Stichting Das Magazin

Podiumkunsten & Letteren
Aangevraagd: € 30.000
Toegekend: € 0

Inleiding

Stichting Das Magazin organiseert literaire activiteiten voor een jonge doelgroep, met als kernactiviteiten een eigen blad en het jaarlijkse Das Magazin Festival in Amsterdam, dat sinds 2013 drie keer georganiseerd werd op diverse locaties in de stad. In dit festival gaan via ruim 25 leesclubs steeds 25 lezers in gesprek met een schrijver over diens meest recente boek. Voor zijn inhoudelijke signatuur kiest Das Magazin voor jonge, beginnende en onderbelichte schrijvers. Het festival geniet internationale bekendheid en organiseerde op uitnodiging al edities in België, Engeland en Duitsland.

Speerpunten voor de periode 2017-2018 zijn de doorontwikkeling en vernieuwing van het festival en het vergroten van het publieksbereik zonder aan kwaliteit in te boeten. Een belangrijke vernieuwing is de uitbreiding tot een meerdaags festival. Dit biedt bezoekers de mogelijkheid om verschillende programmaonderdelen bij te wonen. Er worden nieuwe programmaonderdelen geïntroduceerd die langer dan een avond duren. De spreiding van bezoekers maakt groei mogelijk zonder aan het intieme en inhoudelijke karakter van het festival te tornen. Een nieuw concept dat in 2017 wordt toegevoegd is de ‘24-uurs leesclub’.

Das Magazin stelt als eerste ontwikkeldoel voor de komende twee jaar de versterking en professionalisering van de zakelijke kwaliteit. De organisatie streeft de komende twee jaar naar een evenwichtige financieringsmix waarin publieksinkomsten, structurele subsidiënten, projectmatige subsidiënten en sponsoren gelijkwaardig vertegenwoordigd zijn. De zakelijke markt wordt meer bij activiteiten betrokken door meer partners en sponsoren te werven in het bedrijfsleven, met name voor de sponsoring van de evenementen, zoals het Das Magazin Festival in Amsterdam. Hiertoe wordt samengewerkt met een coach.

Het tweede ontwikkeldoel is de ontwikkeling van het publieksbereik. Het aanspreken van een jonge doelgroep is en blijft voor Das Magazin een belangrijk speerpunt. De komende jaren wordt nog meer dan voorheen gewerkt aan landelijk bereik en internationale relevantie. De lezers van Das Magazin en de bezoekers van de evenementen komen uit heel Nederland. Internationale aanwezigheid versterkt ook nationale en lokale doelen.

Om deze doelstellingen te verwezenlijken reserveert de organisatie een bedrag voor algemene training. In samenspraak met een coach wordt na een inventarisatie van de knelpunten besloten waaraan dit bedrag het beste besteed kan worden.

Stichting Das Magazin vraagt aan het AFK een bijdrage van € 30.000 per jaar, waarvan € 5.000 per jaar voor de realisatie van het ontwikkelplan en € 25.000 per jaar voor de reguliere activiteiten.

Beoordeling ontwikkelplan

Beginsituatie, einddoel en noodzaak ontwikkeling

De commissie beoordeelt de beschrijving van de beginsituatie, het einddoel en de noodzaak tot ontwikkeling als zwak.

De beginsituatie wordt beknopt omschreven. De twee ontwikkeldoelen zijn in algemene zin benoemd: versterking en professionalisering van de zakelijke kwaliteit en de ontwikkeling van het publieksbereik. Das Magazin vindt het noodzakelijk om zich op zakelijk vlak te ontwikkelen omdat de sponsorinkomsten stagneren (ten opzichte van groeiende publieks- en fondsinkomsten) en de organisatie in toenemende mate afhankelijk is van incidentele fondssubsidies. Als einddoel wil de organisatie toewerken naar een jaarbegroting waarbij vier inkomstenbronnen gelijkwaardig vertegenwoordigd zijn. Opvallend is dat hierbinnen de publieke baten stijgen van 0 procent in 2014 en 2015 (terwijl er in die jaren wel bijdragen van bijvoorbeeld het AFK en het Letterenfonds waren) naar ruim 20 procent in 2017 en 2018. Naast de gevraagde tweejarige bijdrage aan het AFK wordt ook een forse toename van incidentele publieke middelen verwacht, die de commissie tegenstrijdig vindt ten opzichte van de nadruk die het ontwikkelplan op zelfredzaamheid en stabiliteit legt. De private middelen dalen voor 2017 en 2018 juist ten opzichte van de realisatie in 2014 en 2015. Bovengenoemde ontwikkelingen ten opzichte van de huidige situatie worden naar de mening van de commissie niet goed uitgelegd. Zij mist een meer cijfermatige onderbouwing vanuit de beginsituatie die de noodzaak hiervan verduidelijkt.

