Sociëteit SEXYLAND

Inleiding

Sociëteit SEXYLAND (hierna: SEXYLAND) creëert, faciliteert en cureert vrije ruimte sinds 2017 in hun clubhuis op de NDSM-werf in Amsterdam Noord. Iedere dag is iemand anders één dag eigenaar van SEXYLAND. Zowel overdag als 's nachts biedt SEXYLAND een plek aan makers, doeners, durvers en dromers om hun kunsten te tonen zonder verantwoording af te hoeven leggen aan wat of wie dan ook. SEXYLAND ontwikkelt daarmee een netwerk van, naar eigen zeggen, vrije geesten en mobiliseert, enthousiasmeert en programmeert ze. SEXYLAND wil een sfeer, een kader, de omstandigheden scheppen waarbinnen deze mensen zich kunnen richten op hun eigen creaties, performances, exposities en events. Ook produceert SEXYLAND zelf activiteiten en evenementen die op dat gedachtegoed gestoeld zijn.

In 2021-2024 evolueert SEXYLAND door naar Super SEXYLAND World: een nieuw pand wordt een cultureel verzamelgebouw voor het creatieve (nacht)leven met doorlopende programmering in alle ruimtes. SEXYLAND brengt in dit gebouw ruim twintig uiteenlopende culturele, creatieve en maatschappelijke partijen samen die ieder in hun eigen ruimte een eigen programma tonen. Met oog voor ieders eigen stijl en autonomie, vormt onderlinge solidariteit en gedeeld eigenaarschap de basis. SEXYLAND overziet het geheel, waakt ervoor dat er nooit een homogene groep de overhand krijgt, en dat er altijd een plek is waar de bezoeker zich zowel thuis voelt als een plek waar deze onbekend mee is. Om deze plannen te verwezenlijken moet de organisatie professionaliseren. Huidige functies worden geconsolideerd en aangevuld met nieuwe functies, een deel van de medewerkers wordt een dienstverband aangeboden en betrokkenen krijgen eerlijke honoraria voor hun inspanningen.

Sociëteit SEXYLAND ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2017-2020.
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld € 175.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zeer goed.
Voor de periode 2021-2024 heeft SEXYLAND een enthousiasmerend en ambitieus plan opgesteld waarin de eigenzinnige speelsheid van de organisatie voor de commissie onmiskenbaar naar voren komt. Het idee om een meerdaags programma te ontwikkelen prikkelt de verbeelding. De commissie ziet in het ongoing gesamtkunstwerk Super SEXYLAND World makers en disciplines kriskras door elkaar lopen. Ruimte om te experimenteren en mislukken en het proces in plaats van het resultaat, staan voorop. SEXYLAND baseert haar artistieke keuzes onder meer op basis van verscheidenheid in alle mogelijke variaties - van genres, disciplines, inhoud, presentatiewijzen en meer. Daarbij streeft SEXYLAND naar ultieme gelijkwaardigheid waarbij geen enkele groep de overhand krijgt. Voor Super SEXYLAND World hebben uiteenlopende culturele, creatieve en maatschappelijke organisaties intentieverklaringen meegestuurd, hetgeen getuigt van draagvlak voor de plannen. De chaos van al deze organisaties tezamen wordt door de commissie gezien als de zeer artistieke eigenheid van SEXYLAND. De utopische droomwereld die de organisatie volgens de commissie hiermee op bezielde wijze creëert maakt nieuwsgierig. 

