BackBone
Inleiding
BackBone is een dansplatform met de waarden van hiphop als basis. BackBone beoogt voorstellingen te maken voor een volwassen publiek die actuele maatschappelijke thema's aansnijden, om mensen aan het denken te zetten over hun aandeel in de samenleving. Daarnaast wil BackBone een omgeving scheppen waarin toekomstig hiphoptalent zich kan ontwikkelen. Alle uitingen komen volgens BackBone voort uit de urgentie om verschillende perspectieven op de werkelijkheid te bieden.
Artistiek leider Alida Dors blijft naar eigen zeggen dicht bij de essentie van hiphop en gebruikt vooral de compositorische kennis van moderne dans. Daarnaast speelt zij met de wetmatigheden van dans uit de Afrikaanse diaspora.
De komende periode wil BackBone de relatie tussen dans en tekst(theater), video en livemuziek verder uitdiepen. Dans blijft het kloppend hart van het werk, maar met interdisciplinaire samenwerkingen wil BackBone de zeggingskracht versterken. Daartoe wordt de komende periode samengewerkt met een reeks makers en organisaties waaronder Theater Rotterdam, Eric de Vroedt/Het Nationale Theater, Floris van Delft/Wat We Doen, Tony Adigun, Nora Chipaumire en Alain Platel.
BackBone gaat dance chronicles maken voor de kleine, middelgrote en grote zaal en zal dans tonen op locatie met partners als Festival Boulevard en Sites of Memory. Daarnaast is BackbBone een platform voor talentontwikkeling, met het voornemen een Junior Company genaamd Back Up! op te richten en talenten te begeleiden in het programma I Represent. Daarbij wordt in Amsterdam samengewerkt met de gezelschappen ISH en Solid Ground Movement, onder meer in het nieuw beoogde samenwerkingsverband voor een Huis voor de Urban Dans ‘The Cypher’. Tenslotte zal BackBone met activiteiten onder de noemer Real Talk een plek in het publieke debat innemen.
BackBone ontvangt een vierjarige subsidie 2017-2020 binnen het Kunstenplan van € 74.264 per jaar (incl. indexatie 2020).
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld
€ 150.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.
Artistiek belang
De commissie beoordeelt het artistiek belang als voldoende.
Het gezelschap BackBone heeft volgens de commissie een artistieke eigenheid, die bepaald wordt door producties met een herkenbare artistieke signatuur, met het interdisciplinair dansidioom van choreograaf Alida Dors dat vertrekt vanuit het hiphopvocabulaire. Door de verbinding van hiphopelementen met andere dansstijlen en kunstdisciplines krijgt het werk in de ogen van de commissie een nieuwe betekenis. Het werk van Dors kenmerkt zich door maatschappelijke en politieke thema’s, als ‘art as activism’ en ‘political hope’ die ze weet te vertalen in relevante voorstellingen.
De dansers van BackBone zijn medebepalend voor de artistieke signatuur van het gezelschap. De werkwijze vanuit het crewprincipe uit de hiphop, waarbij ieder een eigen stem heeft in het maakproces, draagt hiertoe bij. Activisme, empowerment en vrouwenemancipatie binnen de hiphop spelen in het ontstaansproces een prikkelende rol.
In de producties voor komende periode wil BackBone de relatie tussen dans, teksttoneel, video en livemuziek verder uitdiepen. Daarom wordt samengewerkt met uiteenlopende makers met een volgens de commissie artistieke sterke signatuur. De beschrijving van de multidisciplinaire producties spreekt tot de verbeelding, maar de artistieke uitwerking is naar het oordeel van de commissie nog beperkt. Het wordt de commissie bijvoorbeeld niet duidelijk hoe de danstaal van Dors zich gaat verhouden tot die van de cocreatoren, die een heel ander artistiek idioom hebben, en hoede herkenbare artistieke signatuur van BackBone daarmee gehandhaafd kan blijven of op welke wijze deze beïnvloed zal worden.