Om de zakelijke markt meer te betrekken bij de verdere ontwikkeling en financiering van Das Magazin wordt een externe coach aangetrokken. De commissie vindt het een onderscheidende keuze om een coach aan te stellen van buiten het literaire veld, maar mist een uitwerking van zijn bijdrage; het wordt uit het plan niet duidelijk welke expertise hij gaat inbrengen en wat de organisatie van hem wil leren. Het plan vermeldt enkel dat op basis van gesprekken met de coach wordt bekeken waaraan het naar de mening van de commissie beperkte budget het beste besteed kan worden.

Ook op het gebied van publieksbereik specificeert Das Magazin de gemaakte keuzes summier. De (beoogde) doelgroepen worden niet benoemd. Het festival wordt uitgebreid tot een meerdaags festival en er worden nieuwe elementen toegevoegd. Deze worden echter niet toegelicht. Dit geldt eveneens voor de wens en de doelstelling om de komende jaren het landelijk bereik en de internationale relevantie te vergroten. Los van incidentele initiatieven op dit gebied licht de aanvraag niet toe hoe Das Magazin dit zal realiseren en welke noodzaak dit voornemen onderbouwt.

Instrumenten

De commissie beoordeelt de motivering voor de in te zetten instrumenten als zwak.

De aanvrager benoemt met name wat hij wil bereiken en reeds heeft bereikt. Das Magazin presenteert in zijn aanvraag geen stapsgewijze aanpak om door middel van concrete instrumenten zijn doelen te realiseren. Het gekozen instrument waarvoor de gevraagde AFK-bijdrage wordt ingezet, de algemene training, wordt nauwelijks uitgewerkt. Uit het plan wordt niet duidelijk wat de precieze opdracht aan de coach is, waarover de gesprekken met de coach zullen gaan en hoe zijn inbreng zal bijdragen aan de beoogde resultaten.

Een instrument om het publieksbereik te vergroten is de uitbreiding van het festival naar twee dagen. Er worden meer gastredacteuren aangetrokken, en in het ontwikkelplan wordt de hoop uitgesproken dat zij hun eigen doelgroepen zullen meebrengen. Dit wordt verder niet uitgewerkt of onderbouwd. De commissie heeft op basis van eerder behaalde resultaten vertrouwen in het festival, maar kan de instrumenten die het festival presenteert om zich verder te ontwikkelen niet goed beoordelen bij gebrek aan informatie over de nieuwe programmaonderdelen.

Realisme en omgevingsbewustzijn

De commissie beoordeelt het realisme en de blijk van omgevingsbewustzijn als zwak.

Das Magazin heeft zich de afgelopen jaren een positie in het literaire veld verworven. Mogelijk biedt dit een reële kans voor de organisatie om sponsors aan zich te binden en om nieuwe doelgroepen aan te boren. De aanvraag onderbouwt dit echter niet concreet. De commissie kan uit het plan niet opmaken hoe Das Magazin de zakelijke doelen ten aanzien van andere financieringsbronnen in de praktijk wil bereiken.

Het ontbreekt in het ontwikkelplan volgens de commissie bovendien aan een uitgesproken bewustzijn van relevante omgevingsfactoren. Er worden geen andere bestaande literaire organisaties in Amsterdam genoemd, geen vergelijkingen of parallellen met andere bestaande literaire festivals getrokken en er wordt niet verwezen naar actuele ontwikkelingen in de literatuur. In het plan kijkt Das Magazin enkel naar de eigen organisatie.

Evaluatie en bestendiging van resultaten

De commissie beoordeelt de wijze van evaluatie en bestendiging van resultaten als voldoende.

Het ontwikkelplan maakt duidelijk dat er regelmatig zal worden geëvalueerd. Ook hier is de wijze waarop dit zal gebeuren vrij algemeen geformuleerd. Zo had de aard van de regelmatige gesprekken met de coach over de voortgang iets meer toegelicht kunnen worden.

De commissie vindt het een goed voornemen dat de doelstellingen reeds in mei 2017, bij het eerstkomende festival, gemeten en geëvalueerd worden, wat eventueel zal leiden tot het direct bijstellen van de strategie. In het plan had de wijze van evaluatie concreter toegelicht kunnen worden. Zo wordt niet duidelijk welke stakeholders er bij de evaluatie worden betrokken. Das Magazin geeft in het ontwikkelplan evenmin aan hoe het de resultaten na 2018 zal bestendigen en verankeren in de organisatie.

Delen van resultaten

De commissie beoordeelt de bereidheid tot het delen van resultaten als zwak.

Eerdergenoemde evaluaties vinden vooral intern plaats, en de intentie is om deze te delen met directe relaties, zoals met fondsen. De commissie vindt dit te beperkt en mist in het plan andere middelen om zinvolle informatie te publiceren en te delen. Het voornemen om het jaarverslag via de website te publiceren vindt zij daarbij een vrij standaard methode, die meer gericht is op subsidieverantwoording dan op resultaatdeling met het veld.

Conclusie

Op basis van de beoordeling van de afzonderlijke criteria is de commissie van mening dat het ontwikkelplan van Das Magazin niet van voldoende kwaliteit is. Zij adviseert daarom de aanvraag niet te honoreren.

Commissie en adviseurs

De aanvraag is beoordeeld door de commissie Podiumkunsten & Letteren.