Stichting RAST

Inleiding

Theater Rast maakt theater vanuit het besef dat het niet de wereld kan veranderen, maar wel de kijk op die wereld kan beïnvloeden. Rast wil bezoekers raken door thema’s te agenderen die gevoelig liggen, in verhalen die emotie opwekken. De makers van Rast zetten hun eigen achtergrond en die van hun spelers in om persoonlijke verhalen te vertellen over universele thema’s als migratie, geweld en liefde. Was bij de start van het gezelschap de eerste generatie (overwegend Turks-Koerdische) migranten nog een referentiepunt, nu richt Rast zich op publiek met uiteenlopende achtergronden. Internationaal zijn Rast-producties te zien in stedelijke gebieden in Europa met een Turkse diaspora en ook in Turkije en Irak.

Rast wil staan voor continuïteit en vernieuwing. Continuïteit in de creatieve staf, de thema’s, de rol van muziek en de internationale contacten. De vernieuwing zoekt Rast in samenwerking met steeds andere (vaak jonge) makers. In Amsterdam is Podium Mozaïek een strategische partner, waarvan Rast huisgezelschap is.

De ambitie van Rast voor de komende vier jaren is uitgewerkt in een aantal activiteiten. Allereerst wil Rast twee theaterproducties per jaar realiseren gericht op een primair grootstedelijk, Amsterdams en nationaal publiek. Daarnaast ontwikkelt Rast twee internationale coproducties, die kunnen toeren in Europese, Turkse en Koerdisch-talige steden. In de komende periode richt Rast zich ook weer op de buurt; met kleinschalige buurtvoorstellingen in samenwerking met De Werkelijkheid en Cordaan in West en Oost, de manifestatie Ararat in samenwerking met podium Mozaïek; onder de noemer Beyond the ARARAT een week van documentaire, discussie, debat, expositie, poëzievoordrachten, workshops, concerten en een theatrale reading. Op het gebied van talentontwikkeling rondt Rast in de komende periode het nieuwe-makers traject van Eran Ben Michael af en gaat vervolgens nieuwe trajecten in met Ada Özdogan en Farbod Moghaddam. Tenslotte worden educatieprojecten uitgevoerd op vo scholen in Amsterdam, in samenwerking met Podium Mozaïek en DeGasten. Deze zijn gekoppeld aan specifieke voorstellingen van Rast.

Rast is in de periode 2013-2016 opgenomen in het Kunstenplan van de gemeente Amsterdam, voor een bedrag van € 159.830 per jaar. Rast vraagt voor de activiteiten in het kader van het Kunstenplan 2017-2020 een subsidie aan van jaarlijks € 199.992.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als goed. Theater Rast formuleert in zijn plannen helder en concreet zijn artistiek-inhoudelijke motivatie. Deze ligt in het verlengde van afgelopen jaren, waarmee Rast een consequente artistieke koers laat zien.

Rast beschrijft in het ondernemingsplan de positie die de organisatie binnen de sector in wil nemen. De nadruk ligt daarbij op de artistieke ondersteuning van talentvolle jonge makers. Hierdoor positioneert de organisatie zich meer als een productiekern, gericht op een brede groep makers met een breed palet aan thema's, dan als gezelschap. De doorstroom van interessante jonge makers is hoog, waaruit blijkt dat Rast vakkundig is in het aantrekken van potentieel talent en de organisatie zijn sporen heeft verdiend in talentontwikkeling.

Uit het ondernemingsplan komt naar voren dat de organisatie in de komende periode wil werken aan een sterker overkoepelend artistiek-inhoudelijk profiel, door het creëren van meer samenhang in thema's en werkvormen en het leggen van verbindingen tussen de makers onderling. Theater Rast lijkt bewust te kiezen voor licht spel, dat in vorm een rode draad is. Daarmee lijkt Rast ook een zekere toegankelijkheid voor het publiek te willen creëren. Samen met de keuze voor een breed palet aan actuele onderwerpen en maatschappelijke thema’s tonen de voorstellingsconcepten een samenhangende lijn, die het publiek voldoende zal aanspreken. Doordat elke maker de ruimte krijgt zijn eigen voorstellingen te maken met een eigen stijl en voor een eigen publiek, maakt dat voorstellingen niet vanzelfsprekend een onderscheidende Rast signatuur hebben.

