P/////AKT

Inleiding

P/////AKT is een productie- en presentatieplatform in Amsterdam-Oost voor hedendaagse beeldende kunst. Zij specialiseert zich in solopresentaties van jong talent uit binnen- en buitenland. Deelnemers krijgen van P/////AKT naar eigen zeggen de maximale vrijheid om te experimenteren, te produceren en te tonen wat op dat moment voor hen aan de orde is. In samenhangende series met ieder jaar een ‘focus’ worden solotentoonstellingen aangevuld met een multidisciplinair randprogramma. Daarnaast richt de organisatie zich met P/////AKTPOOL op de talentontwikkeling van jonge, pas afgestudeerde kunstenaars. De organisatie ziet voor zichzelf een belangrijke basispositie weggelegd als verbinder tussen nieuwe makers, opleidingen en residenties en het stedelijk en landelijk aanbod van culturele instellingen en galeries. Ook speelt de organisatie een actieve rol in de uitwisseling van Amsterdamse kunstenaars naar het buitenland en vice versa. 

De komende jaren besteedt P/////AKT volgens de aanvraag binnen het hoofdprogramma aandacht aan het weefsel van de alomvattende sociale ruimte. Naast een vorm van geaccepteerde realiteit van gebouwen, natuur, dingen, ideologieën, beeldvorming en gedragingen constateert P/////AKT dat deze realiteit in toenemende mate complex en van een verontrustend onvaste vorm zijn. De kunstenaar wordt uitgenodigd om vanuit diens beeldende intelligentie ergens de vinger op te leggen, kleine stukjes te ontrafelen, om door te prikken of te transplanteren en daarmee een andere of onverwachte doorkijk te geven, die hopelijk aan het denken zet. Per jaar bestaat het programma uit vijf solotentoonstellingen in het hoofdprogramma (waarvan één via internationale uitwisseling) met per tentoonstelling een publieksprogramma van teksten en evenementen, één tentoonstelling in het buitenland via een internationale uitwisseling, vijf tentoonstellingen in het kader van P/////AKTPOOL, vier publicaties, ad-hoc presentaties in de P/////AKTS/////ALON, één a twee edities door alumni in het kader van de P/////AKTcollectie en deelname aan relevante manifestaties zoals 24H East, Printing Plant Bookfair en Amsterdam Art Weekend.

Stichting P/////AKT ontvangt een vierjarige subsidie 2017-2020 binnen het Kunstenplan van  € 79.570 per jaar (incl. indexatie 2020).
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld €119.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed.
Het programma dat P/////AKT de afgelopen jaren gemaakt heeft en het activiteitenplan voor de komende periode vindt de commissie getuigen van een eigen artistieke signatuur. P/////AKT toont zich sterk kunstenaar-gedreven, met bijzondere aandacht voor makers aan het begin van hun carrière. Zij krijgen van P/////AKT de tijd en ruimte om zich vrij te kunnen ontwikkelen. Daarmee neemt de organisatie een signalerende functie op zich en positioneert zij zich tussen kunstopleidingen en de geïnstitutionaliseerde kunstwereld. Uit de lange lijst van kunstenaars die na hun presentatie bij P/////AKT doorbraken op grotere kunstpodia – variërend van Saskia Noor van Imhoff tot Femmy Otten en Kasper Bosmans tot Riet Wijnen – constateert de commissie een ideeënrijke oriëntatie met oog voor talent. De idee om de komende periode te werken rondom het concept van de sociale ruimte, met in 2020 als focus makers die zich verhouden tot de geopolitieke stedelijke omgeving, vindt de commissie prikkelend. Daarentegen blijft de aanvraag op artistiek inhoudelijk gebied volgens hen ook steken in algemeenheden en is de uitwerking van het onderliggende artistieke plan onduidelijk. De vele testimonials in het plan getuigen echter van draagvlak vanuit het kunstenveld voor de plannen en de bezielde brugfunctie die P/////AKT hierbij vervult. Dat wekt bij de commissie het vertrouwen dat de artistieke voornemens in de komende periode op aansprekende eigen wijze gerealiseerd zullen worden. 

