De Nieuwe Liefde

Letteren
Aangevraagd: € 200.000
Toegekend: € 0

Inleiding

De Nieuwe Liefde is in 2011 opgericht in het voormalig rooms-katholieke parochiehuis. De Nieuwe Liefde is bedoeld als leerhuis voor een betere en rechtvaardiger wereld. Ze heeft als missie een huis te zijn dat een centrum is voor bezinning, debat en poëzie. De Nieuwe Liefde stelt zich ten doel vanuit die gedachte programma’s te maken voor een zeer divers publiek. De Nieuwe Liefde beoogt met haar programma’s een verhaal te vertellen en een gesprek op gang te brengen dat zoveel mogelijk mensen inspireert.

In 2017-2020 wil De Nieuwe Liefde nieuwe doelgroepen bereiken. Ze zal daartoe haar marketinginspanningen voortzetten en zich richten op middelbare scholen, mbo’ers en mensen met een niet-Nederlandse achtergrond. Voor jongeren zal de nadruk in de programmering liggen op debat en poëzie. Een voorbeeld is de ‘mbo-show’, een serie waarin persoonlijke en maatschappelijke vragen van mbo’ers centraal staan. Poëzieprogramma’s worden uitgebreid met literatuur, zoals een serie rondom het leven, werk en de populariteit van grote schrijvers. Er zal geëxperimenteerd worden met interactieve (gespreks)vormen.

De Nieuwe Liefde stelt zich tevens ten doel de online activiteiten te vergroten tot een plaats waar interactie met het publiek kan plaatsvinden, door bijvoorbeeld streaming en het vormen van communities rond programmathema’s. De komende jaren gaat De Nieuwe Liefde samen met de Rode Hoed, Felix Meritis en het Compagnietheater de backoffice delen en samenwerken bij het verwerven van commerciële omzet, teneinde een efficiëntere bedrijfsvoering te bewerkstelligen en meer budget te generen voor een krachtig programma-aanbod. Daarnaast wordt er ingezet op verdere ontwikkeling van vakmanschap, programmastaf en het opleiden van programmamakers.

De aanvraag van De Nieuwe Liefde zet het type activiteiten uiteen voor de pijlers debat, bezinning en poëzie. De Nieuwe Liefde stelt in haar programmering te willen aansluiten bij de actualiteit en zegt dat zij daarom nog niet alle activiteiten voor de komende vier jaar kan overzien. Op het gebied van debat zullen enkele reeds behandelde thema’s - die nog steeds relevant zijn - terugkeren, zoals privacy en racisme. Meer dan in de afgelopen jaren zal de focus liggen op het onderzoeken van oplossingen en alternatieven voor dit soort maatschappelijke vraagstukken. Ook worden inhoudelijke domeinen als duurzaamheid en klimaat toegevoegd aan het aanbod. In de bezinningslijn treedt een verschuiving op. Vanwege de verhuizing van de Studentenekklesia en het Leerhuis naar de Rode Hoed, vinden de wekelijkse kerkdiensten niet langer in De Nieuwe Liefde plaats. De niet-religieuze diensten stoelen op kennis uit de filosofie en theologie. Deze worden voortgezet en uitgebreid en er wordt een educatief project voor middelbare scholieren opgezet. Wat betreft poëzie wil de Nieuwe Liefde nieuwe (jongeren)doelgroepen betrekken, door poëzieprogramma’s daarop te laten aansluiten en partnerschappen te onderzoeken met poëzieprogramma’s in de stad, zoals School der Poëzie en het CPNB.

In het kader van het Kunstenplan 2017-2020 vraagt De Nieuwe Liefde een subsidiebedrag van
€ 200.000 per jaar.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als voldoende. De commissie vindt de visie van De Nieuwe Liefde, in het licht van de huidige maatschappelijke polarisatie en verharding, goed geformuleerd. Ze vertaalt deze naar drie duidelijke pijlers debat, bezinning en poëzie. De commissie ziet echter de verbindende humanitaire visie niet duidelijk vertaald in de concrete plannen voor de literaire programmering voor 2017-2020. De in het ondernemingsplan weergegeven doelstellingen zijn naar mening van de commissie niet onderscheidend, en meer vraaggestuurd dan vanuit de visie van De Nieuwe Liefde ontstaan. Het ontbreekt in de programmeringsplannen aan originaliteit en samenhang, met uitzondering van het mbo-programma; dat de commissie lovenswaardig vindt.

