TENT circustheater producties

Podiumkunsten & Letteren
Aangevraagd: € 100.000
Toegekend: € 86.500

Inleiding

Stichting TENT circustheater producties (TENT) is een collectief dat circustechnieken verbindt met disciplines als muziek, dans, theater, mime en scenografie. TENT profileert zich als producent van spraakmakende voorstellingen, als laboratorium voor jong talent en als platform voor het inhoudelijke gesprek over de toekomst van het nieuwe circus.

Stichting TENT ontvangt in de periode 2017-2018 tweejarige subsidie van het AFK. Het afgelopen jaar heeft TENT vooral ingezet op ondersteuning van jonge makers, de ontwikkeling van het nieuwe circus, versterking van de eigen organisatie, het uitbouwen van het TENT talentprogramma en het bouwen aan een nieuw en groter publiek. In 2018 produceerde TENT de voorstelling MUUR.

Op artistiek gebied zal TENT in de periode 2019-2020 ruimte blijven bieden aan producties van regisserende en spelende makers binnen het nieuwe circus en deze makers daarbij begeleiden. TENT wil een nieuwe circusmaker in een langdurig traject begeleiden om te komen tot een productie. TENT zal daarbij een samenwerking aangaan met Korzo Den Haag. In de TENT studio wordt met BACK TO BASE jong talent een presentatieplek gegeven. Met LABO’s creëert TENT residenties voor makers binnen het genre.

De ontwikkeldoelen van TENT voor 2019-2020 liggen op zakelijk vlak en op het gebied van publieksontwikkeling. Zakelijk gezien wil TENT een stabiele financiële situatie voor de stichting realiseren door bestendiging van meerjarige financiële ondersteuning en het leggen van duurzame relaties met private fondsen. TENT wil de organisatie uitbreiden op het gebied van bureautaken en in de ondersteuning van de verhuur en de verkoop. Tevens wil TENT ruimte geven voor individuele ontwikkeling binnen het collectief. In het kader van publieksbereik wil TENT de komende jaren werken aan de publieksopbouw in theaters in Amsterdam. Ook streeft TENT naar imagoverbetering van het circus. Hiervoor wil de organisatie een reclamebureau inzetten.

Stichting TENT circustheater producties vraagt aan het AFK een bijdrage van gemiddeld € 100.000 per jaar, waarvan gemiddeld € 57.500 voor ontwikkeling en € 42.500 voor de reguliere activiteiten.

Artistieke kwaliteit

De commissie beoordeelt de artistieke kwaliteit als zeer goed.
Het vakmanschap van TENT is groot, zowel wat betreft hun voortrekkersrol in de ontwikkeling van het genre van het nieuwe circus als in hun rol als talentbegeleider. De commissie constateert dat TENT zich in afgelopen jaren heeft ontwikkeld tot hét productiehuis voor professioneel circustheater. Het zet zich in om circustheater in combinatie met andere disciplines zoals muziek, dans, theater, mime en bewegingstheater tot een aantrekkelijk genre te maken.  De organisatie van TENT bestaat uit gewaardeerde en veelgevraagde experts die hun kennis en inzichten op diverse plekken inzetten. Zij hebben hun sporen in het vak verdiend en zetten zich actief in voor talentontwikkeling en ondersteuning van jonge circusartiesten. De kwaliteit van de producties hangt logischerwijs samen met de talenten die TENT als makers selecteert. TENT neemt de circusmaker als uitgangspunt voor de talentontwikkelingsactiviteiten en richt zich op materiaalonderzoek en authenticiteit. De krachtige wijze waarop TENT de makers zoals Zinzi Oegema begeleidt, leverde producties op die getuigen van groot (technisch) vakmanschap. De commissie vindt het prijzenswaardig dat TENT kiest voor steeds een andere soort makers die diversiteit binnen het genre kunnen aanbrengen. De rol van TENT voor de ontwikkeling van makers in dit genre staat daarom volgens de commissie buiten kijf. 

De voorstellingen die TENT heeft voortgebracht hebben zeggingskracht voor het publiek, ze zijn aansprekend en prikkelend. De commissie is van mening dat de producties van TENT hebben geleid tot een nieuwe en aantrekkelijke theatervorm, waarin spectaculaire acrobatiek en theatrale elementen op een verrassende manier worden gecombineerd. De producties die TENT de afgelopen jaren heeft gemaakt zijn door het publiek bovendien met groot enthousiasme ontvangen.

