Read my World

Inleiding

Read My World is een platform voor het geschreven en gesproken woord uit de hele wereld. Jaarlijks wordt één focusregio in de wereld gekozen waarbinnen zich grote maatschappelijke veranderingen voltrekken. Read My World wil verhalen zichtbaar maken die sluimeren onder de oppervlakte van de dagelijkse actualiteit. Hiertoe werkt de organisatie samen met twee curatoren uit de focusregio, die samen met het team in Amsterdam verantwoordelijk zijn voor alles wat Read My World organiseert: een jaarlijks internationaal literatuurfestival, workshops, programma’s en andere literaire producties. Samen met de curatoren worden de dragende thema’s per editie gekozen. 

De kernactiviteit van Read My World is het jaarlijkse driedaagse festival in de Tolhuistuin. Voor het festival worden 26 programma’s gemaakt waaronder twee buurtgerichte satellietprogramma’s in Nieuw-West en Zuidoost. De twee curatoren nemen acht schrijvers mee uit hun regio en daarnaast nemen zo’n honderd schrijvers uit Nederland en België deel aan het festival. Er zijn auteursgesprekken, paneldiscussies, literaire, muzikale en theatrale performances, films en workshops. 

RMW Productions staat voor het - op een theatrale en muzikale manier - presenteren van literatuur, het literaire experiment, het verspreiden van onvertaald werk en het (digitaal) archiveren en verder ontsluiten van deze nieuwe creaties. Hier vallen ook de coproducties onder die Read My World door het jaar heen organiseert in samenwerking met culturele partners zoals SLAA, het Bijlmerparktheater en Perdu. 

Onder de noemer RMW Studio richt de organisatie zich op talentontwikkeling en educatie. Belangrijke programmaonderdelen hierin zijn de Performative Translation Workshop, de Poetry Translation Workshop en de Feminist Writing Workshop. Met School der Poëzie werkt RMW samen op het gebied van educatie voor middelbare scholieren. Tot slot begeleidt en introduceert de organisatie binnen de programmalijn RMW International Nederlandse auteurs op buitenlandse podia en festivals. 

Read My World ontvangt een vierjarige subsidie 2017-2020 binnen het Kunstenplan van 
€ 137.920 per jaar (incl. indexatie 2020). 
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld 
€ 175.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed. 
De commissie vindt de eigenheid van het artistieke concept van Read My World groot. De focus op internationale literaire stemmen en de keuze om ieder jaar in te zoomen op één regio in de wereld waar zich grote veranderingen voltrekken, levert een heldere en onderscheidende artistieke signatuur op. De gekozen regio’s voor de komende periode vindt de commissie prikkelend en relevant. Een goede keuze vindt ze dat de focusregio voor 2024 nog wordt opengelaten om in te kunnen blijven spelen op de actualiteit. Het curatorenmodel dat Read My World hanteert is onderscheidend en zorgt voor waardevolle externe expertise die bijdraagt aan de kwaliteit en authenticiteit van het festival. De thema’s worden zorgvuldig gekozen in samenwerking met de lokale curatoren, en het gevolg is dat Read My World een weids en volkomen eigen palet aan literaire stemmen aanbiedt. 

Tijdens het festival komen uiteenlopende genres aan bod en worden de thema’s uitgewerkt in zowel verdiepende als laagdrempelige programma’s, waarbij verbinding en gesprek centraal staan. Uit het plan blijkt dat de organisatie goed heeft nagedacht over verschillende typen programma’s en over festivalroutes die aansluiten op de verschillende doelgroepen. Eén van de publieksdoelgroepen wordt bijvoorbeeld beschreven als ‘changemaker’. De commissie vindt dat de programmalijn Hardop Denken hier goed bij aansluit. Ook het plan om publiek al in een vroeg stadium mee te laten denken over de inhoud van de programma's vergroot de artistieke betekenis voor deze doelgroep. Daarnaast versterken de (co)producties door het jaar heen de betrokkenheid van het publiek. Met name de preview in het voorjaar met een introductie van de curatoren en de regio vindt de commissie een goede opzet. Deze preview geeft bezoekers de kans om zich voor te bereiden op de festivalregio en thematiek. Hierdoor kunnen zij tijdens het festival kiezen voor verdere verdieping, wat de inhoudelijke impact op dit publiek vergroot. Tegelijkertijd biedt de festivalprogrammering ook voldoende mogelijkheden voor bezoekers die zich pas tijdens het festival voor het eerst onderdompelen in een regio. Bijzonder vindt de commissie de intieme sfeer op het festival. De onderwerpen zijn niet alleen literair en academisch engagerend, maar vaak ook heel persoonlijk. Hierdoor is de afstand tussen maker en toeschouwer klein, wat naar mening van de commissie de betekenis voor het publiek versterkt. 

