WG Kunst

BFNA
Aangevraagd: € 50.000
Toegekend: € 0

Inleiding 

Stichting WG Kunst (hierna: WG Kunst) is een presentatieplek voor beeldende kunst op het Wilhelmina Gasthuisterrein, waar tentoonstellingen worden gemaakt, aangevuld met kunsteducatie en randprogrammering. De organisatie werkt veelal met maatschappelijke thematieken en specialiseert zich in illustraties, strips en andere vormen van beeldverhalen. Dat komt onder meer tot uiting in haar Tekenmania-projecten, het jaarlijkse Kinderboekenweekproject en de Weekendsalons voor midcareer kunstenaars om werk te tonen en te verkopen. WG Kunst beoogt een open huis te zijn voor kunstenaars en publiek en een laagdrempelige culturele organisatie in de buurt en de stad. WG Kunst ziet het als haar taak om met taal en beeld het Wilhelmina Gasthuisterrein, (nieuw) Oud-West en de buurt rond de Kinkerstraat en de Baarsjes te verbinden. Zij wil een podium zijn voor alle stemmen en meningen en daarmee een bijdrage leveren aan het leefbaar maken en houden van de stad. 

WG Kunst wil toegankelijk zijn voor ouderen maar ook verjongen en ruimte geven aan nieuwe verhalen en nieuw publiek. Onder het motto ‘WG Kunst laat verhalen zien’ wil WG Kunst zich in de periode 2021-2024 verder ontwikkelen tot de plek in Amsterdam waar gevestigde en nieuwe beeldmakers hun illustraties, strip(tekeningen), animatiefilms, graphic art, typografie en andere vormen van beeldcultuur kunnen tonen. Naast de terugkerende activiteiten wordt er ruimte geboden aan jonge gastcuratoren met verschillende culturele achtergronden om het perspectief van WG Kunst te verbreden, verjongen en meer divers te maken. Met de nieuwe profilering wil WG Kunst beter aansluiten bij de belevingswereld van jongeren.

WG Kunst ontvangt geen meerjarige subsidie binnen het Kunstenplan 2017-2020.
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld 
€ 50.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.


Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als zwak.
WG Kunst is een laagdrempelige culturele plek in Oud-West en werkt volgens de commissie met bezieling. Op basis van het plan vindt de commissie het echter lastig om tot de artistieke kern van WG Kunst te komen. De organisatie biedt een podium voor midcareer kunstenaars en doet daarnaast veel op het vlak van kunsteducatie. Tegelijkertijd kunnen kunstenaars er hun werk verkopen en kunnen andere initiatieven op de plek terecht met hun eigen voorstellen en projecten. Omdat deze activiteiten zo uiteenlopen, waarbij de organisatie zich naast haar eigen programma openstelt als podium voor derden zonder deze externe activiteiten in een helder kader te passen, is de commissie van oordeel dat er geen duidelijke artistieke keuzes worden gemaakt. De cross-over tussen beeldende kunst en de letteren vormt in potentie een element van eigenheid, maar komt op de commissie vooral maatschappelijk - om bijvoorbeeld aan te sluiten bij de Boekenweek - en educatief - bijvoorbeeld in nauwe samenwerking met scholen uit de buurt - gedreven over. In de uitwerking van de ideeën weet WG Kunst haar intrinsiek artistieke meerwaarde niet op de commissie over te brengen.

Het plan wekt de indruk dat het blikveld van de organisatie met name is gericht op de directe omgeving, te weten de buurt rond de Kinkerstraat en de Baarsjes. Binnen die ruimte meent de commissie dat WG Kunst vanuit het educatieve en sociaal-maatschappelijke oogpunt een zeker publiek weet aan te spreken. De breedte van de activiteiten en de laagdrempeligheid van de instelling ziet de commissie echter als een belemmering om artistiek-inhoudelijk diepgang te bieden en van betekenis te zijn voor een groter publiek. De organisatie geeft aan dat de buurt een grote verandering heeft ondergaan, waarbij er sprake is van gentrificatie. De oorspronkelijke bewoners hebben plaats moeten maken voor een andere populatie. De commissie ziet niet dat WG Kunst met een aangepast beleid op deze ingrijpende veranderingen reageert. De commissie is er daarom niet van overtuigd dat de buurtwaarde die WG Kunst tot nu toe had, ook in de veranderde omgeving van de organisatie voldoende van kracht zal blijven.

