Stichting Kaboom Animation Festival

Inleiding

Kaboom Animation Festival (hierna ook: Kaboom) is een internationaal filmfestival dat jaarlijks naar eigen zeggen de beste animatie van de wereld presenteert in een context van zowel toekomstige ontwikkelingen als de rijkdom van het verleden. Het festival bouwt voort op de ervaring en kennis van het KLIK Amsterdam Animation Festival (KLIK, Stichting KLIK! Animatiefilm Festival) en het Holland Animation Film Festival (HAFF, Stichting Holland Animation Film Festival), welke partijen hun krachten gebundeld hebben in de nieuwe stichting Kaboom Animation Festival. Kaboom presenteert animatie in al haar diverse verschijningsvormen, zoals film, tv-series, performances, installaties, games, immersieve media en kunstwerken.

Binnen de exponentieel groeiende internationale animatie-arena, stelt Kaboom zich ten doel in te spelen op relevante ontwikkelingen, zoals haar voorgangers KLIK en HAFF dit ook deden. Dit doet Kaboom onder andere door middel van een internationaal animatiefilmfestival, workshops en masterclasses ter bevordering van de deskundigheid van de sector, een educatieprogramma voor kinderen en een professionalsprogramma waarbij de (internationale) industrie samenkomt en waar artistieke, commerciële en professionele verbindingen volgens Kaboom tot stand komen. 

In de periode 2021-2024 wil Kaboom ieder jaar een toonaangevend, dynamisch internationaal animatiefestival neerzetten in Amsterdam en hieraan geschakeld een animatiefestival voor kinderen en families in Utrecht. Daarnaast organiseert het onder andere evenementen als filmvoorstellingen en seminars door het jaar heen, zowel voor het publiek als voor professionals. De Kaboom+ top-level masterclass en een academisch seminar, beide in 2019 voor het eerst uitgevoerd, krijgen in de plannen voor 2021-2024 een vaste plek.

Stichting KLIK! Animatiefilm Festival (één van de fusiepartijen) ontvangt een vierjarige subsidie 2017-2020 binnen het Kunstenplan van € 100.788 per jaar (incl. indexatie 2020).  
Voor de periode 2021-2024 vraagt de organisatie bij het AFK een bijdrage van gemiddeld    
€ 150.000 per jaar in het kader van het Kunstenplan.

Artistiek belang

De commissie beoordeelt het artistiek belang als goed. 
Het plan getuigt van veel ambitie. Met de fusie tussen KLIK en HAFF is het nieuwe Kaboom Animation Festival in de ogen van de commissie het belangrijkste animatiefestival in Nederland. De fusie heeft ervoor gezorgd dat het festival nadrukkelijk een overkoepelende functie voor de filmsector heeft gekregen, als belangrijk platform voor de animatie-industrie in Nederland. De commissie is positief over de artistieke eigenheid van het festival. Kaboom beschrijft helder wat de selectiecriteria zijn op basis waarvan de filmprogrammering tot stand komt. Deze zijn gestoeld op begrippen als creativiteit, innovatie, openheid en provocatie en hebben een overtuigende invulling in het plan. Kaboom laat in het plan zien dat de artistieke lat wat betreft de filmselectie behoorlijk hoog ligt. De commissie vindt het interessant dat het festival geen onderscheid maakt tussen meer kunstzinnige en commerciële producties. Deze open houding zorgt voor een sterke kruisbestuiving tussen verschillende genres en disciplines binnen de animatie en biedt zicht op de innovatieve ontwikkelingen binnen de animatiefilm. Ondanks dat KLIK en HAFF gezamenlijk al lange tijd bestaan, toont het ondernemingsplan van de nieuwe organisatie Kaboom, een prikkelende, creatieve en vernieuwende blik op animatie. Het festival zoekt nadrukkelijk de creatieve en technologische grenzen van de animatiefilm.
De commissie plaatst wel een kanttekening bij de concrete thema’s die voor de periode 2021-2024 zijn uitgestippeld. Op de komende vier festivals richt het festival zich achtereenvolgens op mondelinge tradities, schriftelijke tradities, beeldende tradities en mogelijk toekomstige tradities. De commissie vindt dit een enigszins geforceerde programmatische keuze, die niet helemaal strookt met het medium animatie, dat juist bestaande grenzen oprekt. Het medium maakt aldus de commissie, juist kruisbestuiving tussen verschillende vormen en tradities mogelijk.