Het plan biedt een heldere reflectie op de ontwikkeling van Read My World in de afgelopen jaren. De commissie oordeelt positief over de ontwikkeling dat Read My World de focus op documentaire literatuur wat meer heeft losgelaten zonder in te boeten op het uitgesproken geëngageerde karakter van het festival. De komende periode staat in het teken van bestendiging, waarbij de organisatie wordt verstevigd om de slagkracht te vergroten. Er wordt ingezet op het bereiken van meer publiek voor de bestaande activiteiten. Deze ontwikkeling vindt de commissie weloverwogen en overtuigend. 
Het kernteam wordt jaarlijks uitgedaagd door steeds met twee nieuwe curatoren te werken en het redactieteam wordt daarnaast jaarlijks aangevuld met redacteuren die inhoudelijk thuis zijn in de betreffende regio. De commissie is van mening dat de artistiek-uitvoerenden zich hierdoor constant ontwikkelen. Ook het Actieplan Diversiteit en Inclusie getuigt van aandacht voor het ontwikkelpotentieel van de medewerkers. Positief vindt de commissie bovendien dat Read My World inmiddels ook haar eigen vertalers opleidt. Dit is zowel relevant voor het festival als voor de sector in bredere zin. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed.
Tijdens het Read My World festival staan internationale regio’s centraal, maar in de daaraan gekoppelde grootstedelijke thematiek wordt tegelijkertijd gericht verbinding gezocht met wat er leeft in Amsterdam. Deze maatschappelijke thema’s zijn urgent en uitdagend, en zorgen naar mening van de commissie voor een overstijgende samenhang tussen de edities. De commissie is positief over het feit dat Read My World literaire stemmen die ongehoorde groepen in de samenleving representeren een podium geeft. De commissie ziet dat Read My World zich door de twee buurtgerichte satellietprogramma’s in Nieuw-West en Zuidoost tijdens het festival daadwerkelijk verbindt met de buurt en bewoners. In dat licht is de commissie ook positief over de Feminist Writing Workshop, waarin vrouwen met een meertalige achtergrond via dagboeknotities een veilige plek krijgen om hun levensverhaal te delen en dit onder begeleiding van verschillende schrijfdocenten op papier te zetten. De commissie ziet nog kansen voor de organisatie om zich sterker te verhouden tot het stadsdeel Noord waarin zij gevestigd is. 

Met het driedaagse festival in de Tolhuistuin, en losse programma’s in onder meer het Bijlmer Parktheater, Podium Mozaïek, De Nieuwe Liefde, Casa Sofia, Zina Atelier en De Meervaart bereikt de organisatie naar eigen inschatting meer dan 95% van haar publiek buiten de stadsdelen Centrum en Zuid. Dit lijkt de commissie op basis van het plan en de eerder gerealiseerde activiteiten aannemelijk. Read My World draagt daarmee in grote mate bij aan de spreiding van het cultuuraanbod en het bereiken van publiek buiten de stadsdelen Centrum en Zuid. De commissie leest in het plan niet terug of in de keuze voor locaties rekening wordt gehouden met waar de meeste Amsterdammers met wortels in de focusregio wonen. Hier liggen in de optiek van de commissie nog kansen om publiek gerichter op te zoeken in de betreffende stadsdelen. 

