ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2017-2020.
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld 
€ 247.500 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.
Beautiful Distress wil met kunst bijdragen aan de emancipatie van waanzin. Daarbij ligt de nadruk op beeldende kunst, maar is er ook ruimte voor andere disciplines en makers zoals schrijvers, theatermakers en muzikanten. De residenties in psychiatrische instellingen geven makers volgens de commissie een bijzondere kans om een kijkje achter de schermen te nemen naar hetgeen dat normaal gesproken buiten het zicht blijft. In de tentoonstellingen in het Beautiful Distress House krijgen residenten vervolgens de mogelijkheid om hun werk te tonen. Ook worden thematische tentoonstellingen georganiseerd rondom actuele onderwerpen, bijvoorbeeld LHBTIQ+, de klimaatcrisis, kunstmatige intelligentie en sociale media, en oorlog en traumaverwerking. De commissie vindt deze inhoudelijke uitwerk¬ing bezield en prikkelend omdat het bespreken van psychisch welzijn zo in een bredere context geplaatst wordt. Volgens de commissie toont de organisatie door haar specifieke invalshoek, met een ideeënrijk programma en getalenteerde kunstenaars, een grote artistieke eigenheid.

Het artistieke plan acht de commissie aansprekend voor een professioneel kunstpubliek gezien de combinatie van interessante makers en het specifieke onderwerp. Ook in de professionele zorg meent de commissie dat het programma meer begrip en interesse voor de kracht van kunst kan ontwikkelen. Omdat de organisatie in beide vakgebieden is geworteld, heeft Beautiful Distress helder in beeld wat de culturele interesses van deze beoogde groepen zijn. Toch maakt de commissie ook een kanttekening. Een groot deel van de activiteiten, waaronder de residenties en de reizende kunstmanifestatie, vindt plaats in het buitenland. Daarmee blijft wat er tijdens de residenties en de manifestatie ontwikkeld wordt enigszins uit het zicht voor het brede publiek in Amsterdam. Het Beautiful Distress House stemt de commissie echter positief, omdat deze nieuwe presentatiewijze bijdraagt aan de visie van de organisatie om bij een breed publiek met kunst compassie te creëren voor en taboes te doorbreken op psychisch lijden. 

Waar Beautiful Distress zich voorheen als projectorganisatie vrij nomadisch bewoog, komt de focus in de komende Kunstenplanperiode te liggen op een eigen plek in het Beautiful Distress House. Hier ziet de organisatie kansen om de opbrengsten uit de residenties en kunstmanifestaties samen te brengen en een verdiepend gesprek aan te gaan met makers en publiek. De organisatie reflecteert hierbij op de eigen praktijk, wat de artistieke ontwikkeling van de organisatie voor de commissie helder navolgbaar maakt. Naast de genoemde verdieping wil Beautiful Distress het residentieprogramma uitbreiden naar andere steden zoals Bairral, Gent, Amsterdam, Parijs, Londen en Berlijn. Ook streeft de organisatie ernaar om de kunstmanifestatie rond te laten reizen langs New York, Sarajevo en in Japan. Een kanttekening die de commissie hierbij plaatst is dat er veel nieuwe activiteiten op de planning staan. De commissie is niet overtuigd van de bijdrage van al deze activiteiten aan de artistieke doorontwikkeling van het profiel van de organisatie. Verder vindt de commissie het lastig om de artistieke ontwikkeling van de belangrijkste gezichtsbepalende artistieke medewerkers van Beautiful Distress te beoordelen. Uit het ondernemingsplan wordt namelijk niet overtuigend duidelijk hoe de stichting investeert in het potentieel en de ontwikkeling van de artistieke leiding van Beautiful Distress.

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed.
Door de intrinsieke verwevenheid met de gezondheidszorg verbindt Beautiful Distress zich in de ogen van de commissie overtuigend met de stedelijke samenleving. Daarbij werkt de organisatie lokaal samen met relevante zorginstellingen zoals Arkin, Mentrum, HVO Querido, het Amsterdam UMC, locatie AMC, het UMCU en anderen. Aanvullend gaat de organisatie inhoudelijk in op andere grootstedelijke vraagstukken via maatschappelijk-thematische tentoonstellingen, variërend van gender- en seksediversiteit tot de klimaatcrisis. De commissie is nieuwsgierig naar de uiteindelijke uitwerking hiervan in het programma. De uitwisseling met andere steden draagt daarbovenop bij aan een interstedelijk perspectief, hetgeen de commissie verrijkend vindt voor de stad.

Het Beautiful Distress House draagt met haar locatie in Amsterdam Noord bij aan de verdere spreiding van activiteiten in Amsterdam. De organisatie heeft de ambitie om zich stevig in dit deel van de stad te verankeren via een uitgebreid en veelzijdig aanbod met bijvoorbeeld wijkdiners en door samen te werken met organisaties in de buurt zoals Nieuw Dakota en Sociëteit SEXYLAND. Zo wil de organisatie ook publiek uit de directe omgeving bereiken. Wel vindt de commissie dat de slagingskans voor het in contact komen met buurtgenoten vergroot kan worden met een concreter uitgewerkt plan en eventuele andere relevante samenwerkingspartners. De organisatie is relatief nieuw in het gebied en moet haar buurtnetwerk nog ontwikkelen.

