Roze Filmdagen

Inleiding

Roze Filmdagen is het grootste en langst lopende LHBTQ-filmfestival in de Benelux. Roze Filmdagen toont een breed aanbod aan arthouse films en documentaires met LHBTQ-context. Het festival wil alle filmliefhebbers met een open blik op de wereld kennis laten maken met het rijke aanbod van LHBTQ-films. Deze worden wereldwijd gemaakt, maar niet in de Nederlandse bioscopen vertoond. Roze Filmdagen biedt een omgeving waar iedere LHBTQ-er zich thuis en veilig voelt. Het wil bovendien filmmakers uit landen met weinig of geen LHBTQ-rechten een podium bieden. De films op het festival worden geselecteerd op basis van artistieke kwaliteit. 

Ieder jaar licht het festival enkele thema’s uit door middel van randprogrammering, zoals een Q&A of een panelgesprek rond een filmvertoning. Voor de komende jaren staan daarnaast ook minisymposia op het programma. Verder heeft de Roze Filmdagen de ambitie om te groeien naar een elfdaags filmfestival met honderdvijftig voorstellingen in vier zalen met meer dan 12.000 bezoekers. Daarnaast wil het zijn aanbod verbreden met meerdere media als vlogs en virtual reality. Om deze doelen te bereiken wil de Roze Filmdagen zijn organisatorische basis versterken.

Roze Filmdagen ontvangt een vierjarige subsidie 2017-2020 binnen het Kunstenplan van € 26.523 per jaar (incl. indexatie 2020).
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld    
€ 84.050 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed. 
Roze Filmdagen is in de ogen van de commissie een kwalitatief hoogwaardig festival met een duidelijke eigen signatuur. Uit het wereldwijde aanbod aan LHTBQ-films maakt het festival jaarlijks een overtuigende selectie aan arthouse films en documentaires. Het festival is goed op de hoogte van het internationale aanbod aan LHBTQ-films en onderhoudt daartoe een stevig internationaal netwerk. De programmering is eigen en afgewogen en weet zich duidelijk te onderscheiden van het aanbod aan films op andere festivals als IDFA en IFFR. Het festival programmeert een mix van films die op buitenlandse festivals prijzen wonnen en films die meer onder de radar zijn gebleven. In de meeste gevallen waren deze films verder niet te zien in Amsterdam of Nederland. De selectiecriteria op basis waarvan de programmering tot stand komt hadden in het plan scherper kunnen worden verwoord. Bovendien definieert Roze Filmdagen haar bestaansrecht nadrukkelijk in termen van wat andere festivals nalaten. Dat neemt niet weg dat uit de jaarlijkse programmering een heldere visie op het medium film blijkt. 

Het festival weet in de ogen van de commissie goed in te spelen op de smaak en voorkeuren van de doelgroep van LHBTQ-ers. Met een toegankelijk en artistiek hoogwaardig programma weet Roze Filmdagen een breed publiek aan zich te binden. Deze brede publieksvriendelijke benadering heeft in de afgelopen jaren een gestage groei opgeleverd. Tegelijkertijd vindt de commissie het een gemis dat er in de afgelopen periode iets minder ruimte lijkt te zijn geweest voor experimentele films, ten opzichte van de periode daarvoor. 

Los daarvan is de commissie positief over hoe het festival zich in de afgelopen jaren artistiek gezien heeft ontwikkeld. Met een klein team heeft Roze Filmdagen in de afgelopen jaren een gestaag groeiend en kwalitatief goed festival neergezet.
De commissie is positief over de beoogde artistieke ontwikkeling in de komende jaren. Zo wil het festival nadrukkelijker inzetten op het faciliteren van een jongere groep LHBTQ-filmmakers. Met een goed initiatief als 48 hours Pink en bijvoorbeeld een speciaal programma rondom webserie Anne+ is daarmee reeds een start gemaakt. Dit wordt in de komende jaren verder uitgebouwd, met bijvoorbeeld workshops voor filmmakers op het gebied van queer storytelling en financiering. Roze Filmdagen is daarmee niet alleen een veilige plek voor het LHBTQ-publiek, maar ook voor jonge, aanstormende makers van LHBTQ-films. 
Het idee om het aanbod op het festival verder te verbreden met bijvoorbeeld vlogs en virtual reality vindt de commissie op zichzelf interessant, maar de voornemens zijn nog weinig gespecificeerd. Omdat Roze Filmdagen door een kleine organisatie wordt gerealiseerd, zijn de mogelijkheden voor artistieke ontwikkeling van de medewerkers beperkt. Mede in dat licht begrijpt de commissie de wens tot uitbreiding van het kernteam van Roze Filmdagen goed. Wanneer de zakelijke en artistieke leiding gesplitst wordt, biedt dit meer mogelijkheden voor artistieke leiding van het festival. Daarnaast draagt Roze Filmdagen, zoals gezegd, bij aan de artistieke ontwikkeling van jonge, getalenteerde makers.