Zakelijke kwaliteit

De commissie beoordeelt de zakelijke kwaliteit als zwak.
TENT heeft de afgelopen jaren met een kleine organisatie het nodige voor elkaar gekregen. Het is een collectief dat al een aantal jaren in een stabiele samenstelling samenwerkt en duidelijk op elkaar ingespeeld is. Juist het feit dat de organisatie zoveel in eigen hand houdt, maakt de bedrijfsvoering in de ogen van de commissie ook kwetsbaar. De organisatie beseft dit en wil dit verbeteren. In de afgelopen periode is geregeld met coaches gereflecteerd over de organisatie en werkwijze. TENT toonde daarbij ondernemerschap door het ontplooien van veel activiteiten en het actief zoeken naar dwarsverbanden met onder meer maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven. De organisatie heeft geen noemenswaardige financiële reserves om op terug te vallen. Ook dat draagt bij aan de kwetsbaarheid van de bedrijfsvoering. Niettemin heeft de commissie door de behaalde resultaten in het verleden er vertrouwen in dat met deze bedrijfsvoering de voorgenomen activiteiten gerealiseerd kunnen worden.

TENT geeft aan dat zij de Governance Code Cultuur nog niet volledig naleeft, omdat het verslag van de Raad van Toezicht momenteel geen deel uitmaakt van het jaarverslag. De commissie ziet echter dat het toezicht op orde is omdat in de statuten is opgenomen dat de Raad van Toezicht het dagelijkse bestuur instelt en controleert, en dat het dagelijkse bestuur slechts gezamenlijk besluiten mag nemen. Daarmee is de naleving van Governance Code Cultuur op orde en gaat de commissie er vanuit dat het verslag in de toekomst in het jaarverslag wordt opgenomen.

De commissie vindt het realiteitsgehalte van de begroting niet overtuigend. De jaren 2016 tot en met 2020 laten grote schommelingen zien in het volume van de baten en lasten en in de komende jaren neemt de begroting fors toe. In 2018 is er sprake van een materiële tegenvaller in de begrote inkomsten. Wat de uitwerking hiervan is, moet nog blijken.
De jaren 2019 en 2020 zijn wat betreft de respectievelijke eindsaldi aan elkaar gekoppeld. De inkomsten in 2019 zijn hoger dan in 2020. De uitgaven zijn echter hoger in 2020 ten opzichte van 2019, omdat het grootste deel van de (nieuwe) projecten start in 2020. Als een deel van de inkomsten in 2019 uitblijft,  heeft dat direct effect op het dekkingsplan 2020 en de mogelijkheden om de voorgenomen activiteiten te realiseren. Temeer omdat er geen reserves zijn, maakt dat de begroting zeer kwetsbaar. De schommelingen in de begrotingen en ook de voorziene stijging worden onvoldoende onderbouwd en toegelicht. De commissie is er daardoor niet van overtuigd dat de kosten passend zijn bij de voorgenomen activiteiten en omvang van de organisatie. Het doelpercentage eigen inkomsten is gemiddeld 51,5% en groeit daarmee ten opzichte van voorgaande jaren. De inkomstenstijging moet in 2019 echter vooral komen van private fondsen. TENT neemt daarvoor op de begroting een groot bedrag op aan ongespecificeerde en niet onderbouwde bijdragen. De aanvraag bevat echter geen plan van aanpak voor de fondsenwerving, maar volstaat met het uitspreken van de intentie om de banden met fondsen te versterken. Dat vindt de commissie onvoldoende vertrouwenwekkend. De kosten voor het honorarium voor en de coaching van de junior-marketeer en de overige ondersteuning op marketinggebied vindt de commissie fors.

