Stichting Cinema Asia

Inleiding

Met filmfestival CinemAsia vertelt Stichting Cinema Asia (hierna ook: Cinema Asia) diverse verhalen over de Aziatische cultuur, over het hedendaagse Azië op economisch, sociaal, politiek en creatief vlak - en over de vele Aziaten die in Nederland en over de wereld verspreid zijn. Cinema Asia stelt dat het door de eclectische filmprogrammering en gerichte keuzes in randprogrammering in kunst, design, talks, panels en vernieuwende manieren van storytelling het snel veranderde continent Azië weerspiegelt. Cinema Asia zegt het culturele aanbod in Nederland te verbreden en verdiepen en zo een genuanceerd beeld te geven van Azië, haar creatieve industrie, inwoners en de diaspora.

Cinema Asia streeft voor de komende jaren naar een geleidelijke groei gebaseerd op de Fair Practice Code, een gedragscode voor ondernemen en werken in kunst, cultuur en creatieve industrie. Het festival wil daarnaast uitbreiden naar een grotere festivallocatie (Rialto VU) en op termijn meer festivaldagen opnemen in de programmering. Cinema Asia wil activiteiten aanbieden in Zuidoost en Nieuw-West, waar een deel van de achterban woont, maar ook veel gemeenschappen die de stichting nog niet goed kent. In 2022 wil het festival een haalbaarheidsonderzoek starten naar een CinemAsia Filmeducatie programma voor het voortgezet onderwijs. Daarnaast wil het gaan samenwerken op Europees niveau om in aanmerking te komen voor Europese subsidies. CinemAsia FilmLAB wordt een zelfstandige entiteit binnen de stichting met een eigen boekhouding en budget en zal zelf op zoek gaan naar financiering voor de uitvoering van de filmproducties. In 2021 zal de Stichting Cinema Asia overgaan naar een raad-van-toezichtmodel. Tot slot wil Cinema Asia een webbased platform opzetten voor festival management, data-opslag en verwerking, programmering en relatiebeheer.

Stichting Cinema Asia ontvangt een vierjarige subsidie 2017-2020 binnen het Kunstenplan van € 26.523 per jaar (incl. indexatie 2020). 
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie een bijdrage van gemiddeld € 85.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als voldoende. 
Festival Cinema Asia richt zich op de presentatie van Aziatische films en films afkomstig van de Aziatische diaspora. Met deze exclusieve focus op Aziatische film, vormt het programma een aanvulling op het filmaanbod in de stad. De commissie vindt echter dat noch in de festivals van de afgelopen jaren noch in het ondernemingsplan een uitgesproken eigen artistieke signatuur duidelijk wordt. Het plan van Cinema Asia gaat nauwelijks in op de artistieke kaders en criteria die de basis vormen voor de programmering. De organisatie schrijft dat films geselecteerd worden op basis van artistiek-inhoudelijke kwaliteit en toegankelijkheid, maar vult dit in de aanvraag niet concreet in.
De commissie vindt het positief dat Cinema Asia met ‘Fair and Representative Programming’ oog heeft voor de wijze waarop culturele groepen in films worden gerepresenteerd, maar langs welke artistiek-inhoudelijke lat het filmprogramma wordt samengesteld wordt onvoldoende duidelijk in de aanvraag. In de aanvraag merkt Cinema Asia naar het oordeel van de commissie terecht op dat de Aziatische film recent aan populariteit gewonnen heeft, maar het geeft onvoldoende aan hoe het zich ten aanzien van die groeiende populariteit positioneert. Dit acht de commissie van belang, omdat juist nu de Aziatische film steeds meer via reguliere kanalen en op andere festivals te zien is. Het festival wil een zo divers mogelijke selectie laten zien afkomstig uit de 48 landen die Azië rijk is en de Aziatische diaspora. De commissie merkt ook op dat het filmprogramma tijdens de afgelopen edities wisselend van kwaliteit was en over de gehele breedte, positieve uitzonderingen daargelaten, niet heel verrassend. Ook wat betreft het FilmLAB is de artistieke signatuur in de ogen van de commissie niet helder. Het plan geeft weinig inzicht in op welke artistiek-inhoudelijke gronden deelnemers worden geselecteerd, en wat de artistieke kwaliteit is van de reeds gerealiseerde films. Daarbij leidt het FilmLAB volgens de commissie af van de artistieke kern van Cinema Asia, namelijk het festival. 