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als goed. 
Met een focus op LHBTQ-thema’s en een breed netwerk van maatschappelijke partners is Roze Filmdagen een belangrijke speler voor de LHBTQ-gemeenschap in Amsterdam. Roze Filmdagen is niet alleen een artistiek podium, maar speelt ook nadrukkelijk een emanciperende en activistische rol. Roze Filmdagen werkt in dat verband samen met goede en logische maatschappelijke en culturele partners als HIVOS, CJP, het Aidsfonds en OUTtv. Hiermee neemt het de activistische rol die het voor zichzelf ziet zowel op lokaal als internationaal niveau op zich. Bovendien heeft het met ABN AMRO, Vattenfall en PwC ook een aantal interessante zakelijke partnerschappen. Deze leveren zowel meerwaarde voor het festival als de bedrijven, omdat het festival deze bedrijven helpt om hun inclusiviteitsbeleid vorm te geven. Wel hadden de verschillende partnerschappen specifieker kunnen worden omschreven om te kunnen beoordelen wat deze ieder afzonderlijk nu precies opleveren. 

Met de locatie van het Ketelhuis heeft Roze Filmdagen alweer enige jaren een stevige basis in Amsterdam West. Uit het aanvraagformulier blijkt dat er ook activiteiten in Amsterdam Noord plaatsvinden, maar het is niet duidelijk wat deze activiteiten behelzen. In het ondernemingsplan komen deze activiteiten namelijk niet terug. Roze Filmdagen draagt met de activiteiten in Amsterdam West goed bij aan de spreiding van culturele activiteiten en publieksbereik buiten de stadsdelen Centrum en Zuid.

Wat betreft het eigen accent heeft Roze Filmdagen gekozen voor het thema Wereldstad. Roze Filmdagen werkt effectief samen met internationale festivals en biedt internationale makers een podium in Amsterdam. Bovendien heeft het de ambitie om jong Nederlands filmtalent nadrukkelijker te begeleiden en een podium te geven. Zij kunnen zich daardoor in de kijker spelen voor internationale festivals en krijgen daarmee de gelegenheid om een internationaal publiek te bereiken. De commissie vindt het gekozen thema daarmee passend bij de activiteiten en ambities van het festival en overtuigend uitgewerkt in het plan.

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als goed. 
Met een relatief klein, maar vaardig team heeft Roze Filmdagen in de afgelopen jaren een goed georganiseerd en professioneel festival gerealiseerd. De organisatie dreef daarbij tot nu toe voor een belangrijk deel op een hechte community van vrijwilligers. De plannen voor de komende vier jaar vindt de commissie realistisch en uitvoerbaar. Dat het festival zowel zakelijk als artistiek zwaar leunt op de huidige directeur, maakt het festival kwetsbaar. In het ondernemingsplan laat Roze Filmdagen zien dat het zich daar terdege van bewust is. Een van de centrale doelen in de komende jaren is het versterken van de organisatie. Roze Filmdagen wil vanaf 2021 de zakelijke en artistieke leiding splitsen in twee fulltime functies en wil in de jaren daarna de organisatie aanvullen met parttime medewerkers op het gebied van productie, marketing, relatiemanagement en educatie. De commissie vindt de plannen voor de nieuwe medewerkers voldoende onderbouwd, en ziet de noodzaak om de organisatorische basis te verstevigen en daarmee het festival verder te professionaliseren. Roze Filmdagen voorziet de komende jaren in een gestage, realistische groei in de bezoekersaantallen en daarmee ook in de publieksinkomsten. Het festival wordt met een dag verlengd en uitgebreid met een extra zaal. Gezien de gestage groei in de afgelopen jaren, de hoge bezettingsgraad en de beoogde professionalisering van de organisatie op onder andere marketing en publiciteit, acht de commissie dit een realistische ambitie. 