TENT merkt in de aanvraag de zakelijke kwaliteit als ontwikkeldoel aan. Daarom wordt binnen dit criterium tevens de kwaliteit van de ontwikkeling beoordeeld.
De zakelijke beginsituatie wordt in de aanvraag niet duidelijk beschreven. De commissie is van mening dat deze wel degelijk om reflectie vraagt, gezien de grote schommelingen in de begroting in de afgelopen periode en de kwetsbare financiële situatie door ontbreken van reserves.
De noodzaak tot doorontwikkeling op zakelijk vlak wordt duidelijk aangegeven. TENT wil minder afhankelijk zijn van projecten en doorgroeien naar vierjarige ondersteuning van fondsen. TENT formuleert als einddoelen het realiseren van een stabiele financiële situatie voor de stichting, meer continuïteit en ruimte voor individuele ontwikkeling binnen het collectief. De commissie vindt dit op zichzelf realistische einddoelen van de zakelijke ontwikkeling, maar constateert dat een duidelijke aanpak ontbreekt. Er wordt bijvoorbeeld niet ingegaan op de manier waarop structurele en duurzame relaties met private fondsen zullen worden gerealiseerd die de organisatie beoogt.

De instrumenten die TENT wil inzetten ter versteviging van de organisatie en de bedrijfsvoering, zijn volgens de commissie niet allemaal herleidbaar tot en passend bij de zakelijke doelstellingen. De commissie vindt het verstandig dat voor een aantal werkzaamheden een secretarieel medewerker aangesteld wordt en dat de directie ook naar haar eigen bezoldiging kijkt. TENT wil daarnaast investeren in de vaardigheden van de huidige directie door middel van scholing, ieder op een ander terrein. Hoe en in hoeverre deze opleidingen voorzien in de specifieke behoeften van de organisatie, is echter zwak beargumenteerd. De commissie vindt de opleidingen lichtontwerp en scenografie niet passend als instrument ten behoeve van de zakelijke ontwikkeldoelen. Ook vindt zij dat voorstellings- en festivalbezoek niet beschouwd kan worden als ontwikkelinstrument; het gaat hier om het bijhouden van het vakgebied en dat hoort bij de reguliere bedrijfsvoering.
De commissie signaleert dat het plan niet voorziet in een coachingstraject op zakelijk vlak. TENT geeft weliswaar aan coaching een zinnig instrument te vinden en heeft in de begroting een coachingsbudget opgenomen, maar het is niet duidelijk hoe dit inhoudelijk wordt ingevuld. De commissie constateert ten slotte dat niet duidelijk is hoe de organisatie van TENT geleid wordt gedurende de intensieve periode dat de directie uit huis zal zijn voor de beoogde scholing. Zij vindt dat dit op gespannen voet staat met het einddoel van versteviging van de organisatie.

Publieksbereik

De commissie beoordeelt het publieksbereik als zwak.
De aanvraag reflecteert in algemene zin op de huidige publiekssamenstelling en de kennis die de organisatie daarvan heeft. Op dit moment bereikt TENT haar publiek langs twee kanalen: via de theater- en festivalprogrammering en de kleinschaligere TENT studiopresentaties. De doelgroep van TENT bestaat voornamelijk uit jonge mensen tussen de 18 en 35 jaar, die zich aangesproken voelen door de beeldende taal van het genre. Dit inzicht komt voort uit cijfers vanuit sociale media, een publieksonderzoek uit 2013 en door goed naar het aanwezige publiek te kijken. TENT weet in de studio in Noord ook een cultureel divers publiek te bereiken. De commissie vindt de bezoekersaantallen en samenstelling van het publiek die TENT aangeeft te behalen passend bij de locaties waar TENT zich presenteert en bij de aard van de activiteiten. De voorstellingen van TENT zijn goed gespreid over de stad, onder andere door vaste contacten met festivals en coproducenten.

De commissie constateert dat het ingediende plan geen marketingaanpak bevat. De huidige marketingacties van TENT zijn nogal basaal: gratis en betaalde media, persberichten en andere reguliere marketingacties. De commissie vindt het goed dat TENT met kleinere podia in gesprek gaat over samenwerking en met Korzo al samenwerkingsafspraken heeft gemaakt. Zij denkt dat dit kan bijdragen aan het vinden van strategische aanknopingspunten voor het verkopen van de producties.
TENT heeft de ambitie om het publiek de komende periode te laten groeien. Zij richt zich daarbij enerzijds op de huidige doelgroepen die ze onderscheidt; stedelijk cultureel geïnteresseerden, mensen die jong of jong van geest zijn en liefhebbers van circus, fysiek theater, mime, performance en dans. Qua leeftijd richt TENT zich voornamelijk op mensen tussen de 18-35 jaar. Daarnaast wil TENT zich via grotezaalvoorstellingen ook richten op regulier theaterpubliek. TENT is van plan het bestaande publiek actiever te benaderen en hen te betrekken bij de verschillende projecten en activiteiten.
TENT wil hiertoe de komende periode investeren in het opstellen van een marketingplan. Daar gaat een nieuwe medewerker mee aan de slag. Bij de toekenning van de subsidie voor 2017-2018 door het AFK was ook opgemerkt dat er een inspirerend marketingplan mist. De commissie merkte destijds op dat het aantrekken van een marketingmedewerker alleen niet genoeg is om de doelstellingen ten aanzien van het publieksbereik te kunnen halen. De commissie mist in deze aanvraag een reflectie op de resultaten van afgelopen periode en een toelichting waarom dit onderdeel opnieuw ongewijzigd in het plan is opgenomen. De commissie had hier tevens al meer resultaat verwacht.