Read My World kiest voor het accent Wereldstad. De commissie is van mening dat de organisatie excelleert in internationale uitwisseling en dat dit overtuigend naar voren komt in het plan. Het festival programmeert niet alleen internationaal, maar door elk jaar buitenlandse gastcuratoren en redacteuren die inhoudelijk thuis zijn in de regio aan te stellen is er ook steeds weer een nieuwe en leerzame dynamiek in het samenstellen van het programma. Door meertalig te programmeren is het programma daarbij toegankelijk voor de internationale inwoners van Amsterdam. Read My World bouwt zo een steeds groter internationaal netwerk op en biedt internationale auteurs een Nederlands podium. Andersom is het ook voor Nederlandse makers een springplank naar een buitenlands podium. Dit vindt de commissie uiterst positief en een goede en logische manier om de opgebouwde relaties met curatoren ook na het festival vast te houden. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.
De commissie heeft vertrouwen in de uitvoerbaarheid van de voorgestelde plannen, dankzij het goede trackrecord van activiteiten en het vakmanschap van de organisatie. Er zijn geen grote wijzigingen beoogd ten opzichte van de vorige periode. De werkwijze met een wisselende redactie en curatoren is beproefd en zorgt voor optimale deskundigheid en maatwerk. De omvang en invulling van het team vindt de commissie passend, met de kanttekening dat er wel veel kleine aanstellingen zijn. De commissie vraagt zich af of dit een efficiëntie werkwijze oplevert. 

De commissie is van mening dat Read My World een gezonde bedrijfsvoering heeft. De financiële situatie geeft voldoende basis voor uitvoering van de plannen. Er is een algemene reserve waarmee eventuele tegenvallers kunnen worden opgevangen. Dit vindt de commissie verstandig, het waarborgt dat de organisatie op de termijn effectief kan blijven functioneren. De beoogde verduurzaming van het team waarbij freelancers in dienst worden genomen vindt de commissie in lijn met de voornemens om door het jaar heen het publiek meer vast te houden, en past in haar optiek bij de fase waarin de organisatie zich nu bevindt. 

De begroting voor 2021-2024 stijgt behoorlijk ten opzichte van de afgelopen periode. De stijging van de beheerslasten als gevolg van de gestegen huur en het in dienst nemen van de zakelijk leider vindt de commissie legitiem en passend. De activiteitenlasten zijn in 2021 met meer dan de helft gestegen ten opzichte van 2018, terwijl het activiteitenniveau niet in dezelfde verhouding toeneemt. Met name de stijging van de marketingkosten vindt de commissie zeer fors. Gezien de inzet op contentmarketing en digitale activiteiten begrijpt de commissie de toegenomen personele kosten maar de materiele marketingkosten vindt ze erg ruim begroot. Ook de verwachte publieksinkomsten nemen flink toe. De commissie vindt het echter gezien het behaalde publieksbereik in 2019 en de kanttekeningen bij het marketingplan niet aannemelijk dat de bijbehorende stijging van het aantal bezoekers in 2021 al gerealiseerd kan worden. De beoogde publieksinkomsten vindt zij dan ook te optimistisch begroot.  

De commissie vindt het marketingplan van Read My World niet geheel overtuigend. De marketingdoelstellingen om meer publiek binnen de bestaande doelgroepen te bereiken en meer herhaalbezoek te genereren, zijn naar mening van de commissie valide. Wel mist zij een onderbouwing met of reflectie op de resultaten van het recente innovatieproject dat gericht was op publieksonderzoek en publieksontwikkeling. Zo concludeert Read My World in het plan dat er meer marktpotentieel zit in de bestaande doelgroepen, maar schetst in het plan niet welk deel van die markt naar inschatting al wordt bereikt. De geformuleerde doelgroepen zijn passend, maar de doelgroep van stedelijk cultuurpubliek van dertig tot zeventig jaar vindt de commissie wel erg breed en weinig afgebakend. 
De organisatie beoogt een enorme publieksgroei voor de bestaande activiteiten. Het wordt de commissie op basis van het marketingplan niet duidelijk wat de organisatie nu precies anders gaat doen dan voorheen. Er ontbreekt een kritische reflectie op de werking en resultaten van het marketingbeleid tot dusver. De voorgenomen marketingstrategieën zijn op hoofdlijnen interessant, maar missen een doelgroepspecifieke uitwerking. De commissie acht het van belang dat Read My World probeert het publiek dat afkwam op een specifieke regio te stimuleren om ook een volgende editie te bezoeken. Het sterker uitlichten van de overkoepelende thematiek zou hier bijvoorbeeld aan bij kunnen dragen. Dit komt echter in het plan nog niet goed naar voren. De commissie is positief over de beoogde contentmarketing zoals de verslaglegging van vooronderzoek, achtergrondinformatie en interviews en verhalen van en over de deelnemende schrijvers. Dit sluit goed aan bij de doelstelling om het festival en haar kernwaarden zichtbaarder te maken en het bestaande publiek door het jaar heen meer te binden en vast te houden.

Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als goed.
De commissie is van mening dat Read My World al sinds haar eerste editie bijdraagt aan een cultureel divers aanbod in de stad, door literatuur en schrijvers van over de hele wereld een podium te bieden en interculturele samenwerking tussen curatoren, schrijvers en partners te bevorderen. Diversiteit wordt gezien als een leidend argument bij veel van de artistieke en inhoudelijke keuzes die de organisatie maakt. De commissie vindt het waardevol dat Read My World werkt met tolken. Dit zorgt ervoor dat gasten zich goed kunnen uitdrukken in hun eigen taal, en de meertaligheid maakt dat het festival ook in vorm bijdraagt aan de diversiteit van het aanbod. De organisaties kiest hoofdzakelijk voor niet-westerse focusregio’s en door elk jaar een andere regio te kiezen is de bijdrage van Read My World aan de culturele diversiteit van het aanbod in de stad dynamisch. De focus op één regio per jaar zorgt daarnaast voor een verdieping en blijvende aanvulling op het aanbod, mede omdat het festival leidt tot nieuwe publicaties en vertalingen. De vele samenwerkingen die Read My World aangaat met organisaties in Amsterdam zorgen er bovendien voor dat het opgebouwde internationale en veelal cultureel diverse netwerk en de opgedane kennis breder worden gedeeld.  

De wisselende focusregio’s maakt dat Read My World ieder jaar aansluiting vindt bij een andere groep Amsterdamse inwoners met wortels in de betreffende regio. In de ervaring van de commissie is het publiek van Read My World dan ook divers samengesteld. De organisatie richt zich hier in haar marketingplannen niet expliciet op, vanuit de overtuiging dat een bezoeker zich nooit vanwege afkomst of etniciteit alleen richting een culturele activiteit verplaatst, maar ook vanwege een schrijver of artiest, de aanwezigheid van peers, de sfeer, uitstraling en het imago. Dit beaamt de commissie, maar ze ziet ook kansen om vanuit die inhoud ieder jaar nog meer potentiële bezoekers met wortels in de focusregio aan te spreken met een specifiek op hen gericht communicatieplan. 

De commissie is van mening dat Read My World een heldere visie heeft op de diversiteit van haar personeelsbestand en bestuur. Het werken met wisselende curatoren en redactieleden gelinkt aan de focusregio’s zorgt automatisch voor diversiteit in het team, en de commissie onderschrijft dat interculturele samenwerking daadwerkelijk in het DNA van de organisatie zit. Wel had de commissie graag meer gelezen over de manier waarop de diversiteit binnen het eigen vaste team en het bestuur concreet wordt gewaarborgd. De commissie heeft echter op basis van de visie en werkwijze en het trackrecord van de organisatie voldoende vertrouwen in de intrinsieke motivatie van de organisatie op dit gebied. 

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Read My World gedeeltelijk te honoreren met een bedrag van € 155.000 per jaar. De commissie is positief over de plannen van Read My World en vindt een verhoging van het bedrag dat Read My World ontvangt in het Kunstenplan gedeeltelijk op zijn plaats. De hogere gevraagde bijdrage dient ter dekking van de toegenomen lasten. De commissie vindt de hogere lasten als gevolg van het in dienst nemen van de freelancers en de gestegen huurprijzen voldoende onderbouwd. De enorme stijging in de materiele kosten voor marketing en communicatie vindt de commissie niet helemaal gefundeerd, ook omdat het hieraan ten grondslag gelegen marketingplan maar ten dele overtuigt. 

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Letteren.