De commissie is redelijk positief over de artistieke betekenis van Kaboom voor het beoogde publiek. De keuze om in Amsterdam een festival te organiseren voor volwassenen en professionals en in Utrecht voor kinderen en families is helder. Daarmee maakt het festival een goed onderscheid in de doelgroepen die het bedient en is het goed in staat het aanbod in beide steden specifiek toe te spitsen op de smaak en voorkeuren van deze doelgroepen. Die commissie constateert dat dit zowel de artistieke signatuur van het festival als de impact van de programmering op het beoogde publiek ten goede komt. Zowel rechtsvoorgangers KLIK als HAFF hebben veel ervaring in het programmeren van een filmselectie die aansprak bij een vaste schare trouw publiek. Kaboom geeft zelf terecht aan dat het tijdens de eerste gezamenlijke editie van beide festivals in 2019 nog zoekende is geweest. Een nieuwe locatie, en een nieuwe identiteit zorgden ervoor dat het publiek nog niet in grote getale aanwezig was op het nieuwe festival en het is niet helemaal duidelijk wat de impact van het programma was op het publiek dat wel werd bereikt. Maar de commissie vindt dit begrijpelijk, omdat het de eerste editie was en er veel tijd en energie in de fusie zelf is gaan zitten. Op basis van het plan, en de focus daarin op vernieuwing en experiment, verwacht de commissie dat het festival zonder meer impact zal hebben op het professionele festivalpubliek, te meer daar ook een stevig programma voor professionals onderdeel is van de programmering. Het programma is in de ogen van de commissie inhoudelijk goed toegespitst op mensen met een specifieke interesse in animatie. In hoeverre het programma een bredere groep filmliefhebbers aanspreekt is op basis van het plan volgens de commissie niet goed onderbouwd. 

De commissie is van mening dat de fusie tussen HAFF en KLIK inhoudelijk gezien goed verlopen is. Kaboom is erin geslaagd om twee zeer verschillende bloedgroepen op overtuigende wijze samen te brengen. In het plan voor Kaboom is de fusie vertaald in een heldere artistieke visie voor de toekomst. Creativiteit en innovatiedrang spelen daarin een belangrijke rol, hetgeen de artistieke ontwikkeling van de aanvrager volgens de commissie ten goede zal komen. De commissie ziet in het nieuwe festival zonder meer een rol weggelegd als belangrijke schakel in de animatie-industrie. Wat betreft de artistieke ontwikkeling ziet de commissie een risico als de genoemde thema’s te veel als een keurslijf gaan fungeren. De aanvraag gaat slechts beperkt in op de mogelijkheden die de organisatie biedt voor de artistieke ontwikkeling van de medewerkers. 

Belang voor de stad

De commissie beoordeelt het belang voor de stad als voldoende. 
Kabooms verbinding met de stedelijke samenleving komt in de ogen van de commissie niet helder naar voren in de aanvraag. Het festival is geboren uit liefde voor de animatiefilm, en die komt in het plan goed uit de verf. De maatschappelijke context waar Kaboom zich in bevindt komt minder goed tot uitdrukking. Het festival reflecteert nauwelijks op haar positie in de Amsterdamse samenleving en haar bewoners. In Amsterdam is het festival verhuisd van Amsterdam Noord naar Amsterdam West. Hoe Kaboom zich verbindt met bijvoorbeeld bewoners in de wijken rondom het Ketelhuis of inhoudelijk met voor Amsterdam relevante grootstedelijke thema’s wordt niet duidelijk in de aanvraag. Het is positief dat Kaboom wil samenwerken met Amsterdamse Pabo’s, om te kijken hoe animatie nadrukkelijker geïntegreerd kan worden in lesaanbod. Verder valt het de commissie op dat er in het plan summier wordt ingegaan op maatschappelijke partners en de mogelijke meerwaarde daarvan voor het festival, al probeert het festival wel via een seminar een brug te slaan naar de academische wereld. 