Naast het produceren van voorstellingen wil BackBone een platform zijn voor de ontwikkeling van hiphoptalenten. Daarvoor wil BackBone de Junior Company ‘Back Up!’ oprichten en met het programma I Represent jaarlijks jong makerstalent individueel begeleiden. Met de dansers van Back Up! zal voor een jong publiek gespeeld worden met repertoire van Dors, werk van toekomstig artistiek leider Erik Kaiel, van nieuwe makers uit het programma van I Represent en werk van choreografietalent van Level Up, het talentontwikkelingstraject van Solid Ground Movement. De commissie is niet overtuigd dat dit tot nieuwe prikkelende choreografieën leidt, omdat het plan niet duidelijk maakt wat het werk van Kaiel en de choreografieën van het Level Up talent toe zullen voegen aan de signatuur van BackBone. Het plan geeft bijvoorbeeld geen artistieke motivatie aan waarom voor Kaiel is gekozen.
De commissie is van mening dat de plannen voor de producties van BackBone artistieke betekenis hebben voor het beoogde volwassen publiek. Het publiek wordt inzicht gegeven in de urban dans, zonder zich geheel met hiphop te hoeven identificeren. De thematiek van de producties kenmerkt zich door maatschappelijk engagement. BackBone wil haar publiek duidelijk nieuwe perspectieven meegeven. Deze sterke emanciperende insteek ziet de commissie ook terug in de actieve interpreterende houding die van de toeschouwer wordt gevraagd. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het publieke debat dat BackBone met de Real Talk bijeenkomsten voert over de ontwikkeling van urban dans in het theater. De commissie vindt het aansprekend voor publiek dat BackBone op deze manier meer context en verdieping aanbiedt aan het publiek.
Hoe de plannen op gebied van talentontwikkeling in The Cypher aansluiten bij de beoogde deelnemers vindt de commissie minder goed onderbouwd. De commissie krijgt te weinig beeld van de wijze waarop de werving van talenten plaats vindt. Er wordt in het plan benoemd dat het zal gaan om individuele ontwikkeltrajecten op maat, voor een tijdspad van ongeveer vijf jaar en dat een passende coach wordt gezocht. Daarmee wordt voor de commissie niet helder hoe de ontwikkeltrajecten inhoudelijk zijn vormgegeven, wat de werkwijze is, hoe de begeleiding of coaching plaats vindt en welke doorstroommogelijkheden voor het talent er zijn buiten de organisatie van BackBone. De commissie is van mening dat een ontmoetingsplek als The Cypher potentie heeft voor de ondersteuning van de hiphop community en aantrekkelijk kan zijn voor jong talent. De commissie vindt het daarom een gemiste kans dat BackBone in het plan niet overtuigend weergeeft hoe dit plan zich inhoudelijk of praktisch tot deze community moet gaan verhouden.
De commissie ziet in de plannen voor de komende periode dat BackBone als gezelschap voortbouwt op de artistieke ontwikkeling die in afgelopen periode is ingezet. De diverse samenwerkingsverbanden en cocreaties met andere kunstenaars en gezelschappen bieden volgens de commissie een mooi uitgangspunt voor een oorspronkelijk samenkomen van uiteenlopende stijlen en disciplines, al is nog niet duidelijk gemaakt wat dit deze gezamenlijkheid in artistieke zin zal opleveren.
De artistieke ontwikkeling die Alida Dors als choreograaf beoogt blijft mede daardoor diffuus. Het plan geeft geen inzicht in de beoogde uitkomsten voor haarzelf van de dialoog die ze met andere makers opzoekt in vooronderzoek, werkbezoek en residencies. De commissie vindt daarnaast dat niet duidelijk is hoe de artistieke ontwikkeling van Dors zich verhoudt tot de ambities ten aanzien van talentontwikkeling met I Represent en BackUp! in de beoogde samenwerking The Cypher. Het is de commissie niet helder op basis waarvan de keuzes voor deze plannen zijn gemaakt en wat de artistieke ambitie en rol van BackBone en Dors daarin zijn. BackUp! en I Represent moeten onderdeel gaan worden van The Cypher, een nieuwe fysieke plek voor de urban dans in Amsterdam, in samenwerking met ISH en Solid Ground Movement.
