Stichting Ives Ensemble

Inleiding

Stichting Ives Ensemble profileert zich met de uitvoering van moderne muziek in Nederland en daarbuiten, gebouwd en geïnspireerd op de artistieke nalatenschap van Charles Ives, John Cage en Morton Feldman. Met Amsterdam als voornaamste speelplek en gericht op zowel muziek als beeldende kunst, beschouwt het Ives Ensemble zichzelf als relatief kleine maar beeldbepalende instelling in het Amsterdamse culturele veld. Zo wil het Ives Ensemble bijdragen aan de aantrekkingskracht van de stad. Het Ives Ensemble beoogt meer activiteiten te gaan ontplooien in Amsterdam en daarbij meer samen te werken met partners, zoals Muziekgebouw aan 't IJ, het Stedelijk Museum Amsterdam, het Conservatorium Amsterdam, de Oude Kerk, Castrum Peregrini, Neverlike (Keren Levi) en het Orgelpark. Het Ives Ensemble streeft daarmee naar een grotere inbedding in de stad, een groter publieksbereik en grotere publieksbinding. Een van de strategieën daarbij is dat het Ives Ensemble meer wil zijn dan een ensemble op een podium: het verzorgt of organiseert inleidingen, randprogrammering, bijzondere manifestaties en kleine festivals. Onder andere nieuwsbrieven, sociale media en websiteblogs moeten het publiek informeren, betrekken en binden. Met jeugdmuziektheater (Het Filiaal) en een samenwerkingsproject met het Conservatorium Amsterdam en Muziekgebouw aan 't IJ, wil het Ives Ensemble een voor het ensemble nieuwe publieksgroep aanboren: (basisschool)kinderen en families.

In de periode 2017-2020 wil het Ives Ensemble zijn inbedding in de stad verder vergroten, met een diverse programmering gebouwd op nieuwe muziek premières, programma's rond beeldende kunst, muziektheater, dans en educatie. De organisatie gaat uit van negen activiteiten per jaar in Amsterdam en maximaal acht daarbuiten. Hiervoor wordt een subsidiebedrag gevraagd van € 80.000 per jaar aan het AFK. Het Ives Ensemble werd in de periode 2013-2016 ondersteund middels structurele bijdrage van de Gemeente Amsterdam ter hoogte van € 44.050 per jaar.

Artistiek-inhoudelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistiek-inhoudelijke kwaliteit als ruim voldoende. Het Ives Ensemble is een ensemble met een heel eigen repertoire dat vanuit Charles Ives, Morton Feldman en John Cage uitwaaiert naar jongere geestverwanten. In het projectplan is een visie geformuleerd, maar de commissie mist reflectie op de artistiek-inhoudelijke ontwikkelingen die de organisatie beoogt op de langere termijn, in relatie tot de positie die de organisatie inneemt binnen de sector, de discipline en de culturele keten. Nieuwe ideeën of vernieuwing in voorliggende plannen ontbreken, met uitzondering van de samenwerking met Het Filiaal in een muziektheatervoorstelling (voor de jeugd) en het kinderproject dat samen met het Conservatorium van Amsterdam en het Muziekgebouw aan ’t IJ wordt opgezet. Echter, dit laatste project is zo summier toegelicht dat de uitwerking naar zich laat raden.

In de plannen voor 2017-2020 staan veel nieuwe werken op het programma, waaronder een aantal nieuwe werken van huiscomponist Richard Rijnvos. Daarnaast richt de organisatie zich sterk op de relatie beeldende kunst en muziek. Dit ligt in de lijn van wat het ensemble in het verleden ook deed en gezien het goede vakmanschap van de musici en de beoogde componisten, is er bij de commissie voldoende vertrouwen in de kwaliteit van de uitvoeringen.

De koppeling met beeldende kunst zal zich voornamelijk uiten in de samenwerking met Castrum Peregrini en een uitvoering in het Stedelijk Museum. In de komende periode zal ook een samenwerking met dans (Neverlike/Keren Levi) gerealiseerd worden. Echter, waarom voor deze multidisciplinaire insteek gekozen wordt, is niet gemotiveerd. Dit is in de ogen van de commissie van belang omdat het van invloed is op de positionering van het ensemble. Het aantal uitvoeringen in Amsterdam is beperkt en deze aanpak resulteert in een versnipperd profiel. Wat de samenwerkingen opleveren (anders dan een ander publiek) en hoe dat van invloed is op de artistiek inhoudelijke koers, wordt niet weergegeven in het ondernemingsplan.