Binnen het gedeeld eigenaarschap vormt SEXYLAND de curerende facilitator. Door het bieden van een context, een zogenaamde anarchistische vrijhaven, wil SEXYLAND van artistieke betekenis zijn voor een zeer divers publiek dat de veelkleurigheid van de stad vertegenwoordigt. De mentaliteit is daarbij het verbindende element: bezoekers zijn open en vrij(zinnig) van geest, progressief, grootstedelijk en nieuwsgierig. Eerdere activiteiten tonen de commissie aan hoe gemeenschappen overtuigend bij SEXYLAND samenkomen: van buurtbewoner tot hiphopper en travestiecabaretier. De organisatie heeft helder in kaart wie ze bereikt en welke groepen daarbij nog ondervertegenwoordigd zijn. Om de variëteit te behouden streeft SEXYLAND naar een egalitaire programmatische verdeling en worden samenwerkingspartners gezocht die deze groepen vertegenwoordigen. De commissie acht deze gelijkheid nastrevende benaderingswijze, waarbij de stad de ruimte krijgt om zelf cultuur vorm te geven, van grote artistieke betekenis voor een diverse groep Amsterdammers en voorbeeld stellend voor het veld. 

In de aanvraag reflecteert SEXYLAND uitvoerig op haar gestage ontwikkeling van het oorspronkelijke Eddie the Eagle Museum naar Sociëteit SEXYLAND en binnenkort Super SEXYLAND World. De organisatie constateert een groeiende behoefte aan vrije ruimte en voelt de dreiging van een culturele leegloop in de stad. Met Super SEXYLAND World beoogt zij een plek te creëren waar de vrije ruimte en het gedeeld eigenaarschap naar een hoger niveau getild kan worden. De commissie is enthousiast over deze doorontwikkeling, daar de organisatie met scherpere en verdiepende keuzes in de programmering op meer duurzame wijze kan blijven reageren op de snel ontwikkelende omgeving van de NDSM-werf. Aanvullend biedt het volgens de commissie mogelijkheden voor de artistieke leiding om zich te ontwikkelen in het programmeren in langere lijnen.

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als zeer goed.
De organisatie toont zich in de aanvraag reflectief tot het gentrificatieproces in haar directe omgeving en zelfkritisch over de rol die zij daarin kan spelen. SEXYLAND wil in het sterk ontwikkelende Amsterdam Noord een bruggenbouwer en aanjager van nieuwe sociale verbanden tussen oude en nieuwe bewoners zijn. Met doorzettingsvermogen heeft de organisatie de afgelopen jaren het vertrouwen van beide groepen gewonnen, hetgeen de commissie terugziet in de eerdere programmering die gezamenlijk tot stand kwam. SEXYLAND werkt samen met lokale partners zoals DOCK Jongerenwerk, verschillende ROC’s in Noord en Stichting Andishe. De vele intentieverklaringen wekken bij de commissie vertrouwen dat SEXYLAND zich ook in de komende periode overtuigend verbindt met de stedelijke omgeving. 

De organisatie beschouwt Amsterdam Noord sinds tien jaar als haar thuisbasis. De meeste activiteiten vinden hier plaats en SEXYLAND heeft zich inmiddels via haar cultureel en maatschappelijk netwerk en publiek uit de buurt stevig verankerd in dit deel van de stad. Tegelijkertijd blijft de organisatie volgens de commissie via haar brede netwerk en publiek ook in goed contact met de rest van de stad alsook daarbuiten. Daarmee draagt SEXYLAND bij aan de verdere spreiding van kunst en cultuur in Amsterdam. 

Als eigen accent kiest SEXYLAND voor Stad van dag en nacht. Het is voor de commissie evident dat de organisatie anticipeert op kunst als onderdeel van nachtcultuur. SEXYLAND beschouwt de nacht als een van haar kernwaarden en licht deze volgens de commissie inspirerend toe in het plan. De nacht is in de ogen van SEXYLAND een ontmoetingsplaats, een uitlaatklep waarbij je mag zijn wie je wil. Met haar doorlopende programmering draagt SEXYLAND volgens de commissie op prikkelende wijze bij aan het verbinden van dag- en nachtcultuur.