Het is niet concreet welke artistieke synergie hiermee wordt beoogd, afgezien van het onderbrengen van bestaande activiteiten van de partners in één gebouw.
Er is geen heldere artistieke ambitie of verwachte uitkomst van het totaal aan activiteiten van het samenwerkingsverband The Cypher beschreven.
Belang voor de stad
De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
BackBone verbindt zich naar het oordeel van de commissie volgens het plan inhoudelijk met de stedelijke samenleving. Dat komt met name tot uiting in de stedelijke thematiek van het locatieproject The Xtra Miles in samenwerking met Amsterdam Roots Festival en het Amsterdam Museum over ons koloniale verleden. Het locatieproject Can You Feel Me in Amsterdam-West is daarvan ook een voorbeeld en gebaseerd op verhalen van bewoners in Amsterdam-West.
BackBone is tevens actief binnen de hiphop(dans)community en urban arts in Amsterdam, Nederland en internationaal. Door haar activiteiten draagt zij bij aan de professionalisering van dit veelal niet geïnstitutionaliseerde veld en deelt ze expertise met nieuwe generaties.
In de komende jaren gaat BackBone hiervoor ook passende partnerships aan met onder andere ISH Dance Collective, Summer Dance Forever, Solid Ground Movement en de dansopleiding van het ROC MBO College Zuid. Daarmee gaat BackBone voornamelijk een verbinding aan met culturele partijen en niet zozeer met de bewoners van de stad.
BackBone levert een goede bijdrage aan de stedelijke spreiding van activiteiten en publiek. BackBone ontplooit gelijkmatig activiteiten in alle stadsdelen en bereikt daar ook publiek. Er zijn langlopende contacten met diverse podia verspreid over de stad. Daarbij wordt de komende periode nog nadrukkelijker publiek opgezocht in Noord, Zuidoost en West, omdat uit de publiekreacties blijkt dat er een grote mate van herkenning is in de verhalen en thema’s van BackBone.
BackBone heeft als eigen accent gekozen voor het thema Wereldstad. Volgens BackBone ontstaan alle activiteiten in Amsterdam vanuit de vraag hoe de grote pluriformiteit van de stad zichtbaar gemaakt kan worden, en hoe BackBone vanuit multiperspectiviteit verhalen kan vertellen. Daarbij kiest ze bij voorkeur voor verhalen die nog ongehoord zijn. De commissie vindt dit een heel algemene insteek en mist een uitwerking ten aanzien van de internationale partners van BackBone, en de betekenis van internationale uitwisseling voor BackBone en voor de stad.
Uitvoerbaarheid
De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak.
De plannen van BackBone zijn te onderscheiden in de producties die het gezelschap zelf zal maken en de plannen in het kader van talentontwikkeling I Represent en Back Up! die binnen The Cypher moeten worden ondergebracht.
De plannen voor de producties vindt de commissie realistisch en uitvoerbaar. Eerdere voorstellingen van BackBone zoals Rebound, Or die trying en Black Memories lieten volgens de commissie voldoende kwaliteit zien en de commissie oordeelt dan ook positief over het vakmanschap van Dors. Ook de betrokken makers voor komende periode hebben bewezen kwaliteiten. Omdat BackBone voor het eerst voor grote zalen gaat produceren had de commissie een toelichting verwacht op de aanpak om deze schaalvergroting succesvol te realiseren. BackBone gaat echter met sterke coproductiepartners in zee, die bovendien inhoudelijke en productionele steun geven. Dat geeft vertrouwen in de uitvoerbaarheid.