De plannen voor de producties, die in het ondernemingsplan worden uiteengezet, zijn volgens de commissie eigen en oorspronkelijk en onderscheiden zich van andere aanbieders. Daarbij bleken in afgelopen periode de onderliggende ideeën voor de voorstellingen echter vaak aansprekender dan hoe deze zich uiteindelijk op het podium lieten zien. Dat het vakmanschap waarmee een voorstelling wordt uitgevoerd wisselend is, is inherent aan het werken met verschillende jonge makers. De organisatie investeert hierin door een sterk netwerk rondom de jonge makers te creëren en gaat daarvoor goede samenwerkingen aan.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit zwak. De bedrijfsvoering van de organisatie is kwetsbaar. Na jaren van bezuinigingen, waarin het personeel salaris heeft moeten inleveren, wil Theater Rast terug naar een normale situatie. Duidelijk is dat de organisatie werkt aan een stabielere bedrijfsvoering. Hierdoor is de begroting echter uit balans ten opzichte van voorgaande jaren. Zo stijgen de personeelskosten fors. Daarbij valt op dat de kosten van de artistieke leiding hoog zijn in vergelijking met die van de zakelijk leiding. Ook aan de inkomstenkant is een forse stijging te zien.

De inkomstenmix is weinig divers en fluctueert. Het merendeel van de inkomsten moet komen uit een forse groei in publieksinkomsten, die volgens de commissie niet realistisch is. Daarnaast leunt Rast zwaar op inkomsten uit het buitenland. Dit brengt de nodige risico's met zich mee, omdat het grenzen kan hebben voor de artistieke keuzes, maar een visie op het omgaan hiermee ontbreekt. De commissie denkt dat er nieuwe wegen denkbaar zijn naar andere inkomstenbronnen, bijvoorbeeld via aanvragen bij particuliere fondsen.

Rast heeft in de plannen een visie op de culturele diversiteit binnen het personeelsbestand en het bestuur geformuleerd.
Het bestuur werkt volgens de Governance Code Cultuur.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als voldoende. De organisatie heeft een heldere visie, die gericht is op het investeren in een duurzame opbouw van publiek. De focus ligt expliciet op een cultureel divers samengesteld publiek. Dit uit zich zowel in de voorstellingsconcepten als in de marketing. Er zijn concrete doelgroepen benoemd, waarbij de organisatie expliciet inzet op relevante, maar moeilijk bereikbare groepen.

Theater Rast werkt samen met een marketingbureau, dat hiervoor een aanpak heeft ontwikkeld. Deze aanpak ontbreekt bij de aanvraag, waardoor de commissie niet goed kan beoordelen of deze goed is afgestemd op de beoogde doelgroep. De commissie vindt het daarbij jammer dat de website van Rast niet als instrument wordt ingezet. De website is gedateerd. Duidelijk wordt dat Theater Rast in verbindingen met andere maatschappelijke organisaties, zoals Amnesty International, zoekt naar nieuwe manieren om het publiek uit te breiden. Dit vertaalt zich nauwelijks in bereikcijfers. Zeker in Amsterdam blijft de groei in publiek achter; de verwachte publiekcijfers in Amsterdam liggen lager dan in voorgaande periode en er zijn opvallend veel speelbeurten buiten de stad en internationaal.

Er zijn ook geen verbindingen uit het plan te herleiden met andere Amsterdamse podia, die tot verdere uitbreiding van het publiek zou kunnen leiden. Rast richt zich als huisgezelschap van Podium Mozaïek echter wel op de buurt en wil bruggen bouwen tussen verschillende doelgroepen en culturen door hun buurtprojecten.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt de verbinding met de stad als voldoende. Binnen de voorstellingsconcepten van Rast zijn stedelijke vraagstukken herkenbaar, mede voortvloeiend uit de culturele diversiteit van de makers. Daarnaast legt Rast verbindingen met maatschappelijke en culturele organisaties in de stad, al is opvallend dat buiten Podium Mozaïek Rast weinig zichtbaar is op andere podia.

Met het oog op de ambities van de organisatie om een bredere samenstelling van het publiek te realiseren ligt het voor de hand dat de voorstellingen ook op meer centrale plekken te zien zouden zijn. Uit de plannen blijkt ook geen ambitie om deze verbindingen te realiseren. Als huisgezelschap van Podium Mozaïek richt Rast zich met buurtprojecten ook op de bewoners van de wijk, met name door uit persoonlijke verhalen input te halen voor de projecten in Podium Mozaïek.

De commissie beoordeelt de spreiding als goed. De activiteiten vinden voornamelijk plaats in thuisbasis Podium Mozaïek in stadsdeel West, daarnaast vinden op kleinere schaal activiteiten plaats in alle stadsdelen. Hiermee draagt de organisatie bij aan de stedelijke spreiding van het cultuuraanbod en het publieksbereik daarvan.

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van Theater Rast gedeeltelijk te honoreren.

De commissie is van mening dat de gevraagde subsidie en het aandeel van activiteiten en publiek in Amsterdam niet in verhouding zijn met het totaal aan activiteiten en publiek in de rest van het land en internationaal. Daarbij is het verwacht publieksbereik in Amsterdam bovendien lager dan in voorgaande periode. De commissie adviseert Rast gedeeltelijk te honoreren op het huidige jaarlijkse subsidieniveau van het Kunstenplan 2013-2016 met een subsidiebedrag van € 160.000 per jaar.