P/////AKT wil vooral van artistieke betekenis zijn voor een (pre)professioneel kunstpubliek. De organisatie is volgens de commissie sterk ingebed in dit veld en weet wat er speelt. Met haar programmering speelt zij in op de nieuwste ontwikkelingen in de kunsten waarmee P/////AKT aansluit op de culturele interesses van zowel nog ontwikkelende kunststudenten als scoutende professionals. Het P/////AKTPOOL programma is volgens de commissie een aansprekend voorbeeld van de manier waarop de organisatie een brugfunctie tussen opleidingen, en galeries en presentatie-instellingen vormt waarbij de doelgroepen elkaar ontmoeten. Daarnaast beoogt P/////AKT een kleiner algemeen geïnteresseerd publiek te bereiken. Deze doelgroep wordt in de aanvraag zeer kort benoemd. Hoe het artistieke plan naar verwachting aansprekend voor hen is, wordt voor de commissie niet duidelijk. Daarom oordeelt de commissie dat P/////AKT voor deze publieksgroep van geringe artistieke betekenis is.

De organisatie kijkt in de aanvraag volgens de commissie uitvoerig terug op de positieve resultaten van de afgelopen jaren waarin zij haar artistieke ontwikkeling steeds nauwkeuriger en professioneler heeft gemaakt. Naar eigen zeggen hoort de kleine schaal waarop P////AKT opereert bij haar doelstelling om dicht bij de kunstenaar en diens werk te blijven en deze zo rechtstreeks mogelijk in contact te brengen met het publiek. De focus ligt de komende periode niet op nieuwe artistieke ambities, maar op het bestendigen van de huidige activiteiten. De commissie is positief over deze pas op de plaats omdat het de organisatie ruimte biedt om kwalitatieve impact verder te ontwikkelen en zich met haar presentaties steeds bewuster te verhouden tot haar publiek. Zeer waardevol vindt de commissie daarnaast de ruimte en de tijd die de organisatie biedt aan nieuwe makers om zich professioneel te ontwikkelen in solotentoonstellingen. Het bieden van een vrijplaats aan jonge kunstenaars ziet zij als noodzakelijk voor een gezond cultureel ecosysteem.

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
In de ogen van de commissie maakt P/////AKT in enige mate verbinding met de stedelijke samenleving. De organisatie benoemt de steeds duurder wordende stad, waardoor kunstenaars moeilijker voet aan de grond krijgen, zowel wat betreft wonen, werken als het tonen van hun praktijk. P/////AKT wil daarop inhoudelijk reageren, bijvoorbeeld via haar werkwijze - waarbij zij voor een langere periode tijd en ruimte biedt aan jonge makers - en thematisch door in haar hoofdprogramma de komende tijd onderwerpen aan te kaarten als stadsontwikkeling en architectuur. De organisatie blijft hier volgens de commissie dicht bij haar eigen praktijk en dat wordt gewaardeerd. Niettemin meent de commissie ook dat de organisatie proactiever zou kunnen interacteren met de stad en in de buurt, juist ook via haar programmering. De organisatie werkt niet structureel samen met partners en benoemt geen samenwerkingspartners uit het maatschappelijke veld. Dat maakt de mogelijke spin-off van P/////AKT’s activiteiten voor de omgeving volgens de commissie beperkt.

Met een presentatieruimte in Amsterdam-Oost, waar de meeste activiteiten plaatsvinden, draagt P/////AKT bij aan de verdere spreiding van cultuuraanbod in de stad. Daarnaast neemt zij regelmatig deel aan stads(deel)brede manifestaties zoals Art in Oost, 24H East alsook Amsterdam Art Weekend en Public Art Amsterdam. De commissie is positief over samenwerkingen met dergelijke evenementen omdat P/////AKT op deze manier ook bijdraagt aan de spreiding van publieksbereik in de stad. 