De commissie is echter niet overtuigd dat de organisatie over voldoende artistiek vakmanschap en zakelijk-productionele vaardigheden beschikt om de omvangrijke plannen voor talentontwikkeling uit te voeren, mede in relatie tot het aantal producties van BackBone die op stapel staan. Doordat de werkwijze voor de begeleiding van het talent in het
I Represent traject niet is beschreven, vindt de commissie niet overtuigend dat de persoonlijke, artistieke en zakelijke leerdoelen voor talenten haalbaar zijn. Voor BackUp! wordt een kernteam opgezet met vrij veel betrokkenen en coaches, waarbij niet duidelijk is hoe de expertise van deze mensen passen bij de plannen. BackUp! richt zich bovendien op een publiek van 12 jaar en ouder, een nieuwe publieksgroep waar BackBone zelf niet voor speelt en geen ervaring mee heeft.
De commissie heeft ook bedenkingen bij de uitvoerbaarheid van The Cypher. De drie samenwerkingspartners blijven als zelfstandige organisaties actief. Ze verschillen sterk in financiële draagkracht en de rollen in de uitvoering en organisatie van de afzonderlijke partijen in dit plan zijn niet uitgewerkt.
De commissie vindt de bedrijfsvoering van BackBone redelijk gezond. De organisatie is flexibel met vier vaste medewerkers en er komt een zakelijk leider om de organisatie op langere termijn effectiever te laten functioneren. De financiële positie is op orde. In de afgelopen periode is de afzetmarkt voor de voorstellingen vergroot. BackBone kan voor de komende periode rekenen op hoge bijdragen van coproducenten. BackBone heeft echter geen risicostrategie bij tegenvallende inkomsten. Het is de commissie niet duidelijk waar BackBone in dat geval de prioriteit zal leggen, en wat de consequenties zijn voor de samenhang in de activiteiten.
De begroting is in de ogen van de commissie niet passend en niet realistisch bij het plan. De commissie begrijpt op zichzelf dat een schaalsprong nodig is in totale baten en lasten. Omdat BackBone ook voorstellingen voor de grote zaal gaat maken is de verhoging ten opzichte van voorgaande periode logisch. Het realisme van de verschillende posten op de begroting vindt de commissie minder overtuigend. Positief is dat Theater Rotterdam een flinke coproductiebijdrage beschikbaar stelt. Maar de commissie vindt de publieksinkomsten voor de grote zaal ambitieus. BackBone moet zich nog bewijzen in dit circuit en de begrote inkomsten zijn nu sterk afhankelijk van het welslagen van een enkele productie, hetgeen de realisatie kwetsbaar maakt.
Ook vindt de commissie een aantal kostenposten uit verhouding. De kosten voor de artistieke leiding vindt de commissie niet goed in balans met de totale personele kosten bij de coproducties, in vergelijking met dezelfde kostenpost bij eigen producties.
Voor BackUp! is een kleine zaalproductie in de begroting opgenomen, waarmee slechts een onderdeel van het totale plan voor talentontwikkeling lijkt te zijn begroot. Er is geen deelbegroting voor The Cypher, waarin de investering van elke samenwerkingspartner is opgenomen.
Met de financieringsmix worden risico’s nu naar het oordeel van de commissie beperkt gespreid. Zichtbaar is dat BackBone sterk leunt op de coproductiebijdragen en subsidiebijdragen. De bedragen die uit private fondsen staan opgenomen fluctueren en vindt de commissie erg bescheiden.
Het marketingplan is volgens de commissie realistisch en passend om het beoogde publiek te bereiken. BackBone specificeert duidelijk de beoogde doelgroepen bij de diverse activiteiten voor komende periode. BackBone heeft haar publiek op basis van publieksonderzoek in kaart gebracht. BackBone onderkent dat er nog gewerkt kan worden aan naamsbekendheid voor een brede doelgroep. Het huidige publiek bestaat buiten de steden nog vooral uit traditioneler en ouder (dans)publiek. BackBone wil graag het publiek verjongen en verbreden.