Programma-inhoudelijk zet WG Kunst de activiteiten die in de afgelopen jaren zijn uitgevoerd grotendeels voort. Daarin ziet de commissie weinig artistieke ontwikkeling of nieuwe ambities. Wel beoogt de aanvrager nieuwe impulsen en perspectieven binnen te halen door het aantrekken van jonge gastcuratoren. Omdat de aanpak van dit voornemen erg summier wordt toegelicht, blijven er voor de commissie nog te veel vragen onbeantwoord over de artistieke keuzes die hieraan ten grondslag liggen en over de begeleiding die de jonge curatoren zullen krijgen. De commissie heeft er op basis van deze beperkte informatie weinig vertrouwen in dat op dit vlak een overtuigende artistieke ontwikkeling gemaakt kan worden. In het plan wordt niet ingegaan op de mogelijkheden voor de artistieke ontwikkeling van de eigen medewerkers.


Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende.
WG Kunst richt zich van oudsher op de inwoners in haar directe omgeving. In de jaren ’80 werd met inzet van bewoners en bedrijven het terrein van het Wilhelmina Gasthuis behouden voor Amsterdam als groene oase en culturele ontmoetingsplek. Als kleine organisatie biedt WG Kunst hier al bijna 25 jaar een cultureel podium voor de buurt. Juist vanwege die ontstaansgeschiedenis en de van oorsprong sterke verbondenheid met (de ontwikkelingen in) de buurt, mist de commissie in de aanvraag een kritische inhoudelijke reflectie op de stedelijke ontwikkelingen in Amsterdam-West en hoe de organisatie zich daartoe verhoudt. Hoewel de aanvraag benoemt dat maatschappelijk relevante thematieken prioriteit krijgen, komt dit aspect in de gepresenteerde programmaonderdelen zeer beperkt aan bod. Om werkelijk te kunnen spreken van een verbinding met de stedelijke samenleving had de commissie een meer uitgesproken en creatievere houding van de organisatie verwacht. Wel ziet de commissie dat de organisatie overtuigend samenwerkingen aangaat met maatschappelijke partners in de stad, zoals ELANCE Academy, MOCCA en OBA De Hallen. 

Door de duidelijke buurt- en ontmoetingsfunctie is WG Kunst stevig verankerd in Amsterdam-West. Door onder meer de samenwerking met omringende scholen zijn de activiteiten van WG Kunst volgens de commissie zeer benaderbaar en laagdrempelig voor jonge Amsterdammers bij een eerste kennismaking met de kunsten. De commissie waardeert dat de organisatie zo bijdraagt aan de spreiding van activiteiten en publiek in de stad. 

De organisatie kiest voor Leefbare stad als eigen accent maar werkt dit niet afzonderlijk uit in de aanvraag. Toch is het voor de commissie helder navolgbaar dat WG Kunst met haar buurtfunctie en de laagdrempeligheid van haar programma bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van de leefomgeving voor bewoners. Met name wat betreft het bevorderen van de sociale cohesie anticipeert WG Kunst op de uitdagingen in Amsterdam. Dit stemt de commissie positief.


Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als voldoende.
Het aantal en de omvang van activiteiten blijft de komende jaren stabiel. Gezien de vele jaren ervaring die de organisatie heeft en de goede prestaties in het verleden, heeft de commissie voldoende vertrouwen in de productionele vaardigheid van WG Kunst om de bestaande activiteiten te continueren. De vrijwilligers die het kleine, bevlogen team ondersteunen in de realisatie van de activiteiten getuigen daarbij van draagvlak. Wel plaatst de commissie een kanttekening bij het artistiek vakmanschap. WG Kunst wil haar bestaande activiteiten inhoudelijk vernieuwen met het aantrekken van jonge gastcuratoren. Over het realisme van dit voornemen is de commissie kritisch. De artistieke inhoud moet in haar ogen voornamelijk komen van de inbreng van de gastcuratoren. Het is echter onduidelijk wie dit zijn of wie er beoogd worden. Een profielschets alsook een wervingsplan hadden op dit vlak kunnen helpen om de commissie te overtuigen dat de activiteiten met artistiek vakmanschap gemaakt zullen worden. Al met al oordeelt de commissie dat het plan redelijk uitvoerbaar is.