Cinema Asia weet volgens de commissie via de Aziatische gemeenschappen in Amsterdam een publiek te bereiken dat het festival goed waardeert en zich herkent in het filmaanbod. Het festival biedt een voor de verschillende Aziatische doelgroepen aantrekkelijke mix van films, nagesprekken en eten uit Aziatische culturen. Het plan sluit daarmee aan op de culturele interesses van de doelgroep. Dat neemt niet weg dat de nadruk in het plan ligt op de sociaal-maatschappelijke meerwaarde en niet op de artistieke meerwaarde van het festival: namelijk het feit dat het films toont van ondergerepresenteerde groepen in de samenleving.

De verschillende personeelswisselingen in de afgelopen jaren hebben in de ogen van de commissie niet bijgedragen aan een consistente artistieke ontwikkeling. Ook in de plannen voor de toekomst wordt de artistieke ontwikkeling onvoldoende helder voor het voetlicht gebracht. Juist het idee om met gastcuratoren te werken - ook na de personeelswisselingen op artistiek vlak - gaat in de ogen van de commissie ten koste van de artistieke continuïteit van het festival. 
De commissie heeft waardering voor het feit dat Cinema Asia jonge cultuurprofessionals uit de organisatie begeleidt en voor hen een curriculum heeft ontwikkeld waardoor ze verder kunnen doorgroeien binnen Cinema Asia en daarbuiten. Met het FilmLAB heeft Cinema Asia aandacht voor de artistieke ontwikkeling van jong filmtalent. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed. 
Het festival heeft volgens de commissie een sterke community opgebouwd bestaande uit een grote groep Aziatische Amsterdammers. Het festival heeft kortom een sterke binding met de eigen achterban met een film- en randprogramma dat specifiek op deze doelgroep is toegespitst. Cinema Asia heeft een aantal relevante samenwerkingen zowel binnen als buiten de eigen doelgroep, zoals de Tongtong Fair, ambassades en overheidsinstellingen. Het laat daarmee zien dat het verder kijkt dan alleen het bedienen van de eigen achterban. Bovendien adresseert het festival relevante thema’s voor de stad Amsterdam, zoals bijvoorbeeld de speciale focus op LGBTQ+-gerelateerde onderwerpen. Cinema Asia verbindt zich in de ogen van de commissie op overtuigende wijze met de stedelijke samenleving.
Interessant vindt de commissie dat de organisatie zich ook steeds meer profileert als Azië-expert en in die hoedanigheid ook culturele uitwisselingen begeleidt tussen organisaties in Amsterdam en Azië. Het doel van de organisatie om zich op dit vlak verder te profileren acht de commissie kansrijk. Wel kan de vraag worden gesteld in hoeverre het de taak van het filmfestival is om zo nadrukkelijk een rol als hospitality-organisatie te spelen.

Het merendeel van de activiteiten van Cinema Asia vindt plaats in Amsterdam-Zuid en Amsterdam-Oost. Het festival draagt daarmee volgens de commissie bij aan de spreiding van het cultuuraanbod in de stad en bereikt daarmee ook publiek uit andere stadsdelen. Dat Cinema Asia haar vleugels uit wil spreiden naar Rialto VU in Buitenveldert draagt niet verder bij aan de spreiding, maar biedt wel kans om de grote Aziatische gemeenschap in deze wijk en in Amstelveen te bereiken en de commissie vindt het in dat opzicht een logische keuze. Het festival heeft ook plannen om haar activiteiten uit te breiden naar andere stadsdelen met incidentele programma’s, wat de spreiding ten goede zou komen.