Als eigen accent kiest Beautiful Distress voor de Leefbare stad maar dit werkt zij niet uit in de aanvraag. Ondanks dat meent de commissie dat deze thematiek wel vervlochten is met de activiteiten van de organisatie. Beautiful Distress bevraagt in haar programma het psychisch welzijn alsook het psychisch bewustzijn van de toeschouwer en werkt daarbij samen met relevante partners om begrip voor mensen die kampen met psychische aandoeningen te kweken. Daarmee draagt de organisatie op geheel eigen wijze bij aan de kwaliteit en aantrekkelijkheid van de leefomgeving voor bewoners.

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak.
Beautiful Distress heeft voor de periode 2021-2024 een ambitieus plan opgesteld, waarbij de organisatie wil opschalen van een projectorganisatie die vooral op vrijwillige basis werkt naar een organisatie met doorlopende activiteiten. Het huidige team bestaat uit medewerkers die zowel bij Stichting Beautiful Distress als bij Stichting Het Vijfde Seizoen werkzaam zijn. Dit team toont zich weliswaar deskundig in zowel de artistieke als de psychische aspecten, maar het is voor de commissie niet duidelijk of en wie van de huidige bezetting doorstromen naar de nieuwe organisatievorm. Beautiful Distress benoemt nieuwe posities, zoals de artistiek en zakelijk leider, een communicatiemedewerker en een productiemedewerker, maar werkt in de aanvraag niet uit wie deze functies op zich nemen. Hierdoor is het artistiek vakmanschap alsook de zakelijke expertise van de betrokkenen in relatie tot de beoogde plannen volgens de commissie niet te beoordelen. De commissie plaatst daarnaast een kritische opmerking bij het beoogd aantal fte. Hoewel de omvang van de organisatie enigszins groeit, lijkt dit niet in verhouding te staan tot de veelheid aan activiteiten en bijbehorende werkzaamheden. Naast het uitbreiden van het residentieprogramma, het rond laten reizen van de Kunstmanifestatie, vijf tentoonstellingen per jaar, een educatieprogramma alsook de wijkactiviteiten, vergt het aanvragen, onderhouden en verantwoorden van en aan de vele fondsen en sponsoren waarmee het plan gefinancierd moet worden, een forse inspanning. De aanvraag overtuigt de commissie niet dat Beautiful Distress zich bewust is van of handelt naar de consequenties van de uitbreiding van activiteiten voor de omvang van de organisatie. Omdat de voorgestelde activiteiten in aantal niet haalbaar lijken in relatie tot de geambieerde grootte van de organisatie oordeelt de commissie de uitvoerbaarheid van de plannen als onrealistisch.

Vanuit het oogpunt van de bedrijfsvoering is Beautiful Distress financieel gezond. Wel plaatst de commissie bij het effectief functioneren van de organisatie op langere termijn enkele kritische kanttekeningen. Voor de exploitatie van het Beautiful Distress House werkt de organisatie zeer intensief samen met Het Vijfde Seizoen. Het is in het plan voor de commissie onoverzichtelijk welke organisatie wat doet en hoe taken verdeeld zijn. Een aantal medewerkers vervullen verschillende rollen bij zowel Beautiful Distress als Het Vijfde Seizoen en zijn zowel in de uitvoering als bestuurlijk betrokken. De commissie constateert een ongewenste rolvermenging omdat medewerker (A) in de ene organisatie leiding geeft aan medewerker (B) en medewerker (A) in de andere organisatie verantwoording aflegt aan medewerker (B). De commissie vindt deze wederzijdse afhankelijkheid een risico vormen voor de objectieve besluitvorming in de organisatie. Of Het Vijfde Seizoen zelfstandig blijft voortbestaan in het komende Kunstenplan of samengaat met Beautiful Distress blijft eveneens onbelicht in de aanvraag. De commissie is niet overtuigd dat de organisatie de mogelijke risico’s hiervan voldoende inziet. In het plan worden geen maatregelen gepresenteerd om deze risico’s te beheersen. Governance-technisch is het verduidelijken van de verbinding en verhouding tussen de twee organisaties volgens de commissie een belangrijk aandachtspunt. 

Hoewel de begroting vrij gedetailleerd is opgesteld, is deze voor de commissie niet altijd overzichtelijk. Er wordt een forse groei voorzien, waarbij niet alleen de lasten verviervoudigen ten opzichte van 2018 maar ook in de periode 2021-2024 gestaag blijven toenemen. Waar de schaalsprong ten opzichte van eerdere jaren voor de commissie nog navolgbaar is, is zij minder overtuigd van het realisme bij de aanhoudende groei lopende het nieuwe Kunstenplan. Ook aan de dekkingskant toont Beautiful Distress zich ambitieus. De commissie is kritisch over de haalbaarheid van de stijging in private inkomsten die erg fors is in relatie tot de mankracht die hiervoor beschikbaar is. Bovendien merkt de commissie op dat een aanzienlijk deel van de activiteiten in het buitenland plaatsvindt, maar dat de financiering daarvan grotendeels afhankelijk is van Nederlandse publieke gelden. Dit acht de commissie niet in verhouding. Ook valt op dat Het Vijfde Seizoen in deze samenwerking geen financiële bijdrage levert, wat gezien de intensieve samenwerking en de opgevoerde lasten wel verwacht kan worden. De commissie acht de begroting en het dekkingsplan daarom niet realistisch en passend. 