De activiteiten en het publieksbereik van Kaboom vinden plaats in het Ketelhuis in Amsterdam West. Kaboom draagt daarmee in redelijke mate bij aan de stedelijke spreiding van het cultuuraanbod en het publieksbereik buiten de stadsdelen Centrum en Zuid. De keuze om eerst stevig te wortelen in het Ketelhuis en pas daarna verder te kijken naar activiteiten in andere stadsdelen, begrijpt de commissie. 

Het eigen accent dat Kaboom heeft gekozen is Wereldstad. De commissie vindt dit een passend thema. Kaboom presenteert een rijk palet aan internationale films voor een nationaal en internationaal georiënteerd publiek. Bovendien haalt het internationale regisseurs van vooraanstaande films naar Amsterdam. De commissie vindt het positief dat Kaboom met de Benelux Expert Meeting probeert de samenwerking tussen professionals uit de animatie-industrie in België, Luxemburg en Nederland te bevorderen. Met de Kaboom Festival Distribution draagt Kaboom bij aan de internationale zichtbaarheid van animatieproducties van Nederlandse bodem. 

Uitvoerbaarheid

De commissie beoordeelt de uitvoerbaarheid als zwak. 
Binnen de organisatie is naar het oordeel van de commissie de kunde en het vakmanschap aanwezig om een kwalitatief goed animatiefestival te organiseren. Zowel binnen de zakelijke als artistieke leiding is voldoende ervaring aanwezig, met bovendien een sterk internationaal netwerk. De commissie vindt het positief dat de organisatie wordt bijgestaan door een stevig netwerk van experts dat structureel adviseert op de verschillende terreinen van de bedrijfsvoering. De commissie vindt de plannen voor 2021-2024 in dat opzicht realistisch en uitvoerbaar.

De fusie tussen KLIK en HAFF is sinds 1 januari 2020 formeel een feit, maar zoals gezegd werd al in 2019 een gezamenlijk festival georganiseerd. Er zijn jaarrekeningen meegestuurd van 2017 en 2018 van zowel KLIK als HAFF. De algemene reserves van KLIK waren gedurende de afgelopen jaren beperkt, onder andere door een exploitatietekort in het jaar 2017. De liquiditeit en solvabiliteit van KLIK waren over de periode 2017 en 2018 eveneens beperkt. HAFF had in 2017 een fors exploitatietekort en organisatorische problemen, die er onder andere toe hebben geleid dat in 2018 geen festival is georganiseerd. Dit alles roept de vraag op hoe de financiële positie van het gefuseerde festival Kaboom was op 1 januari 2020. De commissie vindt dat een overtuigende reflectie op de staat van de bedrijfsvoering ontbreekt en heeft daardoor geen helder beeld van de financiële gezondheid van de organisatie. Het is onduidelijk wat voor gevolgen de fusie heeft op de ontwikkeling van het eigen vermogen van Kaboom, en wat de hoogte van de huidige reserve is en hoe de opbouw ervan er in de periode 2021-2024 uit zal zien. 