Cinema Asia omschrijft naar het oordeel van de commissie helder het door haar gekozen accent Wereldstad. Dit thema is volgens de commissie passend op meerdere niveaus. Zo zorgt Cinema Asia voor internationale uitwisseling door Aziatische regisseurs naar Nederland te halen en hen voor een Amsterdams publiek hun werk te laten presenteren. Daarnaast speelt Cinema Asia een actieve programmerende rol op filmfestivals in Aziatische landen. Bovendien bevordert Cinema Asia uitwisseling tussen Aziatische en Nederlandse organisaties. Zo organiseert CinemAsia Special Events jaarlijks het industry-feest van het Koreaanse filmfonds KOVIC, en heeft de organisatie in opdracht van de gemeente Amsterdam en het Filmfonds een missie naar Peking voorbereid en begeleid.

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als onvoldoende. 
De organisatie van Cinema Asia is in de afgelopen jaren kwetsbaar gebleken. Met een relatief kleine organisatie organiseert de stichting naast het festival tal van activiteiten buiten het festival, zoals de hospitality-events en het FilmLAB. De commissie constateerde vier jaar geleden al dat deze activiteiten zwaar op de begroting drukten en een groot beslag op de organisatie legden. Cinema Asia koos de plannen door te zetten en met name het FilmLAB is in de afgelopen jaren inderdaad een ongelukkige keuze gebleken. De kosten hiervoor zijn aanzienlijk hoger uitgevallen dan geraamd. De commissie is verbaasd dat Cinema Asia het FilmLAB in de komende vier jaar opnieuw wil continueren en zelfs uit wil breiden van vier naar zes te produceren films. Gezien de personele wisselingen in de afgelopen jaren, ook in het management, is de commissie er niet van overtuigd dat de organisatie over voldoende vakmanschap bezit die de uitbreiding zakelijk en productioneel kan dragen. De commissie had het beter gevonden als Cinema Asia voor focus had gekozen in plaats van uitbreiding.

De organisatie heeft zich volgens de commissie in de afgelopen jaren van haar kwetsbare kant laten zien. In 2017 én in 2019 zijn zowel de artistiek directeur als de zakelijk leider vervangen, waardoor er weinig continuïteit in de organisatie is geweest. Dat blijkt ook uit de reflectie in het plan op de organisatorische en financiële ontwikkeling van het festival. De jaren 2017 en 2018 laten ook financieel een betrekkelijk somber beeld zien. In 2017 en 2018 is een negatief exploitatieresultaat gerealiseerd. Het vermogen is in 2018 sterk verslechterd en de kortlopende schulden zijn flink gestegen. Onder andere de activiteiten rondom het FilmLAB hebben de bedrijfsvoering van Cinema Asia zeer kwetsbaar gemaakt. Daarom heeft de stichting ervoor gekozen de verschillende componenten van het FilmLAB apart te financieren. Dat neemt echter niet weg dat de stichting nog steeds organisatorisch en financieel verantwoordelijk is voor het reilen en zeilen van het FilmLAB, met de bijbehorende druk op de bedrijfsvoering en financiële risico’s. Cinema Asia schrijft dat het inmiddels alle schulden heeft vereffend dan wel heeft onttrokken aan het eigen vermogen. Dit roept echter vragen op omdat onduidelijk is om welke schulden het precies gaat, hoe deze zijn ontstaan en wat dan de huidige staat van de balans is. De commissie had verwacht dat Cinema Asia naast reflectie op de moeilijke afgelopen periode ook daar duidelijkheid over had gegeven omdat de commissie vier jaar geleden al kritisch was over het weerstandsvermogen. En ook in het huidige plan maakt Cinema Asia niet duidelijk hoe het de zelf geformuleerde ambitie realiseert om het eigen vermogen te versterken. De commissie vreest dat uitvoering van de plannen tot een herhaling van zetten zal leiden, en is niet overtuigd dat Cinema Asia de plannen adequaat kan uitvoeren en tegelijk de continuïteit kan versterken en waarborgen. 