De Nieuwe Liefde stelt dat de zoektocht naar nieuwe - waaronder interactieve - gespreksvormen vernieuwend is. De commissie is over deze zoektocht op zichzelf positief, maar plaatst als kanttekening dat publieksparticipatie niet noodzakelijk vernieuwend is. Die staat in lijn met een brede maatschappelijke ontwikkeling, die zich bij veel culturele organisaties weerspiegelt. Ook de genoemde samenwerking met uitgeverijen en het concept van de ‘Dienst voor Ongelovigen’ zijn naar mening van de commissie niet zo vernieuwend als in het ondernemingsplan gesteld wordt.

Hoewel de commissie de visie van De Nieuwe Liefde als positief waardeert, is de koppeling hiervan aan de literaire programmering onvoldoende uitgewerkt. Hierdoor overtuigt de zeggingskracht in mindere mate. In haar programmering voor de pijler poëzie noemt De Nieuwe Liefde uitsluitend bekende auteurs. Hiermee biedt De Nieuwe Liefde, naar de mening van de commissie, geen podium aan nieuw talent en is deze programmering meer gangbaar dan onderscheidend. In 2017-2020 komt er een serie ‘Reuzen van de literatuur’, maar een onderbouwing van deze programmering binnen de visie en de pijlers van De Nieuwe Liefde ontbreekt. In het ondernemersplan van De Nieuwe Liefde wordt niet uiteengezet hoe de literaire programmering zich verhoudt tot de organisaties waarmee De Nieuwe Liefde stelt een samenwerking te willen onderzoeken, zoals School der Poëzie en CPNB.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als zwak. De aanvraag biedt slechts beknopte en nog niet met zekerheid vastgestelde informatie over de beoogde verregaande samenwerking tussen De Nieuwe Liefde, Felix Meritis, Het Compagnietheater en De Rode Hoed. Dit maakt het voor de commissie lastig om de financiële constructie en de begroting op haalbaarheid te kunnen beoordelen. De meer dan verdubbeling van de totale begroting voor de periode 2017-2020, ten opzichte van de periode 2013-2014, vindt de commissie onvoldoende beargumenteerd. Deze gestegen kosten worden onvoldoende gespecificeerd naar de kosten voor concrete activiteiten die uit de beoogde doelstellingen voor de komende periode voortkomen. Er is sprake van hoge personeelskosten, die in het ondernemingsplan niet onderbouwd of aannemelijk worden gemaakt. De commissie plaatst kritische kanttekeningen bij het opnemen van kosten in de begroting die geen verband houden met haar visie, zoals de jubileum-cd van initiatiefnemer en directeur Huub Oosterhuis.

Het Compagnietheater, Felix Meritis, de Rode Hoed en De Nieuwe Liefde beogen een fusie, waarbij ze zowel organisatorisch als in de backoffice worden samengevoegd. De commissie vindt dit ondernemend en is ervan overtuigd dat dit efficiëntie ten goede komt en kosten bespaart. In de (toelichting op de) meerjarenbegroting ontbreekt het echter aan specifieke uitwerking van deze beoogde samenwerking. De cijfers worden niet realistisch onderbouwd. De Nieuwe Liefde stelt in haar aanvraag dat de mogelijke verliezen in de ene locatie worden gecompenseerd, door mogelijke overschotten op de andere locaties. De commissie kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de gevraagde bijdrage van het AFK aan De Nieuwe Liefde in de andere locaties terecht zou kunnen komen, of in ieder geval afhankelijk is van de financiële resultaten van deze locaties. Tevens stelt De Nieuwe Liefde dat deze huizen op termijn zelfstandig gaan draaien. Deze aanname is gebaseerd op verwachtingen die - op de Rode Hoed na - niet worden onderbouwd.