Het marketingplan van Beautiful Distress vindt de commissie summier uitgewerkt. De organisatie richt zich op een zo breed en groot mogelijk publiek en benoemt daarbij vele doelgroepen, variërend van kunstliefhebbers en -professionals, inwoners van Amsterdam Noord, ervaringsdeskundigen tot opiniemakers en professionals uit de psychiatrie. Om deze groepen te bereiken worden enkel wat algemene communicatiemiddelen, zoals nieuwsbrieven, flyerdistributie en free publicity op radio en televisie en via samenwerkingspartners, benoemd. Een gerichte aanpak per doelgroep ontbreekt. De commissie is daarom niet overtuigd dat Beautiful Distress hiermee haar publieksgroepen kan bereiken. Wel vindt de commissie positief dat de aanvrager ook zelf de wens uitspreekt een communicatiemedewerker en professioneel campagnebegeleider aan te trekken. Daarin ziet zij voldoende mogelijkheden voor de organisatie een professionaliseringsslag te maken. Verder merkt de commissie op dat de organisatie in het aanvraagformulier een dalend aantal bezoeken toont in 2021-2024 ten opzichte van eerder gerealiseerde aantallen, en dat deze getallen afwijken van dat wat in het ondernemingsplan wordt genoemd. Het is voor de commissie onduidelijk welke getallen voor de organisatie leidend zijn en hoe dit zich verhoudt tot de voorgenomen marketinginspanningen. 

Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zwak.
Waar de organisatie als vanzelfsprekend inclusie benadert vanuit mensen met een psychiatrische achtergrond en vanuit de geestelijke gezondheid, mist de commissie hoe dit vervolgens zijn weerslag heeft in verschillende culturen. Er worden enkele namen genoemd van beoogde makers met een cultureel diverse achtergrond, maar Beautiful Distress gaat niet uitgebreider in op hoe zij artistiek-inhoudelijk bijdragen aan de culturele diversiteit in haar programma. Juist vanwege Beautiful Distress’ maatschappelijke doelstelling acht de commissie aansluiting bij dit hedendaags gespreksonderwerp van belang. Volgens de commissie zijn er voldoende aanknopingspunten voor Beautiful Distress om zich op eigenzinnige wijze te profileren binnen het culturele diversiteitsvraagstuk. De commissie oordeelt daarom dat de organisatie niet expliciet genoeg bijdraagt aan de culturele diversiteit van het culturele aanbod in de stad. 

Ditzelfde geldt voor het bereiken van een cultureel divers samengesteld publiek in de stad. De organisatie wil vooral impliciet via jongeren een meer divers publiek bereiken en via nader te specificeren partners ‘nieuwe Amsterdammers’ betrekken. In de aanvraag worden deze publieksgroepen niet verder geconcretiseerd of de keuze voor hen helder gemotiveerd. Een effectief plan voor het bereiken van cultureel diverse jongeren en nieuwe Amsterdammers ontbreekt in de aanvraag. De commissie is daarom weinig overtuigd dat de organisatie in de komende periode bijdraagt aan het bereiken van een cultureel divers publiek in de stad. 

Ondanks de beperkte grootte van de organisatie, biedt de toekomstige teamuitbreiding volgens de commissie mogelijkheden voor een meer divers personeelsbestand. Wat dat betreft had zij graag een visie van Beautiful Distress op een cultureel divers personeel en bestuur gelezen. Concrete doelstellingen of een naar verwachting effectieve aanpak voor de komende jaren hadden de commissie kunnen overtuigen dat Beautiful Distress ook op dit vlak werkt aan het verbeteren van de representatie van ondervertegenwoordigde culturele groepen in de Amsterdamse samenleving. 

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van Stichting Beautiful Distress gedeeltelijk te honoreren met een bedrag van € 100.000 per jaar.
De commissie is van mening dat de voorgestelde activiteiten in omvang niet realistisch zijn voor de beoogde grootte van de organisatie. Daarnaast vindt een groot deel van de activiteiten plaats buiten Amsterdam en is voor de internationale activiteiten geen dekking vanuit het buitenland. Daarom gaat de commissie voor het bepalen van het jaarlijkse bedrag uit van de activiteiten die zich concentreren op en rond de locatie Beautiful Distress House in Amsterdam. De lasten van deze activiteiten dienen volgens de commissie naar gelijkheid gedragen te worden door Beautiful Distress en partner Het Vijfde Seizoen, omdat zij gelijkwaardig samenwerken. 

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie BFNA.