Wat betreft de bedrijfsvoering van Roze Filmdagen merkt de commissie op dat de reserves van Roze Filmdagen relatief beperkt zijn. Gezien de aard van het festival, de groei in publieksinkomsten en sponsoring denkt de commissie dat de organisatie in staat is om kleine tegenvallers op te kunnen vangen. Niettemin had in de aanvraag uitvoeriger kunnen worden stilgestaan bij de mogelijke risico’s van de beperkte reserves voor de bedrijfsvoering van het festival. 

De commissie vindt de begroting van Roze Filmdagen realistisch en passend bij de activiteiten. Ze is positief over de financieringsmix van het festival. Het festival slaagt erin om relatief veel sponsorinkomsten te genereren in vergelijking met andere festivals. De beoogde stijging van sponsorinkomsten in de periode 2021-2024 vindt de commissie daarom reëel.  Met de beoogde groei van de begroting stijgt ook de gevraagde bijdrage van het AFK ten opzichte van de huidige kunstenplanperiode. De commissie vindt de gevraagde bijdrage van het AFK passend bij de aard en omvang van de activiteiten en in relatie tot de totale financieringsmix. 

De commissie vindt dat tijdens de afgelopen edities is gebleken dat Roze Filmdagen goed zichtbaar is in de stad. Ze vindt het marketingplan van Roze Filmdagen echter wat generiek ingevuld. De doelgroep - filmliefhebber met een open blik - is algemeen omschreven en in hoeverre het festival er in slaagt om met haar programmering ook doelgroep van filmliefhebbers buiten de LHBTQ-gemeenschap aan te spreken wordt niet helemaal duidelijk uit het plan. Het festival benoemt helder de communicatiemiddelen die het gebruikt, maar de commissie mist een onderliggende marketingstrategie.

Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zwak. 
De commissie vindt dat Roze Filmdagen in het plan veel aandacht heeft voor diversiteit en inclusie in de brede zin van het woord, maar dat de aandacht voor specifiek culturele diversiteit beperkt is. Dat neemt niet weg dat Roze Filmdagen een cultureel divers palet aan films programmeert, met daarbij ruimte voor films uit landen waar LHBTQ-rechten beperkt zijn. Het nodigt daarbij makers uit deze landen uit. Bovendien organiseert het festival een themaprogramma als Crossing Borders, waarin migratie centraal staat. De culturele diversiteit van het programma wordt daarmee geborgd binnen het festival. 

Wat betreft het bereiken van een cultureel divers publiek kan de organisatie nog een slag slaan en had het plan meer ambitie mogen tonen. Het is onvoldoende duidelijk in hoeverre de organisatie er nu al in slaagt om een cultureel divers publiek te bereiken, en uit het marketingplan en het Actieplan diversiteit en inclusie blijkt te weinig hoe het festival dit in de komende kunstenplanperiode wil realiseren. In het actieplan stelt Roze Filmdagen dat het in overleg met de ‘cocktailgroep’ van het COC het aantal bezoekers met een migrantenachtergrond wil laten groeien. Dit wordt verder onvoldoende geconcretiseerd.

Noch in het ondernemingsplan noch in het Actieplan diversiteit en inclusie worden concrete ambities geformuleerd over het cultureel diverser maken van het personeel. Roze Filmdagen stelt dat bij het samenstellen van commissies en het werven van personeel diversiteit een aandachtspunt is. Dit wordt echter onvoldoende verbonden aan een plan van aanpak om de diversiteit binnen de organisatie te vergroten.

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van Roze Filmdagen te honoreren met het gevraagde subsidiebedrag van € 84.050 per jaar.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Film.