De commissie heeft er vertrouwen in dat de activiteiten binnen de huidige bedrijfsvoering uitgevoerd kunnen worden. De financiën zijn op orde en er is een behoorlijk eigen vermogen, waarmee de organisatie aan haar verplichtingen kan voldoen en in staat is om tegenvallers op te vangen. Ondanks de financieel weerbare situatie, ziet de commissie op langere termijn wel enkele risico’s voor de organisatie om effectief te kunnen functioneren. De bezetting is klein en de organisatie leunt sterk op de inzet van vele vrijwilligers. WG Kunst wil in de komende planperiode een professionaliseringsslag maken. Het team gaat zich, zoals gezegd, meer richten op de begeleiding van gastcuratoren en stagiaires. De aanpak hiervoor moet nog ontwikkeld worden. Daarin ziet de commissie een kwetsbaarheid om de organisatie op langere termijn effectief te laten functioneren.  

Wat betreft de begroting plaatst de commissie enkele kanttekeningen. In het algemeen valt op dat de posten summier zijn opgesteld. Omdat in de begroting de baten en lasten van de verschillende activiteiten niet gespecificeerd zijn, kan de commissie niet beoordelen of de opgevoerde lasten realistisch en passend bij het plan zijn. Aan de dekkingskant valt op dat de organisatie haar plannen overwegend met publieke baten financiert. Het per 2022 wegvallen van de Sargentini-regeling van de gemeente Amsterdam vormt een risico dat een vijfde van het dekkingsplan raakt. WG Kunst wil dit compenseren door een nader te bepalen alternatieve bijdrage vanuit de Gemeente Amsterdam. De commissie meent echter dat de organisatie op dit vlak ondernemender kan zijn. In relatie tot de aard en omvang van de activiteiten acht de commissie de dekking die voor een groot deel rust op Amsterdamse subsidie geen evenwichtige mix van inkomstenbronnen.

De commissie constateert op basis van het trackrecord dat WG Kunst de afgelopen jaren doeltreffend zijn publiek wist te bereiken. Het marketingplan voor de komende periode vindt zij daarentegen zeer beknopt. Omdat de doelgroepen algemeen gedefinieerd zijn, kan dat de organisatie belemmeren om deze groepen daadwerkelijk te bereiken. De commissie mist een heldere strategie om digitale communicatie in te zetten, en dat terwijl de organisatie nadrukkelijk zegt het publiek te willen verjongen. De commissie merkt op dat de marketingstrategie een professionelere aanpak behoeft om WG Kunst daadwerkelijk te kunnen verbinden met een groter, nieuw en jonger publiek.


Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zwak.
Met betrekking tot culturele diversiteit en inclusie staat de organisatie in de ogen van de commissie aan het beginpunt van expliciete bewustwording. Dat stemt de commissie in beginsel positief. In de komende periode zegt WG Kunst aan een cultureel diverser en inclusiever cultuuraanbod te willen werken en daarvoor samenwerking te zoeken met andere instellingen, gastcuratoren en via scholen. De beperkte uitwerking van deze samenwerkingen overtuigt de commissie niet van de haalbaarheid van deze plannen. De commissie is van mening dat de verscheidenheid en meerstemmigheid van Amsterdam-West, met zijn nieuwe en oude bewoners, een meer uitgesproken visie en programmering vraagt. De huidige voornemens van WG Kunst leveren volgens de commissie in artistieke zin een geringe bijdrage aan de culturele diversiteit van het Amsterdamse cultuuraanbod.

WG Kunst streeft naar een nieuw en cultureel divers publiek en zoekt dat met name onder jongeren tussen 15 en 30 jaar. Deze jongere doelgroep sluit volgens de commissie aan bij het bestaande publiek dat WG Kunst via haar educatieve programma’s bereikt. De commissie heeft voldoende vertrouwen dat WG Kunst deze groep kan bereiken omdat zij hierbij kan leunen op de expertise van samenwerkingspartners zoals bijvoorbeeld ELANCE Academy. 

Wat betreft een visie op diversiteit van het personeelsbestand leest de commissie een beginnend bewustzijn van een gebrek aan diversiteit. Mede met het oog daarop heeft WG Kunst het voornemen opgevat om samen te werken met jonge, cultureel diverse gastcuratoren. Ook benoemt WG Kunst het voornemen om het bestuur aan te vullen met een lid met een cultureel diverse achtergrond. De commissie stelt vast dat een concreet werkplan voor het verbeteren van de diversiteit en inclusie ontbreekt en heeft er daardoor weinig vertrouwen in dat de organisatie op dit vlak veel zal bewerkstelligen.


Conclusie

Op grond van bovenstaande overwegingen adviseert de commissie de aanvraag van WG Kunst niet te honoreren.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie BFNA.