In het licht van bovenstaande observaties is de commissie kritisch over de begroting voor de periode 2021-2024. Cinema Asia zegt een geleidelijke groei te willen realiseren, maar in de ogen van de commissie blijkt die geleidelijkheid niet uit de plannen. In 2021 verdubbelt de begroting ten opzichte van 2018 en naar 2024 groeit deze verder met een derde. Het aantal bezoekers in 2024 is ten opzichte van 2018 bijna verdubbeld. De commissie vindt deze beoogde groei niet geleidelijk en onvoldoende onderbouwd. In het dekkingsplan gaat Cinema Asia uit van een ruime verdrievoudiging aan incidentele inkomsten uit publieke en private middelen ten opzichte van 2018. Echter, hoe deze geworven worden en waar deze vandaan komen is onduidelijk. De commissie acht zowel de begroting als de dekking weinig realistisch. Gezien de kwetsbare positie van de organisatie in de huidige subsidieperiode had het in de ogen van de commissie voor de hand gelegen om meer voorzichtigheid en zekerheden in te bouwen.

Het communicatie- en marketingplan vindt de commissie op zichzelf helder. De organisatie weet goed wie haar festival bezoekt en doet regelmatig publieksonderzoek. De inzet van micro-influencers speelt een belangrijke rol in de marketingaanpak van de komende jaren. Dit vindt de commissie op zichzelf een goed idee. Ze is er echter niet van overtuigd dat daarmee ook de beoogde groei kan worden gerealiseerd. Hiervoor is een forse impuls aan marketinginspanning nodig. De commissie leest hierover weinig in het plan. Het is de commissie niet goed duidelijk hoe nieuwe doelgroepen in Amsterdam Nieuw-West en Amsterdam-Zuidoost bereikt worden. Wie men daar wil bereiken en hoe deze doelgroepen benaderd en overtuigd worden staat in de aanvraag niet overtuigend omschreven. De commissie is er niet van overtuigd dat met dit marketingplan de beoogde groei zal worden bewerkstelligd. 

Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zeer goed. 
De commissie vindt CinemAsia bij uitstek een cultureel divers en inclusief festival. Het festival programmeert een divers palet aan films afkomstig uit een groot aantal Aziatische landen en nodigt de makers uit deze landen ook uit op het festival. Dat Cinema Asia op een verantwoorde manier omgaat met culturele diversiteit blijkt volgens de commissie ook uit het feit dat in de keuze van de filmselectie de principes van ‘Fair and Representative Programming’ het uitgangspunt zijn. Hiermee wil Cinema Asia bijvoorbeeld waarborgen dat films een gebalanceerde representatie hebben, en voorkomen dat films schadelijke stereotypes bevatten.     

Het festival weet de Aziatische gemeenschap in Amsterdam bovendien goed te bereiken. Publieksonderzoek wijst uit dat het publiek dat het festival bezoekt cultureel gezien zeer divers is samengesteld. De komende jaren wil Cinema Asia de doelgroepen verder diversifiëren, door het aanbod ook te richten op niet-Aziatische minderheidsgroepen in Amsterdam-Zuidoost en Amsterdam Nieuw-West. 

Daarnaast is zowel het personeel als het bestuur cultureel divers samengesteld. Over de hele breedte heeft Cinema Asia een heldere visie op diversiteit en inclusie van haar organisatie en de commissie constateert dat dit in de komende vier jaar goed gewaarborgd is. Teamleden worden niet alleen geselecteerd op basis van competenties, maar daarnaast ook op basis van bijvoorbeeld culturele achtergrond en gender. Bovendien werft Cinema Asia nieuw personeel niet via de reguliere kanalen, maar via de eigen kanalen en het eigen netwerk waar cultureel divers personeel beter te vinden is.

Conclusie

De commissie constateert dat Cinema Asia vanwege de beoordeling ‘onvoldoende’ bij het criterium Uitvoerbaarheid, niet voor subsidie in aanmerking komt.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Film.