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak.
Om Super SEXYLAND World te realiseren, staat Sociëteit SEXYLAND volgens de commissie voor een aantal aanzienlijke uitdagingen. Allereerst wordt de huidige projectorganisatie omgebouwd naar een organisatie met doorlopende activiteiten. SEXYLAND wil onder andere een duidelijkere taakverdeling binnen de organisatie en uitbreiding van functies, het kernteam een dienstverband aanbieden en de overige werknemers realistische freelancetarieven betalen. Daarmee wil de organisatie risico’s op burn-outs minimaliseren en voldoen aan fair practice. Dat de organisatie zich bewust is van haar verantwoordelijkheid voor een eerlijke en gezonde beroepspraktijk, stemt de commissie in beginsel positief. Anderzijds meent de commissie dat een zeer grote omslag in de manier van werken nodig is om de nieuwe plannen succesvol uit te voeren. De aanvraag weet de commissie beperkt te overtuigen dat SEXYLAND daarvoor op dit moment voldoende zakelijke deskundigheid en kennis van Personeel & Organisatie in huis heeft. De beoogde uitbreiding met een zakelijk leider kan in dat opzicht een relevante aanvulling vormen. In het verlengde daarvan plaatst de commissie een kanttekening bij het inrichten van Super SEXYLAND World: een parapluorganisatie met 20 andere organisaties. In de samenstelling van partnerorganisaties klinkt het vakmanschap van SEXYLAND door en ziet de commissie artistiek-inhoudelijk een spannende mix. Echter mist de commissie een toelichting op de manier waarop SEXYLAND als curator betrokken is. Dat is belangrijk omdat de organisatie zichzelf verantwoordelijk stelt om alle organisaties die bij Super SEXYLAND World betrokken worden hun autonomie te laten behouden. Het vraagt volgens de commissie specifieke kennis van structuren. De commissie ziet dat de wil er is, maar mist een helder uitgewerkte visie hoe in synergie vorm wordt gegeven aan gedeeld eigenaarschap. Het is volgens de commissie juist ook in de vrije ruimte van belang dat er duidelijke kaders zijn waarbinnen men vrij kan zijn. SEXYLAND weet dat in het huidige pand - met het idee van één eigenaar die 24 uur de sleutel heeft - helder af te bakenen, maar hoe zoiets werkt voor Super SEXYLAND World is voor de commissie nog niet evident. Dat maakt de uitvoerbaarheid van de plannen in de ogen van de commissie kwetsbaar.

Met betrekking tot een gezonde bedrijfsvoering, die voldoende basis geeft om de beoogde voornemens uit te voeren en de organisatie op langere termijn effectief te laten functioneren, leest de aanvraag voor de commissie als zeer complex. SEXYLAND vraagt uitsluitend aan voor de curatorische rol die zij zal spelen in het pand van Super SEXYLAND World. De bouw van het nieuwe pand wordt in de aanvraag expliciet buiten beschouwing gelaten. De aanvraag gaat niet in op het geheel van pand en gebruikers, noch waar het risico van bijvoorbeeld leegstand is belegd. Omdat SEXYLAND initiator is, vindt de commissie deze informatie van belang. Nu deze informatie ontbreekt heeft de commissie er geen zicht op of alle potentiële bedrijfsmatige risico’s of de maatregelen om die risico’s te beheersen door SEXYLAND worden ondervangen. Het is daarmee onduidelijk of de organisatie weerbaar genoeg is om tegenvallers op te vangen en op langere termijn te functioneren. 

De commissie vindt de begroting helder en realistisch inzicht geven in de kosten en baten van SEXYLAND als coördinator van Super SEXYLAND World. De toekomstige salarissen baseert de organisatie op de CAO Toneel en Dans en CAO Horeca. Met het oog op fair pay vindt de commissie dit zeer positief. Ook over de dekking van de kosten is de commissie positief. Er is een brede financieringsmix en een groot percentage eigen inkomsten dat SEXYLAND voornamelijk uit de horeca beoogt te halen. De commissie meent dat dit passend en haalbaar is voor de organisatie.