De commissie is dan ook positief over het strategische stappenplan met innovatieve marketingmiddelen dat realistisch is om het beoogde publiek te bereiken. BackBone zet vooral in op sociale media, het gebruik van Podcast en internationale influencers. Het gezelschap begroot ruim in personeel en budget voor marketing, wat de commissie passend vindt bij de hoeveelheid producties. De commissie ziet daarbij wel een uitdaging om juist de jonge urban (hiphop) achterban te bereiken voor de talentontwikkelingstrajecten, omdat de reguliere producties van BackBone een volwassen publiek aanspreken. Omdat The Cypher en Back Up! nog niet van start zijn is de directe ingang richting deze doelgroep nog beperkt.
Om die reden mist de commissie in de marketingstrategie een aanpak om bijvoorbeeld ook via scholen en andere kanalen dit beoogde jonger publiek te bereiken.
Diversiteit en inclusie
De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zeer goed.
BackBone is een toonbeeld van culturele diversiteit. Het is verweven met de uitstraling en filosofie van het gezelschap die ook duidelijk uit het plan spreekt, en is een kern van de hiphop kunstvorm zelf. BackBone levert naar het oordeel van de commissie met zijn programmering een bijdrage aan het vergroten van de culturele diversiteit van het Amsterdamse cultuuraanbod. Dat doet Backbone via de voorstellingen, waar thema’s als rassentheorie en koloniale verleden aan bod komen, en via het actieve publieke debat over urban cultuur dat BackBone opzoekt. BackBone profileert zich binnen de stad en landelijk als een platform dat zich uitspreekt over maatschappelijke ongelijkheid, dat de cultureel diverse verhalen en ervaringen van makers en publiek ontsluit, dat van en met elkaar wil leren en zich ten doel stelt een breder draagvlak te creëren voor hiphop.
BackBone draagt in zijn plannen volgens de commissie sterk bij aan het bereiken van een cultureel divers samengesteld publiek in de stad. Bestuur, artistieke en zakelijke leiding nemen daarin gezamenlijk hun verantwoordelijkheid. Het cultureel diverse publiek komt naar de voorstellingen omdat het zich herkent in de verhalen, in de thematiek en het engagement van BackBone. De cultureel diverse achtergrond van cast en crew maakt dat het publiek zich identificeert met de dansers. Het lukt BackBone om heel verschillende maatschappelijke lagen in de samenleving te bereiken. BackBone is als ambassadeur actief binnen de cultureel diverse hiphop(dans)community en urban arts in Amsterdam, Nederland en internationaal, en weet ook daardoor het cultureel diverse publiek te bereiken.
Het ‘each one, teach one’ principe is volgens de plannen van BackBone leidend binnen de organisatie, waarbij iedereen verantwoordelijkheid neemt om kennis over te dragen. Dit resulteert in een vanzelfsprekende culturele diversiteit bij het personeel en bestuur, zowel op de vloer als op kantoor. BackBone wordt geleid door een artistiek en zakelijk leider met een biculturele achtergrond. BackBone is op het gebied van diversiteit en inclusie voorbeeldstellend voor de sector, en Dors stelt zich daarbij als ambassadrice op in het publieke debat.
Conclusie
De commissie adviseert de onderdelen I Represent en Back Up! niet te honoreren en BackBone te subsidiëren voor de beschreven dansproducties van BackBone als producerend gezelschap. Voor wat betreft de talentontwikkelingstrajecten I Represent en Back Up! In The Cypher is de commissie niet voldoende overtuigd van het artistiek belang voor de beoogde deelnemers. Ook biedt het plan voor deze onderdelen te weinig uitwerking van organisatie en werkwijze en ontbreekt een gedegen begroting ervoor. Daarnaast heeft de commissie diverse kanttekeningen bij de financieringsmix.
De commissie adviseert daarom de aanvraag van BackBone gedeeltelijk te honoreren met een bedrag van € 115.000 per jaar.
De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Dans.
Adviseur Dave Schwab heeft niet deelgenomen aan de beraadslaging.