TENT merkt in de aanvraag publieksbereik als ontwikkeldoel aan. Daarom wordt binnen dit criterium tevens de kwaliteit van de ontwikkeling beoordeeld.
De aanvraag schetst in grote lijnen en met concrete cijfers de beginsituatie op het gebied van het publieksbereik en geeft aan wat de organisatie nog wil bereiken. De noodzaak om op dit gebied te ontwikkelen ligt volgens TENT in de aanwezigheid van twee barrières: het imago van circus en de onbekendheid van de nieuwe makers. Omdat de aanvraag niet duidelijk maakt hoe TENT inzet op de verkoop van voorstellingen, is de commissie er niet voldoende van overtuigd dat de noodzaak voor de beoogde ontwikkeling alleen gelegen is in deze externe factoren.

TENT ziet als einddoel van de ontwikkeling dat de organisatie publiek opbouwt in Amsterdamse theaters. Dit einddoel is in subdoelen concreet en meetbaar beschreven. TENT wil inzicht krijgen in de huidige en potentiële doelgroepen; aan de hand van de doelgroepenanalyse een marketingstrategie opstellen voor de komende vijf jaar; 18.500 bezoekers bereiken, waarvan 60% frequente theater- en festivalbezoekers en 40% nieuw publiek en het imago van het circus verbeteren. De commissie acht deze einddoelen enkel realistisch wanneer hiervoor effectieve instrumenten worden ingezet. Zij constateert echter dat de organisatie geen blijk geeft van een visie op het publiek en dat de richting van het beoogde marketingplan nog niet is bepaald. Positief vindt zij wel dat TENT een ervaren campagnebureau wil inzetten bij het voorbereiden en maken van het marketingplan en voor de coaching van de junior-marketeer. Op basis van het ingediende plan kan de commissie niet beoordelen of de instrumenten voldoende effectief kunnen zijn om de einddoelen te kunnen halen.

Bijdrage aan de veelzijdigheid van het cultuuraanbod in de stad

De bijdrage aan de veelzijdigheid van het Amsterdamse cultuuraanbod beoordeelt de commissie als goed.
De commissie constateert dat er in het Amsterdamse Kunstenplan geen organisaties zijn die zich richten op circustheater. Daarnaast vindt zij dat het producerende gezelschap zich onderscheidt doordat het verbindingen legt met andere disciplines, zoals muziek, dans, theater en mime. Daarbij speelt TENT ook een belangrijke rol op het gebied van talentontwikkeling binnen het circustheater.

Conclusie

De commissie vindt dat twee van de drie opgenomen opleidingen bij het opgenomen scholingsbudget, te weten de opleidingen lichtontwerp en scenografie, niet passend zijn als instrument ten behoeve van het zakelijk ontwikkeldoel. Het coachingsbudget dat voor de zakelijke ontwikkeling is opgenomen, is niet onderbouwd. Het voorstellings- en festivalbezoek behoort tot de reguliere werkzaamheden die de organisatie uitvoert. De kosten voor het honorarium en de coaching van de junior-marketeer vindt de commissie te hoog begroot.

Op grond van bovenstaande overwegingen adviseert de commissie de aanvraag van TENT gedeeltelijk te honoreren voor een bedrag van gemiddeld € 86.500 per jaar, waarvan € 47.500 per jaar voor de uitvoering van de ontwikkelactiviteiten en € 39.000 per jaar voor de reguliere activiteiten.

De aanvraag van TENT is beoordeeld binnen de adviescommissie Podiumkunsten & Letteren.