SEXYLAND heeft volgens de commissie een heldere en passende marketingstrategie opgesteld. Deze aanpak is gestoeld op de pijlers eigenaarschap, diversiteit en ontregeling: SEXYLAND is van iedereen, voor iedereen, en van en voor helemaal niemand. De communicatiemiddelen die de organisatie inzet - zoals merchandise in de vorm van T-shirts en aanstekers of het in het oog springende lichtbord op het dak van het gebouw - bleken de afgelopen tijd simpel en doeltreffend en wil de organisatie daarom bestendigen. De commissie onderschrijft deze koers. Gezien de organisatie op de huidige locatie geregeld tegen haar maximum zaalcapaciteit aanloopt, is er vertrouwen dat SEXYLAND met een nieuw en groter gebouw en samen met haar partners een groter publiek zal kunnen bereiken. 

Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zeer goed.
Sociëteit SEXYLAND draagt met haar heterogene programmering zeer bewust bij aan een cultureel divers cultuuraanbod in de stad. Met haar basishouding om verschillen te vieren en haar ideaal waarbij geen enkele doelgroep de boventoon voert, streeft de organisatie naar een pluriform, egalitair en inclusief programma met veel verschillende partners. Naast aandacht voor culturele diversiteit kijkt de organisatie daarom ook naar gender- en seksediversiteit alsook het bereiken van oude en nieuwe Noorderlingen. In deze en/en benadering tot het diversiteitsvraagstuk toont SEXYLAND zich in de ogen van de commissie zeer proactief in het verbeteren van de representatie van onder-gerepresenteerde culturele groepen in Amsterdam. Daarmee weet SEXYLAND op overtuigend inclusieve wijze bij te dragen aan een cultureel divers Amsterdams cultuuraanbod. 

Met het bereiken van een cultureel divers samengesteld publiek acht de commissie SEXYLAND exemplair voor het kunstenveld. De organisatie richt zich op een zeer gemêleerd publiek, en in het bijzonder op de veelkleurigheid van Amsterdam Noord. Daarvoor werkt de organisatie samen met bijvoorbeeld sleutelfiguur Massih Hutak, Stichting Andishe en de Huizen van de Wijk. SEXYLAND beoogt een inclusieve (club)cultuur en hanteert daarom geen deurbeleid. Daarmee wil de organisatie een duidelijk signaal afgeven dat iedereen welkom is in SEXYLAND. De populariteit van haar programmering onder een breed en divers publiek onderschrijft voor de commissie dat SEXYLAND het idee van radicale gastvrijheid overtuigend uitdraagt. 

Ook met betrekking tot een cultureel divers personeel en bestuur weet SEXYLAND te overtuigen. SEXYLAND heeft een divers samengesteld bestuur en met de beoogde uitbreiding van het team wil SEXYLAND in de dagelijkse organisatie verdere stappen nemen ten behoeve van een cultureel divers personeelsbestand. Daarbij laat de organisatie zich onder andere inspireren door organisaties zoals Patta, die met hun expertise kunnen bijdragen aan het realisme van de plannen. Met die open en lerende houding weet de organisatie de commissie te overtuigen dat zij een veilige en inclusieve werkomgeving creëert. Over de gehele breedte meent de commissie dat SEXYLAND een aansprekende, eigenzinnige manier heeft gevonden om invulling te geven aan het diversiteitsvraagstuk.

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van Sociëteit SEXYLAND te honoreren met het gevraagde subsidiebedrag van € 175.000 per jaar.De bedrijfsmatige risico’s die gepaard gaan met de nieuwe vorm en schaalvergroting van Sociëteit SEXYLAND zijn aanzienlijk. Daartegenover heeft de instelling aangetoond met een minimale bezetting grote prestaties te leveren. SEXYLAND heeft het aangevraagde bedrag nodig om een volgende fase in te kunnen gaan. De commissie benadrukt dat SEXYLAND de komende jaren dient te investeren in organisatieontwikkeling, professionalisering en vooral in zakelijke deskundigheid. De commissie adviseert om aan de honorering de verplichting te verbinden om na één jaar, uiterlijk op 31 december 2021, een (evaluatie)rapport in te dienen bij het AFK waaruit blijkt:
-    Dat de organisatie een strategie heeft voor een nieuwe werkwijze;
-    Dat de organisatie is versterkt en geprofessionaliseerd.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie BFNA.