Als eigen accent kiest P/////AKT voor het thema Wereldstad. De organisatie ziet zichzelf als een internationaal opererende instelling. Volgens de commissie is de keuze van P/////AKT voor Wereldstad logisch, want de organisatie draagt in haar optiek bij aan de internationale uitwisseling van kunstenaars en gaat samenwerkingen aan met internationale partners. Dit wordt volgens de commissie bevestigd door de keuze van geprogrammeerde kunstenaars die voor, tijdens of na hun tijd bij P/////AKT ook internationaal doorbreken. De commissie vindt niet terug in het plan dat de organisatie een bewust beleid voert op het accent Wereldstad, hetgeen volgens haar verklaard wordt door de geringe omvang en de daarmee verbonden slagkracht van de organisatie. Wel mist de commissie een uitgesproken visie op internationale uitwisseling. Reflectie op het land van herkomst van de makers of waar samenwerkingspartners vandaan komen, komt in de aanvraag nauwelijks aan bod. Dit had de keuze voor het accent voor de commissie kunnen versterken. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.
Op basis van eerdere programma’s en de activiteiten die P/////AKT de komende periode beoogt, is er bij de commissie vertrouwen in het artistiek vakmanschap van de organisatie. Het kleine kernteam met tweeëneenhalf  fte is bevlogen en betrokken: zij is zeer goed op de hoogte van wat er speelt in de kunsten, zowel ín de stad als daarbuiten. Hoewel het team ervaren is in het organiseren van tentoonstellingen maakt de hoeveelheid werk de kleine organisatie kwetsbaar waardoor de realisatie van de plannen onder druk kan komen te staan. In het kader van fair practice is de commissie van mening dat de voorgestelde professionaliseringsslag, waarbij het werk over meerdere personen verdeeld wordt, voor de organisatie noodzakelijk is om goed te kunnen blijven functioneren. Een kanttekening plaatst de commissie bij de intentie van de organisatie om een kunstenaar aan te stellen als communicatiemedewerker. De commissie is niet overtuigd dat hiermee de benodigde vakkennis in huis wordt gehaald om de beoogde impact op het publiek te kunnen realiseren. Een marketingprofessional biedt volgens haar de organisatie wel de mogelijkheid om de communicatie professioneel op te zetten en daarmee meer publiek te bereiken. Daarom beoordeelt de commissie het plan in beperkte mate realistisch en uitvoerbaar.

De commissie vindt de bedrijfsvoering van P/////AKT bescheiden en solide. De financiële situatie geeft een goede basis voor uitvoering van de plannen en het eigen vermogen is de afgelopen tijd gestegen, wat de organisatie de mogelijkheid geeft om eventuele tegenvallers op te vangen. P/////AKT moet haar huidige pand in 2023 verlaten en benoemt dit als potentieel risico, want het is nog niet duidelijk waar de organisatie zich vanaf dan zal vestigen. P/////AKT houdt daarom vanaf 2023 rekening met in het ergste geval een nomadisch bestaan. De commissie is van mening dat de organisatie voldoende zicht op dit risico heeft en hiervoor realistische maatregelen treft. Wel plaatst de commissie een opmerking bij de governance aangaande Stichting P/////AKT en de gelieerde Stichting PAKT. In 2017 heeft er een formele scheiding van studioverhuur en presentaties plaatsgevonden waarmee de verhuur is ondergebracht bij Stichting PAKT en de presentaties zijn ondergebracht bij Stichting P/////AKT. De bestuurlijke scheiding tussen de stichtingen is voor de commissie diffuus. Zo bestaan de besturen uit dezelfde personen, tevens oprichters van P/////AKT, en overlappen de raad van toezicht en raad van advies elkaar deels. Ook valt op dat de raad van toezicht van beide stichtingen zeer beperkt samenkomt. De commissie ziet hierin een risico van mogelijke belangenverstrengeling en weinig ruimte voor de raad van toezicht om haar toezichthoudende taken uit te voeren. De organisatie reflecteert niet op deze risico’s. Dit maakt P/////AKT volgens de commissie op de lange termijn kwetsbaar met betrekking tot het efficiënt en effectief realiseren van haar doelstellingen. Zij vindt de bedrijfsvoering op dit punt niet toereikend.

De begroting is gedetailleerd en geeft een voldoende realistisch overzicht van de kosten van de diverse projecten. In het kader van fair practice wil de organisatie de werkdruk verlichten door een extra medewerker aan te stellen en de huidige medewerkers een vergoeding te geven die beter aansluit bij hun functie. Hoewel de personeelslasten hierdoor aanzienlijk stijgen ten opzichte van de voorgaande jaren, meent de commissie dat de bezoldiging van het personeel nog steeds laag blijft in relatie tot de werkelijke te maken uren. Daarmee wordt slechts deels fair practice gerealiseerd. Een kritische kanttekening plaatst de commissie bij de financieringsmix en het percentage private inkomsten. De organisatie leunt zeer sterk op publieke middelen via de bijdrage van het AFK, waarbij de eigen inkomsten dalen ten opzichte van eerdere jaren. De aanvraag overtuigt de commissie niet dat dit een passende ontwikkeling is voor de organisatie of in verhouding staat tot de voorgenomen activiteiten en aard en omvang van de organisatie. In het verleden heeft P/////AKT bovendien aangetoond met fondsenwerving succesvol inkomsten te genereren. Omdat de activiteiten grotendeels bestendigd worden, ziet de commissie voldoende ruimte voor de organisatie om deze ondernemende houding op zijn minst te continueren. 