Het realisme van de begroting in de periode 2021-2024 is op basis van de aanvraag moeilijk in te schatten, vindt de commissie. Dat heeft onder andere te maken met het gebrekkige inzicht dat de aanvraag geeft over het festival dat in 2019 plaatsvond. De organisatie geeft aan dat de publieksaantallen in 2019 tegenvielen, maar geeft niet aan hoeveel bezoekers het in dat jaar heeft gehad. Gezien het financieel kwetsbare KLIK en het organisatorisch kwetsbare HAFF, en de qua publieksaantallen tegenvallende festivaleditie van 2019, had de commissie het logisch gevonden als het festival in de komende periode pas op de plaats had gemaakt. De commissie constateert echter dat Kaboom voor de komende jaren inzet op een meer dan gestage groei, met een begroting die in de komende jaren meer dan het drievoudige is van de begroting van KLIK in de afgelopen jaren en ook een verdubbeling van de begroting van KLIK en HAFF samen ten opzichte van 2017. De commissie vindt daarbij de financieringsmix van Kaboom enigszins beperkt. De inkomsten uit publiek en sponsoring liggen laag ten opzichte van de totale baten in de periode 2021-2024. 

De commissie vindt dat het marketing- en communicatieplan een wat generiek karakter heeft. De doelgroepen worden kort aangestipt, maar het plan bevat geen specifiek plan van aanpak om deze verschillende doelgroepen te bereiken. De commissie is van mening dat met het forse bedrag dat voor marketing begroot is, een meer uitgewerkte en specifieke communicatie- en marketingaanpak voor de hand had gelegen. De commissie vindt de marketingdoelstellingen te breed, en daarmee vrijblijvend geformuleerd. 

Diversiteit en inclusie

De commissie beoordeelt de bijdrage aan diversiteit en inclusie als zwak. 
Wat betreft de programmering merkt de commissie op dat het festival een divers palet aan films toont uit verschillende landen. Uit het plan blijkt volgens de commissie echter niet op welke wijze culturele diversiteit concreet een rol speelt in de wijze waarop films worden geselecteerd. 

De plannen om een cultureel divers publiek te bereiken staan zeer summier omschreven in de aanvraag. Het plan geeft geen onderbouwde keuze voor het bereiken van cultureel diverse publieksgroepen en de wijze waarop de aanvrager deze groepen op een effectieve wijze zou kunnen bereiken. Het ontwikkelen van nieuwe programmaroutes in samenwerking met internationale animatiefilmers, vloggers of journalisten betekent volgens de commissie niet automatisch dat er daadwerkelijk een cultureel divers publiek wordt bereikt. De organisatie geeft aan dat het in de komende jaren nadrukkelijker een cultureel divers publiek buiten de eigen achterban wil bereiken, maar vertaalt dat voornemen niet aan concrete doelstellingen en een overtuigende strategie om dat doel te bereiken.

Kaboom stelt dat diversiteit binnen de organisatie gewenst is, maar geeft onvoldoende aan hoe het dat wil bereiken. Op bestuurs- en directieniveau is de culturele diversiteit zeer beperkt. Dat het festival voor de werving van een nieuw bestuurslid samenwerkt met Binoq en Atana is op zichzelf positief, maar er zouden naar het oordeel van de commissie meer structurele inspanningen kunnen worden verricht om de organisatie te diversifiëren. 

Conclusie

De commissie adviseert op grond van bovenstaande overwegingen de aanvraag van Kaboom gedeeltelijk te honoreren met een bedrag van € 100.788 per jaar. Deze bijdrage ligt lager dan het gevraagde bedrag. De commissie ziet op zichzelf potentie in het nieuwe gefuseerde animatiefestival. De start was echter moeizaam en van daaruit wordt een forse groei beoogd die de commissie niet realistisch vindt. Daarom adviseert de commissie de bijdrage te continueren op het bedrag dat Kaboom (voorheen KLIK) ontvangt binnen het huidige Kunstenplan.
De commissie constateert dat er na beoordeling van alle aanvragen onvoldoende budget beschikbaar is om de aanvraag te honoreren.

De aanvraag is beoordeeld binnen de adviescommissie Film.