Het Ives Ensemble onderscheidt zich doordat het actief is in een specifieke niche binnen de nieuwe kamermuziek. Uit eigen waarneming maakt de commissie op dat de uitstekende spelkwaliteit die het ensemble in de interpretaties tentoonspreidt, niet gepaard gaat met een grote expressiviteit, met als gevolg dat de concerten vaak levendigheid missen en de afstand tot het publiek groot blijft. Hierdoor blijft de zeggingskracht in de ogen van de commissie achter bij het vakmanschap.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als zwak. De organisatie heeft, blijkens de cijfers van de afgelopen periode, een gezonde bedrijfsvoering en het zakelijk plan geeft een helder beeld van hoe de organisatie er nu uitziet. Echter, er wordt op zakelijk vlak geen visie geformuleerd voor de komende periode. De financiering leunt in sterke mate op de gevraagde subsidie van het AFK en staat niet in verhouding tot het aantal activiteiten in Amsterdam. De organisatie onderneemt weinig om voor de komende periode additionele financiering te vinden en tot een realistische mix van inkomstenbronnen te komen. Wel wordt er aangegeven de eigen mensen beter te willen vergoeden, omdat de huidige situatie (ontstaan uit de korting in de afgelopen Kunstenplanperiode) niet gewenst is. De commissie is voorstander van eerlijke honorering, maar het getuigt van weinig ondernemerschap dat de ontstane druk uit het verleden grotendeels gecompenseerd wordt met een hogere subsidie. De Amsterdamse Kunstraad merkte in haar advies voor de periode 2013-2016 op dat het ensemble te zeer berust in de situatie dat het afhankelijk is van subsidie. Dat is voor nu niet anders naar het oordeel van de commissie.

Het valt de commissie op dat het ensemble inzet op nieuw werk en een substantieel aantal compositie opdrachten verstrekt, maar dat deze niet zijn vermeld in de begroting noch worden toegelicht. Het is vooralsnog niet duidelijk hoe deze gefinancierd zullen worden, waardoor de commissie niet kan oordelen of de begroting realistisch en haalbaar is.

De organisatie werkt met een bestuur. De commissie merkt op dat de termijnen van de bestuursleden onbepaald zijn: in de stichtingsstatuten ontbreekt een aftreedtermijn voor bestuursleden. De organisatie geeft aan hieraan te werken. Er is geen concrete visie en aanpak op de culturele diversiteit van het personeelsbestand en het toezicht.

Publiek

Het criterium publiek wordt door de commissie beoordeeld als zwak. In de aanvraag mist een concrete aanpak voor marketing. Er wordt ingezoomd op de huidige werkwijze. Ook spreekt uit het ondernemingsplan geen urgentie met het oog op publieksbereik.

Bij verschillende aspecten, zoals bijvoorbeeld de uitbreiding van het repertoire met een dansproductie, wordt de potentie om een ander en nieuw publiek te gaan bereiken beschreven, maar nergens is een concrete opzet hiervoor geformuleerd. Het gebruik van social media is goed benoemd, maar het effect ervan is in de ogen van de commissie minimaal. Uit het voorliggende plan spreekt in de eerste plaats een wens, die niet concreet noch haalbaar is uitgewerkt. Dat vertaalt zich ook in het beoogde publieksbereik dat nauwelijks stijgt in de periode 2017-2020. De beoogde samenwerkingen (met dans en beeldende kunst) scheppen kansen in de ogen van de commissie, maar daar wordt niet op aangehaakt.

De organisatie geeft aan dat het bereik van een publiek met een cultureel diverse achtergrond niet in het verlengde ligt van haar repertoire. De commissie meent dat de educatieprojecten die op stapel staan wel (basisschool)kinderen uit deze groep kunnen bereiken.

Belang voor de stad: verbinding en spreiding

De commissie beoordeelt de verbinding als zwak. De organisatie levert geen bijdrage aan een samenhangende Amsterdamse cultuursector door coalities en verbindingen met samenwerkingspartners. Het Ives Ensemble verbindt zich niet met stedelijke vraagstukken, bewoners van de stad, de buurt waar de organisatie gevestigd is of met andere maatschappelijke organisaties in de stad.

De commissie beoordeelt de spreiding als zwak. De uitvoeringen vinden bijna uitsluitend plaats in stadsdeel centrum en stadsdeel zuid.

Conclusie

De commissie adviseert de aanvraag van het Ives Ensemble niet te honoreren.

De aanvraag is beoordeeld in de adviescommissie Muziek en Muziektheater.