Op marketingvlak constateert de commissie dat er weinig inspanningen worden gedaan om de organisatie te ontwikkelen. P/////AKT richt zich op (pre-)professionals in de kunsten en benadert hen via de geijkte communicatiekanalen zoals free publicity in vakmedia, de website, sociale media en mond-tot-mondreclame. De commissie is voldoende overtuigd dat daarmee de vaste achterban bereikt wordt, maar acht deze middelen weinig effectief voor het bereik van nieuwe publieksgroepen. Temeer omdat P/////AKT volgens de commissie op een locatie gevestigd is die geen natuurlijke aanloop kent, meent zij dat de organisatie zich hiervoor nadrukkelijker dient in te spannen. Met de komst van collega-instelling Framer Framed in de buurt ziet P/////AKT mogelijkheden om samen op te trekken in het bereiken van publiek. De commissie vindt het opzoeken van samenwerking op dit vlak positief, maar mist een concretere uitwerking van de beoogde doelgroepen en hoe deze worden bereikt. De commissie is tenslotte positief over het voornemen om een nieuwe communicatiemedewerker aan te trekken om zodoende een professionaliseringsslag in de marketing en communicatie te maken.

Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als onvoldoende.
P/////AKT richt zich naar eigen zeggen op de universele waarden die kunst vertegenwoordigt en wil daarbij vrijheid en ruimte laten voor de eigen interpretatie van individuen. De organisatie kiest in de eerste plaats voor de kunstenaar, het kunstwerk en haar kwaliteiten. Hierbij speelt culturele diversiteit geen rol. De commissie vindt dit uitgangspunt op het gebied van culturele diversiteit te vrijblijvend. Met deze werkwijze is culturele diversiteit in het aanbod van P/////AKT naar mening van de commissie hooguit een toevallig gevolg. Hoewel P/////AKT een gemêleerde groep makers programmeert, meent de commissie dat de internationalisering van het kunstenveld niet vanzelfsprekend ruimte laat voor cultureel diverse kunstvormen, verhalen of makers. De commissie oordeelt daarom dat P/////AKT met haar plan in artistieke zin niet bijdraagt aan de culturele diversiteit van het Amsterdamse cultuuraanbod.

Ook met betrekking tot het bereiken van een cultureel divers samengesteld publiek in de stad toont P/////AKT zich volgens de commissie onvoldoende proactief. De organisatie vertrouwt erop dat vanuit haar open houding en visie steeds meer mensen affiniteit met haar programma en werkwijze zullen ontwikkelen. De commissie vindt dit weinig overtuigend noch blijk geven van zelfreflectie op het bereiken van een cultureel divers publiek. De organisatie benoemt in de aanvraag dat ze zich niet op nieuwe publieksgroepen richt, maar beargumenteert ook niet waarom zij hiervoor kiest. De commissie oordeelt daarom dat de organisatie niet bijdraagt aan het bereiken van een cultureel divers samengesteld publiek in Amsterdam. 

Ook wat betreft een visie op diversiteit van het personeelsbestand en toezichthouders weet de organisatie de commissie niet te overtuigen. P/////AKT zegt dat het voor het werven van werknemers vooral van belang is dat er affiniteit is met waar de organisatie voor staat vanwege de minimale bezoldiging en de onregelmatige werktijden die zij bieden. De commissie meent dat met een dergelijke houding en arbeidsvoorwaarden - mogelijk onbewust - voorgesorteerd wordt op een bevoorrechte groep potentiële werknemers die zich de gestelde voorwaarden kunnen veroorloven. In de aanvraag leest de commissie niet terug dat P/////AKT voldoende zicht heeft op dergelijke risico’s of hoe de organisatie maatregelen treft om dit te beheersen. Zij mist in het plan concrete doelstellingen of een naar verwachting effectieve aanpak om dit de komende jaren te verbeteren. De commissie is daarom niet overtuigd dat P/////AKT op dit vlak werkt aan het verbeteren van de representatie van ondervertegenwoordigde culturele groepen in de Amsterdamse samenleving. 

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Stichting P/////AKT gedeeltelijk te honoreren met een bedrag van € 101.500 per jaar. 
De commissie is positief over de artistieke bijdrage van de organisatie aan het culturele veld, en vindt de argumenten voor fair practice steekhoudend. Tegelijkertijd meent de commissie dat de organisatie zich ondernemender kan opstellen en meer inkomsten uit fondsenwerving kan genereren. In eerdere jaren bleek de organisatie in staat om via deze weg een substantieel bedrag te werven. De commissie gaat ervan uit dat dat voor de komende jaren ook mogelijk moet zijn en adviseert daarom de aanvraag gedeeltelijk te honoreren.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie BFNA.