Er wordt niet toegelicht waarom Amerborgh diens financiële bijdrage fors vermindert. Eveneens wordt niet onderbouwd waarom en waarvoor er vanaf 2017 een forse subsidiebehoefte ontstaat. In het plan wordt geen visie geformuleerd op de ontwikkeling van de verhouding tussen publieke en private gelden.

Het bestuur bestaat uit drie (in het aanvraagformulier) tot vijf (in het ondernemingsplan) leden en conformeert zich aan de Governance Code Cultuur. De commissie is kritisch over het feit dat het bestuur en het personeelsbestand nog weinig cultureel divers is samengesteld, ondanks het streven een multicultureel centrum te zijn en het noemen van diversiteit als speerpunt in het personeelsbeleid.

Publiek

De commissie beoordeelt het criterium publiek als ruim voldoende. De commissie is positief over de manier waarop De Nieuwe Liefde de afgelopen jaren veel publiek heeft bereikt met haar programma's. Door de programmalijnen wordt dit publiek deels vastgehouden. De organisatie is online goed aanwezig en genereert met livestreams een relevant online publiek. Dit biedt de commissie vertrouwen in de beoogde stijging van de bezoekersaantallen, die in het ondernemingsplan voldoende wordt beargumenteerd.

In de periode 2017-2020 wil De Nieuwe Liefde nieuwe, jongere doelgroepen betrekken bij poëzie. Dit doet ze door bij deze doelgroep aansluitende programmaseries te maken en partnerschappen te onderzoeken met poëzieprogramma's in de stad, zoals die van de School der Poëzie en het CPNB. Deze plannen worden in de aanvraag niet uitgewerkt en de keuze voor juist deze partijen en bijvoorbeeld niet voor Perdu, wordt niet gemotiveerd.

De verbinding die De Nieuwe Liefde legt tussen programmeurs en marketeers vindt de commissie interessant. De Nieuwe Liefde besteedt zorg aan het opleiden van programmamakers, wat hun professionaliteit ten goede komt. Zij leren zo uit ervaring welke programmavormen werken en welke minder effectief zijn. De Nieuwe Liefde werkt met specifieke doelgroepprogrammering, waaronder verrassende doelgroepen zoals ‘mannen’. Het aanbod wordt afgestemd op het publiek. Met betrekking tot het doel van De Nieuwe Liefde, een cultureel meer divers publiek te bereiken, ziet de commissie een minder gerichte aanpak. Zij constateert dat de nadruk meer op ‘marketing op maat’ ligt, dan op de aandacht voor diversiteit.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De verbinding beoordeelt de commissie als zwak. Uit de aanvraag blijkt vooral hoe er binnen het cluster van De Rode Hoed, Felix Meritis en het Compagnietheater zakelijk en organisatorisch wordt samenwerkt en niet hoe De Nieuwe Liefde zich verbindt met of zich verhoudt tot de rest van het Amsterdamse literaire veld. De beoogde samenwerkingsverbanden zijn inhoudelijk niet uitgewerkt of nog in de intentionele fase. Zo lijkt de samenwerking met het CPNB slechts zaalhuur te betreffen. De commissie spreekt de zorg uit dat De Nieuwe Liefde een geïsoleerde positie krijgt. De organisatie stelt uniek te zijn, omdat nergens anders in de stad programma’s worden georganiseerd over ethiek en filosofie. De commissie concludeert dat dit niet het geval is, daar Felix Meritis, De Balie, de Tolhuistuin en Spui25 vergelijkbare programmering verzorgen. 

De spreiding beoordeelt de commissie als goed. Alle activiteiten en bezoeken vinden plaats buiten de stadsdelen Centrum en Zuid.

Conclusie

Op grond van bovenstaande overwegingen adviseert de commissie de aanvraag van De Nieuwe Liefde niet te honoreren.